Page 317 of 394
PDF/HTML Page 341 of 418
single page version

മോക്ഷപാഹുഡ][൩൧൭

Page 318 of 394
PDF/HTML Page 342 of 418
single page version

നിമിത്തസേ ജ്ഞാനമേം പരദ്രവ്യസേ ഇഷ്ട അനിഷ്ട ബുദ്ധി ഹോതീ ഹൈ, ഇസ ഇഷ്ട–അനിഷ്ട ബുദ്ധി കേ അഭാവ സേ ജ്ഞാന ഹീ മേം ഉപയോഗ ലഗാ രഹേ ഉസകോ ശുദ്ധോപയോഗ കഹതേ ഹൈം, വഹീ ചാരിത്ര ഹൈ, യഹ ഹോതാ ഹൈ വഹാ നിംദാ– പ്രശംസാ, ദുഃഖ–സുഖ, ശത്രു–മിത്ര മേം സമാന ബുദ്ധി ഹോതീ ഹൈ, നിംദാ–പ്രശംസാകാ ദ്വിധാഭാവ മോഹകര്മ കാ ഉദയജന്യ ഹൈ, ഇസകാ അഭാവ ഹീ ശുദ്ധോപയോഗരൂപ ചാരിത്ര ഹൈ..൭൨.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി കഈ മൂര്ഖ ഐസേ കഹതേ ഹൈം ജോ അഭീ പംചമകാല ഹൈ സോ ആത്മധ്യാനകാ കാല നഹീം ഹൈ, ഉസകാ നിഷേധ കരതേ ഹൈംഃ–––

അര്ഥഃ––പൂര്വോക്ത ധ്യാന കാ അഭാവ കരനേ വാലാ ജീവ സമ്യക്ത്വ ഔര ജ്ഞാനസേ രഹിത ഹൈ, അഭവ്യ ഹൈ, ഇസീസേ മോക്ഷ രഹിത ഹൈ ഔര സംസാരകേ ഇന്ദ്രിയ–സുഖകോ ഭലേ ജാനകര ഉനമേം ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

൩൧൮] [അഷ്ടപാഹുഡ

Page 319 of 394
PDF/HTML Page 343 of 418
single page version

മോക്ഷപാഹുഡ][൩൧൯ രത ഹൈ, ആസക്ത ഹൈ, ഇസലിയേ കഹതേ ഹൈം കി അഭീ ധ്യാനകാ കാല നഹീം ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––ജിസകോ ഇന്ദ്രിയോംകേ സുഖ ഹീ പ്രിയ ലഗതേ ഹൈം ഔര ജീവാജീവ പദാര്ഥകേ ശ്രദ്ധാന– ജ്ഞാന സേ രഹിത ഹൈ, വഹ ഇസപ്രകാര കഹതാ ഹൈ കി അഭീ ധ്യാന കാ കാല നഹീം ഹൈ. ഇസസേ ജ്ഞാത ഹോതാ ഹൈ കി ഇസപ്രകാര കഹനേ വാലാ അഭവ്യ ഹൈ ഇസകോ മോക്ഷ നഹീം ഹോഗാ.. ൭൪.. ജോ ഐസാ മാനതാ ഹൈ–––കഹതാ ഹൈ കി അഭീ ധ്യാന കാ കാല നഹീം, തോ ഉസനേ പാ ച മഹാവ്രത, പാ ച സമിതി, തീന ഗുപ്തികാ സ്വരൂപ ഭീ നഹീം ജാനാഃ–––

ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി അഭീ ഇസ പംചമകാല മേം ധര്മധ്യാന ഹോതാ ഹൈ, യഹ നഹീം മാനതാ ഹൈ വഹ അജ്ഞാനീ ഹൈഃ––––

അര്ഥഃ––ഇസ ഭരതക്ഷേത്ര മേം ദുഃഷമ കാല – പംചമകാല മേം സാധു മുനി കേ ധര്മധ്യാന ഹോതാ ഹൈ ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Page 320 of 394
PDF/HTML Page 344 of 418
single page version

യഹ ധര്മധ്യാന ആത്മ സ്വഭാവ മേം സ്ഥിത ഹൈ ഉസ മുനികേ ഹോതാ ഹൈ, ജോ യഹ നഹീം മാനതാ ഹൈ വഹ അജ്ഞാനീ ഹൈ ഉസകോ ധര്മധ്യാനകേ സ്വരൂപകാ ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––ജിനസൂത്ര മേം ഇസ ഭരതക്ഷേത്ര പംചമകാല മേം ആത്മസ്വഭാവ മേം സ്ഥിത മുനി കേ ധര്മധ്യാന കഹാ ഹൈ, ജോ യഹ നഹീം മാനതാ ഹൈ വഹ അജ്ഞാനീ ഹൈ, ഉസകോ ധര്മധ്യാനകേ സ്വരൂപകാ ജ്ഞാന നഹീം ഹൈ.. ൭൬.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജോ ഇസകാല മേം രത്നത്രയകാ ധാരക മുനി ഹോതാ ഹൈ വഹ സ്വര്ഗ ലോക മേം ലൌകാന്തികപദ, ഇന്ദ്രപദ പ്രാപ്ത കരകേ വഹാ സേ ചയകര മോക്ഷ ജാതാ ഹൈ, ഇസപ്രകാര ജിനസൂത്ര മേം കഹാ ഹൈഃ– –

