Page 117 of 394
PDF/HTML Page 141 of 418
single page version
ബോധപാഹുഡ][൧൧൭ ധര്മ തോ ഉസകേ ദയാരൂപ പായാ ജാതാ ഹൈ ഉസകോ സാധകര തീര്ഥംകര ഹോ ഗയേ, തബ ധന കീ ഔര സംസാര കേ ഭോഗ കീ പ്രാപ്തി ഹോ ഗഈ, ലോകപൂജ്യ ഹോ ഗയേ, ഔര തീര്ഥംകര കേ പരമപദ മേം ദീക്ഷാ ലേകര, സബ മോഹ സേ രഹിത ഹോകര, പരമാര്ഥസ്വരൂപ ആത്മികധര്മകോ സാധകര, മോക്ഷസുഖകോ പ്രാപ്ത കര ലിയാ ഐസേ തീര്ഥംകര ജിന ഹൈം, വേ ഹീ ‘ദേവ’ ഹൈം. അജ്ഞാനീ ലോഗ ജിനകോ ദേവ മാനതേ ഹൈം ഉനകേ ധര്മ, അര്ഥ, കാമ, മോക്ഷ നഹീം ഹൈ, ക്യോംകി കഈ ഹിംസക ഹൈം, കഈ വിഷയാസക്ത ഹൈം, മോഹീ ഹൈം ഉനകേ ധര്മ കൈസാ? ഐസേ ദേവ സച്ചേ ജിനദേവ ഹീ ഹൈം, വഹീ ഭവ്യ ജീവോംകേ മനോരഥ പൂര്ണ കരതേ ഹൈം, അന്യ സബ കല്പിത ദേവ ഹൈം.. ൨൫.. ഇസപ്രകാര ദേവ കാ സ്വരൂപ കഹാ. [൯] ആഗേ തീര്ഥംകര കാ സ്വരൂപ കഹതേ ഹൈംഃ––
ണ്ഹാഏഉ മുണീ തിത്ഥേ, ദിക്ഖാസിക്ഖാസുണ്ഹാണേംണ.. ൨൬..
സ്നാതു മുനിഃ തീര്ഥേ ദീക്ഷാശിക്ഷാസുസ്നാനേന.. ൨൬..
അര്ഥഃ––വ്രത–സമ്യക്ത്വ സേ വിശുദ്ധ ഔര പാ ച ഇന്ദ്രിയോംസേ സംയത അര്ഥാത് സംവര സഹിത തഥാ
നിരപേക്ഷ അര്ഥാത് ഖ്യാതി, ലാഭ, പൂജാദിക ഇസ ലോകകേ ഫലകീ തഥാ പരലോകമേം സ്വര്ഗാദികകേ
ഭോഗോംകീ അപേക്ഷാസേ രഹിത , ––––ഐസേ ആത്മസ്വരൂപ തീര്ഥം മേം ദീക്ഷാ–ശിക്ഷാരൂപ സ്നാനസേ പവിത്ര
ഹോഓ!
ഭാവാര്ഥഃ––തത്വാര്ഥ ശ്രദ്ധാന ലക്ഷണ സഹിത, പാ ച മഹാവ്രതസേ ശുദ്ധ ഔര പാ ച ഇന്ദ്രിയോംകേ
സ്വഭാവരൂപ തീര്ഥ മേം സ്നാന കരനേസേ പവിത്ര ഹോതേ ഹൈം––ഐസീ പ്രേരണാ കരതേ ഹൈം.. ൨൬..
ആഗേ ഫിര കഹതേ ഹൈംഃ––
Page 118 of 394
PDF/HTML Page 142 of 418
single page version
൧൧൮] [അഷ്ടപാഹുഡ
തം തിത്ഥം ജിണമഗ്ഗേ ഹവേഇ ജദി സംതിഭാവേണ.. ൨൭..
തത് തീര്ഥം ജിനമാര്ഗേ ഭവതി യദി ശാന്തഭാവേന.. ൨൭..
ശ്രദ്ധാനലക്ഷണ, ശംകാദിമലരഹിത നിര്മല സമ്യക്ത്വ തഥാ ഇന്ദ്രിയ–മനകോ വശമേം കരനാ, ഷട്കായകേ
ജീവോംകീ രക്ഷാ കരനാ, ഇസപ്രകാര ജോ നിര്മല സംയമ, തഥാ അനശന, അവമൌദര്യ, വൃത്തിപരിസംഖ്യാന,
രസപരിത്യാഗ, വിവക്തശയ്യാസന, കായക്ലേശ, ഐസേ ബാഹ്യ ഛഹ പ്രകാര കേ തപ ഔര പ്രായശ്ചിത, വിനയ,
വൈേയാവൃത്ത, സ്വാധ്യായ, വ്യുത്സര്ഗ, ധ്യാന ഐസേ ഛഹ പ്രകാര കേ അംതരംഗ തപ––ഇസപ്രകാര ബാരഹ പ്രകാരകേ
നിര്മല തപ ഔര ജീവ–അജീവ ആദി പദാര്ഥോംകാ യഥാര്ഥ ജ്ഞാന യേ ‘തീര്ഥ’ ഹൈം, യേ ഭീ യദി ശാംതഭാവ
സഹിത ഹോം, കഷായഭാവ ന ഹോം തബ നിര്മല തീര്ഥ ഹൈം, ക്യോംകി യദി യേ ക്രോധാദി ഭാവ സഹിത ഹോം തോ
മലിനതാ ഹോ ഔര നിര്മലതാ ന രഹേ.
ഭാവാര്ഥഃ––ജിന മാര്ഗ മേം തോ ഇസപ്രകാര തീര്ഥ കഹാ ഹൈ. ലോഗ സാഗര–നദിയോം കോ തീര്ഥ
ശരീരകേ ഭീതരകാ ധാതു–ഉപധാതുരൂപ അന്തമര്ല ഇനസേ ഉതരതാ നഹീം ഹൈ, തഥാ ജ്ഞാനാവരണ ആദി
കര്മരൂപ മല ഔര അജ്ഞാന രാഗ–ദ്വേഷ–മോഹ ആദി ഭാവ കര്മരൂപ ആത്മാ കേ അന്തരമല ഹൈം വഹ തോ
ഇനസേ കുഛ ഭീ ഉതരതേ നഹീം ഹൈം, ഉലടാ ഹിംസാദിക സേ പാപകര്മരൂപ മല ലഗതാ ഹൈ; ഇസലിയേ സാഗര
നദീ ആദികോ തീര്ഥ മാനനാ ഭ്രമ ഹൈ. ജിസസേ തിരേ സോ ‘തീര്ഥ’ ഹൈ, ––ഇസപ്രകാര ജിനമാര്ഗ മേം കഹാ
ഹൈ, ഉസേ ഹീ സംസാര സമുദ്ര സേ താരനേ വാലാ ജാനനാ.. ൨൭..
ഇസപ്രകാര തീര്ഥ കാ സ്വരൂപ കഹാ.
[൧൦] ആഗേ അരഹംത കാ സ്വരൂപ കഹതേ ഹൈംഃ–– ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
ജോ ശാന്തഭാവേ യുക്ത തോ, തീരഥ കഹ്യും ജിനശാസനേ. ൨൭.
Page 119 of 394
PDF/HTML Page 143 of 418
single page version
ബോധപാഹുഡ][൧൧൯
ചഉണാഗദി സംപദിമേ൧ ഭാവാ ഭാവംതി അരഹംതം.. ൨൮..
അര്ഥഃ––നാമ, സ്ഥാപനാ, ദ്രവ്യ, ഭാവ യേ ചാര ഭാവ അര്ഥാത് പദാര്ഥ ഹൈം യേ അരഹംത കോ ബതലാതേ ഹൈം ഔര സഗുണപര്യായാഃ അര്ഥാത് അരഹംത കേ ഗുണ–പര്യായോം സഹിത തഥാ ചഉണാ അര്ഥാത് ച്യവണ ഔര ആഗതി വ സമ്പദാ ഐസേ യേ ഭാവ അരഹംത കോ ബതലാതേ ഹൈം.
