Page 357 of 394
PDF/HTML Page 381 of 418
single page version
ലിംഗപാഹുഡ][൩൫൭
അര്ഥഃ––ജോ ലിംഗ ധാരണ കരകേ ഈര്യാപഥ ശോധകര ചലനാ ഥാ ഉസമേം ശോധകര നഹീം ചലേ, ദൌഡതാ ചലതാ ഹുആ ഉഛലേ, ഗിര പഡേ, ഫിര ഉഠകര ദൌഡേ ഔര പൃഥ്വീ കോ ഖോദേ, ചലതേ ഹുഏ ഐസേ പൈര പടകേ ജോ ഉസസേ പൃഥ്വീ ഖുദ ജായ, ഇസപ്രകാര സേ ചലേ സോ തിര്യംചയോനി ഹൈ, പശു ഹൈ, അജ്ഞാനീ ഹൈ, മനുഷ്യ നഹീം ഹൈ.. ൧൫.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജോ വനസ്പതി ആദി സ്ഥാവര ജീവോംകീ ഹിംസാ സേ കര്മ ബംധ ഹോതേ ഹൈ ഉസകോ ന ഗിനതാ സ്വച്ഛംദ ഹോകര പ്രവര്തതാ ഹൈ, വഹ ശ്രമണ നഹീം ഹൈഃ–––
ഛിംദഹി തരുഗണ ബഹുസോ തിരിക്ഖജോണീ ണ സോ സമണോ.. ൧൬..
ഛിനത്തി തരുഗണം ബഹുശഃ തിര്യഗ്യോനിഃ ന സഃ ശ്രമണഃ.. ൧൬..
അര്ഥഃ––ജോ ലിംഗ ധാരണ കരകേ വനസ്പതി ആദി കീ ഹിംസാ സേ ബംധ ഹോതാ ഹൈ ഉസകോ ദോഷ ന
മാന കര ബംധ കോ നഹീം ഗിനതാ ഹുആ സസ്യ അര്ഥാത് അനാജ കോ കൂടതാ ഹൈ ഔര വൈസേ ഹീ വസുധാ
അര്ഥാത് പൃഥവീ കോ ഖോദതാ ഹൈ തഥാ ബാരബാര തരുഗണ അര്ഥാത് വൃക്ഷോം കേ സമുഹ കോ ഛേദതാ ഹൈ, ഐസാ
ലിംഗീ തിര്യംചയോനി ഹൈ, പശു ഹൈ, അജ്ഞാനീ ഹൈ, ശ്രമണ നഹീം ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––വനസ്പതി ആദി സ്ഥാവര ജീവ ജിനസൂത്ര മേം കഹേ ഹൈം ഔര ഇനകീ ഹിംസാസേ കര്മബംധ
ഹൈ? ഇസപ്രകാര മാനതാ ഹുആ തഥാ വൈദ്യ–കര്മാദിക കേ നിമിത്ത ഔഷധാദിക കോ, ധാന്യകോ, പൃഥ്വീ കോ
തഥാ വൃക്ഷോംകോ ഖംഡതാ ഹൈ, ഖോദതാ ഹൈ, ഛേദതാ ഹൈ വഹ അജ്ഞാനീ പശു ഹൈ, ലിംഗ ധാരണ കരകേ ശ്രമണ
കഹലാതാ ഹൈ വഹ ശ്രമണ നഹീം ഹൈ.. ൧൬..
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജോ ലിംഗ ധാരണ കരകേ സ്ത്രിയോം സേ രാഗ കരതാ ഹൈ ഔര പരകോ ദൂഷണ
ദേതാ ഹൈ വഹ ശ്രമണ നഹീം ഹൈഃ––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Page 358 of 394
PDF/HTML Page 382 of 418
single page version
ദംസണണാണവിഹീണോ തിരിക്ഖജോണീ ണ സോ സമണോ.. ൧൭..
ദര്ശനജ്ഞാനവിഹീനഃ തിര്യഗയോനിഃ ന സഃ ശ്രമണഃ.. ൧൭..
അര്ഥഃ––ജോ ലിംഗ ധാരണ കരകേ സ്ത്രിയോം കേ സമൂഹ കേ പ്രതി തോ നിരംതര രാഗ–പ്രീതി കരതാ ഹൈ ഔര പര ജോ കോഈ അന്യ നിര്ദോഷ ഹൈം ഉനകോ ദോഷ ലഗാതാ ഹൈ വഹ ദര്ശന–ജ്ഞാനരഹിത ഹൈ, ഐസാ ലിംഗീ തിര്യംചയോനി ഹൈ, പശു സമാന ഹൈ, അജ്ഞാനീ ഹൈ, ശ്രമണ നഹീം ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––ലിംഗ ധാരണ കരനേവാലേ കേ സമ്യഗ്ദര്ശന–ജ്ഞാന ഹോതാ ഹൈ ഔര പരദ്രവ്യോം സേ രാഗ– ദ്വേഷ നഹീം കരനേവാലാ ചാരിത്ര ഹോതാ ഹൈ. വഹാ ജോ സ്ത്രീ സമൂഹ സേ തോ രാഗ–പ്രീതി കരതാ ഹൈ ഔര അന്യകേ ദോഷ ലഗാകര ദ്വേഷ കരതാ ഹൈ, വ്യഭിചാരീ കാ സാ സ്വഭാവ ഹൈ, തോ ഉസകേ കൈസാ ദര്ശന– ജ്ഞാന? ഔര കൈസാ ചാരിത്ര? ലിംഗ ധാരണ കരകേ ലിംഗ കേ യോഗ്യ ആചരണ കരനാ ഥാ വഹ നഹീം കിയാ തബ അജ്ഞാനീ പശു സമാന ഹീ ഹൈ, ശ്രമണ കഹലാതാ ഹൈ വഹ ആപ ഭീ മിഥ്യാദൃഷ്ടി ഹൈ അന്യ കോ ഭീ മിഥ്യാദൃഷ്ടി കരനേവാലാ ഹൈ, ഐസേ കാ പ്രസംഗ ഭീ യുക്ത നഹീം ഹൈ..൧൭.. ആഗേ ഫിര കഹതേ ഹൈംഃ–––
ആയാരവിണയഹീണോ തിരിക്ഖജോണീ ണ സോ സമണോ.. ൧൮..
ആചാരവിനയഹീനഃ തിര്യംഗയോനിഃ ന സഃ ശ്രമണഃ.. ൧൮..
അര്ഥഃ–– ജോ ലിംഗീ ‘പ്രവജ്യാ–ഹീന’ അര്ഥാത് ദീക്ഷാ–രഹിത ഗൃഹസ്ഥോം പര ഔര ശിഷ്യോം പര ബഹുര സ്നേഹ രഖതാ ഹൈ ഔര ആചാര അര്ഥാത് മുനിയോം കീ ക്രിയാ ഔര ഗുരുഓം കേ വിനയ സേ രഹിത ഹോതാ ഹൈ വഹ തിര്യംചയോനി ഹൈ, പശു ഹൈ, അജ്ഞാനീ ഹൈ, ശ്രമണ നഹീം ഹൈ. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
ദഗജ്ഞാനഥീ ജേ ശൂന്യ, തേ തിര്യംചയോനി, ന ശ്രമണ ഛേ. ൧൭.
൩൫൮] [അഷ്ടപാഹുഡ
Page 359 of 394
PDF/HTML Page 383 of 418
single page version
ലിംഗപാഹുഡ][൩൫൯
ഭാവാര്ഥഃ–– ഗൃഹസ്ഥോം സേ തോ ബാരംബാര ലാലപാല രക്ഖേ ഔര ശിഷ്യോം സേ ബഹുത സനേഹ രക്ഖേ, തഥാ മുനികീ പ്രവൃത്തി ആവശ്യക ആദി കുഛ കരേ നഹീം, ഗുരുഓം കേ പ്രതികൂല രഹേ, വിനയാദിക കരേ നഹീം ഐസാ ലിംഗീ പശു സമാന ഹൈ, ഉസകോ സാധു നഹീം കഹതേ.. ൧൮.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജോ ലിംഗ ധാരണ കരകേ പൂര്വോക്ത പ്രകാര പ്രവര്തതാ ഹൈ വഹ ശ്രമണ നഹീം ഹൈ ഐസാ സംക്ഷേപ സേ കഹതേ ഹൈംഃ–––
ബഹുലം പി ജാണമാണോ ഭാവവിണട്ഠോ ണ സോ സമണോ.. ൧൯..
ബഹുലമപി ജാനന് ഭാവവിനഷ്ടഃ ന സഃ ശ്രമണഃ.. ൧൯..