ഭാവാര്ഥഃ––കോഈ കഹതേ ഹൈം കി അഭീ ഇസ പംചമകാല മേം ജിനസൂത്ര മേം മോക്ഷ ഹോനാ കഹാ നഹീം ഇസലിയേ ധ്യാന കരനാ തോ നിഷ്ഫല ഖേദ ഹൈ, ഉസകോ കഹതേ ഹൈം കി ഹേ ഭാഈ! മോക്ഷ ജാനേ കാ നിഷേധ കിയാ ഹൈ ഓര ശുക്ലധ്യാന കാ നിഷേധ കിയാ ഹൈ പരന്തു ധര്മധ്യാന കാ നിഷേധ തോ കിയാ നഹീം ഹൈ. അഭീ ഭീ ജോ മുനി രത്നത്രയ സേ ശുദ്ധ ഹോകര ധര്മധ്യാനമേം ലീന ഹോതേ ഹുഏ ആത്മാ കാ ധ്യാന കരതേ ഹൈം, വേ മുനി സ്വര്ഗ മേം ഇന്ദ്രപദ കോ പ്രാപ്ത ഹോതേ ഹൈം അഥവാ ലോകാന്തിക ദേവ ഏക ഭവാവതാരീ ഹൈം, ഉനമേം ജാകര ഉത്പന്ന ഹോതേ ഹൈം. വഹാ സേ ചയകര മനുഷ്യ കോ മോക്ഷപദ കോ പ്രാപ്ത കരതേ ഹൈം. ഇസപ്രകാര ധര്മധ്യാന സേ പരംപരാ മോക്ഷ ഹോതാ ഹൈ തബ സര്വഥാ നിഷേധ ക്യോം കരതേ ഹോ? ജോ നിഷേധ കരതേ ഹൈം വേ അജ്ഞാനീ മിഥ്യാദൃഷ്ടി ഹൈം, ഉനകോ വിഷ്യ–കഷായോം മേം സ്വച്ഛംദ രഹനാ ഹൈ ഇസലിയേ ഇസപ്രകാര കഹതേ ഹൈം.. ൭൭.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജോ ഇസകാല മേം ധര്മധ്യാന കാ അഭാവ മാനതേ ഹൈം ഔര മുനിലിംഗ ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

൩൨൦] [അഷ്ടപാഹുഡ

Page 321 of 394
PDF/HTML Page 345 of 418
single page version

മോക്ഷപാഹുഡ][൩൨൧ പഹിലേ ഗ്രഹണ കര ലിയാ, അബ ഉസകോ ഗൌണ കരകേ പാപമേം പ്രവൃത്തി കരതേ ഹൈം വേ മോക്ഷ മാര്ഗ സേ ച്യുത ഹൈംഃ–

Page 322 of 394
PDF/HTML Page 346 of 418
single page version

അര്ഥഃ––ജോ മുനി നിര്ഗ്രംഥ ഹൈം, പരിഗ്രഹ രഹിത ഹൈം, മോഹ രഹിത ഹൈം, ജിനകേ കിസീ ഭീ പരദ്രവ്യ സേ മമത്വഭാവ നഹീം ഹൈ, ജോ ബാഈസ പരീഷഹോംകോ സഹതേ ഹൈം, ജിന്ഹോംനേ ക്രോധാദി കഷായോം കോ ജീത ലിയാ ഹൈ ഔര പാപാരംഭ സേ രഹിത ഹൈം, ഗൃഹസ്ഥകേ കരനേ യോഗ്യ ആരംഭാദിക പാപോംമേം നഹീം പ്രവര്തതേ ഹൈം––ഐസേ മുനിയോംകോ മോക്ഷമാര്ഗ മേം ഗ്രഹണ കിയാ ഹൈ അര്ഥാത് മാനേ ഹൈം. രത്നകരണ്ഡ ശ്രാവകാചാര മേം സമംതഭദ്രാചാര്യനേ ഭീ കഹാ ഹൈ കി–– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

൩൨൨] [അഷ്ടപാഹുഡ

Page 323 of 394
PDF/HTML Page 347 of 418
single page version

മോക്ഷപാഹുഡ][൩൨൩

ഭാവാര്ഥഃ––മുനി ഹൈം വേ ലൌകിക കഷ്ടോം ഔര കാര്യോംസേ രഹിത ഹൈം. ജൈസേ ജിനേശ്വര നേ മോക്ഷമാര്ഗ ബാഹ്യ–അഭ്യംതര പരിഗ്രഹസേ രഹിത നഗ്ന ദിഗമ്ബരരൂപ കഹാ ഹൈ വൈസേ ഹീ പ്രവര്തതേ ഹൈം വേ ഹീ മോക്ഷമാര്ഗീ ഹൈം , അന്യ മോക്ഷമാര്ഗീ നഹീം ഹൈം.. ൮൦..

