Page 277 of 394
PDF/HTML Page 301 of 418
single page version
മോക്ഷപാഹുഡ][൨൭൭
ഭാവാര്ഥഃ––ബഹിരാത്മാ മിഥ്യാദൃഷ്ടി കേ മിഥ്യാത്വകര്മ കേ ഉദയ സേ (–ഉദയകേ വശ ഹോനേ സേ) മിഥ്യാഭാവ ഹൈ ഇസലിയേ വഹ അപനീ ദേഹ കോ ആത്മാ ജാനതാ ഹൈ, വൈസേ ഹീ പരകീ ദേഹ അചേതന ഹൈ തോ ഭീ ഉസകോ പരകീ ആത്മാ മാനതാ ഹൈ (അര്ഥാത് പര കോ ഭീ ദേഹാത്മബുദ്ധി സേ മാന രഹാ ഹൈ ഔര ഐസേ മിഥ്യാഭാവ സഹിത ധ്യാന കരതാ ഹൈ) ഔര ഉസമേം ബഡാ യത്ന കരതാ ഹൈ, ഇസലിയേ ഐസേ ഭാവകോ ഛോഡനാ യഹ താത്പര്യ ഹൈ.. ൯..
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ഐസീ ഹീ മാന്യതാസേ പര മനുഷ്യാദിമേം മോഹകീ പ്രവൃത്തി ഹോതീ ഹൈഃ–––
സുയദാരാഈവിസഏ മണുയാണം വഇഢണ മോഹോ.. ൧൦..
സുതദാരാദിവിഷയേ മനുജാനാം വര്ദ്ധംതേ മോഹഃ.. ൧൦..
അര്ഥഃ––ഇസപ്രകാര ദേഹമേം സ്വ–പരകേ അധ്യവസായ (നിശ്ചയ) കേ ദ്വാരാ മനുഷ്യോം കേ സുത, ദാരാദിക ജീവോംമേം മോഹ പ്രവര്തതാ ഹൈ കൈസേ ഹൈം മനുഷ്യ – ജിനനേ പദാര്ഥ കാ സ്വരൂപ (അര്ഥാത് ആത്മാ) നഹീം ജാനാ ഹൈ ഐസേ ഹൈം.
ദൂസരാ അര്ഥഃ––[ അര്ഥഃ–––ഇസപ്രകാര ദേഹ മേം സ്വ–പര കേ അധ്യവസായ (നിശ്ചയ) കേ ദ്വാരാ ജിന മനുഷ്യോംനേ പദാര്ഥ കേ സ്വരൂപകോ നഹീം ജാനാ ഹൈ ഉനകേ സുത, ദാരാദിക ജീവോംമേം മോഹ കീ പ്രവൃത്തി ഹോതീ ഹൈ.] (ഭാഷാ പരിവര്തനകാര നേ യഹ അര്ഥ ലിഖാ ഹൈ) ഭാവാര്ഥഃ––ജിന മനുഷ്യോംനേ ജീവ–അജീവ പദാര്ഥ കാ സ്വരൂപ യഥാര്ഥ നഹീം ജാനാ ഉനകേ ദേഹമേം സ്വപരാധ്യവസായ ഹൈ. അപനീ ദേഹകോ അപനീ ആത്മാ ജാനതേ ഹൈം ഔര പര കീ ദേഹകോ പരകീ ആത്മാ ജാനതേ ഹൈം, ഉനകേ പുത്ര സ്ത്രീ ആദി കുടുമ്ബിയോംമേം മോഹ (മമത്വ) ഹോതാ ഹൈ. ജബ വേ ജീവ–അജീവ കേ സ്വരൂപ കോ ജാനേ തബ ദേഹ കോ അജീവ മാനേം, ആത്മാകോ അമൂര്തിക ചൈതന്യ ജാനേം, തബ പര മേം മമത്വ നഹീം ഹോതാ ഹൈ. ഇസലിയേ ജീവാദിക പദാര്ഥോം കാ സ്വരൂപ അച്ഛീ തരഹ ജാനകര മോഹ നഹീം കരനാ യഹ ബതലായാ ഹൈ.. ൧൦..
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി മോഹകര്മ കേ ഉദയസേ (– ഉദയമേം യുക്ത ഹോനേസേ) മിഥ്യാജ്ഞാന ഔര മിഥ്യാഭാവ ഹോതേ ഹൈം, ഉസസേ ആഗാമീ ഭവമേം ഭീ യഹ മനുഷ്യ ദേഹകോ ചാഹതാ ഹൈഃ–– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Page 278 of 394
PDF/HTML Page 302 of 418
single page version
മോഹോദഏണ പുണരവി അംഗം സം മണ്ണഏ മണുഓ.. ൧൧..
മോഹോദയേന പുനരപി അംഗം മന്യതേ മനുജഃ.. ൧൧..
അര്ഥഃ––യഹ മനുഷ്യ മോഹകര്മ കേ ഉദയസേ (ഉദയ കേ വശ ഹോകര) മിഥ്യാജ്ഞാനകേ ദ്വാരാ മിഥ്യാഭാവ സേ ഭായാ ഹുആ ഫിര ആഗാമീ ജന്മമേം ഇസ അംഗ (ദേഹ) കോ അച്ഛാ സമഝകര ചാഹതാ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––മോഹകര്മകീ പ്രകൃതി മിഥ്യാത്വ കേ ഉദയ സേ (ഉദയ കേ വശ ഹോനേസേ) ജ്ഞാന ഭീ മിഥ്യാ ഹോതാ ഹൈ; പരദ്രവ്യ കോ അപനാ ജാനതാ ഹൈ ഔര ഉസ മിഥ്യാത്വ ഹീ കേ ദ്വാരാ മിഥ്യാ ശ്രദ്ധാന ഹോതാ ഹൈ, ഉസസേ നിരന്തര പരദ്രവ്യ മേം യഹ ഭാവനാ രഹതീ ഹൈ കി യഹ മുഝേ സദാ പ്രാപ്ത ഹോവേ, ഇസസേ യഹ പ്രാണീ ആഗാമീ ദേഹകോ ഭലാ ജാനകര ചാഹതാ ഹൈ.. ൧൧.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജോ മുനി ദേഹ മേം നിരപേക്ഷ ഹൈം, ദേഹ കോ നഹീം ചാഹതാ ഹൈ, ഉസമേം മമത്വ നഹീം കരതാ ഹൈ വഹ നിര്വാണ കോ പാതാ ഹൈഃ–––
ആദസഹാവേ സുരഓ ജോഈ സോ ലഹഇ ണിവ്വാണം.. ൧൨..
ആത്മസ്വഭാവേ സുരതഃ യോഗീ സ ലഭതേ നിര്വാണമ്.. ൧൨..
അര്ഥഃ––ജോ യോഗീ ധ്യാനീ മുനി ദേഹ മേഹ നിരപേക്ഷ ഹൈ അര്ഥാത് ദേഹകോ നഹീം ചാഹതാ ഹൈ, ഉദാസീന ഹൈ, നിര്ദ്വന്ദ്വ ഹൈ––രാഗദ്വേഷരൂപ ഇഷ്ട–അനിഷ്ട മാന്യതാ സേ രഹിത ഹൈ, നിര്മമത്വ ഹൈ––ദേഹാദിക മേം ‘യഹ മേരാ’ ഐസീ ബുദ്ധി സേ രഹിത ഹൈ, നിരാരംഭ ഹൈ––ഇസ ശരീര കേ ലിയേ തഥാ ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
നിര്ദ്വന്ദ്വ, നിര്മമ, ദേഹമാം നിരപേക്ഷ, മുക്താരംഭ ജേ,
൨൭൮] [അഷ്ടപാഹുഡ
൧ – മു൦ സം൦ പ്രതി മേം ‘സം മണ്ണഏ’ ഐസാ പ്രാകൃത പാഠ ഹൈ ജിസകാ ‘സ്വം മന്യതേ’ ഐസാ സംസ്കൃത പാഠ ഹൈ.
Page 279 of 394
PDF/HTML Page 303 of 418
single page version
മോക്ഷപാഹുഡ][൨൭൯ തഥാ അന്യ ലൌകിക പ്രയോജന കേ ലിയേ ആരംഭ സേ രഹിത ഹൈ ഔര ആത്മസ്വഭാവമേം രത ഹൈ, ലീന ഹൈ, നിരന്തര സ്വഭാവകീ ഭാവനാ സഹിത ഹൈ, വഹ മുനി നിര്വാണ കോ പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ–––ജോ ബഹിരാത്മാകേ ഭാവകേ ഛോഡകര അന്തരാത്മാ ബനകര പരമാത്മാ മേം ലീന ഹോതാ ഹൈ വഹ മോക്ഷ പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ. യഹ ഉപദേശ ബതായാ ഹൈ.. ൧൨.. ആഗേ ബംധ ഔര മോക്ഷകേ കാരണകാ സംക്ഷേപരൂപ ആഗമകാ വചന കഹതേ ഹൈംഃ–––
ഏസോ ജിണഉവദേസോ സമാസദോ൧ ബംധമുക്ഖസ്സ.. ൧൩..