ഭാവാര്ഥഃ––അരഹംത ശബ്ദ സേ യദ്യപി സാമാന്യ അപേക്ഷാ കേവലജ്ഞാനീ ഹോം വേ സബ ഹീ അരഹംത ഹൈം തോ ഭീ യഹാ തീര്ഥംകര പദകീ പ്രധാനതാ സേ കഥന കരതേ ഹൈം ഇസലിയേ നാമാദികസേ ബതലാനാ കഹാ. ലോകവ്യവഹാര മേം നാമ ആദി കീ പ്രവൃത്തി ഇസപ്രകാര ഹൈ––ജോ ജിസ വസ്തു കാ നാമ ഹോ വൈസാ ഗുണ ന ഹോ ഉസകോ നാമനിക്ഷേപ കഹതേ ഹൈം. ജിസ വസ്തുകാ ജൈസാ ആകാര ഹോ ഉസ ആകാര കീ കാഷ്ഠ– പാഷാണാദികകീ മൂര്തി ബനാകര ഉസകാ സംകല്പ കരേ ഉസകോ സ്ഥാപനാ കഹതേ ഹൈം. ജിസ വസ്തുകീ പഹലീ അവസ്ഥാ ഹോ ഉസഹീകോ ആഗേ കീ അവസ്ഥാ പ്രധാന കരകേ കഹേം ഉസകോ ദ്രവ്യ കഹതേ ഹൈം. വര്തമാന മേം ജോ അവസ്ഥാ ഹോ ഉസകോ ഭാവ കഹതേ ഹൈം. ഐസേ ചാര നിക്ഷേപകീ പ്രവൃത്തി ഹൈ. ഉസകാ കഥന ശാസ്ത്ര മേം ഭീ ലോഗോംകോ സമഝാനേ കേ ലിയേ കിയാ ഹൈ. ജോ നിക്ഷേപ വിധാന ദ്വാരാ നാമ, സ്ഥാപനാ, ദ്രവ്യകോ ഭാവ ന സമഝേ; നാമ കോ നാമ സമഝേ, സ്ഥാപനാ കോ സ്ഥാപനാ സമഝേ, ദ്രവ്യ കോ ദ്രവ്യ സമഝേ, ഭാവ കോ ഭാവ സമഝേ, അന്യ കോ അന്യ സമഝേ, അന്യഥാ തോ ‘വ്യഭിചാര’ നാമക ദോഷ ആതാ ഹൈ. ഉസേ ദൂര കരനേ കേ ലിയേ ലോഗോം കോ യഥാര്ഥ സമഝനേ കോ ശാസ്ത്ര മേം കഥന ഹൈ. കിന്തു യഹാ വൈസാ നിക്ഷേപകാ കഥന നഹീം സമഝനാ. വഹാ തോ നിശ്ചയ കീ പ്രധാനതാ സേ കഥന ഹൈ സോ ജൈസാ അരഹംതകാ നാമ ഹൈ വൈസാ ഹീ ഗുണ സഹിത നാമ ജാനനാ, ജൈസീ ഉനകീ ദേഹ സഹിത മൂര്തി ഹൈ വഹീ സ്ഥാപനാ ജാനനാ, ജൈസാ ഉനകാ ദ്രവ്യ ഹൈ വൈസാ ദ്രവ്യ ജാനനാ ഔര ജൈസാ ഉനകാ ഭാവ ഹൈ വൈസാ ഹീ ഭാവ ജാനനാ .. ൨൮.. ഇസപ്രകാര ഹീ കഥന ആഗേ കഹതേ ഹൈം. പ്രഥമ ഹീ നാമ കോ പ്രധാന കരകേ കഹതേ ഹൈംഃ–– –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– ൧ സം൦ പ്രതി മേം ‘സംപദിമ’ പാഠ ഹൈ. ൨ ‘സഗുണപജ്ജ്യാ’ ഇസ പദ കീ ഛായാ മേം ‘സ്വഗുണ പര്യായഃ’ സ൦ പ്രതി മേം ഹൈ.
Page 120 of 394
PDF/HTML Page 144 of 418
single page version
൧൨൦] [അഷ്ടപാഹുഡ
ണിരുവമഗുണമാരുഢോ അരഹംതോ ഏരിസോ ഹോഇ.. ൨൯..
പദാര്ഥോംകോ ദേഖനാ വ ജാനനാ ഹൈ, അഷ്ട കര്മോംകാ ബംധ നഷ്ട ഹോനേ സേ മോക്ഷ ഹൈ. യഹാ സത്വ കീ ഔര
ഉദയ കീ വിവക്ഷാ ന ലേനാ, കേവലീ കേ ആഠോംഹീ കര്മകാ ബംധ നഹീം ഹൈ. യദ്യപി സാതാ വേദനീയ കാ
ആസ്രവ മാത്ര ബംധ സിദ്ധാംത മേം കഹാ ഹൈ തഥാപി സ്ഥിതി– അനുഭാഗരൂപ ബംധ നഹീം ഹൈ, ഇസലിയേ അബംധ
തുല്യ ഹീ ഹൈം. ഇസപ്രകാര ആഠോം ഹീ കര്മ ബംധകേ അഭാവ കീ അപേക്ഷാ ഭാവ മോക്ഷ കഹലാതാ ഹൈ ഔര
ഉപമാ രഹിത ഗുണോംസേ ആരൂഢ ഹൈം–സഹിത ഹൈം. ഇസപ്രകാര ഗുണ ഛദ്മസ്ഥ മേം കഹീം ഭീ നഹീം ഹൈ, ഇസലിയേ
ജിനമേം ഉപമാരഹിത ഗുണ ഹൈം ഐസേ അരഹംത ഹോതേ ഹൈം.
ഭാവാര്ഥഃ–കേവല നാമ മാത്ര ഹീ അരഹംത ഹോം ഉസകോ അതഹംത നഹീം കഹതേ ഹൈം. ഇസപ്രകാര കേ
ആഗേ ഫിര കഹതേ ഹൈംഃ––
ഹത്വാ ദോഷകര്മാണി ഭൂതഃ ജ്ഞാനമയശ്വാര്ഹന്.. ൩൦..
നിരൂപമ ഗുണേ ആരൂഢ ഛേ–അര്ഹംത ആവാ ഹോയ ഛേ. ൨൯.
Page 121 of 394
PDF/HTML Page 145 of 418
single page version
ബോധപാഹുഡ][൧൨൧
അര്ഥഃ––ജരാ–ബുഢാപാ, വ്യാധി–രോഗ, ജന്മ–മരണ, ചാരോം ഗതിയോംമേം ഗമന, പുണ്യ–പാപ ഔര ദോഷോംകോ ഉത്പന്ന കരനേ വാലേ കര്മോംകാ നാശ കരകേ, കേവലജ്ഞാനമയീ അരഹംത ഹുആ ഹോ വഹ ‘അരഹംത’ ഹൈം.
ഭാവാര്ഥഃ––പഹിലീ ഗാഥാ മേം ഗുണോംകേ സദ്ഭാവ സേ അരഹംത നാമ കഹാ ഔര ഇസ ഗാഥാ മേം ദോഷോംകേ അഭാവ സേ അരഹംത നാമ കഹാ. രാഗ, ദ്വേഷ, മദ, മോഹ, അരതി, ചിംതാ, ഭയ, നിദ്രാ, വിഷാദ, ഖേദ ഔര വിസ്മയ യേ ഗ്യാരഹ ദോഷ തോ ഘാതികര്മ കേ ഉദയ സേ ഹോതേ ഹൈം ഔര ക്ഷുധാ, തൃശാ, ജന്മ, ജരാ, മരണ, രോഗ ഓര സ്വേദ യേ സാത ദോഷ അഘാതി കര്മ കേ ഉദയ സേ ഹോതേ ഹൈം. ഇസ ഗാഥാ മേം ജരാ, രോഗ, ജന്മ, മരണ ഔര ചാര ഗതിയോം മേം ഗമന കാ അഭാവ കഹനേ സേ തോ അഘാതികര്മ സേ ഹുഏ ദോഷോംകാ അഭാവ ജാനനാ, ക്യോംകി അഘാതികര്മ മേം ഇന ദോഷോംകോ ഉത്പന്ന കരനേ വാലീ പാപപ്രകൃതിയോംകേ ഉദയ കാ അരഹംത കോ അഭാവ ഹൈ ഔര രാഗ–ദ്വേഷാദിക ദോഷോംകാ ഘാതികര്മ കേ അഭാവ സേ അഭാവ ഹൈ. യഹാ കോഈ പൂഛേ––––അരഹംത കോ മരണ കാ ഔര പുണ്യ കാ അഭാവ കഹാ; മോക്ഷഗമന ഹോനാ യഹ ‘മരണ’ അരഹംത കേ ഹൈ ഔര പുണ്യ പ്രകൃതിയോം കാ ഉദയ പായാ ജാതാ ഹൈ, ഉനകാ അഭാവ കൈസേ? ഉസകാ സമാധാന–––യഹാ മരണ ഹോകര ഫിര സംസാര മേം ജന്മ ഹോ ഇസപ്രകാര കേ ‘മരണ’ കീ അപേക്ഷാ യഹ കഥന ഹൈ, ഇസപ്രകാര മരണ അരഹംത കേ നഹീം ഹൈ; ഉസീപ്രകാര ജോ പുണ്യ പ്രകൃതികാ ഉദയ പാപ പ്രകൃതി സാപേക്ഷ കരേ ഇസപ്രകാര പുണ്യ കേ ഉദയകാ അഭാവ ജാനനാ അഥവാ ബംധ – അപേക്ഷാ പുണ്യകാ ഭീ ബംധ നഹീം ഹൈ. സാതാവേദനീയ ബംധേ വഹ സ്ഥിതി–അനുഭാഗ ബിനാ അബംധതുല്യ ഹീ ഹൈ.
പ്രശ്നഃ– കേവലീ കേ അസാതാ വേദനീയ കാ ഉദയ ഭീ സിദ്ധാംത മേം കഹാ ഹൈ, ഉസകീ പ്രകൃതി കൈസേ ഹൈ?
ഉത്തരഃ– ഇസപ്രകാര ജോ അസാതാ കാ അത്യന്ത മംദ – ബിലകുല മംദ അനുഭാഗ ഉദയ ഹൈ ഔര സാതാ കാ അതി തീവ്ര അനുഭാഗ ഉദയ ഹൈ, ഉസകേ വശ സേ അസാതാ കുഛ ബാഹ്യ കാര്യ കരനേ മേം സമര്ഥ നഹീം ഹൈ, സൂക്ഷ്മ ഉദയ ദേകര ഖിര ജാതാ ഹൈ തഥാ സംക്രമണരൂപ ഹോകര സാതാരൂപ ഹോ ജാതാ ഹൈ ഇസപ്രകാര ജാനനാ. ഇസപ്രകാര അനംത ചതുഷ്ടയ സഹിത സര്വദോഷ രഹിത സര്വജ്ഞ വീതരാഗ ഹോ ഉസകോ നാമ സേ ‘അരഹംത’ കഹതേ ഹൈം.. ൩൦..