ആഗേ ഫിര മോക്ഷമാര്ഗീ കീ പ്രവൃത്തി കഹതേ ഹൈംഃ–––

അര്ഥഃ––മുനി ഐസീ ഭാവനാ കരേ–––ഉര്ധ്വലോക, മധ്യലോക, അധോലോക ഇന തീനോം ലോകോംമേം മേരാ കോഈ ഭീ നഹീം ഹൈ, മൈം ഏകാകീ ആത്മാ ഹൂ , ഐസീ ഭാവനാ സേ യോഗീ മുനി പ്രകടരൂപ സേ ശാശ്വത സുഖകോ പ്രാപ്ത കരതാ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––മുനി ഐസീ ഭാവനാ കരേ കി ത്രിലോകമേം ജീവ ഏകാകീ ഹൈ, ഇസകാ സംബംധീ ദൂസരാ കോഈ നഹീം ഹൈ, യഹ പരമാര്ഥരൂപ ഏകത്വ ഭാവനാ ഹൈ. ജിസ മുനികേ ഐസീ ഭാവനാ നിരന്തര രഹതീ ഹൈ വഹീ മോക്ഷമാര്ഗീ ഹൈ, ജോ ഭേഷ ലേകര ഭീ ലൌകിക ജനോംസേ ലാല–പാല രഖതാ ഹൈ വഹ മോക്ഷമാര്ഗീ നഹീം ഹൈ.. ൮൧.. ആഗേ ഫിര കഹതേ ഹൈംഃ––––

Page 324 of 394
PDF/HTML Page 348 of 418
single page version

പരംപരാ കാ ചിന്തന കരതേ ഹൈം, ധ്യാന മേം രത ഹൈം രക്ത ഹൈം, തത്പര ഹൈം ഔര ജിനകേ ഭലാ––ഉത്തമ ചാരിത്ര ഹൈ ഉനകോ മോക്ഷമാര്ഗ മേം ഗ്രഹണ കിയേ ഹൈം.

ഭാവാര്ഥഃ––ജിനനേ മോക്ഷമാര്ഗ പ്രാപ്ത കിയാ ഐസേ അരഹംത സര്വജ്ഞ വീതരാഗ ദേവ ഔര ഉനകാ അനുസരണ കരനേവാലേ ബഡേ മുനി ദീക്ഷാ ദേനേവാലേ ഗുരു ഇനകീ ഭക്തിയുക്ത ഹോ, സംസാര–ദേഹ–ഭോഗോംസേ വിരക്ത ഹോകര മുനി ഹുഏ, വൈസീ ഹീ ജിനകേ വൈരാഗ്യഭാവനാ ഹൈ, ആത്മാനുഭവരൂപ ശുദ്ധ ഉപയോഗരൂപ ഏകാഗ്രതാരൂപീ ധ്യാനമേം തത്പര ഹൈം ഔര ജിനകേ വ്രത, സമിതി, ഗുപ്തിരൂപ നിശ്ചയ–വ്യവഹാരാത്മക സമ്യക്ചാരിത്ര ഹോതാ ഹൈ വേ ഹീ മുനി മോക്ഷമാര്ഗീ ഹൈം, അന്യ ഭേഷീ മോക്ഷമാര്ഗീ നഹീം ഹൈം.. ൮൨.. ആഗേ ഐസാ കഹതേ ഹൈം കി––നിശ്ചയനയസേ ധ്യാന ഇസപ്രകാര കരനാഃ–––

ജബ ജിനമത കേ പ്രസാദ സേ ജീവ–അജീവ പദാര്ഥോംകാ ജ്ഞാന ഹോതാ ഹൈ തഹ സ്വ–പരകാ ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

൩൨൪] [അഷ്ടപാഹുഡ അര്ഥഃ––ജോ മുനി ദേവ – ഗുരുകേ ഭക്ത ഹൈം നിര്വേദ അര്ഥാത് സംസാര–ദേഹ–ഭോഗോം സേ വിരാഗതാ കീ

Page 325 of 394
PDF/HTML Page 349 of 418
single page version

മോക്ഷപാഹുഡ][൩൨൫ ഭേദ ജാനകര ജ്ഞാനീ ഹോതാ ഹൈ, തബ ഇസപ്രകാര ജാനതാ ഹൈ കി––മൈം ശുദ്ധജ്ഞാനദര്ശനമയീ ചേതനാസ്വരൂപ ഹൂ അന്യ മേരാ കുഛ ഭീ നഹീം ഹൈ. ജബ ഭാവലിംഗീ നിര്ഗം്രഥ മുനിപദ കീ പ്രാപ്തി കരതാ ഹൈ തബ യഹ ആത്മാ ഹീമേം അപനേ ദ്വാരാ അപനേ ഹീ ലിയേ വിശേഷ ലീന ഹോതാ ഹൈ തബ നിശ്ചയസമ്യക്ചാരിത്ര സ്വരൂപ ഹോകര അപനാ ഹീ ധ്യാന കരതാ ഹൈ, തബ ഹീ [സാക്ഷാത് മോക്ഷമാര്ഗ മേം ആരൂഢ] സമ്യഗ്ജ്ഞാനീ ഹോതാ ഹൈ, ഇസകാ ഫല നിര്വാണ ഹൈ, ഇസപ്രകാര ജാനനാ ചാഹിയേ.. ൮൩.. [നോംധ–––പ്രവചനസാര ഗാ൦ ൨൪൧ – ൨൪൨ മേം ജോ സാതവേം ഗുണസ്ഥാന മേം ആഗമജ്ഞാന, തത്ത്വാര്ഥശ്രദ്ധാന സംയതത്വ ഓര നിശ്ചയ ആത്മജ്ഞാന മേം യുഗപത് ആരൂഢ കോ ആത്മജ്ഞാന കഹാ ഹൈ വഹ കഥനകീ അപേക്ഷാ യഹാ ഹൈ.] (ഗൌണ – മുഖ്യ സമഝ ലേനാ)] ആഗേ ഇസ ഹീ അര്ഥകോ ദൃഢ കരതേ ഹുഏ കഹതേ ഹൈംഃ––––