ഏഷഃ ജിനോപദേശഃ സമാസതഃ ബംധമോക്ഷസ്യ.. ൧൩..
അര്ഥഃ––ജോ ജീവ പരദ്രവ്യമേം രത ഹൈ, രാഗീ ഹൈ വഹ തോ അനേക പ്രകാരകേ കര്മോം സേ ബാ ധതാ ഹൈ,
കര്മോംകാ ബംധ കരതാ ഹൈ ഔര ജോ പരദ്രവ്യസേ വിരത ഹൈ–––രാഗീ നഹീം ഹൈ വഹ അനേക പ്രകാരകേ കര്മോം
സേ ഛൂടതാ ഹൈ, തഹ ബന്ധകാ ഔര മോക്ഷകാ സംക്ഷേപമേം ജിനദേവ കാ ഉപദേശ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ–– ബംധ–മോക്ഷകേ കാരണകീ കഥനീ അനേക പ്രകാര സേ ഹൈ ഉസകാ യഹ സംക്ഷേപ ഹൈഃ–– ജോ പരദ്രവ്യ സേ രാഗഭാവ തോ ബംധകാ കാരണ ഔര വിരാഗഭാവ മോക്ഷകാ കാരണ ഹൈ, ഇസപ്രകാര സംക്ഷേപ സേ ജിനേന്ദ്രകാ ഉപദേശ ഹൈ.. ൧൩..
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജോ സ്വദ്രവ്യ മേം രത ഹൈ വഹ സമ്യഗ്ദൃഷ്ടി ഹോതാ ഹൈ ഔര കര്മോംകാ നാശ കരതാ ഹൈഃ–––
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
രേ! നിയമഥീ നിജദ്രഅരത സാധു സുദ്രഷ്ടി ഹോയ ഛേ,
൧ ‘സദോ’ കേ സ്ഥാനപര ‘’സഓ’ പാഠാന്തര. ൨ പാഠാന്തരഃ – സോ സാഹൂ. ൩ മു൦ സം൦ പ്രതി മേം ‘ദുട്ഠട്ഠകമ്മാണി’ പാഠ ഹൈ.
Page 280 of 394
PDF/HTML Page 304 of 418
single page version
അര്ഥഃ––ജോ മുനി സ്വദ്രവ്യ അര്ഥാത് അപനീ ആത്മാമേം രത ഹൈ, രുചി സഹിത ഹേ വഹ നിയമ സേ
സമ്യഗ്ദൃഷ്ടി ഹൈ ഔര വഹ ഹീ സമ്യക്ത്വസ്വഭാവരൂപ പരിണമന കരതാ ഹുആ ദുഷ്ട ആഠ കര്മോം കാ ക്ഷയ –
നാശ കരതാ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ–– യഹ ഭീ കര്മകേ നാശ കരനേ കേ കാരണകാ സംക്ഷേപ കഥന ഹൈ. ജോ അപനേ സ്വരൂപ കീ ശ്രദ്ധാ, രുചി, പ്രതീതി, ആചരണസേ യുക്ത ഹൈ വഹ നിയമ സേ സമ്യഗ്ദൃഷ്ടി ഹൈ, ഇസ സമ്യക്ത്വഭാവ സേ പരിണാമ കരതാ ഹുആ മുനി ആഠ കര്മോം കാ നാശ കരകേ നിര്വാണ കോ പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ.. ൧൪.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജോ പരദ്രവ്യ മേം രത ഹൈ വഹ മിഥ്യാദൃഷ്ടി ഹോകര കര്മോംകോ ബാ ധതാ ഹൈഃ–––
മിച്ഛത്തപരിണദോ പുണ ബജ്ഝദി ദുട്ഠട്ഠകമ്മേഹിം.. ൧൫..
മിഥ്യാത്വപരിണതഃ പുനഃ ബധ്യതേ ദുഷ്ടാഷ്ട കര്മഭിഃ.. ൧൫..
ഔര വഹ മിഥ്യാത്വഭാവരൂപ പരിണമന കരതാ ഹുആ ദുഷ്ട അഷ്ട കര്മോം സേ ബ ധതാ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ–––യഹ ബംധകേ കാരണ കാ സംക്ഷേപ ഹൈ. യഹാ സാധു കഹനേ സേ ഐസാ ബതായാ ഹൈ കി ജോ ബാഹ്യ പരിഗ്രഹ ഛോഡകര നിര്ഗ്രംഥ ഹോ ജാവേ തോ ഭീ മിഥ്യാദൃഷ്ടി ഹോതാ ഹുആ സംസാര കേ ദുഃഖ ദേനേവാലേ അഷ്ട കര്മോം സേ ബ ധതാ ഹൈ.. ൧൫.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി പരദ്രവ്യ ഹീ സേ ദുര്ഗതി ഹോതീ ഹൈ ഔര സ്വദ്രവ്യ ഹീ സേ സുഗതി ഹോതീ ഹൈഃ–– – ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
൨൮൦] [അഷ്ടപാഹുഡ
൧ പാഠാന്തരഃ–– സ സാധുഃ. ൨ മു൦ സം൦ പ്രതിമേഹ ‘ക്ഷിപതേ’ ഐസാ പാഠ ഹൈ.
Page 281 of 394
PDF/HTML Page 305 of 418
single page version
മോക്ഷപാഹുഡ][൨൮൧
ഇയ ണാഊണ സദവ്വേ കുണഇ രഈ വിരഹ ഇയരമ്മി.. ൧൬..
ഇതി ജ്ഞാത്വാ സ്വദ്രവ്യേ കുരുത രതിം വിരതിം ഇതരസ്മിന്.. ൧൬..
അര്ഥഃ––പരദ്രവ്യ സേ ദുര്ഗതി ഹോതീ ഹൈ ഔര സ്വദ്രവ്യസേ സുഗതി ഹോതീ ഹൈ യഹ സ്പഷ്ട (– പ്രഗട)
പരദ്രവ്യ ഉനസേ വിരതി കരോ.
ഭാവാര്ഥഃ––ലോകമേം ഭീ യഹ രീതി ഹൈ കി അപനേ ദ്രവ്യസേ രതി കരകേ അപനാ ഹീ ഭോഗതാ ഹൈ വഹ
ലേകര ഭോഗതാ ഹൈ ഉസകോ ഉസകോ ദുഃഖ ഹോതാ ഹൈ, ആപത്തി ഉഠാനീ പഡതീ ഹൈ. ഇസലിയേ ആചാര്യ നേ
സംക്ഷേപ മേം ഉപദേശ ദിയാ ഹൈ കി അപനേ ആത്മസ്വഭാവമേം രതി കരോ ഇസസേ സുഗതി ഹൈ, സ്വര്ഗാദിക ഭീ
ഇസീ സേ ഹോതേ ഹൈം ഔര മോക്ഷ ഭീ ഇസീ സേ ഹോതാ ഹൈ ഔര പരദ്രവ്യ സേ പ്രീതി മത കരോ ഇസസേ ദുര്ഗതി
ഹോതീ ഹൈ, സംസാര മേം ഭ്രമണ ഹോതാ ഹൈ.
യഹാ കോഈ കഹതാ ഹൈ കി സ്വദ്രവ്യമേം ലീന ഹോനേ സേ മോക്ഷ ഹോതാ ഹൈ ഔര സുഗതി – ദുര്ഗതി തോ
കഹാ ഹൈ കി പരദ്രവ്യ സേ വിരക്ത ഹോകര സ്വദ്രവ്യ മേം ലീന ഹോവേ തബ വിശുദ്ധതാ ബഹുത ഹോതീ ഹൈ, ഉസ
വിശുദ്ധതാ കേ നിമിത്ത സേ ശുഭകര്മ ഭീ ബ ധതേ ഹൈം ഔര ജബ അത്യംത വിശുദ്ധതാ ഹോതീ ഹൈ തബ കര്മോം കീ
നിര്ജരാ ഹോകര മോക്ഷ ഹോതാ ഹൈ, ഇസലിയേ സുഗതി–ദുര്ഗതികാ ഹോനാ കഹാ യഹ യുക്ത ഹൈ, ഇസപ്രകാര
ജാനനാ ചാഹിയേ.. ൧൬..
ആഗേ ശിഷ്യ പൂഛതാ ഹൈ കി പരദ്രവ്യ കൈസാ ഹൈ? ഉസകാ ഉത്തര ആചാര്യ കഹതേ ഹൈംഃ–––
തം പരദവ്വം ഭണിയം അവിതത്ഥം സവ്വദരിസീഹിം.. ൧൭..
–ഏ ജാണീ, നിജദ്രവ്യേ രമോ, പരദ്രവ്യഥീ വിരമോ തമേ. ൧൬.
ആത്മസ്വഭാവേതര സചിത്ത, അചിത്ത, തേമജ മിജേ,
Page 282 of 394
PDF/HTML Page 306 of 418
single page version
തത് പരദ്രവ്യം ഭണിതം അവിതത്ഥം സര്വദര്ശിഭിഃ.. ൧൭..