അര്ഥഃ–––ഏവം അര്ഥാത് പൂര്വോക്ത പ്രകാര പ്രവൃത്തി സഹിത ജോ വര്തതാ ഹൈ വഹ ഹേ മുനിവര! യദി
ഐസാ ലിംഗധാരീ സംയമീ മുനിയോം കേ മധ്യ ഭീ നിരന്തര രഹതാ ഹൈ ഔര ബഹുത ശാസ്ത്രോംകോ ഭീ ജാനതാ ഹൈ
തോ ഭീ ഭാവോംസേ നഷ്ട ഹൈ, ശ്രമണ നഹീം ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––ഐസാ പൂര്വോക്ത പ്രകാര ലിംഗീ ജോ സദാ മുനിയോം മേം രഹതാ ഹൈ ഔര ബഹുത ശാസ്ത്രോം കോ ജാനതാ ഹൈ തോ ഭീ ഭാവ അര്ഥാത് ശുദ്ധ ദര്ശന–ജ്ഞാന–ചാരിത്രരൂപ പരിണാമ സേ രഹിത ഹൈ, ഇസലിയേ മുനി നഹീം ഹൈ, ഭ്രഷ്ട ഹൈ, അന്യ മുനിയോം കേ ഭാവ ബിഗാഡനേ വാലാ ഹൈ.. ൧൯.. ആഗേ ഫിര കഹതേ ഹൈം കി ജോ സ്ത്രിയോം കാ സംസര്ഗ ബഹുത രഖതാ ഹൈ വഹ ഭീ ശ്രമണ നഹീം ഹൈഃ–– –
പാസത്ഥ വി ഹു ണിയട്ഠോ ഭാവവിണട്ഠോ ണ സോ സമണോ.. ൨൦..
നേ ഹോയ ബഹുശ്രുത, തോയ ഭാവവിനഷ്ട ഛേ, നഹി ശ്രമണ ഛേ. ൧൯.
Page 360 of 394
PDF/HTML Page 384 of 418
single page version
പാര്ശ്വസ്ഥാദപി സ്ഫുടം വിനഷ്ടഃ ഭാവവിനഷ്ടഃ ന സഃ ശ്രമണഃ.. ൨൦..
അര്ഥഃ––ജോ ലിംഗ ധാരണ കരകേ സ്ത്രിയോം കേ സമൂഹ മേം ഉനകാ വിശ്വാസ കരകേ ഓര ഉനകോ
വിശ്വാസ ഉത്പന്ന കരാകേ ദര്ശന–ജ്ഞാന–ചാരിത്ര കോ ദേതാ ഹൈ ഉനകോ സമ്യക്ത്വ ബതാതാ ഹൈ, പഢനാ–
പഢാനാ, ജ്ഞാന ദേതാ ഹൈ, ദീക്ഷാ ദേതാ ഹൈ, പ്രവൃത്തി സിഖാതാ ഹൈ, ഇസപ്രകാര വിശ്വാസ ഉത്പന്ന കരകേ
ഉനമേം പ്രവര്തതാ ഹൈ വഹ ഐസാ ലിംഗീ തോ പാര്ശ്വസ്ഥ സേ ഭീ നികൃഷ്ട ഹൈ, പ്രഗട ഭാവസേ വിനഷ്ട ഹൈ, ശ്രമണ
നഹീം ഹൈം.
ഭാവാര്ഥഃ–––ജോ ലിംഗ ധാരണ കരകേ സ്ത്രിയോം കോ വിശ്വാസ ഉത്പന്ന കരാകര ഉനസേ നിരംതര പഢനാ, പഢാനാ, ലാലാപാല രഖനാ, ഉസകോ ജാനോ കി ഇസകാ ഭാവ ഖോടാ ഹൈ. പാര്ശ്വസ്ഥ തോ ഭ്രഷ്ട മുനി കോ കഹതേ ഹൈം ഉസസേ ഭീ വഹ നികൃഷ്ട ഹൈ, ഐസേകോ സാധു നഹീം കഹതേ ഹൈം.. ൨൦..
ആഗേ ഫിര കഹതേ ഹൈംഃ–––
പാവദി ബാലസഹാവം ഭാവവിണട്ഠോ ണ സോ സമണോ.. ൨൧..
പ്രാപ്നോതി ബാലസ്വഭാവം ഭാവവിനഷ്ടഃ ന സഃ ശ്രമണഃ.. ൨൧..
കരതാ ഹൈ ഔര നിത്യ ഉസകീ സ്തുതി കരതാ ഹൈ കി യഹ––ബഡീ ധര്മാത്മാ ഹൈ, ഇസകേ സാധുഓം കീ
ബഡീ ഭക്തി ഹൈ, ഇസപ്രകാര സേ നിത്യ ഉസകീ പ്രശംസാ കരതാ ഹൈ ഇസപ്രകാര പിംഡകോ [ശരീരകോ]
പാലതാ ഹൈ വഹ ഐസാ ലിംഗീ ബാലസ്വഭാവ കോ പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹൈ, അജ്ഞാനീ ഹൈ, ഭാവ സേ വിനഷ്ട ഹൈ, വഹ
ശ്രമണ നഹീം ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––ജോ ലിംഗ ധാരണ കരകേ വ്യഭിചാരിണീ കാ ആഹര ഖാകര പിംഡ പാലതാ ഹൈ,
ഉസകീ നിത്യ പ്രശംസാ കരതാ ഹൈ, തബ ജാനോ കി–––യഹ ഭീ വ്യഭിചാരീ ഹൈ, അജ്ഞാനീ ഹൈ, ഉസകോ ലജ്ജാ ഭീ നഹീം ആതീ ഹൈ, ഇസപ്രകാര വഹ ഭാവസേ വിനഷ്ട ഹൈ, മുനിത്വകേ ഭാവ നഹീം ഹൈം, തബ മുനി കൈസേ? ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
൩൬൦] [അഷ്ടപാഹുഡ
Page 361 of 394
PDF/HTML Page 385 of 418
single page version
ലിംഗപാഹുഡ][൩൬൧
ആഗേ ഇസ ലിംഗപാഹുഡ കോ സമ്പൂര്ണ കരതേ ഹൈം ഔര കഹതേ ഹൈം കി ജോ ധര്മകാ യഥാര്ഥ സ്വരൂപ സേ പാലന കരതാ ഹൈ വഹ ഉത്തമ സുഖ പാതാ ഹൈഃ––––
പാലേഇ കട്ഠസഹിയം സോ ഗാഹദി ഉത്തമ ഠാണം.. ൨൨..
പാലയതി കഷ്ടസഹിതം സഃ ഗാഹതേ ഉത്തമ സ്ഥാനമ്.. ൨൨..
അര്ഥഃ––ഇസപ്രകാര ഇസ ലിംഗപാഹുഡ ശാസ്ത്ര കാ സര്വബുദ്ധ ജോ ജ്ഞാനീ ഗണധരാദി ഉന്ഹോംനേ–
ഉപദേശ ദിയാ ഹൈ, ഉസകോ ജാനകര ജോ മുനി ധര്മകോ കഷ്ടസഹിത ബഡേ യത്നസേ പാലതാ ഹൈ, രക്ഷാ
കരതാ ഹൈ വഹ ഉത്തമസ്ഥാന–മോക്ഷ കോ പാതാ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––വഹ മുനി കാ ലിംഗ ഹൈ വഹ ബഡേ പുണ്യ കേ ഉദയ സേ പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹൈ, ഉസേ പ്രാപ്ത കരകേ ഭീ ഫിര ഖോടേ കാരണ മിലാകര ഉസകോ ബിഗാഡതാ ഹൈ തോ ജാനോ കി യഹ ബഡാ ഹീ അഭാഗാ ഹൈ––ചിംതാമണി രത്ന പാകര കൌഡീ കേ ബദലേ മേം നഷ്ട കരതാ ഹൈ, ഇസീലിയേ ആചാര്യ നേ ഉപദേശ ദിയാ ഹൈ കി ഐസാ പദ പാകര ഇസകീ ബഡേ യത്ന സേ രക്ഷാ കരനാ,–––കുസംഗതി കരകേ ബിഗാഡേഗാ തോ ജൈസേ പഹിലേ സംസാര–ഭ്രമണ ഥാ വൈസേ ഹീ ഫിര സംസാര മേം അനന്ത കാല ഭ്രമണ ഹോഗാ ഔര യത്നപൂര്വക മുനിത്വകാ പാലന കരേഗാ തോ ശീഘ്ര ഹീ മോക്ഷ പ്രാപ്ത കരേഗാ, ഇസലിയേ ജിസകോ മോക്ഷ ചാഹിയേ വഹ മുനിധര്മ കോ പ്രാപ്ത കരകേ യത്ന സഹിത പാലന കരോ, പരിഷഹ കാ, ഉപസര്ഗകാ ഉപദ്രവ ആവേ തോ ഭീ ചലായമാന മത ഹോഓ, യഹ ശ്രീ സര്വജ്ഞദേവ കാ ഉപദേശ ഹൈ.. ൨൨..