ഭാവാര്ഥഃ––ജോ അരഹംതരൂപ ശുദ്ധ ആത്മാകാ ധ്യാന കരതാ ഹൈ ഉസകേ പൂര്വ കര്മകാ നാശ ഹോതാ ഹൈ ഔര വര്തമാന മേം രാഗദ്വേഷ രഹിത ഹോതാ ഹൈ തബ ആഗാമീ കര്മകോ നഹീം ബാ ധതാ ഹൈ.. ൮൪.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ഇസപ്രകാര മുനിയോംകോ പ്രവര്തന കേ ലിയേ കഹാ. അബ ശ്രാവകോംകോ പ്രവര്തനകേ ലിയേ കഹതേ ഹൈംഃ––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Page 326 of 394
PDF/HTML Page 350 of 418
single page version

അര്ഥഃ––പ്രഥമ തോ ശ്രാവകോംകോ സുനിര്മല അര്ഥാത് ഭലേ പ്രകാര നിര്മല ഔര മേരുവത് നിഃകമ്പ അചല തഥാ ചല മലിന അഗാഢ ദൂഷണരഹിത അത്യംത നിശ്ചല ഐസേ സമ്യക്ത്വകോ ഗ്രഹണ കരകേ ദുഃഖകാ ക്ഷയ കരനേ കേ ലിയേ ഉസകാ അര്ഥാത് സമ്യഗ്ദര്ശന കാ (സമ്യഗ്ദര്ശന കേ വിഷയ) ധ്യാന കരനാ.

കരേ, ഇസ സമ്യക്ത്വ കീ ഭാവനാ സേ ഗ്രഹസ്ഥകേ ഗൃഹകാര്യ സംബംധീ ആകുലതാ, ക്ഷോഭ, ദുഃഖ ഹേയ ഹൈ വഹ മിട ജാതാ ഹൈ, കാര്യ കേ ബിഗഡനേ–സുധരനേ മേം വസ്തുകേ സ്വരൂപകാ വിചാര ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

൩൨൬] [അഷ്ടപാഹുഡ

Page 327 of 394
PDF/HTML Page 351 of 418
single page version

മോക്ഷപാഹുഡ][൩൨൭ ആവേ തബ ദുഃഖ മിടതാ ഹൈ. സമ്യഗ്ദൃഷ്ടികേ ഇസപ്രകാര വിചാര ഹോതാ ഹൈ കി––വസ്തുകാ സ്വരൂപ സര്വജ്ഞനേ ജൈസാ ജാനാ ഹൈ വൈസാ നിരന്തര പരിണമതാ ഹൈ വഹീ ഹോതാ ഹൈ, ഇഷ്ട–അനിഷ്ട മാനകര ദുഃഖീ–സുഖീ ഹോനാ നിഷ്ഫല ഹൈ. ഐസാ വിചാര കരനേ സേ ദുഃഖ മിടതാ ഹൈ യഹ പ്രത്യക്ഷ അനുഭവഗോചര ഹൈ, ഇസലിയേ സമ്യക്ത്വകാ ധ്യാന കരനാ കഹാ ഹൈ.. ൮൬..

ആഗേ സമ്യക്ത്വകേ ധ്യാന ഹീ കീ മഹിമാ കഹതേ ഹൈംഃ–––

അര്ഥഃ––ജോ ശ്രാവക സമ്യക്ത്വകാ ധ്യാന കരതാ ഹൈ വഹ ജീവ സമ്യഗ്ദൃഷ്ടി ഹൈ ഔര സമ്യക്ത്വരൂപ പരിണമതാ ഹുആ ദുഷ്ട ജോ ആഠ കര്മ ഉനകാ ക്ഷയ കരതാ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––സമ്യക്ത്വകാ ധ്യാന ഇസപ്രകാര ഹൈ–––യദി പഹിലേ സമ്യക്ത്വ ന ഹുആ ഹോ തോ ഭീ ഇസകാ സ്വരൂപ ജാനകര ഇസകാ ധ്യാന കരേ തോ സമ്യഗ്ദൃഷ്ടി ഹോ ജാതാ ഹൈ. സമ്യക്ത്വ ഹോനേ പര ഇസകാ പരിണാമ ഐസാ ഹൈ കി സംസാരകേ കാരണ ജോ ദുഷ്ട അഷ്ട കര്മ ഉനകാ ക്ഷയ ഹോതാ ഹൈ, സമ്യക്ത്വ കേ ഹോതേ ഹീ കര്മോം കീ ഗുണശ്രേണീ നിര്ജരാ ഹോനേ ലഗ ജാതീ ഹൈ, അനുക്രമ സേ മുനി ഹോനേ പര ചാരിത്ര ഔര ശുക്ലധ്യാന ഇസകേ സഹകാരീ ഹോ ജാതേ ഹൈം, തബ സന കര്മോംകാ നാശ ഹോ ജാതാ ഹൈ.. ൮൭.. ആഗേ ഇസകോ സംക്ഷേപ സേ കഹതേ ഹൈംഃ–––