ഠാവണ പംചവിഹേഹിം പണയവ്വാ അരഹപുരിസസ്സ.. ൩൧..
–ഗുണ, മാര്ഗണാ, പര്യാപ്തി തേമ ജ പ്രാണനേ ജീവസ്ഥാനഥീ. ൩൧.
Page 122 of 394
PDF/HTML Page 146 of 418
single page version
൧൨൨] [അഷ്ടപാഹുഡ
സ്ഥാപനാ പംചവിധൈഃ പ്രണേതവ്യാ അര്ഹത്പുരുഷസ്യ.. ൩൧..
അരഹംത പുരുഷ കീ സ്ഥാപനാ പ്രാപ്ത കരനാ അഥവാ ഉസകോ പ്രണാമ കരനാ ചാഹിയേ.
ഭാവാര്ഥഃ––സ്ഥാപനാനിക്ഷേപമേം കാഷ്ഠ – പാഷാണാദിക മേം സംകല്പ കരനാ കഹാ ഹൈ സോ യഹാ
സ്ഥാപന കഹാ ഹൈ.. ൩൧..
ആഗേ വിശേഷ കഹതേ ഹൈംഃ––
ചതുസ്ത്രിംശത് അതിശയഗുണാ ഭവംതി സ്ഫുടം തസ്യാഷ്ടപ്രാതിഹാര്യാ.. ൩൨..
യോഗോംകീ പ്രവൃത്തിസഹിത കേവലീ സയോഗകേവലീ അരഹംത ഹോതാ ഹൈ. ഉനകേ ചൌംതീസ അതിശയ ഔര ആഠ
പ്രാരിഹാര്യ ഹോതേ ഹൈം, ഐസേ തോ ഗുണസ്ഥാന ദ്വാരാ ‘സ്ഥാപനാ’ അരഹംത കഹലാതേ ഹൈം.
ഭാവാര്ഥഃ––യഹാ ചൌംതീസ അതിശയ ഔര ആഠ പ്രാതിഹാര്യ കഹനേ സേ തോ സമവശരണ മേം
കീ പ്രവൃത്തി സിദ്ധ ഹോതീ ഹൈ. ‘കേവലീ’ കഹനേ സേ കേവലജ്ഞാന ദ്വാരാ സബ തത്ത്വോംകാ ജാനനാ സിദ്ധ ഹോതാ
ഹൈ. ചൌംതീസ അതിശയ ഇസപ്രകാര ഹൈം–––ജന്മ സേ പ്രകട ഹോനേ വാലേ ദസഃ––൧–മലമൂത്ര കാ അഭാവ,
൨–പസേവകാ അഭാവ, ൩–ധവല രുധിര ഹോനാ, ൪–സമചതുരസ്രസംസ്ഥാന, ൫–വജ്രവൃഷഭനാരാച സംഹനന,
൬–സുന്ദരരൂപ, ൭–സുഗംധ ശരീര, ൮–ശുഭലക്ഷണ ഹോനാ, ൯–അനന്ത ബല, ൧൦–മധുര വചന, ഇസപ്രകാര
ദസ ഹോതേ ഹൈം.
ചോത്രീശ അതിശയയുക്ത നേ വസു പ്രാതിഹാര്യസമേത ഛേ. ൩൨.
Page 123 of 394
PDF/HTML Page 147 of 418
single page version
ബോധപാഹുഡ][൧൨൩
കേവലജ്ഞാന ഉത്പന്ന ഹോനേ പര ദസ ഹോതേ ഹൈംഃ––– ൧–ഉപസര്ഗ കാ അഭാവ, ൨–അദയാകാ അഭാവ, ൩–ശരീര കീ ഛായാ ന പഡനാ, ൪–ചതുര്മഖ ദിഖനാ, ൫–സബ വിദ്യാഓം കാ സ്വാമിത്വ, ൬– നേത്രോംകേ പലക ന ഗിരനാ, ൭–ശതയോജന സുഭിക്ഷതാ, ൮–ആകാശഗമന, ൯–കവലാഹാര നഹീം ഹോനാ, ൧൦–നഖ–കേശോംകാ നഹീം ബഢനാ, ഐസേ ദസ ഹോതേ ഹൈം. ചൌദഹ ദേവകൃത ഹോതേ ഹൈംഃ–––– ൧–സകലാര്ദ്ധമാഗധീ ഭാഷാ, ൨–സബ ജീവോംമേം മൈത്രീ ഭാവ, ൩– സബ ഋതുകേ ഫല ഫൂല ഫലനാ, ൪–ദര്പണ സമാന ഭൂമി, ൫–കംടക രഹിത ഭൂമി, ൬–മംദ സുഗംധ പവന, ൭–സബകേ ആനംദ ഹോനാ, ൮–ഗംധോദക വൃഷ്ടി, ൯–പൈരോംകേ നീചേ കമല രചനാ, ൧൦–സര്വധാന്യ നിഷ്പത്തി, ൧൧–ദസോം ദിശാഓം കാ നിര്മല ഹോനാ, ൧൨–ദേവോം കേ ദ്വാരാ ആഹ്വാനന, ൧൩–ധര്മചക്രകാ ആഗേ ചലനാ, ൧൪–അഷ്ടമംഗലദ്രവ്യോംകാ ആഗേ ചലനാ. അഷ്ട മംഗല ദ്രവ്യോംകേ നാമ ൧–ഛത്ര, ൨–ധ്വജാ, ൩–ദര്പണ, ൪–കലശ, ൫–ചാമര, ൬–ഭൃങ്ഗാര (ഝാരീ), ൭–താല (ഠവണാ), ഔര ൮–സ്വാസ്തിക (സാ ഥിയാ) അര്ഥാത് സുപ്രതചിക ഐസേ ആഠ ഹോതേ ഹൈം. ചൌംതീസ അതിശയ കേ നാമ കഹേ.
ആഠ പ്രാതിഹാര്യ ഹോതേ ഹൈം ഉനകേ നാമ യേ ഹൈം – ൧–അശോക വൃക്ഷ, ൨–പുഷ്പവൃഷ്ടി, ൩–ദിവ്യധ്വനി, ൪–ചാമര, ൫–സിംഹാസന, ൬–ഭാമണ്ഡല, ൭–ദുന്ദുഭി വാദിത്ര ഔര ൮–ഛത്ര ഐസേ ആഠ ഹോതേ ഹൈം. ഇസപ്രകാര ഗുണസ്ഥാന ദ്വാരാ അരഹംത കാ സ്ഥാപന കഹാ.. ൩൨.. അബ ആഗേ മാര്ഗണാ ദ്വാരാ കഹതേ ഹൈംഃ–––
സംജമ ദംസണ ലേസാ ഭവിയാ സമ്മത്ത സണ്ണി ആഹാരേ.. ൩൩..
സംയമേ ദര്ശനേ ലേശ്യായാം ഭവ്യത്വേ സമ്യക്ത്വേ സംജ്ഞിനി ആഹാരേ.. ൩൩..
അര്ഥഃ––ഗതി, ഇന്ദ്രിയ, കായ, യോഗ, വേദ, കഷായ, ജ്ഞാന, സംയമ, ദര്ശന, ലേശ്യാ, ഭവ്യത്വ,
സമ്യക്ത്വ, സംജ്ഞീ ഔര ആഹാര ഇസപ്രകാര ചൌദഹ മാര്ഗണാ ഹോതീ ഹൈ.
Page 124 of 394
PDF/HTML Page 148 of 418
single page version
൧൨൪] [അഷ്ടപാഹുഡ അരഹംത സയോഗകേവലീ കോ തേരഹവാ ഗുണസ്ഥാന ഹൈ, ഇസമേം ‘മാര്ഗണാ’ ലഗാതേ ഹൈം. ഗതി– ചാര മേം മനുഷ്യഗതി ഹൈ, ഇന്ദ്രിയജാതി– പാ ച മേം പ ചേന്ദ്രിയ ജാതി ഹൈ, കായ– ഛഹമേം ത്രസകായ ഹൈ, യോഗ– പംദ്രഹ മേം യോഗ–മനോയോഗ തോ സത്യ ഔര അനുഭയ ഇസപ്രകാര ദോ ഔര യേ ഹീ വചന യോഗ ദോ തഥാ കായയോഗ ഔദാരിക ഇസപ്രകാര പാ ച യോഗ ഹൈം, ജബ സമുദ്ഘാത കരേ തബ ഔദാരികമിശ്ര ഔര കാര്മാണ യേ ദോ മിലകര സാത യോഗ ഹൈം; വേദ– തീനോം കാ ഹീ അഭാവ ഹൈ; കഷായ– പച്ചീസ സബഹീ കാ അഭാവ ഹൈ; ജ്ഞാന– ആഠ മേം കേവലജ്ഞാന ഹൈ; സംയമ– സാത മേം ഏക യഥാഖ്യാത ഹൈ; ദര്ശന– ചാരമേം ഏക കേവലദര്ശന ഹൈ; ലേശ്യാ– ഛഹ മേം ഏക ശുക്ല ജോ യോഗ നിമിത്ത ഹൈ; ഭവ്യ– ദോ മേം ഏക ഭവ്യ ഹൈ; സമ്യക്ത്വ– ഛഹ മേം ഏക ക്ഷായിക സമ്യക്ത്വ ഹൈ; സംജ്ഞീ– ദോ മേം സംജ്ഞീ ഹൈ, വഹ ദ്രവ്യ സേ ഹൈ ഔര ഭാവ സേ ക്ഷയോപശനരൂപ ഭാവ മന കാ അഭാവ ഹൈ; ആഹാരക അനാഹാരക– ദോ മേം ‘ആഹാരക’ ഹൈം വഹ ഭീ നോകര്മവര്ഗണാ അപേക്ഷാ ഹൈ കിന്തു കവലാഹാര നഹീം ഹൈ ഔര സമുദ്ഘാത കരേ തോ ‘അനാഹാരക’ ഭീ ഹൈ, ഇസപ്രകാര ദോനോം ഹൈം. ഇസപ്രകാര മാര്ഗണാ അപേക്ഷാ അരഹംത കാ സ്ഥാപന ജാനനാ ..൩൩.. ആഗേ പര്യാപ്തി ദ്വാരാ കഹതേ ഹൈംഃ–––
പജ്ജത്തിഗുണസമിദ്ധോ ഉത്തമദേവോ ഹവഇ അരഹോ.. ൩൪..