ഇസപ്രകാര യഹ ലിംഗപാഹുഡ ഗ്രംഥ പൂര്ണ കിയാ. ഇസകാ സംക്ഷേപ ഇസ പ്രകാര ഹൈ കി–––ഇസ പംചമകാല മേം ജിനലിംഗ ധാരണ കരകേ ഫിര ദുര്ഭിക്ഷ കേ നിമിത്ത സേ ഭ്രഷ്ട ഹുഏ, ഭേഷ ബിഗാഡ ദിയാ വേ അര്ദ്ധഫാലക കഹലായേ, ഇനമേം സേ ഫിര ശ്വേതാമ്ബര ഹുഏ, ഇനമേം സേ ഭീ യാപനീയ ഹുഏ, ഇത്യാദി ഹോകര കേ ശിഥിലാചാര കോ പുഷ്ട കരകേ കേ ശാസ്ത്ര രചകര സ്വച്ഛംദ ഹോ ഗയേ, ഇനമേം സേ കിതനേ ഹീ നിപട– ബില്കുല നിംദ്യ പ്രവൃത്തി കരനേ ലഗേ, ഇനകാ നിഷേധ കരനേ കേ ലിയേ തഥാ സബകോ സത്യ ഉപദേശ ദേനേകേ ലിയേ യഹ ഗ്രംഥ ഹൈ, ഇസകോ സമഝകര ശ്രദ്ധാന കരനാ. ഇസപ്രകാര നിംദ്യ ആചരണവാലോം കോ സാധു– മോക്ഷമാര്ഗീ ന മാനനാ, ഇനകീ വംദനാ വ പൂജാ ന കരനാ യഹ ഉപദേശ ഹൈ. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Page 362 of 394
PDF/HTML Page 386 of 418
single page version
വഹ നിംദാകൂം പായ ആപകോ അഹിത വിഥാരൈ.
Page 363 of 394
PDF/HTML Page 387 of 418
single page version
അബ ശീലപാഹുഡ ഗ്രംഥ കീ ദേശഭാഷാവചനികാ കാ ഹിന്ദീ ഭാഷനുവാദ ലിഖതേ ഹൈംഃ–––
ഹ്വൈ അരഹംത ജു സിദ്ധ ഫുനി, വംദൂം തിനി ധരീ ചാവ.. ൧..
ഇസപ്രകാര ഇഷ്ട കേ നമസ്കാരരൂപ മംഗല കരകേ ശീലപാഹുഡ ഗ്രംഥ ശ്രീ കുന്ദകുന്ദാചാര്യ കൃത പ്രാകൃത ഗാഥാബദ്ധ കീ ദേശഭാഷാമയ വചനികാ കാ ഹിന്ദീ ഭാഷാനുവാദ ലിഖതേ ഹൈം. പ്രഥമ കുന്ദകുന്ദാചാര്യ ഗ്രംഥ കീ ആദിമേം ഇഷ്ട കോ നമസ്കാരരൂപ മംഗല കരകേ ഗ്രംഥ കരനേ കീ പ്രതിജ്ഞാ കരതേ ഹൈംഃ–––
തിവിഹേണ പണമിഊണം സീലഗുണാണം ണിസോമേഹ.. ൧..
ത്രിവിധേന പ്രണമ്യ ശീലഗുണാന് നിശാഭ്യാമി.. ൧..
അര്ഥഃ––അചാര്യ കഹതേ ഹൈം കി മൈം വീര അര്ഥാത് അന്തിമ തീര്ഥംകര ശ്രീ വര്ദ്ധമാനസ്വാമീ പരമ ഭട്ടാരക കോ മന വചന കായ സേ നമസ്കാര കരകേ ശീല അര്ഥാത് നിജഭാവരൂപ പ്രകൃതി ഉസകേ ഗുണോംകോ അഥവാ ശീല ഔര സമ്യക്ദര്ശനാദിക ഗുണോംകോ കഹൂ ഗാ, കൈസേ ഹൈം ശ്രീ വര്ദ്ധമാനസ്വാമീ–– വിശാല നയന ഹൈം, ഉനകേ ബാഹ്യ മേം തോ പദാര്ഥോംകോ ദേഖനേ കാ നേത്ര തോ വിശാല ഹൈ, വിസ്തീര്ണ ഹൈ, സുന്ദര ഹൈ ഔര അംതരംഗ മേം കേവലദര്ശന കേവലജ്ഞാനരൂപ നേത്ര സമ്സ്ത പദാര്ഥോംകോ ദേഖനേ വാലേ ഹൈം ഔര വേ കൈസേ ഹൈം––––‘രക്തോത്പലകോമലസമപാദം’ അര്ഥാത് ഉനകേ ചരണ രക്ത കമല കേ സമാന കോമല ഹൈം, ഐസേ അന്യ കേ നഹീം ഹൈം, ഇസലിയേ സബസേ പ്രശംസാ കരനേ യോഗ്യ ഹൈം, പൂജനേ യോഗ്യ ഹൈം. ഇസകാ ദൂസരാ അര്ഥ ഐസാ ഭീ ഹോതാ ഹൈ കി രക്ത അര്ഥാത് ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
ത്രിവിധേ കരീനേ വംദനാ, ഹും വര്ണവും ശീലഗുണനേ. ൧.
Page 364 of 394
PDF/HTML Page 388 of 418
single page version
രാഗരൂപ ആത്മാകാ ഭാവ, ഉത്പല അര്ഥാത് ദൂര കരനേമേം, കോമല അര്ഥാത് കഠോരതാദി ദോഷ രഹിത ഔര സമ അര്ഥാത് രാഗദ്വേഷ രഹിത, പാദ അര്ഥാത് ജിനകേ വാണീ കേ പദ ഹൈം, ജിനകേ വചന കോമല ഹിതമിത മധുര രാഗ–ദ്വേഷ രഹിത പ്രവര്തതേ ഹൈം ഉനസേ സബകാ കല്യാണ ഹോതാ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––ഇസപ്രകാര വര്ദ്ധമാന സ്വാമീ കോ നമസ്കാരരൂപ മംഗല കരകേ ആചാര്യ നേ ശീലപാഹുഡ ഗ്രന്ഥ കരനേ കീ പ്രതീജ്ഞാ കീ ഹൈ.. ൧.. ആഗേ ശീല കാ രൂപ തഥാ ഇസസേ (ജ്ഞാന) ഗുണ ഹോതാ ഹൈ വഹ കഹതേ ഹൈംഃ–––
ണവരി യ സീലേണ വിണാ വിസയാ ണാണം വിണാസംതി.. ൨..
കേവലം ച ശീലേന വിനാ വിഷയാഃ ജ്ഞാനം വിനാശയംതി.. ൨..
അര്ഥഃ––ശീല കേ ഔര ജ്ഞാന കേ ജ്ഞാനിയോംനേ വിരോധ നഹീം കഹാ ഹൈ. ഐസാ നഹീം ഹൈ കി ജഹാ
ശീല ഹോ വഹാ ജ്ഞാന ന ഹോ ഔര ജ്ഞാന ഹോ വഹാ ശീല ന ഹോ. യഹാ ണവരി അര്ഥാത് വിശേഷ ഹൈ വഹ
കഹതേ ഹൈം–––ശീലകേ ബിനാ വിഷയ അര്ഥാത് ഇന്ദ്രിയോംകേ വിഷയ ഹൈം യഹ ജ്ഞാന കോ നഷ്ട കരതേ ഹൈം–––
ജ്ഞാന കോ മിഥ്യാത്വ രാഗദ്വേഷമയ അജ്ഞാനരൂപ കരതേ ഹൈം.
യഹാ ഐസാ ജാനനാ കി–––ശീല നാമ സ്വഭാവകാ – പ്രകൃതി കാ പ്രസിദ്ധ ഹൈ, ആത്മാ കാ
പ്രവൃത്തി സേ] മിഥ്യാത്വ രാഗദ്വേഷരൂപ പരിണാമ ഹോതാ ഹൈ ഇസലിയേ യഹ ജ്ഞാന കീ പ്രവൃത്തി കുശീല നാമ കോ
പ്രാപ്ത കരതീ ഹൈ ഇസസേ സംസാര ബനതാ ഹൈ, ഇസലിയേ ഇസകോ സംസാര പ്രകൃതി കഹതേ ഹൈം, ഇസ പ്രകൃതി കോ
അജ്ഞാനരൂപ കഹതേ ഹൈം, ഇസ കുശീല പ്രകൃതി സേ സംസാര പര്യായ മേം അപനത്വ മാനതാ ഹൈ തഥാ പരദ്രവ്യോം മേം
ഇഷ്ട–അനിഷ്ട ബുദ്ധി കരതാ ഹൈ.