Page 328 of 394
PDF/HTML Page 352 of 418
single page version

അര്ഥഃ––ആചാര്യ കഹതേ ഹൈം കി–––ബഹുത കഹനേ സേ ക്യാ സാധ്യ ഹൈ, ജോ നരപ്രധാന അതീത കാലമേം സിദ്ധ ഹുഏ ഹൈം ഔര ആഗാമീ കാല മേം സിദ്ധ ഹോംഗേ വഹ സമ്യക്ത്വകാ മഹാത്മ്യ ജാനോ. ഭാവാര്ഥഃ––ഇസ സമ്യക്ത്വകാ ഐസാ മഹാത്മ്യ ഹൈ കി ജോ അഷ്ടകര്മോം കാ നാശകര മുക്തി പ്രാപ്ത അതീതകാല മേം ഹുഏ ഹൈ തഥാ ആഗാമീ ഹോംഗേ വേ ഇസ സമ്യക്ത്വസേ ഹീ ഹുഏ ഹൈം ഔര ഹോംഗേ, ഇസലിയേ ആചാര്യ കഹതേ ഹൈം കി ബഹുത കഹനേ സേ ക്യാ? യഹ സംക്ഷേപ സേ കഹാ ജാനോ കി–––മുക്തി കാ പ്രധാന കാരണ യഹ സമ്യക്ത്വ ഹീ ഹൈ. ഐസാ മത ജാനോ കി ഗൃഹസ്ഥകേ ക്യാ ധര്മ ഹൈ, യഹ സമ്യക്ത്വ ധര്മ ഐസാ ഹൈ കി സബ ധര്മോം കേ അംഗോം കോ സഫല കരതാ ഹൈ.. ൮൮.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജോ നിരന്തര സമ്യക്ത്വകാ പാലന കരതേ ഹൈം ഉനകോ ധന്യ ഹൈഃ–––

അര്ഥഃ––ജിന പുരുഷോം നേ മുക്തികോ കരനേവാലേ സമ്യക്ത്വ കോ സ്വപ്ന അവസ്ഥാ മേം ഭീ മലിന നഹീം കിയാ, അതീചാര നഹീം ലഗായാ ഉന പുരുഷോംകോ ധന്യ ഹൈ, വേ ഹീ മനുഷ്യ ഹൈം, വേ ഹീ ഭലേ കൃതാര്ഥ ഹൈം, വേ ഹീ ശൂരവീര ഹൈം, വേ ഹീ പംഡിത ഹൈം. ഭാവാര്ഥഃ––ലോക മേം കുഛ ദാനാദിക കരേം ഉനകോ ധന്യ കഹതേ ഹൈം തഥാ വിവാഹാദിക യജ്ഞാദിക കരതേ ഹൈം ഉനകോ കൃതാര്ഥ കഹതേ ഹൈം, യുദ്ധമേം പീഛാ ന ലൌടേ ഉസകോ ശൂരവീര കഹതേ ഹൈം, ബഹുത ശാസ്ത്ര പഢേ ഉസകോ പംഡിത കഹതേ ഹൈം. യേ സബ കഹനേകേ ഹൈം; ജോ മോക്ഷ കേ കാരണ സമ്യക്ത്വകോ മലിന നഹീം കരതേ ഹൈം, നിരതിചാര പാലതേ ഹൈം ഉനകോ ധന്യ ഹൈ, വേ ഹീ കൃതാര്ഥ ഹൈം, വേ ഹീ ശൂരവീര ഹൈം, വേ ഹീ പംഡിത ഹൈം, വേ ഹീ മനുഷ്യ ഹൈം, ഇസകേ ബിനാ മനുഷ്യ പശു സമാന ഹൈ, ഇസ പ്രകാര സമ്യക്ത്വകാ മാഹാത്മ്യ കഹാ.. ആഗേ ശിഷ്യ പൂഛതാ ഹൈ കി സമ്യക്ത്വ കൈസാ ഹൈ? ഉസകാ സമാധാന കരനേ കേ ലിയേ ഇസ സമ്യക്ത്വകേ ബാഹ്യ ചിന്ഹ ബതാതേ ഹൈംഃ––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

൩൨൮] [അഷ്ടപാഹുഡ

Page 329 of 394
PDF/HTML Page 353 of 418
single page version

മോക്ഷപാഹുഡ][൩൨൯

അര്ഥഃ––ഹിംസാ രഹിത ധര്മ, അഠാരഹ ദോഷ രഹിത ദേവ, നിര്ഗ്രംഥ പ്രവചന അര്ഥാത് മോക്ഷകാ മാര്ഗ തഥാ ഗുരു ഇനമേം ശ്രദ്ധാന ഹോനേ പര സമ്യക്ത്വ ഹോതാ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––ലൌകികജന തഥാ അന്യമത വാലേ ജീവോംകീ ഹിംസാസേ ധര്മ മാനതേ ഹൈം ഔര ജിനമത മേം അഹിംസാ ധര്മ കഹാ ഹൈ, ഉസീ കാ ശ്രദ്ധാന കരേ അന്യക ശ്രദ്ധാന ന കരേ വഹ സമ്യഗ്ദൃഷ്ടി ഹൈ. ലൌകിക അന്യമത വാലേ മാനതേ ഹൈം വേ സബ ദേവ ക്ഷുധാദി തഥാ രാഗദ്വേഷാദി ദോഷോംസേ സംയുക്ത ഹൈം, ഇസലിയേ വീതരാഗ സര്വജ്ഞ അരഹംത ദേവ സബ ദോഷോംസേ രഹിത ഹൈം ഉനകോ ദേവ മാനേ, ശ്രദ്ധാന കരേ വഹീ സമ്യഗ്ദൃഷ്ടി ഹൈ. യഹാ അഠാരഹ ദോഷ കഹേ വേ പ്രധാനതാകീ അപേക്ഷാ കഹേ ഹൈം ഇനകോ ഉപലക്ഷണരൂപ ജാനനാ, ഇനകേ സമാന അന്യ ഭീ ജാന ലേനാ. നിര്ഗ്രംഥ പ്രവചന അര്ഥാത് മോക്ഷമാര്ഗ വഹീ മോക്ഷമാര്ഗ ഹൈ, അന്യലിംഗ സേ അന്യമത വാലേ ശ്വേതാമ്ബരാദിക ജൈസാഭാസ മോക്ഷ മാനതേ ഹൈം വഹ മോക്ഷമാര്ഗ നഹീം ഹൈ. ഐസാ ശ്രദ്ധാന കരേ വഹ സമ്യഗ്ദൃഷ്ടി ഹൈ, ഐസാ ജാനനാ.. ൯൦.. ആഗേ ഇസീ അര്ഥ കോ ദൃഢ കരേത ഹുഏ കഹതേ ഹൈംഃ––––