പര്യാപ്തി ഗുണസമൃദ്ധഃ ഉത്തമദേവഃ ഭവതി അര്ഹന്.. ൩൪..
അര്ഥഃ––ആഹാര, ശരീര, ഇന്ദ്രിയ, മന, ആനപ്രാണ അര്ഥാത് ശ്വാസോച്ഛ്വാസ ഔര ഭാഷാ––
ഭാവാര്ഥഃ––പര്യാപ്തി കാ സ്വരൂപ ഇപ്രകാര ഹൈ–––––ജോ ജീവ ഏക അന്യ പര്യായ കോ ഛോഡകര
ഉത്പന്ന ഹോ. വഹാ തീന ജാതി കീ വര്ഗണാ കാ ഗ്രഹണ കരേ – ആഹാരവര്ഗണാ, ഭാഷാവര്ഗണാ, മനോവര്ഗണാ,
ഇസപ്രകാര ഗ്രഹണ കരകേ ‘ആഹാര’ ജാതി കീ വര്ഗണാ സേ തോ ആഹാര, ശരീര, ഇന്ദ്രിയ, ശ്വാസോച്ഛ്വാസ
ഇസപ്രകാര ചാര പര്യാപ്തി അംതര്മുഹൂര്ത കാലമേം പൂര്ണ
Page 125 of 394
PDF/HTML Page 149 of 418
single page version
ബോധപാഹുഡ][൧൨൫ കരേ, തത്പശ്ചാത് ഭാഷാജാതി മനോജാതികീ വര്ഗണാ സേ അന്തര്മുഹൂര്ത മേഹ ഹീ ഭാഷാ, മനഃപര്യാപ്തി പൂര്ണ കരേ, ഇസപ്രകാര ഛഹോം പര്യാപ്തി അംതര്മുഹൂര്ത മേം പൂര്ണ കരതാ ഹൈ, തത്പശ്ചാത് ആയുപര്യന്ത പര്യാപ്ത ഹീ കഹലാതാ ഹൈ ഔര നോകര്മവര്ഗണാ കാ ഗ്രഹണ കരതാ ഹീ രഹതാ ഹൈ. യഹാ ആഹാര നാമ കവലാഹാര നഹീം ജാനനാ. ഇസപ്രകാര തേരഹവേം ഗുണസ്ഥാന മേം ഭീ അരഹംതകേ പര്യാപ്ത പൂര്ണ ഹീ ഹൈ, ഇസപ്രകാര പര്യാപ്തി ദ്വാരാ അരഹംത കീ സ്ഥാപനാ ഹൈ.. ൩൪.. ആഗേ പ്രാണ ദ്വാരാ കഹതേ ഹൈംഃ–––
ആണപ്പാണപ്പാണാ ആഉഗപാണേണ ഹോംതി ദഹ പാണാ.. ൩൫..
ആനപ്രാണപ്രാണാഃ ആയുഷ്കപ്രാണേന ഭവംതി ദശപ്രാണാഃ.. ൩൫..
അര്ഥഃ––പാ ച ഇന്ദ്രിയപ്രാണ, മന–വചന–കായ തീന ബലപ്രാണ, ഏക ശ്വാസോച്ഛ്വാസ പ്രാണ ഔര
ഏക ആയുപ്രാണ യേ ദസ പ്രാണ ഹൈം.
ഭാവാര്ഥഃ––ഇസപ്രകാര ദസ പ്രാണ കഹേം ഉനമേം തേരഹവേം ഗുണസ്ഥാന മേം ഭാവഇന്ദ്രിയ ഔര ഭാവമന
ചാര പ്രാണ ഹൈം ഔര ദ്രവ്യ അപേക്ഷാ ദസോം ഹീ ഹൈം. ഇസപ്രകാര പ്രാണ ദ്വാരാ അരഹംത കാ സ്ഥാപന ഹൈ.. ൩൫..
ആഗേ ജീവസ്ഥാന ദ്വാരാ കഹതേ ഹൈംഃ––
ഏദേ ഗുണഗണജുത്തോ ഗുണമാരുഢോ ഹവഇ അരഹോ.. ൩൬..
ബേ ആയു–ശ്വാസോച്ഛ്വാസ പ്രാണോ, –പ്രാണ ഏ ദസ ഹോയ ത്യാം. ൩൫.
മാനവഭവേ പംചേന്ദ്രി തേഥീ ചൌദമേ ക്വവസ്ഥാന ഛേ;
Page 126 of 394
PDF/HTML Page 150 of 418
single page version
൧൨൬] [അഷ്ടപാഹുഡ
ഏതദ്ഗുണഗണയുക്തഃ ഗുണമാരൂഢോ ഭവതി അര്ഹന്.. ൩൬..
അര്ഥഃ––മനുഷ്യഭവ മേം പംചേന്ദ്രിയ നാമ കേ ചൌദഹവേം ജീവസ്ഥാന അര്ഥാത് ജീവ സമാസ, ഉസമേം
ഇതനേ ഗുണോംകേ സമൂഹസേ യുക്ത തേരഹവേം ഗുണസ്ഥാന കോ പ്രാപ്ത അരഹംത ഹോതേ ഹൈം.
ഭാവാര്ഥഃ––ജീവസമാസ ചൌദഹ കഹേം ഹൈം–––ഏകേന്ദ്രിയ സൂക്ഷ്മ ബാദര ൨, ദോഇന്ദ്രിയ, തേഇന്ദ്രിയ,
ഭേദ സേ ചൌദഹ ഹുഏ. ഇനമേം ചൌദഹവാ ‘സൈനീ പംചേന്ദ്രിയ ജീവസ്ഥാന’ അരഹംത കേ ഹൈ. ഗാഥാ മേം സൈനീ കാ
നാമ ന ലിയാ ഔര മനുഷ്യ കാ നാമ ലിയാ സോ മനുഷ്യ സൈനീ ഹീ ഹോതേ ഹൈം, അസൈനീ നഹീം ഹോതേ ഹൈം
ഇസലിയേ മനുഷ്യ കഹനേ മേം ‘സൈനീ’ ഹീ ജാനനാ ചാഹിയേ ..൩൬..
ഇസപ്രകാര ജീവസ്ഥാന ദ്വാരാ ‘സ്ഥാപനാ അരഹംത’ കാ വര്ണന കിയാ.
ആഗേ ദ്രവ്യ കീ പ്രധാനതാ സേ അരഹംതകാ നിരൂപണ കരതേ ഹൈംഃ––
സിംഹാണ ഖേല സേഓ ണത്ഥി ദുഗുംഛാ യ ദോസോ യ.. ൩൭..
ഗോഖീരസംഖധവലം മംസം രൂഹിരം ച സവ്വംഗേ.. ൩൮..
ഓരാലിയം ച കായം ണായവ്വം അരഹപുരിസസ്സ.. ൩൯..
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
അജുഗുപ്സിതാ, വണനാസികാമള–ശ്ലേഷ്മ–സ്വേദ, അദോഷ ഛേ. ൩൭.
സര്വാംഗ ഗോക്ഷീര–ശംഖതുല്യ സുധവല മാംസ രൂധിര ഛേ; ൩൮.
Page 127 of 394
PDF/HTML Page 151 of 418
single page version
ബോധപാഹുഡ][൧൨൭
സിംഹാണഃ ഖേലഃ സ്വേദഃ നാസ്തി ദുര്ഗന്ധഃ ച ദോഷഃ ച.. ൩൭..
ഗോക്ഷീരശംഖധവലം മാംസം രുധിരം ച സര്വാംഗേ.. ൩൮..
ഈദ്രശഗുണൈഃ സര്വഃ അതിശയവാന സുപരിമലാമോദഃ.
ഔദാരികശ്ച കായഃ അര്ഹത്പുരുഷസ്യ ജ്ഞാതവ്യഃ.. ൩൯..
അര്ഥഃ––അരഹംത പുരുഷ കേ ഔദാരിക കായ ഇസപ്രകാര ഹോതാ ഹൈ–––ജോ ജരാ, വ്യാധി ഔര
രോഗ ഇന സംബംധീ ദുഃഖ ഉസമേം നഹീം ഹൈ, ആഹാര–നീഹാര സേ രഹിത ഹൈ, വിമല അര്ഥാത് മലമൂത്ര രഹിത
ഹൈ; സിംഹാണ അര്ഥാത് ശ്ലേഷ്മ, ഖേല അര്ഥാത് ഥൂക, പസേവ ഔര ദുര്ഗംധ അര്ഥാത് ജുഗുപ്സാ, ഗ്ലാനി ഔര
ദുര്ഗംധാദി ദോഷ ഉസമേം നഹീം ഹൈ.. ൩൭..