യഹ പ്രകൃതി പലടേ തബ മിഥ്യാത്വ അഭാവ കഹാ ജായ, തബ ഫിര ന സംസാര–പര്യായമേം അപനത്വ മാനതാ ഹൈ, ന പരദ്രവ്യോംമേം ഇഷ്ട–അനിഷ്ടബുദ്ധി ഹോതീ ഹൈ ഔര (പദ അനുസാര അര്ഥാത്) ഇസ ഭാവ കീ പൂര്ണതാ ന ഹോ തബ തക ചാരിത്രമോഹ കേ ഉദയ സേ (–ഉദയ മേം യുക്ത ഹോനേസേ) ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
൩൬൪] [അഷ്ടപാഹുഡ
Page 365 of 394
PDF/HTML Page 389 of 418
single page version
ശീലപാഹുഡ][൩൬൫ കുഛ രാഗ–ദ്വേഷ കഷായ പരിണാമ ഉത്പന്ന ഹോതേ ഹൈം ഉനകോ കര്മ കാ ഉദയ ജാനേ, ഉന ഭാവോം കോ ത്യാഗനേ യോഗ്യ ജാനേ, ത്യാഗനാ ചാഹേ ഐസീ പ്രകൃതി ഹോ തബ സമ്യഗ്ദര്ശനരൂപ ഭാവ കഹതേ ഹൈം, ഇസ സമ്യഗ്ദര്ശന ഭാവ സേ ജ്ഞാന ഭീ സമ്യക് നാമ പാതാ ഹൈ ഔര പദ കേ അനുസാര ചാരിത്ര കീ പ്രവൃത്തി കോ സുശീല കഹതേ ഹൈം, ഇസപ്രകാര കുശീല സുശീല ശബ്ദകാ സാമാന്യ അര്ഥ ഹൈ. സാമാന്യരൂപ സേ വിചാരേ തോ ജ്ഞാന ഹീ കുശീല ഹൈ ഔര ജ്ഞാന ഹീ സുശീല ഹൈ, ഇസലിയേ ഇസപ്രകാര കഹാ ഹൈ കി ജ്ഞാനകേ ഔര ശീലകേ വിരോധ നഹീം ഹൈ, ജബ സംസാര–പ്രകൃതി പലട കര മോക്ഷസന്മുഖ പ്രകൃതി ഹോ തബ സുശീല കഹതേ ഹൈം, ഇസലിയേ ജ്ഞാനമേം ഔര ശീല മേം വിശേഷ നഹീം കഹാ ഹൈ, യദി ജ്ഞാന മേം സുശീല ന ആവേ തോ ജ്ഞാനകോ ഇന്ദ്രിയോം കേ വിഷയ നഷ്ട കരതേ ഹൈം, ജ്ഞാന കോ അജ്ഞാന കരതേ ഹൈം തബ കുശീല നാമ പാതാ ഹൈ. യഹാ കോഈ പൂഛേ–––ഗാഥാ മേം ജ്ഞാന–അജ്ഞാന കാ തഥാ സുശീല–കുശീലകാ നാമ തോ നഹീം കഹാ, ജ്ഞാന ഔര ശീല ഐസാ ഹീ കഹാ ഹൈ, ഇസകാ സമാധാന–––പഹിലേ ഗാഥാ മേം ഐസീ പ്രതീജ്ഞാ കീ ഹൈ കി മൈം ശീല കേ ഗുണോം കോ കഹൂ ഗാ അതഃ ഇസ പ്രകാര ജാനാ ജാതാ ഹൈ കി ആചാര്യ കേ ആശയ മേം സുശീല ഹീ കേ കഹനേ കാ പ്രയോജന ഹൈ, സുശീല ഹീ കോ ശീലനാമ സേ കഹതേ ഹൈം, ശീല ബിനാ കുശീല കഹതേ ഹൈം. യഹാ ഗുണ ശബ്ദ ഉപകാരവാചക ലേനാ തഥാ വിശേഷവാചക ലേനാ, ശീലസേ ഉപകാര ഹോതാ ഹൈ തഥാ ശീലകേ വിശേഷ ഗുണ ഹൈം വഹ കഹേംഗേ. ഇസപ്രകാര ജ്ഞാനമേം ജോ ശീല ന ആവേ തോ കുശീല ഹോതാ ഹൈ, ഇന്ദ്രിയോം കേ വിഷയോം സേ ആസക്തി ഹോതീ ഹൈ തബ വഹ ജ്ഞാന നാമ നഹീം പ്രാപ്ത കരതാ, ഇസ പ്രകാര ജാനനാ ചാഹിയേ. വ്യവഹാരമേം ശീലകാ അര്ഥ സ്ത്രീ–സംസര്ഗ വര്ജന കരനേ കാ ഭീ ഹൈ, അതഃ വിഷയ സേവന കാ ഹീ നിഷേധ ഹൈ. പര ദ്രവ്യ മാത്ര കാ സംസര്ഗ ഛോഡനാ, ആത്മാമേം ലീന ഹോനാ വഹ പരമബ്രഹ്മചര്യ ഹൈ. ഇസപ്രകാര യേ ശീല ഹീ കേ നാമാന്തര ജാനനാ.. ൨..
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജ്ഞാന ഹോനേ പര ഭീ ജ്ഞാന കീ ഭാവനാ കരനാ ഔര വിഷയോം സേ വിരക്ത ഹോനാ കഠിന ഹൈ [ദുര്ലഭ ഹൈ]ഃ––––
Page 366 of 394
PDF/HTML Page 390 of 418
single page version
അര്ഥഃ––പ്രഥമ തോ ജ്ഞാന ഹീ ദുഃഖ സേ പ്രാപ്ത ഹോതാ ഹൈ, കദാചിത് ജ്ഞാന ഭീ പ്രാപ്ത കരേ തോ ഉസകോ ജാനകര ഉസകീ ഭാവനാ കരനാ, ബാരംബാര അനുഭവ കരനാ ദുഃഖ സേ [–ദൃഢതര സമ്യക് പുരുഷാര്ഥ സേ] ഹോതാ ഹൈ ഔര കദാചിത് ജ്ഞാനകീ ഭാവനാ സഹിത ഭീ ജീവ ഹോ ജാവേ തോ വിഷയോം കോ ദുഃഖ സേ ത്യാഗതാ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––ജ്ഞാന കീ പ്രാപ്തി കരനാ, ഫിര ഉസകീ ഭാവനാ കരനാ, ഫിര വിഷയോം കാ ത്യാഗ കരനാ യേ, ഉത്തരോത്തര ദുര്ലഭ ഹൈം ഔര വിഷയോം കാ ത്യാഗ കിയേ ബിനാ പ്രകൃതി പലടീ നഹീം ജാതീ ഹൈ, ഇസലിയേ പഹിലേ ഐസാ കഹാ ഹൈ കി വിഷയ ജ്ഞാന കോ ബിഗാഡതേ ഹൈം അതഃ വിഷയോം കാ ത്യാഗനാ ഹീ സുശീല ഹൈ.. ൩.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി യഹ ജീവ ജബ തക വിഷയോം മേം പ്രവര്തതാ ഹൈ തബ തക ജ്ഞാന കോ നഹീം ജാനതാ ഹൈ ഔര ജ്ഞാനകോ ജാനേ ബിനാ വിഷയോം സേ വിരക്ത ഹോ തോ കര്മോം കാ ക്ഷയ നഹീം കരതാ ഹൈഃ–––
വിസഏ വിരത്തമേത്തോ ണ ഖവേഇ പുരാഇയം കമ്മം.. ൪..
വിഷയേ വിരക്ത മാത്രഃ ന ക്ഷിപതേ പുരാതനം കര്മ.. ൪..
അര്ഥഃ–– ജബ തക യഹ ജീവ വിഷയബല അര്ഥാത് വിഷയോം കേ വശീഭൂത രഹതാ ഹൈ തബ തക ജ്ഞാന കോ നഹീം ജാനതാ ഹൈ ഔര ജ്ഞാന കോ ജാനേ ബിനാ കേവല വിഷയോം മേം വിരക്തിമാത്ര ഹീ ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
ജാണേ ന ആത്മാ ജ്ഞാനനേ, വര്തേ വിഷയവശ ജ്യാം ലഗീ;
൩൬൬] [അഷ്ടപാഹുഡ
൧ പാഠാന്തരഃ ––ദുഃഖേ ണജ്ജദി. ൨ പാഠാന്തരഃ ––ദുഃഖേന ജ്ഞായതേ.