Page 330 of 394
PDF/HTML Page 354 of 418
single page version

ഭാവാര്ഥഃ––മോക്ഷമാര്ഗ മേം ഐസാ ഹീ ലിഗം ഹൈ, അന്യ അനേക ഭേഷ ഹൈം വേ മോക്ഷമാര്ഗ മേം നഹീം ഹൈം, ഐസാ ശ്രദ്ധാന കരേ ഉനകേ സമ്യക്ത്വ ഹോതാ ഹൈ. യഹാ പരാപേക്ഷ നഹീം ഹൈ–––ഐസാ കഹനേ സേ ബതായാ ഹൈ കി–––ഐസാ നിര്ഗ്രംഥ രൂപ ഭീ ജോ കിസീ അന്യ ആശയ സേ ധാരണ കരേ തോ വഹ ഭേഷ മോക്ഷമാര്ഗ നഹീം ഹൈ, കേവല മോക്ഷ ഹീ കീ അപേക്ഷാ ജിസമേം ഹോ ഐസാ ഹോ ഉസകോ മാനേ വഹ സമ്യഗ്ദൃഷ്ടി ഹൈ ഐസാ ജാനനാ.. ൯൧.. ആഗേ മിഥ്യാദൃഷ്ടി കേ ചിന്ഹ കഹതേ ഹൈംഃ–––

അര്ഥഃ––ജോ ക്ഷുധാദിക ഔര രാഗദ്വേഷാദി ദോഷോംസേ ദൂഷിത ഹോ വഹ കുത്സിത ദേവ ഹൈ, ജോ ഹിംസാദി ദോഷോംസേ സഹിത ഹോ വഹ കുത്സിത ധര്മ ഹൈ, ജോ പരിഗ്രഹാദി സഹിത ഹോ വഹ കുത്സിത ലിംഗ ഹൈ. ജോ ഇനകീ വംദനാ കരതാ ഹൈ, പൂജാ കരതാ ഹൈ വഹ തോ പ്രഗട മിഥ്യാദൃഷ്ടി ഹൈ. യഹാ അബ വിശേഷ കഹതേ ഹൈം കി ജോ ഇനകോ ഭലേ–ഹിത കരനേ വാലേ മാനകര വംദനാ കരതാ ഹൈ, പൂജാ കരതാ ഹൈ വഹ തോ പ്രഗട മിഥ്യാദൃഷ്ടി ഹൈ. പരന്തു ജോ ലജ്ജാ, ഭയ, ഗാരണ ഇന കാരണോംസേ ഭീ വംദനാ കരതാ ഹൈ, പൂജാ കരതാ ഹൈ വഹ ഭീ പ്രഗട മിഥ്യാദൃഷ്ടി ഹൈ. ലജ്ജാ തോ ഐസേ കി––ലോഗ ഇനകീ വംദനാ കരതേ ഹൈം, ഹമ നഹീം പൂജേംഗേ തോ ലോഗ ഹമകോ ക്യാ കഹേംഗേ? ഹമാരീ ഇസ ലോക മേം പ്രതിഷ്ഠാ ചലീ ജായേഗീ, ഇസപ്രകാര ലജ്ജാ സേ വംദനാ വ പൂജാ കരേ. ഭയ ഐസേ കി––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

൩൩൦] [അഷ്ടപാഹുഡ

Page 331 of 394
PDF/HTML Page 355 of 418
single page version

മോക്ഷപാഹുഡ][൩൩൧ ഇസകോ രാജാദിക മാനതേ ഹൈം, ഹമ നഹീം മാനേംഗേ തോ ഹമാരേ ഊപര കുഛ ഉപദ്രവ ആ ജായഗാ, ഇസപ്രകാര ഭയ സേ വംദനാ വ പൂജാ കരേ. ഗാരവ ഐസേ കി ഹമ ബഡേ ഹൈം, മഹംത പുരുഷ ഹൈം, സബഹീ കാ സന്മാന കരതേ ഹൈം, ഇന കാര്യോം സേ കമാരീ ബഡാഈ ഹൈ, ഇസ പ്രകാര ഗാരവ സേ വംദനാ വ പൂജനാ ഹോതാ ഹൈ. ഇസപ്രകാര മിഥ്യാദൃഷ്ടി കേ ചിന്ഹ കഹേ ഹൈം.. ൯൨.. ആഗേ ഇസീ അര്ഥ കോ ദൃഢ കരതേ ഹുഏ കഹതേ ഹൈം കിഃ–––

ഭാവാര്ഥഃ––യേ ഊപര കഹേ ഇനസേ മിഥ്യാദൃഷ്ടികേ പ്രീതി ഭക്തി ഉത്പന്ന ഹോതീ ഹൈ, ജോ നിരതിചാര സമ്യക്ത്വവാന് ഹൈ വഹ ഇനകോ നഹീം മാനതാ.. ൯൩..