ദസ തോ ഉസമേം പ്രാണ ഹൈം വേ ദ്രവ്യപ്രാണ ഹൈം, പൂര്ണ പര്യാപ്തി ഹൈ, ഏക ഹജാര ആഠ ലക്ഷണ ഹൈം ഔര
൩൮..
ഇസപ്രകാര ഗുണോംസേ സംയുക്ത സര്വ ഹീ ദേഹ അതിശയസഹിത നിര്മല ഹൈ, ആമോദ അര്ഥാത് സുഗംധ
ഭാവാര്ഥഃ––യഹാ ദ്രവ്യ നിക്ഷേപ നഹീം സമഝനാ. ആത്മാസേ ഭിന്ന ഹീ ദേഹകീ പ്രധാനതാ സേ ‘ദ്രവ്യ
ഇസപ്രകാര ദ്രവ്യ അരഹംതകാ വര്ണന കിയാ. ആഗേ ഭാവ കീ പ്രധാനതാ സേ വര്ണന കരതേ ഹൈംഃ–––
ചിത്തപരിണാമരഹിദോ കേവലഭാവേ മുണേയവ്വോ.. ൪൦..
ചിത്തപരിണാമരഹിതഃ കേവലഭാവേ ജ്ഞാതവ്യാഃ.. ൪൦..
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Page 128 of 394
PDF/HTML Page 152 of 418
single page version
൧൨൮] [അഷ്ടപാഹുഡ
അര്ഥഃ––കേവലഭാവ അര്ഥാത് കേവലജ്ഞാനരൂപ ഹീ ഏക ഭാവ ഹോതേ ഹുഏ അരഹംത ഹോതേ ഹൈം ഐസാ ജാനനാ. മദ അര്ഥാത് മാനകഷായ സേ ഹുആ ഗര്വ, രാഗ–ദ്വേഷ അര്ഥാത് കഷായോംകേ തീവ്ര ഉദയ സേ ഹോനേ വാലേ പ്രീതി ഔര അപ്രീതിരൂപ പരിണാമ ഇനസേ രഹിത ഹൈം, പച്ചീസ കഷായരൂപ മല ഉസകാ ദ്രവ്യ കര്മ തഥാ ഉനകേ ഉദയ സേ ഹുആ ഭാവമല ഉസസേ രഹിത ഹൈം, ഇസീലിയേ അത്യന്ത വിശുദ്ധ ഹൈം––നിര്മല ഹൈം, ചിത്ത പരിണാമ അര്ഥാത് മന കേ പരിണാമരൂപ വികല്പ രഹിത ഹൈം, ജ്ഞാനാവരണകര്മകേ ക്ഷയോപശമരൂപ മന കാ വികല്പ നഹീം ഹൈ, ഇസപ്രകാര കേവല ഏക ജ്ഞാനരൂപ വീതരാഗസ്വരൂപ ‘ഭാവ അരഹംത’ ജാനനാ.. ൪൦.. ആഗേ ഭാവ ഹീ കാ വിശേഷ കഹതേ ഹൈംഃ–––
സമ്മത്തഗുണവിസുദ്ധോ ഭാവോ അരഹസ്സ ണായവ്വോ.. ൪൧..
സമ്യക്ത്വഗുണവിശുദ്ധഃ ഭാവഃ അര്ഹതഃ ജ്ഞാതവ്യഃ.. ൪൧..
അര്ഥഃ––‘ഭാവ അരഹംത’ സമ്യഗ്ദര്ശനസേ തോ അപനേ കോ തഥാ സബകോ സത്താമാത്ര ദേഖതേ ഹൈം
ഇസപ്രകാര ജിനകോ കേവലദര്ശന ഹൈ, ജ്ഞാന സേ സബ ദ്രവ്യ–പര്യായോം കോ ജാനതേ ഹൈം ഇസപ്രകാര ജിനകോ
കേവലജ്ഞാന ഹൈ, ജിനകോ സമ്യക്ത്വ ഗുണ സേ വിശുദ്ധ ക്ഷായിക സമ്യക്ത്വ പായാ ജാതാ ഹൈ,––ഇസപ്രകാര
അരഹംത കാ ഭാവ ജാനനാ.
ഭാവാര്ഥഃ––അരഹംതപനാ ഘാതീകര്മകേ നാശ സേ ഹോതാ ഹൈ. മോഹകര്മ നാശ സേ സമ്യക്ത്വ ഔര
കേ നാശ സേ അനംതദര്ശന–അനംതജ്ഞാന പ്രകട ഹോതാ ഹൈ, ഇനസേ സബ ദ്രവ്യ–പര്യായോംകോ ഏക സമയമേം
പ്രത്യക്ഷ ദേഖതേ ഹൈം ഔര ജാനതേ ഹൈം. ദ്രവ്യ ഛഹ ഹൈം––ഉനമേം ജീവ ദ്രവ്യ കീ സംഖ്യാ അനംതാനംത ഹൈ,
പുദ്ഗലദ്രവ്യ ഉസസേ അനംതാനംത ഗുണേ ഹൈം, ആകാശദ്രവ്യ ഏക ഹൈ വഹ അനംതാനംത പ്രദേശീ ഹൈ ഇസകേ മധ്യമേം
സബ ജീവ – പുദ്ഗല അസംഖ്യാത പ്രദേശ മേം സ്ഥിത ഹൈം, ഏക ധര്മദ്രവ്യ, ഏക അധര്മദ്രവ്യ യേ ദോനോം
അസംഖ്യാതപ്രദേശീ ഹൈം ഇനസേ ലോക–ആലോക കാ വിഭാഗ ഹൈ, ഉസീ ലോകമേം ഹീ കാലദ്രവ്യ കേ അസംഖ്യാത
കാലാണു സ്ഥിത ഹൈം. ഇന സബ ദ്രവ്യോംകേ പരിണാമരൂപ പര്യായ ഹൈം വേ ഏക–ഏക ദ്രവ്യകേ അനംതാനംത ഹൈം,
ഉനകോ കാലദ്രവ്യകാ പരിണാമ നിമിത്ത ഹൈ, ഉസകേ നിമിത്ത സേ ക്രമരൂപ ഹോതാ സമയാദിക
‘വ്യവഹാരകാല’ കഹലാതാ ഹൈ. ഇസകീ ഗണനാ അതീത, അനാഗത, വര്തമാന ദ്രവ്യോംകീ പര്യായേം അനംതാനംത
ഹൈം, ഇന സബ ദ്രവ്യ–പര്യായോംകോ അരഹംതകാ ദര്ശന–ജ്ഞാന ഏകസമയമേം ദേഖതാ ജാനതാ ഹൈ,
Page 129 of 394
PDF/HTML Page 153 of 418
single page version
ബോധപാഹുഡ][൧൨൯ ഇസലിയേ അരഹംത കോ സര്വദര്ശീ–സര്വജ്ഞ കഹതേ ഹൈം. ഭാവാര്ഥഃ––ഇസപ്രകാര അരഹംതകാ നിരൂപണ ചൌദഹ ഗാഥാഓംമേം കിയാ. പ്രഥമ ഗാഥാമേം നാമ, സ്ഥാപനാ, ദ്രവ്യ, ഭാവ, ഗുണ, പര്യായ സഹിത ച്വ്യന, ആഗതി, സംപത്തി യേ ഭാവ അരഹംത കോ ബതലാതേ ഹൈം. ഇസകാ വ്യാഖ്യാന നാമാദി കഥനമേം സര്വ ഹീ ആ ഗയാ, ഉസകാ സംക്ഷേപ ഭാവാര്ഥ ലിഖതേ ഹൈംഃ–– ഗര്ഭ–കലയാണകഃ––––പ്രഥമ ഗര്ഭകലയാണക ഹോതാ ഹൈ; ഗര്ഭമേം ആനേകേ ഛഹ മഹീനേ പഹിലേ ഇന്ദ്രകാ ഭേജാ ഹുആ കുബേര ജിസ രാജാകീ രാണീ കേ ഗര്ഭ മേം തീര്ഥംകര ആയേംഗേ ഉസകേ നഗരകീ ശോഭാ കരതാ ഹൈ, രത്നമയീ സുവര്ണമയീ മന്ദിര ബനാതാ ഹൈ, നഗര കേ കോട, ഖാഈ, ദരവാജേ, സുന്ദര വന, ഉപവന കീ രചനാ കരതാ ഹൈ, സുന്ദര ഭേഷവാലേ നര–നാരീ നഗര മേം ബസാതാ ഹൈ, നിത്യ രാജമന്ദിര പര രത്നോം കീ വര്ഷാ ഹോതീ രഹതീ ഹൈ, തീര്ഥംകര കാ ജീവ ജബ മാതാ കേ ഗര്ഭ മേം ആതാ ഹൈ തബ മാതാകോ സോലഹ സ്വപ്ന ആതേ ഹൈം, രുചകവരദ്വീപമേം രഹനേവാലീ ദേവാംഗനായേം മാതാ കീ നിത്യ സേവാ കരതീ ഹൈം, ഐസേ നൌ മഹീനേ പൂരേ ഹോനേ പര പ്രഭുകാ തീന ജ്ഞാന ഔര ദസ അതിശയ സഹിത ജന്മ ഹോതാ ഹൈ, തബ തീന ലോക മേം ആനംദമയ ക്ഷോഭ ഹോതാ ഹൈ, ദേവ കേ ബിനാ ബജായേ ബാജേ ബജതേ ഹൈം, ഇന്ദ്രകാ ആസന കമ്പായമാന ഹോതാ ഹൈ, തബ ഇന്ദ്ര പ്രഭു കാ ജന്മ ഹുആ ജാന കര സ്വഗര സേ ഐരാവത ഹാഥീ പര ചഢ കര ആതാ ഹൈ, സര്വ ചാര പ്രകാര കേ ദേവ–ദേവീ ഏകത്ര ഹോകര ആതേ ഹൈ, ശചീ (ഇന്ദ്രാണീ) മാതാ കേ പാസ ജാകര ഗുപ്തരൂപസേ പ്രഭുകോ ലേ ആതീ ഹൈ, ഇന്ദ്ര ഹര്ഷിത ഹോകര ഹജാര നേത്രോംസേ ദേഖതാ ഹൈ. ഫിര സൌധര്മ ഇന്ദ്ര, ബാലക ശരീരീ ഭഗവാന കോ അപനീ ഗോദമേം ലേകര ഐരാവത ഹാഥീ പര ചഢകര മേരുപര്വത പര ജാതാ ഹൈ, ഇശാന ഇന്ദ്ര ഛത്ര ധാരണ കരതാ ഹൈ, സനത്കുമാര, മഹേന്ദ്ര ഇന്ദ്ര ച വര ഢോരതേ ഹൈം, മേരുകേ പാ ഡുക വന കീ പാ ഡുകശിലാ പര സിംഹാസന കേ ഊപര പ്രഭുകോ വിരാജമാന കരതേ ഹൈം, സബ ദേവ ക്ഷീര സമുദ്ര സേ ഏക ഹജാര ആഠ കലശോംമേം ജല ലാകര ദേവ–ദേവാംഗനാ ഗീത നൃത്യ വാദിത്ര ബഡേ ഉത്സാഹ സഹിത പ്രഭുകേ മസ്തകപര കലശ ഢാരകര ജന്മകല്യാണകകാ അഭിഷേക കരതേ ഹൈം, പീഛേ ശ്രൃംഗാര, വസ്ത്ര, ആഭൂഷണ പഹിനാകര മാതാ കേ പാസ മംദിരമേം ലാകര മാതാ കേ സൌംപ ദേതേ ഹൈം, ഇന്ദ്രാദിക ദേവ അപനേ–അപനേ സ്ഥാന ചലേ ജാതേ ഹൈം, കുബേര സേവാ കേ ലിയേ രഹതാ ഹൈ.