Page 367 of 394
PDF/HTML Page 391 of 418
single page version
ശീലപാഹുഡ][൩൬൭ സേ പഹിലേ ബാ ധേ ഹുഏ കര്മോംകാ ക്ഷയ നഹീം കരതാ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––ജീവകാ ഉപയോഗ ക്രമവര്തീ ഹൈ ഔര സ്വസ്ഥ (–സ്വച്ഛത്വ) സ്വഭാവ ഹൈ അതഃ ജൈസേ ജ്ഞേയകോ ജാനതാ ഹൈ ഉസ സമയ ഉസസേ തന്മയ ഹോകര വര്ത്തതാ ഹൈ, അതഃ ജബ തക വിഷയോം മേം ആസക്ത ഹോകര വര്ത്തതാ ഹൈ തബ തക ജ്ഞാന കാ അനുഭവ നഹീം ഹോതാ ഹൈ, ഇഷ്ട–അനിഷ്ട ഭാവ ഹീ രഹതേ ഹൈം ഔര ജ്ഞാനകാ അനുഭവ ഹുഏ ബിനാ കദാചിത് വിഷയോംകോ ത്യാഗേ തോ വര്തമാന വിഷയോംകോ ഛോഡേ പരന്തു പൂര്വകര്മ ബാ ധേ ഥേ ഉനകാ തോ – ജ്ഞാനകാ അനുഭവ ഹുഏ ബിനാ ക്ഷയ നഹീം ഹോതാ ഹൈ, പൂര്വ കര്മ ബംധ കോ ക്ഷയ കരനേ മേം (സ്വസന്മുഖ) ജ്ഞാന ഹീ കീ സാമര്ഥ്യ ഹൈ ഇസലിയേ ജ്ഞാന സഹിത ഹോകര വിഷയ ത്യാഗനാ ശ്രേഷ്ഠ ഹൈ, വിഷയോം കോ ത്യാഗകര ജ്ഞാനകീ ഭാവനാ കരനാ യഹീ സുശീല ഹൈ. ആഗേ ജ്ഞാന കാ, ലിംഗഗ്രഹണ കാ തഥാ തപകാ അനുക്രമ കഹതേ ഹൈംഃ–––
സംജമ ഹീണോ യ തവോ ജഇ ചരഇ ണിരത്ഥയം സവ്വം.. ൫..
സംയമഹീനം ച തപഃ യദി ചരതി നിരര്ഥംകം സര്വമ്.. ൫..
അര്ഥഃ––ജ്ഞാന യദി ചാരിത്ര രഹിത ഹോ തോ വഹ നിരര്ഥക ഹൈ ഔര ലിംഗ കാ ഗ്രഹണ യദി
ദര്ശനരഹിത ഹോ തോ വഹ ഭീ നിരര്ഥക ഹൈ ത–ാ സംയമരഹിത തപ ഭീ നിരര്ഥക ഹൈ, ഇസ പ്രകാര യേ
ആചരണ കരേ തോ സബ നിരര്ഥക ഹൈം.
ഭാവാര്ഥഃ–––ഹേയ–ഉപാദേയ കാ ജ്ഞാന തോ ഹോ ഔര ത്യാഗ–ഗ്രഹണ ന കരേ തോ ജ്ഞാന നിഷ്ഫല
അഹിംസാദിക കാ വിപര്യയ ഹോ തബ തപ ഭീ നിഷ്ഫല ഹോ, ഇസ പ്ര്രകാര സേ ഇനകാ ആചരണ നിഷ്ഫല
ഹോതാ ഹൈ.. ൫..
ആഗേ ഇസീ ലിയേ കഹതേ ഹൈം കി ഐസാ കരകേ ഥോഡാ ഭീ കരേ തോ ബഡാ ഫല ഹോതാ ഹൈഃ–––
Page 368 of 394
PDF/HTML Page 392 of 418
single page version
സംജമസഹിദോ യ തവോ ഥോഓ വി മഹാഫലോ ഹോഇ.. ൬..
സംയമസഹിതം ച തപഃ സ്തോകമപി മഹാഫലം ഭവതി.. ൬..
അര്ഥഃ––ജ്ഞാന തോ ചാരിത്രസേ ശുദ്ധ ഔര ലിംഗകാ ഗ്രഹണ ദര്ശന സേ ശുദ്ധ തഥാ സംയമസഹിത
തപ, ഐസേ ഥോഡാ ഭീ ആചരണ കരേ തോ മഹാഫലരൂപ ഹോതാ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––ജ്ഞാന ഥോഡാ ഭീ ഹോ ഔര ആചരണ ശുദ്ധ കരേ തോ ബഡാ ഫല ഹോ ഔര യഥാര്ഥ
ഉസകേ ബിനാ മുനികാ ഭേഷ ഭീ ശ്രേഷ്ഠ നഹീം ഹൈ, ഇന്ദ്രിയ സംയമ പ്രാണസംയമ സഹിത ഉപവാസാദിക തപ
ഥോഡാ ഭീ കരേ തോ ബഡാ ഹോതാ ഹൈ ഔര വിഷയാഭിലാസ തഥാ ദയാരഹിത ബഡേ കഷ്ട സഹിത തപ കരേ തോ
ഭീ ഫല നഹീം ഹോതാ ഹൈ, ഐസേ ജാനനാ.. ൬..
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി യദി കോഈ ജ്ഞാനകോ ജാനകര ഭീ വിഷയാസക്ത രഹതേ ഹൈം വേ സംസാര ഹീ മേം
ഹിംഡംതി ചാദുരഗദ്ദിം വിസഏസു വിമോഹിയാ മൂഢാ.. ൭..
ഹിംഡംതേ ചര്തുഗതിം വിഷയേഷു വിമോഹിതാ മൂഢാഃ.. ൭..
അര്ഥഃ––കഈ മൂഢ മോഹീ പുരുഷ ജ്ഞാനകോ ജാനകര ഭീ വിഷയരൂപ ഭാവോം മേം ആസക്ത ഹോതേ ഹുഏ
ചതുര്ഗതിരൂപ സംസാര മേം ഭ്രമണ കരതേ ഹൈം,ക്യോംകി വിഷയോം സേ വിമോഹിത ഹോനേ പര യേ ഫിര ഭീ ജഗത മേം
പ്രാപ്ത ഹോംഗേ ഇസമേം ഭീ വിഷയ–കഷയോം കാ ഹീ സംസ്കാര ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––ജ്ഞാന പ്രാപ്ത കരകേ വിഷയ–കഷായ ഛോഡനാ അച്ഛാ ഹൈ, നഹീം തോ ജ്ഞാന ഭീ അജ്ഞാന
തുല്യ ഹീ ഹൈ.. ൭.. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
തപ ജേ സസംയമ, തേ ഭലേ ഥോഡും, മഹാഫലയുക്ത ഛേ. ൬.
൩൬൮] [അഷ്ടപാഹുഡ
Page 369 of 394
PDF/HTML Page 393 of 418
single page version
ശീലപാഹുഡ][൩൬൯
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജബ ജ്ഞാന പ്രാപ്ത കരകേ ഇസപ്രകാര കരേ തബ സംസാര കടേഃ–––
ഛിംദംതി ചാദുരഗദിം തവഗുണജുത്താ ണ സംദേഹോ.. ൮..
ഛിന്ദന്തി ചതുര്ഗതിം തപോഗുണ യുക്താഃ ന സംദേഹഃ.. ൮..
അര്ഥഃ––ജോ ജ്ഞാന കോ ജാനകര ഔര വിഷയോം സേ വിരക്ത ഹോകര ജ്ഞാനകീ ബാരബാര അനുഭവരൂപ
ഭാവനാ സഹിത ഹോതേ ഹൈം വേ തപ ഔര ഗുണ അര്ഥാത് മൂലഗുണ ഉത്തരഗുണയുക്ത ഹോകര ചതുര്ഗതിരൂപ സംസാര
കോ ഛേദതേ ഹൈം, ഇസമേം സംദേഹ നഹീം ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––ജ്ഞാന പ്രാപ്ത കരകേ വിഷയ–കഷായ ഛോഡകര ജ്ഞാന കീ ഭാവനാ കരേ, മൂലഗുണ–
ഹോതാ ഹൈ––യഹ ശീലസഹിത ജ്ഞാനരൂപ മാര്ഗ ഹൈ.. ൮..
ആഗേ ഇസപ്രകാര ശീലസഹിത ജ്ഞാനസേ ജീവ ശുദ്ധ ഹോതാ ഹൈ ഉസകാ ദൃഷ്ടാംത കഹതേ ഹൈംഃ–
തഹ ജീവോ വി വിസുദ്ധം ണാണവിസലിലേണ വിമലേണ.. ൯..
തഥാ ജീവോപി വിശുദ്ധഃ ജ്ഞാനവിസലിലേന വിമലേന.. ൯..