Page 332 of 394
PDF/HTML Page 356 of 418
single page version

ജോ അന്യമതകേ ഉപദേശിത ധര്മകാ പാലന കരതാ ഹൈ ഉസേ മിഥ്യാദൃഷ്ടി ജാനനാ. ഭാവാര്ഥഃ––ഇസപ്രകാര കഹനേസേ യഹാ കോഈ തര്ക കരേ കി –യഹ തോ അപനാ മത പുഷ്ട കരനേ കീപക്ഷപാതമാത്ര വാര്ത്താ കഹീ, അബ ഇസകാ ഉത്തര ദേതേ ഹൈം കി–––ഐസാ നഹീം ഹൈ, ജിസസേ സബ ജീവോംകാ ഹിത ഹോ വഹ ധര്മ ഹൈ ഐസേ അഹിംസാരൂപ ധര്മകാ ജിനദേവ ഹീ നേ പ്രരൂപണ കിയാ ഹൈ, അന്യമത മേം ഐസേ ധര്മകാ നിരൂപണ നഹീം ഹൈ, ഇസപ്രകാര ജാനനാ ചാഹയേ.. ൯൪.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജോ മിഥ്യാദൃഷ്ടി ജീവ ഹൈ വഹ സംസാര മേം ദുഃഖ സഹിത ഭ്രമണ കരതാ ഹൈഃ– ––

മിഥ്യാദ്രഷ്ടിഃ യഃ സഃ സംസാരേ സംസരതി സുഖരഹിതഃ. ജന്മജരാമരണപ്രചുരേ ദുഃഖസഹസ്രാകുലഃ ജീവഃ.. ൯൫..

അര്ഥഃ––ജോ മിഥ്യാദൃഷ്ടി ജീവ ഹൈ വഹ ജന്മ–ജരാ–മരണസേ പ്രചുര ഔര ഹജാരോം ദുഃഖോംസേ വ്യാപ്ത ഇസ സംസാര മേം സുഖരഹിത ദുഃഖീ ഹോകര ഭ്രമണ കരതാ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––മിഥ്യാത്വ ഭാവ കാ ഫല സംസാര മേം ഭ്രമണ കരനാ ഹീ ഹൈ, യഹ സംസാര ജനമ– ജരാ–മരണ ആദി ഹജാരോം ദുഃഖോം സേ ഭരാ ഹൈ, ഇന ദുഃഖോംകോ മിഥ്യാദൃഷ്ടി ഇസ സംസാര മേം ഭ്രമണ കരതാ ഹുആ ഭോഗതാ ഹൈ. യഹാ ദുഃഖ തോ അനന്ത ഹൈം ഹജാരോം കഹനേ സേ പ്രസിദ്ധ അപേക്ഷാ ബഹുലതാ ബതാഈ ഹൈ.. ൯൫.. ആഗേ സമ്യക്ത്വ–മിഥ്യാത്വ ഭാവകേ കഥനകാ സംകോച കരതേ ഹൈംഃ–––

൩൩൨] [അഷ്ടപാഹുഡ അര്ഥഃ––ജോ ജിനദേവസേ ഉപദേശിത ധര്മലാ പാലന കരതാ ഹൈ വഹ സമ്യഗ്ദൃഷ്ടി ശ്രാവക ഹൈ ഔര

Page 333 of 394
PDF/HTML Page 357 of 418
single page version

മോക്ഷപാഹുഡ][൩൩൩

അര്ഥഃ––ഹേ ഭവ്യ! ഐസേ പൂര്വോക്ത പ്രകാര സമ്യക്ത്വകേ ഗുണ ഔര മിഥ്യാത്വ കേ ദോഷോം കീ അപനേ മനസേ ഭാവനാ കര ഔര ജോ അപനേ മന കോ രുചേ–പ്രിയ ലഗേ വഹ കര, ബഹുത പ്രലാപരൂപ കഹനേ സേ ക്യാ സാധ്യ ഹൈ? ഇസപ്രകാര ആചാര്യ നേ ഉപദേശ ദിയാ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––ഇസപ്രകാര ആചാര്യ നേ കഹാ ഹൈ കി ബഹുത കഹനേ സേ ക്യാ? സമ്യകത്വ–മിഥ്യാത്വകേ ഗുണ–ദോഷ പൂര്വോക്ത ജാനകര ജോ മനമേം രുചേ, വഹ കരോ. യഹാ ഉപദേശകാ ആശയ ഐസാ ഹൈ കി മിഥ്യാത്വ കോ ഛോഡോ സമ്യക്ത്വകോ ഗ്രഹണ കരോ, ഇസസേ സംസാരകാ ദുഃഖ മേടകര മോക്ഷ പാഓ.. ൯൬.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി യദി മിഥ്യാത്വഭാവ നഹീം ഛോഡാ തബ ബാഹ്യ ഭേഷ സേ കുഛ ലാഭ നഹീം ഹൈഃ–– –

ഭാവാര്ഥഃ––ആത്മാ കേ ശുദ്ധ സ്വഭാവകോ ജാനകര സമ്യഗ്ദൃഷ്ടി ഹോതാ ഹൈ. ഔര ജോ മിഥ്യാഭാവ സഹിത പരിഗ്രഹ ഛോഡകര നിര്ഗ്രംഥ ഭീ ഹോ ഗയാ ഹൈ, കായോത്സര്ഗ കരനാ, മൌന ധാരണ കരനാ ഇത്യാദി ബാഹ്യ ക്രിയായേം കരതാ ഹൈ തോ ഉസകീ ക്രിയാ മോക്ഷമാര്ഗ മേം സരാഹനേ ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

൧ പാഠാന്തരഃ –– അപ്പസവ്ഭാവം.
൨ പാഠാന്തരഃ –– ആത്മസ്വഭാവം.