അര്ഥഃ––ആത്മസ്വഭാവസേ അന്യ സചിത്ത തോ സ്ത്രീ, പുത്രാദിക ജീവ സഹിത വസ്തു തഥാ അചിത്ത
ധന, ധാന്യ, ഹിരണ്യ സുവര്ണാദിക അചേതന വസ്തു ഔര മിശ്ര ആഭൂഷണാദി സഹിത മനുഷ്യ തഥാ കുടുമ്ബ
സഹിത ഗൃഹാദിക യേ സബ പരദ്രവ്യ ഹൈം, ഇസപ്രകാര ജിസനേ ജീവാദിക പദാര്ഥോംകാ സ്വരൂപ നഹീം ജാനാ
ഉസകോ സമഝാനേ കേ ലിയേ സര്വദര്ശീ സര്വജ്ഞ ഭഗവാനനേ കഹാ ഹൈ അഥവാ ‘അവിതത്ഥം’ അര്ഥാത് സത്യാര്ഥ
കഹാ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––അപനേ ജ്ഞാനസ്വരൂപ ആത്മാ സിവായ അന്യ ചേതന, അചേതന, മിശ്ര വസ്തു ഹൈം വേ സബ
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ആത്മസ്വഭാവ സ്വദ്രവ്യ കാഹ വഹ ഇസ പ്രകാര ഹൈഃ–––
സുദ്ധം ജിണേഹിം കഹിയം അപ്പാണം ഹവദി സദ്ദവ്വം.. ൧൮..
ദുഷ്ടാഷ്ടകര്മരഹിതം അനുപമം ജ്ഞാനവിഗ്രഹം നിത്യമ്. ശുദ്ധം ജിനൈഃ ഭണിതം ആത്മാ ഭവതി സ്വദ്രവ്യമ്.. ൧൮..
അര്ഥഃ––സംസാര കേ ദുഃഖ ദേനേ വാലേ ജ്ഞാനാവരാദിക ദുഷ്ട അഷ്ടകര്മോം സേ രഹിത ഓര ജിസകോ കിസീ കീ ഉപമാ നഹീം ഐസാ അനുപമ, ജിസകോ ജ്ഞാന ഹീ ശരീര ഹൈ ഔര ജിസകാ നാശ നഹീം ഹൈ ഐസാ അവിനാശീ നിത്യ ഹൈ ഔര ശുദ്ധ അര്ഥാത് വികാര രഹിത കേവലജ്ഞാനമയീ ആത്മാ ജിന ഭഗവാന് സര്വജ്ഞ നേ കഹാ ഹൈ വഹ ഹീ സ്വദ്രവ്യ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––ജ്ഞാനാനന്ദമയ, അമൂര്തിക, ജ്ഞാനമൂര്തി അപനീ ആത്മാ ഹൈ വഹീ ഏക സ്വദ്രവ്യ ഹൈ, അന്യ സബ ചേതന, അചേതന, മിശ്ര പരദ്രവ്യ ഹൈം.. ൧൮..
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജോ ഐസേ നിജദ്രവ്യകാ ധ്യാന കരതേ ഹൈം വേ നിര്വാണ പാതേ ഹൈംഃ–––
തേ ജിണവരാണ മഗ്ഗേ അണുലഗ്ഗാ ലഹഹിം ണിവ്യാണം.. ൧൯..
ജേ ശുദ്ധ ഭാഖ്യോ ജിനവരേ, തേ ആതമാ സ്വദ്രഅ ഛേ. ൧൮.
൨൮൨] [അഷ്ടപാഹുഡ
Page 283 of 394
PDF/HTML Page 307 of 418
single page version
മോക്ഷപാഹുഡ][൨൮൩
തേ ജിനവരാണാം മാര്ഗേ അനുലഗ്നാഃ ലഭതേ നിര്വാണമ്.. ൧൯..
അര്ഥഃ––ജോ മുനി പരദ്രവ്യസേ പരാങ്മുഖ ഹോകര സ്വദ്രവ്യ ജോ നിജ ആത്മദ്രവ്യകാ ധ്യാന കരതേ ഹൈം വേ പ്രഗട സുചരിത്ര അര്ഥാത് നിര്ദോഷ ചാരിത്രയുക്ത ഹോതേ ഹുഏ ജിനവര തീര്ഥംകരോംകേ മാര്ഗകാ അനുലഗ്ന – (അനുസംധാന, അനുസരണ) കരതേ ഹുഏ നിര്വാണകോ പ്രാപ്ത കരതേ ഹൈം. ഭാവാര്ഥഃ––പരദ്രവ്യ കാ ത്യാഗ കര ജോ അപനേ സ്വരൂപ കാ ധ്യാന കരതേ ഹൈം വേ നിശ്ചയ – ചാരിത്രരൂപ ഹോകര ജിനമാര്ഗ മേം ലഗതേ ഹൈം, വേ മോക്ഷ കോ പ്രാപ്ത കരേത ഹൈം.. ൧൯..
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജിനമാര്ഗ മേം ലഗാ ഹുആ ശുദ്ധാത്മാകാ ധ്യാന കര മോക്ഷകോ പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ, തോ ക്യാ ഉസസേ സ്വര്ഗ നഹീം പ്രാപ്ത കര സകതാ ഹൈ? അവശ്യ ഹീ പ്രാപ്ത കര സകതാ ഹൈഃ–––
ജേണ ലഹഇ ണിവ്വാണം ണ ലഹഇകിം തിണ സുരലോയം.. ൨൦..
യേന ലഭതേ നിര്വാണം ന ലഭതേ കിം തേന സുരലോകമ്.. ൨൦..
അര്ഥഃ–– യോഗീ ധ്യാനീ മുനി ഹൈ വഹ ജിനവര ഭഗവാനകേ മതസേ ശുദ്ധ ആത്മാകോ ധ്യാനമേം ധ്യാതാ ഹൈ ഉസസേ നിര്വാണ കോ പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ, തോ ഉസസേ ക്യാ സ്വര്ഗ ലോക നഹീം പ്രാപ്ത കര സകതേ ഹൈം? അവശ്യ ഹീ പ്രാപ്ത കര സകതേ ഹൈം. ഭാവാര്ഥഃ––കോഈ ജാനതാ ഹോഗാ കി ജോ ജിനമാര്ഗ മേം ലഗകര ആത്മാകാ ധ്യാന കരതാ ഹൈ വഹ മോക്ഷകോ പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ ഔര സ്വര്ഗ തോ ഇസസേ ഹോതാ നഹീം ഹൈ, ഉസകോ കഹാ ഹൈ കി ജിനമാര്ഗ മേം പ്രവര്തനേ വാലാ ശുദ്ധ ആത്മാ കാ ധ്യാന കേ മോക്ഷ പ്രാപ്ത കരാത ഹൈ, തോ ഉസസേ സ്വര്ഗ ലോക ക്യാ കഠിന ഹൈ? യഹ തോ ഉസകേ മാര്ഗമേം ഹീ ഹൈ.. ൨൦.. ആഗേ ഇസ അര്ഥകോ ദൃഷ്ടാംത ദ്വാരാ ദൃഢ കരതേ ഹൈംഃ––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Page 284 of 394
PDF/HTML Page 308 of 418
single page version
സോ കിം കോസദ്ധം പി ഹു ണ സക്കഏ ജാഉ ഭുവണചലേ.. ൨൧..
സ കിം കോശാര്ദ്ധമപി സ്ഫുടം ന ശക്നോതി യാതും ഭുവനതലേ.. ൨൧..
അര്ഥഃ–– ജോ പുരുഷ ബഡാ ഭാര ലേകര ഏക ദിനമേം സൌ യോജന ചലാ ജാവേ വഹ ഇസ പൃഥ്വീതലപര ആധാ കോശ ക്യാ ന ചലാ ജാവേ? യഹ പ്രഗട–സ്പഷ്ട ജാനോ. ഭാവാര്ഥഃ––ജോ പുരുഷ ബഡാ ഭാര ലേകരോക ദിന മേം സൌ യോജന ചലേ ഉസകേ ആധാ കോശ ചലനാ തോ അത്യംത സുഗമ ഹുആ, ഐസേ ഹീ ജിനമാര്ഗ സേ മോക്ഷ പാവേ തോ സ്വര്ഗ പാനാ തോ അത്യംത സുഗമ ഹൈ.. ൨൧.. ആഗേ ഇസീ അര്ഥകാ അന്യ ദൃഷ്ടാംത കഹതേ ഹൈംഃ–––
സോ കിം ജിപ്പഇ ഇക്കിം ണരേണ സംഗാമഏ സുഹഡോ.. ൨൨..
സ കിം ജീയതേ ഏകേന നരേണ സംഗ്രാമേ സുഭടഃ.. ൨൨..