അര്ഥഃ––ജൈസേ കാംചന അര്ഥാത് സുവര്ണ ഖഡിയാ അര്ഥാത് സുഹാഗാ [– ഖഡിയാ ക്ഷാര] ഔര നമക
കേ ലേപ സേ വിശുദ്ധ നിര്മല കാംതിയുക്ത ഹോതാ ഹൈ വൈസേ ഹീ ജീവ ഭീ വിഷയ–കഷായോം കേ മലരഹിത
നിര്മല ജ്ഞാനരൂപ ജലസേ പ്രക്ഷാലിത ഹോകര കര്മരഹിത വിശുദ്ധ ഹോതാ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––ജ്ഞാന ആത്മാകാ പ്രധാന ഗുണ ഹൈ പരന്തു മിഥ്യാത്വ വിഷയോം സേ മലിന ഹൈ,
നിഃശംക തേ തപ ഗുണ സഹിത ഛേദേ ചതുര്ഗതിഭ്രമണനേ. ൮.
ധമതാം ലവണ–ഖഡീ ലേപപൂര്വക കനക നിര്മള ഥായ ഛേ,
Page 370 of 394
PDF/HTML Page 394 of 418
single page version
ഇസലിയേ മിഥ്യാത്വ വിഷയരൂപ മല കോ ദൂര കരകേ ഇസകീ ഭാവനാ കരേ, ഇസകാ ഏകാഗ്രതാ സേ ധ്യാന കരേ തോ കര്മോം കാ നാശ കരേ, അനന്തചതുഷ്ടയ പ്രാപ്ത കരകേ മുക്ത ഹോ ശുദ്ധാത്മാ ഹോതാ ഹൈ, യഹാ സുവര്ണ കാ തോ ദൃഷ്ടാംത ഹൈ വഹ ജാനനാ.. ൯.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജോ ജ്ഞാന പാകര വിഷയാസക്ത ഹോതാ ഹൈ വഹ ജ്ഞാന കാ ദോഷ നഹീം ഹൈ, കുപുരുഷ കാ ദോഷ ഹൈഃ–––
ജേ ണാണഗവ്വിദാ ഹോഊണം വിസഏസു രജ്ജംതി.. ൧൦..
യേ ജ്ഞാനഗര്വിതാഃ ഭൂത്വാ വിഷയേഷു രജ്ജന്തി.. ൧൦..
അര്ഥഃ––ജോ പുരുഷ ജ്ഞാന ഗര്വിത ഹോകര ജ്ഞാന മദ സേ വിഷയോം മേം രംജിത ഹോതേ ഹൈം സോ യഹ ജ്ഞാന കാ ദോഷ നഹീം ഹൈ, വേ മംദബുദ്ധി കുപുരുഷ ഹൈം ഉനകാ ദോഷ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––കോഈ ജാനേ കീ ജ്ഞാന സേ ബഹുത പദാര്ഥോം കോ ജാനേ തബ വിഷയോം മേം രംജായമാന ഹോതാ ഹൈ സോ യഹ ജ്ഞാന കാ ദോഷ ഹൈ, യഹാ ആചാര്യ കഹതേ ഹൈം കി–– ഐസേ മത ജാനോ, ജ്ഞാന പ്രാപ്ത കരകേ വിഷയോം മേം രംജായമാന ഹോതാ ഹൈ സോ യഹ ജ്ഞാന കാ ദോഷ നഹീം ഹൈ––യഹ പുരുഷ മംദബുദ്ധി ഹൈ ഔര കുപുരുഷ ഹൈ ഉസകാ ദോഷ ഹൈ, പുരുഷ കാ ഹോനഹാര ഖോടാ ഹോതാ ഹൈ തബ ബുദ്ധി ബിഗഡ ജാതീ ഹൈ, ഫിര ജ്ഞാന കോ പ്രാപ്ത കര ഉസകേ മദ മേം മസ്ത ഹോ വിഷയ–കഷായോം മേം ആസക്ത ഹോ ജാതാ ഹൈ തോ യഹ ദോഷ–അപരാധ പുരുഷ കാ ഹൈ, ജ്ഞാന കാ നഹീം ഹൈ. ജ്ഞാന കാ കാര്യ തോ വസ്തു കോ ജൈസീ ഹോ വൈസീ ബതാ ദേനാ ഹീ ഹൈ, പീഛേ പ്രവര്തനാ തോ പുരുഷ കാ കാര്യ ഹൈ, ഇസപ്രകാര ജാനനാ ചാഹിയേ.. ൧൦.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി പുരുഷ കോ ഇസ പ്രകാര നിര്വാണ ഹോതാ ഹൈഃ–––
ഹോഹദി പരിണിവ്വാണം ജീവാനാം ചരിത സുദ്ധാണം.. ൧൧..
സമ്യക്ത്വസംയുത ജ്ഞാന ദര്ശന, തപ അനേ ചാരിത്രഥീ,
൩൭൦] [അഷ്ടപാഹുഡ
Page 371 of 394
PDF/HTML Page 395 of 418
single page version
ശീലപാഹുഡ][൩൭൧
ഭവിഷ്യതി പരിനിര്വാണം ജീവാനാം ചാരിത്രശുദ്ധാനാമ്.. ൧൧..
അര്ഥഃ––ജ്ഞാന ദര്ശന തപ ഇനകാ സമ്യക്ത്വഭാവ സഹിത ആചരണ ഹോ തബ ചാരിത്ര സേ ശുദ്ധ
ജീവോംകോ നിര്വാണ കീ പ്രാപ്തി ഹോതീ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––സമ്യക്ത്വസഹിത ജ്ഞാന ദര്ശന തപ കാ ആചരണ കരേ തബ ചാരിത്ര ശുദ്ധ ഹോ കര രാഗ–ദ്വേഷഭാവ മിട ജാവേ തബ നിര്വാണ പാതാ ഹൈ, യഹ മാര്ഗ ഹൈ.. ൧൧.. [തപ–ശുദ്ധോപയോഗരൂപ മുനിപനാ, യഹ ഹോ തോ ൨൨ പ്രകാര വ്യവഹാര കേ ഭേദ ഹൈം.]
ആഗേ ഇസീ കോ ശീല കീ മുഖ്യതാ ദ്വാരാ നിയമ സേ നിര്വാണ കഹതേ ഹൈംഃ–––
അത്ഥി ധുവം ണിവ്വാണം വിസഏസു വിരത്ത ചിത്താണം.. ൧൨..
അസ്തി ധ്രുവം നിര്വാണം വിഷയേഷു വിരക്തചിത്താനാമ്.. ൧൨..
അര്ഥഃ––ജിന പുരുഷോം കാ ചിത്ത വിഷയോം സേ വിരക്ത ഹൈ, ശീല കീ രക്ഷാ കരതേ ഹൈം, ദര്ശന സേ ശുദ്ധ ഹൈം ഔര ജിനകാ ചാരിത്ര ദൃഢ ഹൈ ഐസേ പുരുഷോം കോ ധ്രുവ അര്ഥാത് നിശ്ചയസേ–നിയമസേ നിര്വാണ ഹോതാ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––വിഷയോം സേ വിരക്ത ഹോനാ ഹീ ശീല കീ രക്ഷാ ഹൈ, ഇസപ്രകാര സേ ജോ ശീല കീ രക്ഷാ കരതേ ഹൈം ഉനഹീ കേ സമ്യഗ്ദര്ശന ശുദ്ധ ഹോതാ ഹൈ ഔര ചാരിത്ര അതിചാര രഹിത ശുദ്ധ–ദൃഢ ഹോതാ ഹൈ, ––– ഐസേ പുരുഷോംകോ നിയമ സേ നിര്വാണ ഹോതാ ഹൈ. ജോ വിഷയോം മേം ആസക്ത ഹൈ, ഉനകേ ശീല ബിഗഡതാ ഹൈ തബ ദര്ശന ശുദ്ധ ന ഹോകര ചാരിത്ര ശിഥില ഹോ ജാതാ ഹൈ, തബ നിര്വാണ ഭീ നഹീം ഹോതാ ഹൈ, ഇസപ്രകാര നിര്വാണ മാര്ഗ മേം ശീല ഹീ പ്രധാന ഹൈ.. ൧൨.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി കദാചിത് കോഈ വിരക്ത ന ഹുആ ഔര ‘മാര്ഗ’ വിഷയോം സേ വിരക്ത ഹോനേ രൂപ ഹീ കഹതാ ഹൈ, ഉസകോ മാര്ഗ കീ പ്രാപ്തി ഹോതീ ഭീ ഹൈ പരന്തു ജോ വിഷയ സേവന കോ ഹീ ‘മാര്ഗ’ കഹതാ ഹൈ തോ ഉസകാ ജ്ഞാന ഭീ നിരര്ഥക ഹൈഃ––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Page 372 of 394
PDF/HTML Page 396 of 418
single page version
ഉമ്മഗ്ഗം ദരിസീണം ണാണം പി ണിരത്ഥയം തേസിം.. ൧൩..