തദനന്തര കുമാര – അവസ്ഥാ തഥാ രാജ്യ –അവസ്ഥാ ഭോഗ ഭോഗകര ഫിര വൈരാഗയ കാരണ പാകര സംസാര –ദേഹ– ഭോഗോംകേ വിരക്ത ഹോ ജാതേ ഹൈം. തബ ലൌകാന്തിക ദേവ ആകര, വൈരാഗ്യ കോ ബഢാനേ വാലീ പ്രഭു കീ സ്തുതി കരതേ ഹൈം, ഫിര ഇന്ദ്ര ആകര ‘തപ കല്യാണക’ കരതാ ഹൈ. പാലകീ മൈം ബൈഠാകര ബഡേ ഉത്സവ സേ വന മേം ലേ ജാതാ ഹൈ, വഹാ പ്രഭു പവിത്ര ശിലാ പര ബൈഠ കര പംചമുഷ്ടി സേ ലോചകര പംച മഹാവ്രത അംഗീകാര കരതേ ഹൈം, സമസ്ത പരിഗ്രഹ കാ ത്യാഗ കര ദിഗമ്ബരരൂപ ധാരണ കര ധ്യാന കരതേ ഹൈൈ,
Page 130 of 394
PDF/HTML Page 154 of 418
single page version
൧൩൦] [അഷ്ടപാഹുഡ ഉസീ സമയ മനഃപര്യയ ജ്ഞാന ഉത്പന്ന ഹോ ജാതാ ഹൈ. ഫിര കുഛ സമയ വ്യതീത ഹോനേ പര തപകേ ബലസേ ഘാതികര്മ കീ പ്രകൃതി ൪൭ തഥാ അഘാതി കര്മപ്രകൃതി ൧൬–––ഇസപ്രകാര ത്രേസഠ പ്രകൃതി കാ സത്താമേം സേ നാശ കര കേവലജ്ഞാന ഉത്പന്ന കര അനന്തചതുഷ്ടയരൂപ ഹോകര ക്ഷുധാദിക ദോഷോംസേ രഹിത അരഹംത ഹോതേ ഹൈം. ഫിര ഇന്ദ്ര ആകര സമവസരണകീ രചനാ കരതാ ഹൈ സോ ആഗമോക്ത അനേക ശോഭാ സഹിത മണി–സുവര്ണമയീ കോട, ഖാഈ, വേദീ ചാരോം ദിശാഓംമേം ചാര ദരവാജേ, മാനസ്തംഭ, നാട്യശാലാ, വന ആദി അനേക രചനാ കരതാ ഹൈ. ഉസകേ ബീച സഭാമണ്ഡപമേം ബാരഹ സഭാഏ ഉനമേം മുനി, ആര്യികാ, ശ്രാവക, ശ്രാവികാ, ദേവ, ദേവീ, തിര്യംച ബൈഠതേ ഹൈം. പ്രഭുകേ അനേക അതിശയ പ്രകട ഹോതേ ഹൈം. സഭാമണ്ഡപകേ ബീച തീന പീഠപര ഗംധകുടീകേ ബീച സിംഹാസന പര കമലകേ ഊപര അംതരീക്ഷ പ്രഭു ബിരാജതേ ഹൈം ഔര ആഠ പ്രാതിഹാര്യ യുക്ത ഹോതേ ഹൈം. വാണീ ഖിരതീ ഹൈ, ഉസകോ സുനകര ഗണധര ദ്വാദശാംഗ ശാസ്ത്ര രചതേ ഹൈം. ഐസേ കേവലകല്യാണകാ ഉത്സവ ഇന്ദ്ര കരതാ ഹൈ. ഫിര പ്രഭു വിഹാര കരതേ ഹൈം. ഉസകാ ബഡാ ഉത്സവ ദേവ കരതേ ഹൈം. കുഛ സമയ ബാദ ആയു കേ ദിന ഥോഡേ രഹനേ പര യോഗനിരോധ കര അധാതികര്മകാ നാശകര മുക്തി പധാരതേ ഹൈം, തത്പശ്ചാത് ശരീരകാ അഗ്നി–സംസ്കാര കര ഇന്ദ്ര ഉത്സവസഹിത ‘നിര്വാണ കല്യാണക’ മഹോത്സവ കരതാ ഹൈ. ഇസപ്രകാര തീര്ഥംകര പംച കല്യാണകകീ പൂജാ പ്രാപ്ത കര, അരഹംത ഹോകര നിര്വാണകോ പ്രാപ്ത ഹോതേ ഹൈം ഐസാ ജാനനാ.. ൪൧.. ആഗേ (൧൧) – പ്രവജ്യാ നിരൂപണ കരതേ ഹൈം, ഉസകോ ദീക്ഷാ കഹതേ ഹൈം. പ്രഥമ ദീക്ഷാ ഹീ കേ യോഗ്യ സ്ഥാന വിശേഷ കോ തഥാ ദീക്ഷാസഹിത മുനി ജഹാ തിഷ്ഠതേ ഹൈം, ഉസകാ സ്വരൂപ കഹതേ ഹൈംഃ––
ഗിരിഗുഹ ഗിരിസിഹരേ വാ ഭീമവണേ അഹവ വസിതേ വാ.. ൪൨..
പംചമഹവ്വയജുത്താ പംചിംദിയസംജയാ ണിരാവേക്ഖാ.
സജ്ഝായഝാണജുത്താ മുണിവരവസഹാ ണിഇച്ഛന്തി.. ൪൪..
Page 131 of 394
PDF/HTML Page 155 of 418
single page version
ബോധപാഹുഡ][൧൩൧
ഗിരിഗുഹായാം ഗിരിശിഖരേ വാ, ഭീമവനേ അഥവാ വസതൌ വാ.. ൪൨..
ജിനഭവനം അഥ വേധ്യം ജിനമാര്ഗേ ജിനവരാ വിദന്തി.. ൪൩..
സ്വാധ്യായധ്യാനയുക്താഃ മുനിവരവൃഷഭാഃ നീച്ഛന്തി.. ൪൪..
അര്ഥഃ––സൂനാ ഘര, വൃക്ഷകാ മൂല, കോടര, ഉദ്യാന വന, ശ്മശാനഭൂമി, പര്വതകീ ഗുഫാ,
പര്വതകാ ശിഖര, ഭയാനക വന ഔര വസ്തികാ ഇനമേം ദീക്ഷാസഹിത മുനി ഠഹരേം. യേ ദീക്ഷായോഗ്യ സ്ഥാന
ഹൈം.