അര്ഥഃ––ജോ കോഈ സുഭട സംഗ്രാമമേം സബ ഹീ സംഗ്രമാകേ കരനേവാലോംകേ സാഥ കരോഡ മനുഷ്യോംകോ ഭീ സുഗമതാസേ ജീതേ വഹ സുഭട ഏക മനുഷ്യകോ ക്യാ ന ജീതേ? അവശ്യ ഹീ ജീതേ. ഭാവാര്ഥഃ––ജോ ജിനമാര്ഗമേം പ്രവര്തേ വഹ കര്മകാ നാശ കരേ ഹീ, തോ ക്യാ സ്വര്ഗ കേ രോകനേ വാലേ ഏക പാപകര്മ കാ നാശ ന കരേം? അവശ്യ ഹീ കരേം.. ൨൨.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി സ്വര്ഗ തോ തപസേ [ശുഭരാഗരൂപീ തപ ദ്വാരാ] സബ ഹീ പ്രാപ്ത കരതേ ഹൈം, പരന്തു ധ്യാനകേ യോഗ സേ സ്വര്ഗ പ്രാപ്ത കരതേ ഹൈം വേ ഉസ ധ്യാനകേ യോഗസേ മോക്ഷ ഭീ പ്രാപ്ത കരതേ ഹൈംഃ––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
തേ വ്യക്തിഥീ ക്രോശാര്ധ പണ നവ ജഈ ശകായ ശും ഭൂതളേ? ൨൧.
ജേ സുഭട ഹോയ അജേയ കോടി നരോഥീ–സൈനിക സര്വഥീ,
൨൮൪] [അഷ്ടപാഹുഡ
Page 285 of 394
PDF/HTML Page 309 of 418
single page version
മോക്ഷപാഹുഡ][൨൮൫
ജോ പാവഇ സോ പാവഇ പരലോഏ സാസയം സോക്ഖം.. ൨൩..
യഃ പ്രാപ്നോതി സഃ പ്രാപ്നോതി പരലോകേ ശാശ്വതം സൌഖ്യമ്.. ൨൩..
അര്ഥഃ––ശുഭരാഗരൂപീ തപ ദ്വാരാ സ്വര്ഗ തോ സബ ഹീ പാതേ ഹൈം തഥാപി ജോ ധ്യാനകേ യോഗസേ സ്വര്ഗ പാതേ ഹൈം വേ ഹീ ധ്യാനകേ യോഗസേ പരലോക മേം ശാശ്വത സുഖ കോ പ്രാപ്ത കരതേ ഹൈം. ഭാവാര്ഥഃ––കായക്ലേശാദിക തപ തോ സബ ഹീ മതകേ ധാരക കരതേ ഹൈം, വേ തപസ്വീ മംദകഷായകേ നിമിത്ത സേ സബ ഹീ സ്വര്ഗകോ പ്രാപ്ത കരതേ ഹൈം , പരന്തു ജോ ധ്യാന കേ ദ്വാരാ സ്വര്ഗ പ്രാപ്ത കരതേ ഹൈം വേ ജിനമാര്ഗ മേം കഹേ ഹുഏ ധ്യാന കേ യോഗസേ പരലോക മേം ജിസമേം ശാശ്വത സുഖ ഹൈ ഐസേ നിര്വാണ കോ പ്രാപ്ത കരതേ ഹൈം.. ൨൩.. ആഗേ ധ്യാനകേ യോഗ സേ മോക്ഷകോ പ്രാപ്ത കരതേ ഹൈം ഉസകോ ദൃഷ്ടാംത ദാര്ഷ്ടാംത ദ്വാരാ കരതേ ഹൈംഃ–––
കാലാഈലദ്ധീഏ അപ്പാ പരമപ്പഓ ഹവദി.. ൨൪..
കാലാദിലബ്ധ്യാ ആത്മാ പരമാത്മാ ഭവതി.. ൨൪..
അര്ഥഃ––ജൈസേ സുവര്ണ–പാഷാണ സോധനേ കീ സാമഗ്രീകേ സംബംധ സേ ശുദ്ധ സുവര്ണ ഹോ ജാതാ ഹൈ വൈസേ ഹീ കാല ആദി ലബ്ധി ജോ ദ്രവ്യ, ക്ഷേത്ര, കാല ഔര ഭാവരൂപ സാമഗ്രീ കീ പ്രാപ്തി സേ യഹ ആത്മാ കര്മകേ സംയോഗ സേ അശുദ്ധ ഹൈ വഹീ പരമാത്മാ ഹോ ജാതാ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ–––സുഗമ ഹൈ..൨൪.. ആഗേ കഹതേ ഹൈ കി സംസാര മേം വ്രത, തപസേ സ്വര്ഗ ഹോതാ ഹൈ വഹ വ്രത തപ ഭലാ ഹൈ പരന്തു അവ്രതാദിക സേ നരകാദിക ഗതി ഹോതീ ഹൈ വഹ അവ്രതാദിക ശ്രേഷ്ഠ നഹീം ഹൈഃ––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
തേ ആതമാ പരലോകമാം പാമേ സുശാശ്വത സൌഖ്യനേ. ൨൩.
ജ്യമ ശുദ്ധതാ പാമേ സുവര്ണ അതീവ ശോഭന യോഗഥീ,
Page 286 of 394
PDF/HTML Page 310 of 418
single page version
ഛായാ തവട്ഠിയാണം പഡിവാലംതാണ ഗുരു ഭേയം.. ൨൫..
ഛായാ തപസ്ഥിതാനാം പ്രതിപാലയതാം ഗുരു ഭേദഃ.. ൨൫..
അര്ഥഃ––വ്രത ഔര തപസേ സ്വര്ഗ ഹോതാ ഹൈ വഹ ശ്രേഷ്ഠ ഹൈ, പരന്തു അവ്രത ഔര അതപസേ പ്രാണീ കോ
നരകഗതി മേം ദുഃഖ ഹോതാ ഹൈ വഹ മത ഹോവേ, ശ്രേഷ്ഠ നഹീം ഹൈ. ഛായാ ഔര ആതപ മേം ബൈഠനേ വാലേ കേ
പ്രതിപാലക കാരണോം മേം ബഡാ ഭേദ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––ജൈസേ ഛായാകാ കാരണ തോ വൃക്ഷാദിക ഹൈം ഉനകീ ഛായാമേം ജോ ബൈഠേ വഹ സുഖ പാവേ
ഹൈ വഹ ദുഖകോ പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ, ഇസപ്രകാര ഇനമേം ബഡാ ഭേദ ഹൈ; ഇസപ്രകാര ഹീ ജോ വ്രത, തപകാ
ആചരണ കരതാ ഹൈ വഹ സ്വര്ഗകേ സുഖകോ പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ ഔര ജോ ഇനകാ ആചരണ നഹീം കരതാ ഹൈ,
വിഷയ–കഷായാദികകാ സേവന കരതാ ഹൈ വഹ നരക കേ ദുഃഖ കോ പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ, ഇസപ്രകാര ഇനമേം
ബഡാ ഭേദ ഹൈ. ഇസലിയേ യഹാ കഹനേകാ യഹ ആശയ ഹൈ കി ജബ തക നിര്വാണ ന ഹോ തബ തക വ്രത തപ
ആദിക മേം പ്രവര്തനാ ശ്രേഷ്ഠ ഹൈ, ഇസസേ സാംസാരിക സുഖ കീ പ്രാപ്തി ഹൈ ഔര നിര്വാണകേ സാധന മേം ഭീ യേ
സഹകാരീ ഹൈം. വിഷയ–കഷായാദിക കീ പ്രവൃത്തികാ ഫലതോ കേവല നരകാദികകേ ദുഃഖ ഹൈം, ഉന ദുഃഖോംകേ
കാരണോംകാ സേവന കരനാ യഹ തോ ബഡീ ഭൂല ഹൈ, ഇസപ്രകാര ജാനനാ ചാഹിയേ.. ൨൫..
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി സംസാര മേം രഹേ തബതക വ്രത, തപ പാലനാ ശ്രേഷ്ഠ കഹാ, പരന്തു ജോ സംസാര
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
ഛാംയേ അനേ തഡകേ പ്രതീക്ഷാകരണമാം ബഹു ഭേദ ഛേ. ൨൫.
സംസാര–അര്ണവ രുദ്രഥീ നിഃസരണ ഈച്ഛേ ജീവ ജേ,
൨൮൬] [അഷ്ടപാഹുഡ
൧ – മുദ്രിത സംസ്കൃത പ്രതി മേം ‘സംസാരമഹണ്ണവസ്സ രുദ്ദസ്സ’ ഐസാ പാഠ ഹൈ ജിസകീ സംസ്കൃത ‘സംസാരമഹാര്ണവസ്യ രുദ്രസ്യ’ ഐസീ ഹൈ.
Page 287 of 394
PDF/HTML Page 311 of 418
single page version
മോക്ഷപാഹുഡ][൨൮൭
കര്മേന്ധനാനാം ദഹനം സഃ ധ്യായതി ആത്മാനാം ശുദ്ധമ്.. ൨൬..