ഉന്മാര്ഗ ദര്ശിനാം ജ്ഞാനമപി നിരര്ഥകം തേഷാമ്.. ൧൩..
അര്ഥഃ–– ജോ പുരുഷ ഇഷ്൧ മാര്ഗ കോ ദിഖാനേ വാലേ ജ്ഞാനീ ഹൈം ഔര വിഷയോം സേ വിമോഹിത ഹൈം തോ
ഭീ ഉനകോ മാര്ഗ കീ പ്രാപ്തി കഹീ ഹൈ, പരന്തു ജോ ഉന്മാര്ഗ കോ ദിഖാനേ വാലേ ഹൈം ഉനകോ തോ ജ്ഞാന കീ
പ്രാപ്തി ഭീ നിരര്ഥക ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––പഹിലേ കഹാ ഥാ കി ജ്ഞാന കേ ഔര ശീല കേ വിരോധ നഹീം ഹൈ. ഔര യഹ വിഷയ ഹൈ
ഹൈ കി–––ജ്ഞാന പ്രാപ്ത കരകേ കദാചിത് ചാരിത്ര മോഹ കേ ഉദയ സേ [–ഉദയവശ] വിഷയ ന ഛൂടേ
വഹാ തക തോ ഉനമേം വിമോഹിത രഹേ ഔര മാര്ഗ കീ പ്രരൂപണാ കരേ വിഷയോംകേ ത്യാഗ രൂപ ഹീ കരേ
ഉസകോ തോ മാര്ഗ കീ പ്രാപ്തി ഹോതീ ഭീ ഹൈ, പരന്തു ജോ മാര്ഗ ഹീ കോ കുമാര്ഗരൂപ പ്രരൂപണ കരേ വിഷയ–
സേവന കോ സുമാര്ഗ ബതാവേ തോ ഉസകീ തോ ജ്ഞാന–പ്രാപ്തി ഭീ നിരഥര്ര ഹീ ഹൈ, ജ്ഞാന പ്രാപ്ത കരകേ ഭീ
മിഥ്യാമാര്ഗ പ്രരൂപേ ഉസകേ ജ്ഞാന കൈസാ? വഹ ജ്ഞാന മിഥ്യാജ്ഞാന ഹൈ.
യഹാ ആശയ സൂചിത ഹോതാ ഹൈ കി––ാമ്യക്ത്വസഹിത അവിരത സമ്യക്ദൃഷ്ടി തോ അച്ഛാ ഹൈ
ഉദയ പ്രബല ഹോ തബ തക വിഷയ നഹീം ഛൂടതേ ഹൈ ഇസലിയേ അവിരത ഹൈ, പരന്തു ജോ സമ്യഗ്ദൃഷ്ടി നഹീം ഹൈ
ഔര ജ്ഞാന ഭീ ബഡാ ഹോ, കുഛ ആചരണ ഭീ കരേ, വിഷയ ഭീ ഛോഡേ ഔര കുമാര്ഗ കാ പ്രരൂപണ കരേ തോ
വഹ അച്ഛാ നഹീം ഹൈ, ഉസകാ ജ്ഞാന ഔര വിഷയ ഛോഡനാ നിരര്ഥക ഹൈ, ഇസപ്രകാര ജാനനാ ചാഹിയേ..
൧൩..
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജോ ഉന്മാര്ഗ കേ പ്രരൂപണ കരനേ വാലേ കുമത കുശാസ്ത്ര കീ പ്രശംസാ കരതേ
ഹൈം, വേ ബഹുത ശാസ്ത്ര ജാനതേ ഹൈ തോ ഭീ ശീലവ്രതജ്ഞാന സേ രഹിത ഹൈം, ഉനകേ ആരാധന നഹീം ഹൈഃ––– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
൩൭൨] [അഷ്ടപാഹുഡ
Page 373 of 394
PDF/HTML Page 397 of 418
single page version
ശീലപാഹുഡ][൩൭൩
ശീലവദണാണ രഹിദാ ണ ഹു തേ ആരാധയാ ഹോംതി.. ൧൪..
ശീലവ്രതജ്ഞാനരഹിതാ ന സ്ഫുടം തേ ആരാധകാ ഭവംതി.. ൧൪..
അര്ഥഃ––ജോ ബഹുത പ്രകാരകേ ശാസ്ത്രോം കോ ജാനതേ ഹൈം ഔര കുമത കുശാസ്ത്രകീ പ്രശംസാ കരനേ വാലേ ഹൈം വേ ശീലവ്രത ഔര ജ്ഞാന രഹിത ഹൈം വേ ഇനകേ ആരാധക നഹീം ഹൈം. ഭാവാര്ഥഃ––ഹോ ബഹുത ശാസ്ത്രോം കോ ജാനകര ജ്ഞാന കോ ബഹുത ജാനതേ ഹൈം ഔര കുമത കുശാസ്ത്രോം കീ പ്രശംസാ കരതേ ഹൈം തോ ജാനോ കീ ഇനകേ കുമത സേ ഔര കുശാസ്ത്ര സേ രാഗ ഹൈ–പ്രീതി ഹൈ തബ ഉനകീ പ്രശംസാ കരതേ ഹൈം––യേ തോ മിഥ്യാത്വ കേ ചിന്ഹ ഹൈം, ജഹാ മിഥ്യാത്വ ഹൈ വഹാ ജ്ഞാന ഭീ മിഥ്യാ ഹൈ ഔര വിഷയ–കഷായോം സേ രഹിത ഹോനേ കോ ശീല കഹതേ ഹൈം വഹ ഭീ ഉനകേ നഹീം ഹൈ, വ്രത ഭീ ഉനകേ നഹീം ഹൈ, കദാചിത് കോഈ വ്രതാചരണ കരതേ ഹൈം തോ ഭീ മിഥ്യാചാരിത്രരൂപ ഹൈ, ഇസലിയേ ദര്ശന–ജ്ഞാന–ചാരിത്ര കേ ആരാധനേ വാലേ നഹീം ഹൈം, മിഥ്യാദൃഷ്ടി ഹൈം.. ൧൪.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി യദി രൂപ സുന്ദരാദിക സാമഗ്രീ പ്രാപ്ത കരേ ഔര ശീല രഹിത ഹോ തോ ഉസകാ മനുഷ്യ ജന്മ നിരര്ഥക ഹൈഃ–––
സീലഗുണവജ്ജിദാണം ണിരത്ഥയം മാണുസം ജമ്മ.. ൧൫..
രുപശ്രീഗര്വിതാനാം യൌവനലാവണ്യകാംതികലിതാനാമ്. ശീല ഗുണവര്ജിതാനാം നിരര്ഥകം മാനുഷം ജന്മ.. ൧൫..
അര്ഥഃ––ജോ പുരുഷ യൌവന അവസ്ഥാ സഹിത ഹൈം ഔര ബഹുതോം കോ പ്രിയ ലഗതേ ഹൈം ഐസേ ലാവണ്യ സഹിത ഹൈം, ശരീര കീ കാംതി–പ്രഭാ സേ മംഡിത ഹൈം ഔര സുന്ദര രൂപ ലക്ഷ്മീ സംപദാ സേ ഗര്വിത ഹൈം, മദോന്മത്ത ഹൈം , പരന്തു വേ യദി ശീല ഔേര ഗുണോം സേ രഹിത ഹൈം തോ ഉനകാ മനുഷ്യ ജനമ നിരര്ഥക ഹൈ. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
വ്രത–ശീല–ജ്ഞാനവിഹീന ഛേ തേഥീ ന ആരാധക ഖരേ. ൧൪.
ഹോ രൂപശ്രീ ഗര്വിത, ഭലേ ലാവണ്യ യൌവന കാന്തി ഹോ,
Page 374 of 394
PDF/HTML Page 398 of 418
single page version
സമ്യഗ്ദര്ശന–ജ്ഞാന–ചാരിത്രസേ രഹിത ഹൈം ഔര യൌവന അവസ്ഥാ മേം ശരീര കീ ലാവണ്യതാ കാംതിരൂപ സുന്ദര, ധന, സംപദാ പ്രാപ്ത കരകേ ഇനകേ ഗര്വ സേ മദോന്മത്ത രഹേത ഹൈം തോ ഉന്ഹോംനേ മനുഷ്യ ജന്മ നിഷ്ഫല ഖോയാ, മനുഷ്യജന്മ മേം സമ്യഗ്ദര്ശനാദിക കാ അംഗീകാര കരനാ ഔര ശീല സംയമ പാലനാ യോഗയ ഥാ, വഹ തോ അംഗീകാര കിയാ നഹീം തബ നിഷ്ഫല ഹീ ഗയാ.