സ്വവശാസക്ത അര്ഥാത് സ്വാധീന മുനിയോംസേ ആസക്ത ജോ ക്ഷേത്ര ഉന ക്ഷേത്രോംമേം മുനി ഠഹരേ. തഥാ
കഹാ ഗയാ ഹൈ അര്ഥാത് ആയതന ആദിക; പരമാര്ഥരൂപ സംയമീ മുനി, അരഹംത, സിദ്ധ സ്വരൂപ ഉനകേ
നാമകേ അക്ഷരരൂപ മംത്ര തഥാ ഉനകീ ആജ്ഞാരൂപ വാണീകോ ‘വച’ കഹതേ ഹൈം തഥാ ഉനകേ ആകാര ധാതു
– പാഷാണ കീ പ്രതിമാ സ്ഥാപനകോ ‘ചൈത്യ’ കഹതേ ഹൈം ഔര ജബ പ്രതിമാ തഥാ അക്ഷര മംത്ര വാണീ ജിസമേം
സഥാപിത കിയേ ജാതേ ഹൈം ഇസപ്രകാര ‘ആലയ’ – മംദിര, യംത്ര യാ പുസ്തകരൂപ ഐസാ വച, ചൈത്യ തഥാ
ആലയകാ ത്രിക ഹൈ അഥവാ ജിനഭവന അര്ഥാത് അകൃത്രിമ ചൈത്യാലയ മംദിര ഇസപ്രകാര ആയതനാദിക
ഉനകേ സമാന ഹീ ഉനകാ വ്യവഹാര, ഉസേ ജിനമാര്ഗ മേം ജിനവര ദേവ ‘ബേധ്യ’ അര്ഥാത് ദീക്ഷാസഹിത
മുനിയോംകേ ധ്യാന കരനേ യോഗ്യ, ചിന്തന കരനേ യോഗ്യ കഹതേ ഹൈം.
ഗിരികംദരേ, ഗിരിശിഖര പര, വികരാള വന വാ വസതിമാം. ൪൨.
ജിനഭവന മുനിനാം ലക്ഷ്യ ഛേ–ജിനവര കഹേ ജിനശാസനേ. ൪൩.
Page 132 of 394
PDF/HTML Page 156 of 418
single page version
൧൩൨] [അഷ്ടപാഹുഡ
ജോ മുനിവൃഷഭ അര്ഥാത് മുനിയോംമേം പ്രധാന ഹൈം ഉനകേ കഹേ ഹുഏ ശൂന്യഗൃഹാദിക തഥാ തീര്ഥ, നാമ മംത്ര, സ്ഥാപനരൂപ മൂര്തി ഔര ഉനകാ ആലയ – മന്ദിര, പുസ്തക ഔര അകൃത്രിമ ജിനമന്ദിര ഉനകോ ‘ണിഇച്ഛതി’ അര്ഥാത് നിശ്ചയസേ ഇഷ്ട കരതേ ഹൈം. സൂനേ ഘര ആദി മേം രഹതേ ഹൈം ഔര തീര്ഥ ആദി കാ ധ്യാന ചിംതവന കരതേ ഹൈം തഥാ ദൂസരോംകോ വഹാ ദീക്ഷാ ദേതേ ഹൈം. യഹാ ‘ണിഇച്ഛതി’ പാഠാന്തര ‘ണിഇച്ഛംതി’ ഇസപ്രകാര ഭീ ഹൈ ഉസകാ കാലോക്തി ദ്വാരാ തോ ഇസപ്രകാര അര്ഥ ഹോതാ ഹൈ കി ‘ജോ ക്യാ ഇഷ്ട നഹീം കരതേ ഹൈം? അര്ഥാത് കരതേ ഹീ ഹൈം.’ ഏക ടിപ്പണീ മേം ഐസാ അര്ഥ കിയാ ഹൈ കി––ഐസേ ശൂന്യഗൃഹാദിക തഥാ തീര്ഥാദികകോ സ്വവശാസക്ത അര്ഥാത് സ്വേച്ഛാചാരീ ഭ്രഷ്ടാചാരിയോം ദ്വാരാ ആസക്ത ഹോ (യുക്ത ഹോ) തോ വേ മുനിപ്രധാന ഇഷ്ട ന കരേം, വഹാ ന രഹേം. കൈസേ ഹൈം വേ മുനി പ്രധാന? പാ ച മഹാവ്രത സംയുക്ത ഹൈം, പാ ച ഇന്ദ്രിയോംകോ ഭലേ പ്രകാര ജീതനേ വാലേ ഹൈം, നിരപേക്ഷ ഹൈം – കിസീ പ്രകാരകീ വാംച്ഛാസേ മുനി നഹീം ഹുഏ ഹൈം, സ്വാധ്യായ ഔര ധ്യാനയുക്ത ഹൈം, കഈ തോ ശാസ്ത്ര പഢതേ– പഢാതേ ഹൈം, കഈ ധര്മ – ശുക്ലധ്യാന കരതേ ഹൈം. ഭാവാര്ഥഃ––യഹാ ദീക്ഷാ യോഗ്യ സ്ഥാന തഥാ ദീക്ഷാസഹിത ദീക്ഷാ ദേനേവാലേ മുനികാ തഥാ ഉനകേ ചിംതനയോഗ്യ വ്യവഹാര സ്വരൂപ കഹാ ഹൈ .. ൪൨ – ൪൩ – ൪൪.. [൧൧] ആഗേ പ്രവജ്യാകാ സ്വരൂപ കഹതേ ഹൈംഃ––
പാവാരംഭവിമുക്കാ പവ്വജ്ജാ ഏരിസാ ഭണിയാ.. ൪൫..
പാപാരംഭവിമുക്താ പ്രവ്രജ്യാ ഈദ്രശീ ഭണിതാ.. ൪൫..
അര്ഥഃ––ഗൃഹ (ഘര) ഔര ഗ്രംഥ (പരിഗ്രഹ) ഇന ദോനോംസേ മുനി മമത്വ, ഇഷ്ട –അനിഷ്ട ബുദ്ധിസേ
സേ രഹിത ഹൈം–––ഇസപ്രകാര പ്രവജ്യാ ജിനേശ്വരദേവനേ കഹീ ഹൈ.
Page 133 of 394
PDF/HTML Page 157 of 418
single page version
ബോധപാഹുഡ][൧൩൩
ഭാവാര്ഥഃ––ജൈന ദീക്ഷാമേം കുഛ ഭീ പരീഗ്രഹ നഹീം, സര്വ സംസാര കാ മോഹ നഹീം, ജിസമേം ബാഈസ പരീഷഹോംകാ സഹനാ തഥാ കഷായോംകാ ജീതനാ പായാ ജാതാ ഹൈം ഔര പാപാരംഭ കാ അഭാവ ഹോതാ ഹൈ. ഇസപ്രകാര ദീക്ഷാ അന്യമത മേം നഹീം ഹൈ.. ൪൫.. ആഗേ ഫിര കഹതേ ഹൈംഃ–––
കുദ്ദാണവിരഹരഹിയാ പവ്വജ്ജാ ഏരിസാ ഭണിയാ.. ൪൬..
കുദാനവിരഹരഹിതാ പ്രവ്രജ്യാ ഈദ്രശീ ഭണിതാ.. ൪൬..
അര്ഥഃ––ധന, ധാന്യ, വസ്ത്ര ഇനകാ ദാന, ഹിരണ്യ അര്ഥാത് രൂപാ, സോനാ ആദിക, ശയ്യാ,
ആസന ആദി ശബ്ദസേ ഛത്ര, ചാമരാദിക ഔര ക്ഷേത്ര ആദി കുദാനോംസേ രഹിത പ്രവജ്യാ കഹീ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––അന്യമതീ ബഹുത സേ ഇസപ്രകാര പ്രവജ്യാ കഹതേ ഹൈംഃ––––ഗൌ, ധന, ധാന്യ, വസ്ത്ര,
രഖ കര ദാന കരേ ഉസകേ കാഹേ കീ പ്രവജ്യാ? യഹ തോ ഗൃഹസ്ഥകാ കര്മ ഹൈ, ഗൃഹസ്ഥകേ ഭീ ഇന
വസ്തുഓംകേ ദാന സേ വിശേഷ പുണ്യ തോ ഹോതാ നഹീം ഹൈ, ക്യോംകി പാപ ബഹുത ഹൈ ഔര പുണ്യ അല്പ ഹൈ, വഹ
ബഹുത പാപകാര്യ ഗൃഹസ്ഥകോ കരനേ മേം ലാഭ നഹീം ഹൈ. ജിസമേം ബഹുത ലാഭ ഹോ വഹീ കാമ കരനാ യോഗ്യ
ഹൈ. ദീക്ഷാ തോ ഇന വസ്തുഓം സേ രഹിത ഹൈ.. ൪൬..
ആഗേ ഫിര കഹതേ ഹൈംഃ––
Page 134 of 394
PDF/HTML Page 158 of 418
single page version
൧൩൪] [അഷ്ടപാഹുഡ
തണകണഏ സമഭാവാ പവ്വജ്ജാ ഏരിസാ ഭണിയാ.. ൪൭..
തൃണേ കനകേ സമഭാവാ പ്രവ്രജ്യാ ഈദ്രശീ ഭണിതാ.. ൪൭..
അര്ഥഃ––ജിസമേം ശത്രു–മിത്ര മേം സമഭാവ ഹൈ, പ്രശംസാ–നിന്ദാമേം, ലാഭ–അലാഭമേം ഔര തൃണ–
കംചന മേം സമഭാവ ഹൈ. ഇസപ്രകാര പ്രവജ്യാ കഹീ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––ജൈനദീക്ഷാ മേം രാഗ–ദ്വേഷകാ അഭാവ ഹൈ. ശത്രു–മിത്ര, നിന്ദാ–പ്രശംസാ, ലാഭ–അലാഭ
ആഗേ ഫിര കഹതേ ഹൈംഃ––
സവ്വത്ഥ ഗിഹിദപിംഡാ പവ്വജ്ജാ ഏരിസാ ഭണിയാ.. ൪൮..