അര്ഥഃ––ജോ ജീവ രുദ്ര അര്ഥാത് ബഡേ വിസ്താരരൂപ സംസാരരൂപീ സമുദ്ര സേ നികലനാ ചാഹതാ ഹൈ വഹ ജീവ കര്മരൂപീ ഈംധനകോ ദഹന കരനേവാലേ ശുദ്ധ ആത്മാ കാ ധ്യാന കരതാ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––നിര്വാണ കീ പ്രാപ്തി കര്മകാ നാശ ഹോ തബ ഹോതീ ഹൈ ഔര കര്മകാ നാശ ശുദ്ധാത്മാ കേ ധ്യാന സേ ഹോതാ ഹൈ അതഃ ജോ സംസാരസേ നികലകര മോക്ഷകോ ചാഹേ വഹ ശുദ്ധ ആത്മാ ജോ കി––– കര്മമലസേ രഹിത അനന്തചതുഷ്ടയ സഹിത [നിജ നിശ്ചയ] പരമാത്മാ ഹൈ ഉസകാ ധ്യാന കരതാ ഹൈ. മോക്ഷകാ ഉപായ ഇസകേ ബിനാ അന്യ നഹീം ഹൈ.. ൨൬.. ആഗേ ആത്മാകാ ധ്യാന കരനേകീ വിധി ബതാതേ ഹൈംഃ–––
ലോയ വവഹാരവിരദോ അപ്പാ ഝാഏഹ ഝാണത്ഥോ.. ൨൭..
ലോകവ്യവഹാരവിരതഃ ആത്മാനം ധ്യായതി ധ്യാനസ്ഥഃ.. ൨൭..
അര്ഥഃ––മുനി സബ കഷയോംകോ ഛോഡകര തഥാ ഗാരവ, മദ, രാഗ, ദ്വേഷ തഥാ മോഹ ഇനകോ ഛോഡകര ഔര ലോകവ്യവഹാര സേ വിരക്ത ഹോകര ധ്യാനമേം സ്ഥിത ഹുആ ആത്മാകാ ധ്യാന കരതാ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––മുനി ആത്മാകാ ധ്യാന ഐസാ ഹോകര കരേ–––പ്രഥമ തോ ക്രോധ, മാന, മായാ, ലോഭ ഇന സബ കഷായോംകോ ഛോഡേ, ഗാരവകോ ഛോഡേ, മദ ജാതി ആദികേ ഭേദസേ ആഠ പ്രകാരകാ ഹൈ ഉസകോ ഛോഡേ, രാഗദ്വേഷ ഛോഡേ ഔര ലോകവ്യവഹാര ജോ സംഘമേം രഹനേമേം പരസ്പര വിനയാചാര, വൈയാവൃത്യ, ധമോരുപദേശ, പഢനാ, പഢാനാ ഹൈ ഉസകോ ഭീ ഛോഡേ, ധ്യാന മേം സ്ഥിത ഹോജാവേ, ഇസപ്രകാര ആത്മാകാ ധ്യാന കരേ. യഹാ കോഈ പൂഛേ കി–––സബ കഷായോംകാ ഛോഡനാ കഹാ ഹൈ ഉസമേം തോ ഗാരവ മദാദിക ആ ഗയേ ഫിര ഇനകോ ഭിന്ന ഭിന്ന ക്യോം കഹേ? ഉസകാ സമാധാന ഇസപ്രകാര ഹൈ കി––യേ സബ കഷായോം മേം തോ ഗര്ഭിത ഹൈം കിന്തു വിശേഷരൂപസേ ബതലാനേ കേ ലിയേ ഭിന്ന ഭിന്ന കഹേ ഹൈം. കഷായ ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Page 288 of 394
PDF/HTML Page 312 of 418
single page version
കീ പ്രവൃത്തി ഇസപ്രകാര ഹൈ––ജോ അപനേ ലിയേ അനിഷ്ട ഹോ ഉസസേ ക്രോധ കരേ, അന്യകോ നീചാ മാനകര മാന കരേ, കിസീ കാര്യ നിമിത്ത കപട കരേ, ആഹാരാദികമേം ലോഭ കരേ. യഹ ഗാരവ ഹൈ വഹ രസ, ഋദ്ധി ഔര സാത––ഐസേ തീന പ്രകാരകാ ഹൈ യേ യദ്യപി മാനകഷായമേം ഗര്ഭിത ഹൈം തോ ഭീ പ്രമാദകീ ബഹുലതാ ഇനമേം ഹൈ ഇസലിയേ ഭിന്നരൂപസേ കഹേ ഹൈം. മദ–ജാതി, ലാഭ, കുല, രൂപ, തപ, ബല, വിദ്യാ, ഐശ്വര്യ ഇനകാ ഹോതാ ഹൈ വഹ ന കരേ. രാഗ–ദ്വേഷ പ്രീതി–അപ്രീതി കോ കഹതേ ഹൈം, കിസീസേ പ്രീതി കരനാ, കിസീ സേ അപ്രീതി കരനാ, ഇസപ്രകാര ലക്ഷണകേ ഭേദസേ ഭേദ കരകേ കഹാ. മോഹ നാമ പരസേ മമത്വഭാവകാ ഹൈ, സംസാരകാ മമത്വ തോ മുനികേ ഹൈ ഹീ നഹീം പരന്തു ധര്മാനുരാഗസേ ശിഷ്യ ആദി മേം മമത്വ കാ വ്യവഹാര ഹൈ വഹ ഭീ ഛോഡേ. ഇസപ്രകാര ഭേദ– വിവക്ഷാ സേ ഭിന്ന ഭിന്ന കഹേ ഹൈം, യേ ധ്യാന കേ ഘാതക ഭാവ ഹൈം, ഇനകോ ഛോഡേ ബിനാ ധ്യാന ഹോതാ നഹീം ഹൈ ഇസലിയേ ജൈസേ ധ്യാന ഹോ വൈസേ കരേ..൨൭.. ആഗേ ഇസീകോ വിശേഷരൂപ സേ കഹതേ ഹൈംഃ–––
മോണവ്വഏണ ജോഇ ജോയത്ഥോ ജോയഏ അപ്പാ.. ൨൮..
മൌനവ്രതേന യോഗീ യോഗസ്ഥഃ ദ്യോതയതി ആത്മാനമ്.. ൨൮..
അര്ഥഃ––യോഗീ ധ്യാനീ മുനി ഹൈ വഹ മിഥ്യാത്വ, അജ്ഞാന, പാപ–പുണ്യ ഇനകോ മന–വചന–കായ
സേ ഛോഡകര മൌനവ്രതകേ ദ്വാരാ ധ്യാനമേം സ്ഥിത ഹോകര ആത്മാകാ ധ്യാന കരതാ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––കഈ അന്യമതീ യോഗീ ധ്യാനീ കഹലാതേ ഹൈം, ഇസലിയേ ജൈനലിംഗീ ഭീ കിസീ
ദ്രവ്യലിംഗീകേ ധാരണ കരനേ സേ ധ്യാനീ മാനാ ജായ തോ ഉസകേ നിഷേധ കേ നിമിത്ത ഇസപ്രകാര കഹാ ഹൈ– ––മിഥ്യാത്വ ഔര അജ്ഞാന കോ ഛോഡകര ആത്മാകേ സ്വരൂപകോ യഥാര്ഥ ജാനകര സമ്യക് ശ്രദ്ധാന തോ ജിസനേ നഹീം കിയാ ഉസകേ മിഥ്യാത്വ–അജ്ഞാന തോ ലഗാ രഹാ തബ ധ്യാന കിസകാ ഹോ തഥാ പുണ്യ–പാപ ദോനോം ബംധസ്വരൂപ ഹൈം ഇനമേം പ്രീതി–അപ്രീതി രഹതീ ഹൈ, ജബ തക മോക്ഷകാ സ്വരൂപ ഭീ ജാനാ നഹീം ഹൈ തബ ധ്യാന കിസകാ ഹോ ഔര [സമ്യക് പ്രകാര സ്വരൂപഗുപ്ത സ്വഅസ്തിമേം ഠഹരകര] മന വചനകീ പ്രവൃത്തി ഛോഡകര മൌന ന കരേ തോ ഏകാഗ്രതാ കൈസേ ഹോ? ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
൨൮൮] [അഷ്ടപാഹുഡ
Page 289 of 394
PDF/HTML Page 313 of 418
single page version
മോക്ഷപാഹുഡ][൨൮൯ ഇസലിയേ മിഥ്യാത്വ, അജ്ഞാന, പുണ്യ, പാപ, മന, വചന, കായകീ പ്രവൃത്തി ഛോഡനാ ഹീ ധ്യാന മേം യുക്ത കഹാ ഹൈ; ഇസപ്രകാര ആത്മാകാ ധ്യാന കരനേസേ മോക്ഷ ഹോതാ ഹൈ.. ൨൮.. ആഗേ ധ്യാന കരനേവാലാ മൌന ധാരണ കരകേ രഹതാ ഹൈ വഹ ക്യാ വിചാരകര രഹതാ ഹൈ, യഹ കഹതേ ഹൈംഃ–––
ജാണഗം ദിസ്സദേ ൧ണേവ തമ്ഹാ ഝംപേമി കേണഹം.. ൨൯..