Page 334 of 394
PDF/HTML Page 358 of 418
single page version

യോഗ്യ നഹീം ഹൈ, ക്യോംകി സമ്യക്ത്വ കേ ബിനാ ബാഹ്യക്രിയാ കാ ഫല സംസാര ഹീ ഹൈ.. ൯൭.. ആഗേ ആശംകാ ഉത്പന്ന ഹോതീ ഹൈ കി സമ്യക്ത്വ ബിനാ ബാഹ്യലിംഗ നിഷ്ഫല കഹാ, ജോ ബാഹ്യലിംഗ മൂലഗുണ ബിഗാഡേ ഉസകേ സമ്യക്ത്വ രഹതാ യാ നഹീം? ഇസകാ സമാധാന കഹതേ ഹൈംഃ–––

സമാധാനഃ––– ജൈസേ ഗൃഹസ്ഥ സ്നാന കരതാ ഹൈ വൈസേ സ്നാന കരനേ കാ ത്യാഗ ഹൈ, ക്യോംകി ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

൩൩൪] [അഷ്ടപാഹുഡ

Page 335 of 394
PDF/HTML Page 359 of 418
single page version

മോക്ഷപാഹുഡ][൩൩൫ ഇസമേം ഹിംസാകീ അധികതാ ഹൈ, മുനികേ സ്നാന ഐസാ ഹൈ––കമംഡലു മേം പ്രാസുക ജല രഹതാ ഹൈ ഉസസേ മംത്ര പഢകര മസ്തകപര ധാരാമാത്ര ദേതേ ഹൈം ഔര ഉസ ദിന ഉപവാസ കരതേ ഹൈം തോ ഐസാ സ്നാന തോ നാമമാത്ര സ്നാന ഹൈ, യഹാ മംത്ര ഔര തപസ്നാന പ്രധാന ഹൈ, ജല സ്നാന പ്രധാന നഹീം ഹൈ, ഇസ പ്രകാര ജാനനാ.. ൯൮.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജോ ആത്മസ്വഭാവ സേ വിപരീത ബാഹ്യ ക്രിയാകര്മ ഹൈ വഹ ക്യാ കരേ? മോക്ഷ മാര്ഗ മേം തോ കുഛ ഭീ കാര്യ നഹീം കരതേ ഹൈംഃ–––

അര്ഥഃ––ആത്മസ്വഭാവ കേ വിപരീത, പ്രതികൂല ബാഹ്യകര്മ കോ ക്രിയാകാഡ വഹ ക്യാ കരഗാ? കുഛ മോക്ഷ കാ കാര്യ തോ കിംചിത്മാത്ര ഭീ നഹീം കരേഗാ, ബഹുത അനേക പ്രകാര ക്ഷമണ അര്ഥാത് ഉപവാസാദി ബാഹ്യ തപ ഭീ ക്യാ കരേഗാ? കുഛ ഭീ നഹീം കരേഗാ, ആതാപനയോഗ ആദി കായക്ലേശ ക്യാ കരഗാ? കുഛ ഭീ നഹീം കരഗാ. ഭാവാര്ഥഃ––ബാഹ്യ ക്രിയാ കര്മ ശരീരാശ്രിത ഹൈ ഔര ശരീര ജഡ ഹൈ, ആത്മാ ചേതന ഹൈ, ജഡ കീ ക്രിയാ തോ ചേതന കോ കുഛ ഫല കരതീ നഹീം ഹൈ, ജൈസാ ചേതനാകാ ഭാവ ജിതനാ ക്രിയാ മേം മിലതാ ഹൈ ഉസകാ ഫല ചേതനാകോ ലഗതാ ഹൈ. ചേതനാകാ അശുഭ ഉപയോഗ മിലേ തബ അശുഭകര്മ ബ ധേ ഔര ശുഭോപയോഗ മിലേ തബ ശുഭ കര്മ ബ ധതാ ഹൈ ഔര ജബ ശുഭ–അശുഭ ദോനോം സേ രഹിത ഉപയോഗ ഹോതാ ഹൈ തബ കര്മ നഹീം ബ ധതാ ഹൈ, പഹിലേ ബ ധേ ഹുഏ കര്മോം കീ നിര്ജരാ കരകേ മോക്ഷ കരതാ ഹൈ. ഇസപ്രകാര ചേതനാ ഉപയോഗ കേ അനുസാര ഫലതീ ഹൈ, ഇസലിയേ ഐസേ കഹാ ഹൈ കി ബാഹ്യ ക്രിയാകര്മസേ തോ കുഛ ഹോതാ നഹീം ഹൈ, ശുദ്ധ ഉപയോഗ ഹോനേ പര മോക്ഷ ഹോതാ ഹൈ. ഇസലിയേ ദര്ശന–ജ്ഞാന ഉപയോഗോംകാ വികാര മേട കര ശുദ്ധ ജ്ഞാനചേതനാകാ അഭ്യാസ കരനാ മോക്ഷ കാ ഉപായ ഹൈ.. ൯൯..

ആഗേ ഇസീ അര്ഥകോ ഫിര വിശേഷരൂപ സേ കഹതേ ഹൈംഃ––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––

Page 336 of 394
PDF/HTML Page 360 of 418
single page version

൩൩൬] [അഷ്ടപാഹുഡ