സര്വത്ര ഗൃഹിതപിംഡാ പ്രവ്രജ്യാ ഈദ്രശീ ഭണിതാ.. ൪൮..
അര്ഥഃ––ഉത്തമ ഗേഹ അര്ഥാത് ശോഭാ സഹിത രാജഭവനാദി ഔര മധ്യഗേഹ അര്ഥാത് ജിസമേം അപേക്ഷാ
നഹീം ഹൈ. ശോഭാരഹിത സാമാന്യ ലോഗോംകാ ഘര ഇനമേം തഥാ ദാരിദ്ര–ധനവാന് ഇനമേം നിരപേക്ഷ അര്ഥാത്
ഇച്ഛാരഹിത ഹൈം, സബ ഹീ യോഗ്യ ജഗഹ പര ആഹാര ഗ്രഹണ കിയാ ജാതാ ഹൈ. ഇസപ്രകാര പ്രവജ്യാ കഹീ
ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––മുനി ദീക്ഷാ സഹിത ഹോതേ ഹൈം ഔര ആഹാര ലേനേ കോ ജാതേ ഹൈം തബ ഇസപ്രകാര വിചാര
ഇസപ്രകാര വാംഛാരഹിത നിര്ദോഷ ആഹാരകീ യോഗ്യതാ ഹോ വഹാ സബ ഹീ ജഗഹസേ യോഗ്യ ആഹാര ലേ ലേതേ
ഹൈം, ഇസപ്രകാര ദീക്ഷാ ഹൈ.. ൪൮..
തൃണ–കംചനേ സമഭാവ ഛേ, –ദീക്ഷാ കഹീ ആവീ ജിനേ. ൪൭.
നിര്ധന–സധന നേ ഉച്ച–മധ്യമ സദന അനപേക്ഷിതപണേ
Page 135 of 394
PDF/HTML Page 159 of 418
single page version
ബോധപാഹുഡ][൧൩൫
ണിമ്മമ ണിരഹംകാരാ പവ്വജ്ജാ ഏരിസാ ഭണിയാ.. ൪൯..
നിര്ഗ്രംഥാ നിഃസംഗാ നിര്മാനാശാ അരാഗാ നിര്ദ്വേഷാ. നിര്മമാ നിരഹംകാരാ പ്രവ്രജ്യാ ഈദ്രശീ ഭണിതാ.. ൪൯..
അര്ഥഃ––കൈസീ ഹൈ പ്രവജ്യാ? നിര്ഗ്രംഥഅവരൂപ ഹൈ, പരിഗ്രഹ സേ രഹിത ഹൈ, നിഃസംഗ അര്ഥാത് ജിസമേം സ്ത്രീ പരദ്രവ്യകാ സംഗ–മിലാപ നഹീം ഹൈ, ജിസമേം നിര്മാനാ അര്ഥാത് മാന കഷായ ഭീ നഹീം നഹീം ഹൈ, മദരഹിത ഹൈ, ജിസമേം ആശാ നഹീം ഹൈ, സംസാരഭോഗ കീ ആശാരഹിത ഹൈ, ജിസമേം അരാഗ അര്ഥാത് രാഗ കാ അഭാവ ഹൈ, സംസാര–ദേഹ–ഭോഗോം സേ പ്രീതി നഹീം ഹൈ, നിര്ദേഷാ അര്ഥാത് കിസീ സേ ദ്വേഷ നഹീം ഹൈ, നിര്മമാ അര്ഥാത് കിസീ സേ മമത്വ ഭാവ നഹീം ഹൈ, നിരഹംകാരാ അര്ഥാത് അഹംകാര രഹിത ഹൈ, ജോ കുഛ കര്മകാ ഉദയ ഹോതാ ഹൈ വഹീ ഹോതാ ഹൈ–––ഇസപ്രകാര ജാനനേ സേ പരദ്രവ്യമേം കര്തൃത്വകാ അഹംകാര നഹീം രഹതാ ഹൈ ഔര അപനേ സ്വരൂപകാ ഹീ ഉസമേം സാധന ഹൈ, ഇസപ്രകാര പ്രവജ്യാ കഹീ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––അന്യമതീ ഭേഷ പഹിനകര ഉസീ മാത്രകോ ദീക്ഷാ മാനതേ ഹൈം വഹ ദീക്ഷാ നഹീം ഹൈ, ജൈന ദീക്ഷാ ഇസപ്രകാര കഹീ ഹൈ.. ൪൯..
ആഗേ ഫിര കഹതേ ഹൈംഃ––
ണിബ്ഭയ ണിരാസഭാവാ പവ്വജ്ജാ ഏരിസാ ഭണിയാ.. ൫൦..
നിര്മമ, അരാഗ, അദ്വേഷ ഛേ, –ദീക്ഷാ കഹീ ആവീ ജിനേ. ൪൯.
നിഃ സ്നേഹ, നിര്ഭയ, നിര്വികാര, അകലുഷ നേ നിര്മോഹ ഛേ,
Page 136 of 394
PDF/HTML Page 160 of 418
single page version
൧൩൬] [അഷ്ടപാഹുഡ
നിര്ഭയാ നിരാശഭാവാ പ്രവ്രജ്യാ ഈദ്രശീ ഭണിതാ.. ൫൦..
അര്ഥഃ––പ്രവജ്യാ കൈസീ ഹൈ––നിഃസ്നേഹാ അര്ഥാത് ജിസമേം കിസീസേ സ്നേഹ നഹീം, ജിസമേം പരദ്രവ്യസേ
രാഗാദിരൂപ സച്ചിക്കണഭാവ നഹീം ഹൈ, ജിസമേം നിര്ലോഭാ അര്ഥാത് കുഛ പരദ്രവ്യ കേ ലേനേ കീ വാംഛാ നഹീം
ഹൈ, ജിസമേം നിര്മോഹാ അര്ഥാത് കിസീ പരദ്രവ്യ സേ മോഹ നഹീം ഹൈ, ഭൂലകര ഭീ പരദ്രവ്യ മേം ആത്മബുദ്ധി നഹീം
ഹോതീ ഹൈ, നിര്വികാരാ അര്ഥാത് ബാഹ്യ–അഭ്യംതര വികാര സേ രഹിത ഹൈ, ജിസമേം ബാഹ്യ ശരീര കീ ചേഷ്ടാ
തഥാ വസ്ത്രാഭൂഷണാദികകാ അംഗ–ഉപാംഗ വികാര നഹീം ഹൈ, ജിസമേം അംതരംഗ കാമ – ക്രോധാദികകാ
വികാര നഹീം ഹൈ. നിഃകലുഷാ അര്ഥാത് മലിന ഭാവ രഹിത ഹൈം. ആത്മാ കോ കഷായ മലിന കരതേ ഹൈം അതഃ
കഷായ ജിസമേം നഹീം ഹൈ. നിര്ഭയാ അര്ഥാത് ജിസമേം കിസീ പ്രകാര കാ ഭയ നഹീം ഹൈ, അപനേ സ്വരൂപകോ
അവിനാശീ ജാനേ ഉസകോ കിസീ കാ ഭയ ഹോ, ജിസമേം നിരാശഭാവാ അര്ഥാത് കിസീ പ്രകാര കേ പരദ്രവ്യ
കീ ആശാ കാ ഭാവ നഹീം ഹൈ, ആശാ തോ കിസീ വസ്തു കീ പ്രാപ്തി ന ഹോ ഉസകീ ലഗീ രഹതീ ഹൈ പരന്തു
ജഹാ പരദ്രവ്യ കോ അപനാ ജാനാ ഹീ നഹീം ഔര അപനേ സ്വരൂപ കീ പ്രാപ്തി ഹോ ഗഈ തബ കുഛ പ്രാപ്ത
കരനാ ശേഷ ന രഹാ, ഫിര കിസകീ ആശാ ഹോ? പ്രവജ്യാ ഇസപ്രകാര കഹീ ഹൈ.
ഭാവാര്ഥഃ––ജൈന ദീക്ഷാ ഐസീ ഹൈ. അന്യമത മേം സ്വ–പര ദ്രവ്യകാ ഭേദവിജ്ഞാന നഹീം ഹൈ, ഉനകേ
ആഗേ ദീക്ഷാ കാ ബാഹ്യ സ്വരൂപ കഹതേ ഹൈംഃ–––
പരകിയണിലയണിവാസാ പവ്വജ്ജാ ഏരിസാ ഭണിയാ.. ൫൧..
പരകൃതനിലയനിവാസാ പ്രവ്രജ്യാ ഈദ്രശീ ഭണിതാ.. ൫൧..
അര്ഥഃ–– കൈസീ ഹൈ പ്രവജ്യാ? യഥാജാതരൂപസദൃശീ അര്ഥാത് ജൈസാ ജന്മ ഹോതേ ഹീ ബാലകകാ
നഗ്നരൂപ ഹോതാ ഹൈ വൈസാ ഹീ നഗ്ന ഉസമേം ഹൈ. അവലംബിതാഭുജാ അര്ഥാത് ജിസമേം ഭുജാ ലംബായമാന കീ ഹൈ,
ജിസമേം ബാഹുല്യ അപേക്ഷാ കായോത്സര്ഗ രഹനാ ഹോതാ ഹൈ, നിരായുധ അര്ഥാത് ആയുധോംസേ രഹിത ഹൈ, ശാംതാ
അര്ഥാത് ജിസമേം അംഗ–ഉപാംഗ കേ വികാര രഹിത ശാംതമുദ്രാ ഹോതീ