ജ്ഞായകം ദ്രശ്യതേ ന തത് തസ്മാത് ജല്പാമി കേന അഹമ്.. ൨൯..
അര്ഥഃ––ജിസരൂപ കോ മൈം ദേഖതാ ഹൂ വഹ രൂപ മൂര്തിക വസ്തു ഹൈ, ജഡ ഹൈ, അചേതന ഹൈ, സബ പ്രകാരസേ, കുഛ ഭീ ജാനതാ നഹീം ഹൈ ഔര മൈം ജ്ഞായക ഹൂ , അമൂര്തിക ഹൂ . യഹ തോ ജഡ അചേതന ഹൈ സബ പ്രകാരസേ, കുഛ ഭീ ജാനതാ നഹീം ഹൈ, ഇസലിയേ മൈം കിസസേ ബോലൂ ? ഭാവാര്ഥഃ––യദി ദൂസരാ കോഈ പരസ്പര ബാത കരനേ വാലാ ഹോ തബ പരസ്പര ബോലനാ സംഭവ ഹൈ, കിന്തു ആത്മാ തോ അമൂര്തിക ഹൈ ഉസകോ വചന ബോലനാ നഹീം ഹൈ ഔര ജോ രൂപീ പുദ്ഗല ഹൈ വഹ അചേതന ഹൈ, കിസീ കോ ജാനതാ നഹീം ദേഖതാ നഹീം. ഇസലിയേ ധ്യാന കേനേവാലാ കഹതാ ഹൈ കി––മൈം കിസസേ ബോലൂ ? ഇസലിയേ മേരേ മൌന ഹൈ.. ൨൬.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ഇസപ്രകാര ധ്യാന കരനേസേ സബ കര്മോംകേ ആസ്രവകാ നിരോധ കരകേ സംചിത കര്മോംകാ നാശ കരതാ ഹൈംഃ–––
ജോയത്ഥോ ജാണഏ ജോഈ ജിണദേവേണ ഭാസിയം.. ൩൦..
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
ആസ്രവ സമസ്ത നിരോധീനേ ക്ഷയ പൂര്വകര്മ തണോ കരേ,
൧ പാഠാന്തരഃ– ണം തം, ണംത.
Page 290 of 394
PDF/HTML Page 314 of 418
single page version
യോഗസ്ഥഃ ജാനാതി യോഗീ ജിനദേവേന ഭാഷിതമ്.. ൩൦..
അര്ഥഃ––യോഗ ധ്യാനമേം സ്ഥിത ഹുആ യോഗീ മുനി സബ കര്മോംകേ ആസ്രവകാ നിരോധ കരകേ
സംവരയുക്ത ഹോകര പഹിലേ ബാ ധേ ഹുഏ കര്മ ജോ സംചയരൂപ ഹൈം ഉനകാ ക്ഷയ കരതാ ഹൈ, ഇസപ്രകാര
ജിനദേവനേ കഹാ ഹേ വഹ ജാനോ.
ഭാവാര്ഥഃ––ധ്യാനസേ കര്മകാ ആസ്രവ രുകതാ ഹൈ ഇസസേ ആഗാമീ ബംധ നഹീം ഹോതാ ഹൈ ഔര പൂര്വ
ധ്യാനകാ മഹാത്മ്യ ഹൈ.. ൩൦..
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജോ വ്യവഹാര തത്പര ഹൈ ഉസകേ യഹ ധ്യാന നഹീം ഹോതാ ഹൈഃ–––
ജോ ജഗ്ഗദി വവഹാരേ സോ സുത്തോ അപ്പണോ കജ്ജേ.. ൩൧..
യഃ ജാഗര്തി വ്യവഹാരേ സഃ സുപ്തഃ ആത്മനഃ കാര്യേ.. ൩൧..
അര്ഥഃ––ജോ യോഗീ ധ്യാനീ മുനി വ്യവഹാര മേം സോതാ ഹൈ വഹ അപനേ സ്വരൂപ കേ കാമമേം ജാഗതാ
ഹൈ ഔര ജോ വ്യവഹാര മേം ജാഗതാ ഹൈ വഹ അപനേ ആത്മമകാര്യ മേം സോതാ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––മുനികേ സംസാരീ വ്യവഹാര തോ കുഛ ഹൈ നഹീം ഔര യദി ഹൈ തോ മുനി കൈസാ? വഹ തോ
നഹീം ഹൈ; സബ പ്രവൃത്തിയോംകീ നിവൃത്തി കരകേ ധ്യാന കരതാ ഹൈ വഹ വ്യവഹാരമേം സോതാ ഹുആ കഹലാതാ ഹൈ
ഔര അപനേ ആത്മസ്വരൂപമേം ലീന ഹോകര ദേഖതാ ഹൈ, ജാനതാ ഹൈ വഹ അപനേ ആത്മകാര്യ മേം ജാഗതാ ഹൈ.
പരന്തു ജോ ഇസ വ്യവഹാര മേം തത്പര ഹൈ–––സാവധാന ഹൈ, സ്വരൂപ കീ ദൃഷ്ടി നഹീം ഹൈ വഹ വ്യവഹാര മേം
ജാഗതാ ഹുആ കഹലാതാ ഹൈ.. ൩൧..
ആഗേ യഹ കഹതേ ഹൈം കി യോഗീ പൂര്വോക്ത കഥനകോ ജാനകേ വ്യവഹാരകോ ഛോഡകര ആതമകാര്യ
കരതാ ഹൈഃ––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
൨൯൦] [അഷ്ടപാഹുഡ
Page 291 of 394
PDF/HTML Page 315 of 418
single page version
മോക്ഷപാഹുഡ][൨൯൧
ഝായഇ പരമപ്പാണം ജഹ ഭണിയം ജിണവരിംദേഹിം.. ൩൨..
ധ്യായതി പരമാത്മാനം യഥാ ഭണിതം ജിനവരേന്ദ്രൈഃ.. ൩൨..
അര്ഥഃ––ഇസപ്രകാര പൂര്വോക്ത കഥനകോ ജാനകര യോഗീ ധ്യാനീ മുനി ഹൈ വഹ സര്വ വ്യവഹാരകോ
സബ പ്രകാര ഹീ ഛോഡ ദേതാ ഹൈ ഔര പരമാത്മാകാ ധ്യാന കരതാ ഹൈ––ജൈസേ ജിനവരേന്ദ്ര തീര്ഥംകര
സര്വജ്ഞദേവ നേ കഹാ ഹൈ വൈസേ ഹീ പരമാത്മാകാ ധ്യാന കരതാ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––സര്വഥാ സര്വ വ്യവഹാരകോ ഛോഡനാ കഹാ, ഉസകാ ആശയ ഇസപ്രകാര ഹൈ കി–––
ഹൈ വൈസേ ഹീ പരമാത്മാകാ ധ്യാന കരനാ. അന്യമതീ പരമാത്മാകാ സ്വരൂപ അനേക പ്രകാരസേ അന്യഥാ കഹതേ
ഹൈം ഉസകേ ധ്യാനകാ ഭീ വേ അന്യഥാ ഉപദേശ കരതേ ഹൈം ഉസകാ നിഷേധ കിയാ ഹൈ. ജിനദേവനേ
പരമാത്മാകാ തഥാ ധ്യാനകാ ഭീ സ്വരൂപ കഹാ വഹ സത്യാര്ഥ ഹൈ, പ്രമാണഭൂത ഹൈ വൈസേ ഹീ ജോ യോഗീശ്വര
കരതേ ഹൈം വേ ഹീ നിര്വാണ കോ പ്രാപ്ത കരതേ ഹൈം.. ൩൨..
ആഗേ ജിനദേവനേ ജൈസേ ധ്യാന അധ്യയന പ്രവൃത്തി കഹീ ഹൈ വൈസേ ഹീ ഉപദേശ കരതേ ഹൈംഃ–––
രയണത്തയസംജുത്തോ ഝാണജ്ഝയണം സയാ കുണഹ.. ൩൩..
രത്നത്രയസംയുക്തഃ ധ്യാനാധ്യയനം സദാ കുരു.. ൩൩..
അര്ഥഃ––ആചാര്യ കഹതേ ഹൈം കി ജോ പാ ച മഹാവ്രത യുക്ത ഹോ ഗയാ തഥാ പാ ച സമിതി വ തീന ഗുപ്തിയോംസേ യുക്ത ഹോ ഗയാ ഔര സമ്യഗ്ദര്ശന–ജ്ഞാന–ചാരിത്രരൂപീ രത്നത്രയസേ സംയുക്തഹോ ഗയാ, ഐസേ ബനകര ഹേ മുനിരാജോം! തുമ ധ്യാന ഔര അധ്യയന–ശാസ്ത്രകേ അഭ്യാസകോ സദാ കരോ. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
പരമാത്മനേ ധ്യാവേ യഥാ ഉപദിഷ്ട ജിനദേവോ വഡേ. ൩൨.