ഐസാ ഭീ ബതായാ ഹൈ കി പഹിലീ ഗാഥാ മേം കുമത കുശാസ്ത്ര കീ പ്രശംസാ കരനേവാലേ കാ ജ്ഞാന നിരര്ഥക കഹാ ഥാ വൈസേ ഹീ യഹാ രൂപാദിക കാ മദ കരോ തോ യഹ ഭീ മിഥ്യാത്വ കാ ചിന്ഹ ഹൈ, ജോ മദ കരേ ഉസേ മിഥ്യാദൃഷ്ടി ഹീ ജാനനാ തഥാ ലക്ഷ്മീരൂപ യൌവന കാംതി സേ മംഡിത ഹോ ഔര ശീലരഹിത വ്യഭിചാരീ ഹോ തോ ഉസകീ ലോക മേം നിംദാ ഹീ ഹോതീ ഹൈ.. ൧൫.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ബഹുത ശാസ്ത്രോംകാ ജ്ഞാന ഹോതേ ഹുഏ ഭീ ശീല ഹീ ഉത്തമ ഹൈഃ–––
വേദേഊണ സുദേസു യ തേസു സുയം ഉത്തമ ശീലം.. ൧൬..
വിദിത്വാ ശ്രുതേഷു ച തേഷു ശ്രുതം ഉത്തമം ശീലമ്.. ൧൬..
ജിനാഗമ ഇനമേം ഉന വ്യാകരണാദിക കോ ഔര ശ്രുത അര്ഥാത് ജിനാഗമ കോ ജാനകര ഭീ, ഇനമേം ശീല
ഹോ വഹീ ഉത്തമ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––വ്യാകരണാദി ശാസ്ത്ര ജാനേ ഔര ജിനാഗമ കോ ഭീ ജാനേ തോ ഭീ ഉനമേം ശീല ഹീ
ഉത്തമ നഹീം ഹൈ.. ൧൬..
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജോ ശീലഗുണ സേ മംഡിത ഹൈ വേ ദേവോം കേ ഭീ വല്ലഭ ഹൈംഃ–––
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
൩൭൪] [അഷ്ടപാഹുഡ ഭാവാര്ഥഃ–– മനുഷ്യ ജന്മ പ്രാപ്ത കരകേ ശീലരഹിത ഹൈം, വിഷയോം മേം ആസക്ത രഹതേ ഹൈം,
൧ പാഠാന്തരഃ – മദം .
Page 375 of 394
PDF/HTML Page 399 of 418
single page version
ശീലപാഹുഡ][൩൭൫
സുദപാരയപഉരാ ണം ദുസ്സീലാ അപ്പിലാ ലോഏ.. ൧൭..
ശ്രുതപാരഗ പ്രചുരാഃ ണം ദുഃശീലാ അല്പകാഃ ലോകേ.. ൧൭..
ഹൈം ഉനകാ ദേവ ഭീ വല്ലഭ ഹോതാ ഹൈ, ഉനകീ സേവാ കരനേ വാലേ സഹായക ഹോതേ ഹൈം. ജോ ശ്രുതപാരഗ
അര്ഥാത് ശാസ്ത്ര കേ പാര പഹു ചേ ഹൈം, ഗ്യാരഹ അംഗ തക പഢേ ഹൈം ഐസേ ബഹുത ഹൈം ഔര ഉനമേം കഈ ശീലഗുണ
സേ രഹിത ഹൈം, ദുഃശീല ഹൈം, വിഷയ–കഷായോം മേം അസക്ത ഹൈം തോ വേ ലോക മേം ‘അല്പകാ’ അര്ഥാത് ന്യൂന ഹൈം,
വേ മനുഷ്യോം കേ ഭീ പ്രിയ നഹീം ഹോതേ ഹൈം തബ ദേവ കഹാ സേ സഹായക ഹോം?
ഭാവാര്ഥഃ––ശാസ്ത്ര ബഹുത ജാനേ ഔര വിഷയാസക്ത ഹോ തോ ഉസകാ കോഈ സഹായക ന ഹോ, ചോര
ഥോഡാ ഭീ ഹോ തോ ഉസകേ ഉപകാരീ സഹായക ദേവ ഭീ ഹോതേ ഹൈം തബ മനുഷ്യ തോ സഹായക ഹോതേ ഹീ ഹൈം.
ശീല ഗുണവാലാ സബകാ പ്യാരാ ഹോതാ ഹൈ.. ൧൭..
ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജിനേ ശീല ഹൈ––സുശീല ഹൈം ഉനകാ മനുഷ്യ ഭവ മേം ജീനാ സഫല ഹൈ
സീലം ജേസു സുസീലം സുജീവിദം മാണുസം തേസിം.. ൧൮..
ശീലം യേഷു സുശീലം സുജീവിദം മാനുഷ്യം തേഷാമ്.. ൧൮..
അര്ഥഃ––ജോ സബ പ്രാണിയോം മേം ഹീന ഹൈ, കുലാദിക സേ ന്യൂന ഹൈ ഔര രൂപ സേ വിരൂപ ഹൈ സുന്ദര നഹീം ഹൈ, ‘പതിതസുവയസഃ’ അര്ഥാത് അവസ്ഥാ സേ സുന്ദര നഹീം ഹൈ, വൃദ്ധ ഹോ ഗയേ ഹൈം, ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
ലോകേ കുശീല ജനോ, ഭലേ ശ്രുതപാരഗത ഹോ, തുച്ഛ ഛേ. ൧൭.
സൌഥീ ഭലേ ഹോ ഹീന, രൂപവിരൂപ, യൌവനഭ്രഷ്ട ഹോ,
Page 376 of 394
PDF/HTML Page 400 of 418
single page version
പരന്തു ജിനമേം ശീല സുശീല ഹൈ, സ്വഭാവ ഉത്തമ ഹൈ, കഷായാദിക കീ ആസക്തതാ നഹീം ഹൈ ഉനകാ മനുഷ്യപനാ സുജീവിത ഹൈ, ജീനാ അച്ഛാ ഹൈ. ഭാവാര്ഥഃ––ലോക മേം സബ സാമഗ്രീ സേ ജോ ന്യൂന ഹൈ പരന്തു സ്വഭാവ ഉത്തമ ഹൈ, വിഷയകഷയോം മേം ആസക്ത നഹീം ഹൈ തോ വേ ഉത്തമ ഹീ ഹൈം, ഉനകാ മനുഷ്യഭവ സഫല ഹൈ, ഉനകാ ജീവന പ്രശംസാ കേ യോഗ്യ ഹൈ.. ൧൮.. ആഗേ കഹതേ ഹൈം കി ജിതനേ ഭീ ഭലേ കാര്യ ഹൈം വേ സബ ശീല കേ പരിവാര ഹൈംഃ–––
സമ്മദ്ദംസണ ണാണം തഓയ സീലസ്സ പരിവാരോ.. ൧൯..
സമ്യഗ്ദര്ശന ജ്ഞാന തപശ്യ ശീലസ്യ പരിവാരഃ.. ൧൯..
അര്ഥഃ–––ജീവ ദയാ, ഇന്ദ്രിയോം കാ ദമന, സത്യ, അചൌര്യ, ബ്രഹ്മചര്യ, സംതോഷ, സമ്യഗ്ദര്ശന,
ജ്ഞാന, തപ–––യേ സബ ശീല കേ പരിവാര ഹൈം.
ഭാവാര്ഥഃ––ശീലസ്വഭാവ കാ തഥാ പ്രകൃതി കാ നാമ പ്രസിദ്ധ ഹൈ. മിഥ്യാത്വ സഹിത കഷയരൂപ
പ്രകൃതി ഹോ വഹ സുശീല ഹൈ, ഇസകോ മോക്ഷസന്മുഖ പ്രകൃതി കഹതേ ഹൈം. ഐസേ സുശീല കേ ‘ജീവദയാദിക’
ഗാഥാ മേം കഹേ വേ സബ ഹീ പരിവാര ഹൈം, ക്യോംകി സംസാരപ്രകൃതി പലടേ തബ സംസാര ദേഹ സേ വൈരാഗ്യ ഹോ
ഔര മോക്ഷ സേ അനുരാഗ ഹോ തബ ഹീ സമ്യഗ്ദര്ശനാദിക പരിണാമ ഹോം, ഫിര ജിതനീ പ്രകൃതി ഹോ വഹ സബ
മോക്ഷകേ സന്മുഖ ഹോ, യഹീ സുശീല ഹൈ. ജിസകേ സംസാരകാ അംത ആതാ ഹൈ ഉസകേ യഹ പ്രകൃതി ഹോതീ ഹൈ
ഔര യഹ പ്രകൃതി ന ഹോ തബ തക സംസാര ഭ്രമണ ഹീ ഹൈ, ഐസേ ജാനനാ.. ൧൯..
ആഗേ ശീല ഹീ തപ ആദിക ഹൈ ഐസേ ശീലകീ മഹിമാ കഹതേ ഹൈംഃ–––
൩൭൬] [അഷ്ടപാഹുഡ