തും പംചസമിത ത്രിഗുപ്ത നേ സംയുക്ത പംചമഹാവ്രതേ,
൧ പാഠാന്തരഃ– ജിണവരിദേണം.
Page 292 of 394
PDF/HTML Page 316 of 418
single page version
ഏഷണാ, ആദാനനിക്ഷേപണ, പ്രതിഷ്ഠാപനാ യേ പാ ച സമിതി ഔര മന, വചന, കായകേ നിഗ്രഹരൂപ തീന ഗുപ്തി–––യഹ തേരഹ പ്രകാരകാ ചാരിത്ര ജിനദേവ നേ കഹാ ഹൈ ഉസസേ യുക്ത ഹോ ഔര നിശ്ചയ– വ്യവഹാരരൂപ, മന്യഗദര്ശന–ജ്ഞാന–ചാരിത്ര കഹാ ഹൈ, ഇനസേ യുക്ത ഹോകര ധ്യാന ഔര അധ്യയന കരനേകാ ഉപദേശ ഹൈ. ഇനമേം പ്രധാന തോ ധ്യാന ഹീ ഹൈ ഔര യദി ഇസമേം മന ന രുകേ തോ ശാസ്ത്ര അഭ്യാസമേം മനകോ ലഗാവേ യഹ ഭീ ധ്യാനതുല്യ ഹീ ഹൈ, ക്യോംകി ശാസ്ത്രമേം പരമാത്മാകേ സ്വരൂപകാ നിര്ണയ ഹൈ സോ യഹ ധ്യാനകാ ഹീ അംഗ ഹൈ.. ൩൩.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജോ രത്നത്രയ കീ ആരാധനാ കരതാ ഹൈ വഹ ജീവ ആരാധക ഹീ ഹൈഃ–
ആരാഹണാവിഹണം തസ്സ ഫലം കേവലം ണാണം.. ൩൪..
ആരാധനാവിധാനം തസ്യ ഫലം കേവലം ജ്ഞാനമ്.. ൩൪..
അര്ഥഃ––രത്നത്രയ സമയഗ്ദര്ശന–ജ്ഞാന–ചാരിത്രകീ ആരാധനാ കരതേ ഹുഏ ജീവകോ ആരാധക
ജാനനാ ഔര ആരാധനാകേ വിധാനകാ ഫല കേവലജ്ഞാന ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––ജോ സമ്യഗ്ദര്ശന–ജ്ഞാന–ചാരിത്രകീ ആരാധനാ കരതാ ഹൈ വഹ കേവലജ്ഞാനകോ പ്രാപ്ത
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ശുദ്ധാത്മാ ഹൈ വഹ കേവലജ്ഞാന ഹൈ ഔര കേവലജ്ഞാന ഹൈ വഹ ശുദ്ധാത്മാ ഹൈഃ––
സോ ജിണവരേഹിം ഭണിഓ ജാണ തുമം കേവലം ണാണം.. ൩൫..
ആരാധനാനും വിധാന കേവലജ്ഞാനഫളദായക അഹോ! ൩൪.
ഛേ സിദ്ധ, ആത്മാ ശുദ്ധ ഛേ സര്വജ്ഞാനീദര്ശീ ഛേ,
൨൯൨] [അഷ്ടപാഹുഡ ഭാവാര്ഥഃ––അഹിംസാ, സത്യ, അസ്തേയ, ബ്രഹ്മചര്യ, പരിഗ്രഹത്യാഗ, യേ പാ ച മഹാവ്രത, ഈര്യാ, ഭാഷാ,
Page 293 of 394
PDF/HTML Page 317 of 418
single page version
മോക്ഷപാഹുഡ][൨൯൩
സഃ ജിനവരൈഃ ഭണിതഃ ജാനീഹി ത്വം കേവലം ജ്ഞാനം.. ൩൫..
അര്ഥഃ––ആത്മാ ജിനവരദേവ നേ ഐസാ കഹാ ഹൈ, കേസാ ഹൈ? സിദ്ധ ഹൈ––കിസീ സേ ഉത്പന്ന നഹീം ഹുആ ഹൈ സ്വയംസിദ്ധ ഹൈ, ശുദ്ധ ഹൈ–––കര്മമലസേ രഹിത ഹൈ, സര്വജ്ഞ ഹൈ–––സബ ലോകാലോക കോ ജാനതാ ഹൈ ഔര സര്വദര്ശീ ഹൈ–––സബ ലോക–അലോക കോ ദേഖതാ ഹൈ, ഇസപ്രകാര ആത്മാ ഹൈ വഹ ഹേ മുനി! ഉസഹീകോ തൂ കേവലജ്ഞാന ജാന അഥവാ ഉസ കേവലജ്ഞാന ഹീ കോ ആത്മാ ജാന. ആത്മാ മേം ഔര ജ്ഞാന മേം കുഛ പ്രദേശഭേദ നഹീം ഹൈ, ഗുണ–ഗുണീ ഭേദ ഹൈ വഹ ഗൌണ ഹൈ. യഹ ആരാധനാ കാ ഫല പഹിലേ കേവലജ്ഞാന കഹാ, വഹീ ഹൈ.. ൩൫.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജോ യോഗീ ജിനദേവകേ മതസേ രത്നത്രയകീ ആരാധനാ കരതാ ഹൈ വഹ ആത്മാകാ ധ്യാന കരതാ ഹൈഃ–––
സോ ഝായദി അപ്പാണം പരിഹരഇ പരം ണ സംദേഹോ.. ൩൬..
സഃ ധ്യായതി ആത്മാനം പരിഹരതി പരം ന സന്ദേഹഃ.. ൩൬..
അര്ഥഃ––ജോ യോഗീ ധ്യാനീ മുനി ജിനേശ്വരദേവകേ മതകീ ആജ്ഞാസേ രത്നത്രയ–സമ്യഗ്ദര്ശന, ജ്ഞാന,
ചാരിത്രകീ നിശ്ചയസേ ആരാധനാ കരതാ ഹൈ വഹ പ്രഗടരൂപ സേ ആത്മാകാ ഹീ ധ്യാന കരതാ ഹൈ, ക്യോംകി
രത്നത്രയ ആത്മാകാ ഗുണ ഹൈ ഔര ഗുണ–ഗുണീമേം ഭേദ നഹീം ഹൈ. രത്നത്രയ കീ ആരാധനാ ഹൈ വഹ ആത്മാകീ
ഹീ ആരാധനാ ഹൈ വഹ ഹീ പരദ്രവ്യകോ ഛോഡതാ ഹൈ ഇസമേം സംദേഹ നഹീം ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––സുഗമ ഹൈ.. ൩൬.. പഹിലേ പൂഛാ ഥാ കി ആത്മാ മേം രത്നത്രയ കൈസേ ഹൈ ഉസകാ ഉത്തര അബ ആചാര്യ കഹതേ ഹൈംഃ––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Page 294 of 394
PDF/HTML Page 318 of 418
single page version
തം ചാരിത്തം ഭണിയം പരിഹാരോ പുണ്ണപാവാണം.. ൩൭..
തത് ചാരിത്രം ഭണിതം പരിഹാരഃ പുണ്യപാപാനാമ്.. ൩൭..
പരിഹാര ഹൈ വഹ ചാരിത്ര ഹൈ, ഇസപ്രകാര ജാനനാ ചാഹിയേ.
ഭാവാര്ഥഃ––യഹാ ജാനനേവാലാ തഥാ ദേഖനേവാലാ ഔര ത്യാഗനേവാലാ ദര്ശന, ജ്ഞാന, ചാരിത്രകോ
കര്ത്താ ആത്മാ ഹൈ, ഇസലിയേ യേ തീന ആത്മാ ഹീ ഹൈ, ഗുണ–ഗുണീമേം കോഈ പ്രദേശഭേദ നഹീം ഹോതാ ഹൈ.
ഇസപ്രകാര രത്നത്രയ ഹൈ വഹ ആത്മാ ഹീ ഹൈ, ഇസപ്രകാര ജാനനാ..൩൭..
ആഗേ ഇസീ അര്ഥ കോ അന്യ പ്രകാസേ കഹതേ ഹൈംഃ–––
ചാരിത്തം പരിഹാരോ പരൂവിയം ജിണവരിംദേഹിം.. ൩൮..
ചാരിത്രം പരിഹാരഃ പ്രജല്പിതം ജിനവരേന്ദ്രൈഃ.. ൩൮..
അര്ഥഃ––തത്വരുചി സമ്യക്ത്വ ഹൈ, തത്ത്വകാ ഗ്രഹണ സമ്യഗ്ജ്ഞാന ഹൈ, പരിഹാര ചാരിത്ര ഹൈ,
ഇസപ്രകാര ജിനവരേന്ദ്ര തീര്ഥംകര സര്വജ്ഞദേവനേ കഹാ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––ജീവ, അജീവ, ആസ്രവ, ബംധ, സംവര, നിര്ജരാ, മോക്ഷ ഇന തത്ത്വോംകാ ശ്രദ്ധാന രുചി
പ്രതീതി സമ്യഗ്ദര്ശന ഹൈ, ഇനഹീ കോ ജാനനാ സമ്യഗ്ജ്ഞാന ഹൈ ഔര പരദ്രവ്യകേ പരിഹാര സംബംധീ ക്രിയാ കീ നിവൃത്തി ചാരിത്ര ഹൈ; ഇസപ്രകാര ജിനേശ്വരദേവനേ കഹാ ഹൈ, ഇനകോ നിശ്ചയ–വ്യവഹാര നയസേ ആഗമകേ അനുസാര സാധനാ.. ൩൮.. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
ജേ പാപ തേമ ജ പുണ്യനോ പരിഹാര തേ ചാരിത കഹ്യും. ൩൭.
ഛേ തത്ത്വരുചി, തത്ത്വതണും ഗ്രഹണ സദ്ജ്ഞാന ഛേ,
൨൯൪] [അഷ്ടപാഹുഡ
Page 295 of 394
PDF/HTML Page 319 of 418
single page version
മോക്ഷപാഹുഡ][൨൯൫
ദംസണവിഹീണപുരിസോ ണ ലഹഇ തം ഇച്ഛിയം ലാഹം.. ൩൯..
ദര്ശനവിഹീന പുരുഷഃ ന ലഭതേ തം ഇഷ്ടം ലാഭമ്.. ൩൯..
അര്ഥഃ––ജോ പുരുഷ ദര്ശനസേ ശുദ്ധ ഹൈ വഹ ഹീ ശുദ്ധ ഹൈ, ക്യോകി ജിസകാ ദര്ശന ശുദ്ധ ഹൈ വഹീ
നിര്വാണ കോ പാതാ ഹൈ ഔര ജോ പുരുഷ സമ്യഗ്ദര്ശന സേ രഹിത ഹൈ വഹ പുരുഷ ഈപ്സിത ലാഭ അര്ഥാത്
മോക്ഷകോ പ്രാപ്ത നഹീം കര സകതാ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––ലോകമേം പ്രസിദ്ധ ഹൈ കി കോഈ പുരുഷ കോഈ വസ്തു ചാഹേ ഔര ഉസകീ രുചി പ്രാതീതി
ഹൈ.. ൩൯..
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ഐസാ സമ്യഗ്ദര്ശനകോ ഗ്രഹണ കരനേ കാ ഉപദേശ സാര ഹൈ, ഉസകോ ജോ
തം സമ്മത്തം ഭണിയം സവണാണം സാവയാണം പി.. ൪൦..
തത് സമ്യക്ത്വം ഭണിതം ശ്രമണാനാം ശ്രാവകാണാമപി.. ൪൦..
അര്ഥഃ––ഇസപ്രകാര സമ്യഗ്ദര്ശന – ജ്ഞാന – ചാരിത്രകാ ഉപദേശ സാര ഹൈ, ജോ ജരാ വ മരണ
കോ ഹരനേവാലാ ഹൈ, ഇസകോ ജോ മാനതാ ഹൈ ശ്രദ്ധാന കരതാ ഹൈ വഹ ഹീ സമ്യക്ത്വ കഹാ ഹൈ. വഹ മുനിയോം
തഥാ ശ്രാവകോംകോ സഭീ കോ കഹാ ഹൈ ഇസലിയേ സമ്യക്ത്വപൂര്വക ജ്ഞാന ചാരിത്ര കോ അംഗീകാര കരോ.
ഭാവാര്ഥഃ––ജീവകേ ജിതനേ ഭാവ ഹൈം ഉനമേം സമയഗ്ദര്ശന – ജ്ഞാന –ചാരിത്ര സാര ഹൈം ഉത്തമ
ദര്ശനരഹിത ജേ പുരുഷ തേ പാമേ ന ഇച്ഛിത ലാഭനേ. ൩൯.
ജരമരണഹര ആ സാരഭൂത ഉപദേശ ശ്രദ്ധേ സ്പഷ്ട ജേ,
Page 296 of 394
PDF/HTML Page 320 of 418
single page version
ഹൈം, ജീവകേ ഹിത ഹൈം, ഔര ഇനമേം ഭീ സമ്യഗ്ദര്ശന പ്രധാന ഹൈ ക്യോംകി ഇസകേ ബിനാ ജ്ഞാന, ചാരിത്ര ഭീ മിഥ്യാ കഹലാതേ ഹൈം, ഇസലിയേ സമ്യഗ്ദര്ശന പ്രധാന ജാനകര പഹിലേ അംഗീകാര കരനാ, യഹ ഉപദേശ മുനി തഥാ ശ്രാവക സഭീകോ ഹൈ.. ൪൦.. ആഗേ സമ്യഗ്ജ്ഞാനകാ സ്വരൂപ കഹതേ ഹൈംഃ–––
തം സണ്ണാണം ഭണിയം അവിയത്ഥം സവ്വദരസീഹിം.. ൪൧..
തത് സംജ്ഞാനം ഭണിതം അവിതഥം സര്വദര്ശിഭിഃ.. ൪൧..
അര്ഥഃ––ജോ യോഗീ മുനി ജീവ –അജീവ പദാര്ഥകേ ഭേദ ജിനവരകേ മതസേ ജാനതാ ഹൈ വഹ സമ്യഗ്ജ്ഞാന ഹൈ ഐസാ സര്വദര്ശീ – സബകോ ദേഖനേവാലേ സര്വജ്ഞ ദേവ നേ കഹാ ഹൈ അതഃ വഹ ഹീ സത്യാര്ഥ ഹൈ, അന്യ ഛദ്മസ്ഥകാ കഹാ ഹുആ സത്യാര്ഥ നഹീം ഹൈ അസത്യാര്ഥ ഹൈ, സര്വജ്ഞകാ കഹാ ഹുആ ഹീ സത്യാര്ഥ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––സര്വജ്ഞദേവ നേ ജീവ, പുദ്ഗല, ധര്മ, അധര്മ, ആകാശ, കാല യേ ജാതി അപേക്ഷാ ഛഹ ദ്രവ്യ കഹേ ഹൈം. [സംഖ്യാ അപേക്ഷാ ഏക, ഏക, അസംഖ്യ ഔര അനംതാനംത ഹൈം.] ഇനമേം ജീവ കോ ദര്ശന– ജ്ഞാനമയീ ചേതനാസ്വരൂപ കഹാ ഹൈ, യഹ സദാ അമൂര്തിക ഹൈ അര്ഥാത് സ്പര്ശ, രസ, ഗംധ, വര്ണസേ രഹിത ഹൈ. പുദ്ഗല ആദി പാ ച ദ്രവ്യോംകോ അജീവ കഹേ ഹൈം യേ അചേതന ഹൈം – ജഡ ഹൈം. ഇനമേം പുദ്ഗല സ്പര്ശ, രസ, ഗംധ, വര്ണ, ശബ്ദസഹിത മൂര്തിക (–രൂപീ) ഹൈം, ഇന്ദ്രിയഗോചര ഹൈ, അന്യ അമൂര്തിക ഹൈം. ആകശ ആദി ചാര തോ ജൈസേ ഹൈം വൈസേ ഹീ രഹതേ ഹൈം. ജീവ ഔര പുദ്ഗല കേ അനാദി സംബംധ ഹൈം. ഛദ്മസ്ഥകേ ഇന്ദ്രിയഗോചര പുദ്ഗല സ്കംധ ഹൈം ഉനകോ ഗ്രഹണ കരകേ ജീവ രാഗ–ദ്വേഷ–മോഹരൂപീ പരിണമന കരതാ ഹൈ ശരീരാദികോ അപനാ മാനതാ ഹൈ തഥാ ഇഷ്ട–അനിഷ്ട മാനകര രാഗ–ദ്വേഷരൂപ ഹോതാ ഹൈ, ഇസസേ നവീന പുദ്ഗല കര്മരൂപ ഹോകര ബംധകോ പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹൈ, യഹ നിമിത്ത–നൈമിത്തിക ഭാവ ഹൈ, ഇസപ്രകാര യഹ ജീവ അജ്ഞാനീ ഹോതാ ഹുആ ജീവ–പുദ്ഗലകേ ഭേദകോ ന ജാനകര മിഥ്യാജ്ഞാനീ ഹോതാ ഹൈ. ഇസലിയേ ആചാര്യ കഹതേ ഹൈം കി ജിനദേവകേ മത സേ ജീവ–അജീവകാ ഭേദ ജാനകര സമ്യഗ്ദര്ശന കാ സ്വരൂപ ജാനനാ. ഇസപ്രകാര ജിനദേവനേ കഹാ വഹ ഹീ സത്യാര്ഥ ഹൈ, പ്രമാണ–നയകേ ദ്വാരാ ഐസേ ഹീ സിദ്ധ ഹോതാ ഹൈ ഇസലിയേ ജിനദേവ സര്വജ്ഞനേ സബ വസ്തുകോ പ്രത്യക്ഷ ദേഖകര കഹാ ഹൈ. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
൨൯൬] [അഷ്ടപാഹുഡ