Benshreeke Vachanamrut-Hindi (English transliteration). Bol: 215-269 ; Bol-No- 251-300.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 6 of 12

 

Page 86 of 212
PDF/HTML Page 101 of 227
single page version

86 ]

bahinashrIke vachanAmRut

mumukShu jIv shubhamen lagatA hai, parantu apanI shodhak vRutti bah na jAyapane satsvarUpakI shodh chalatI rahe is prakAr lagatA hai . shuddhatAkA dhyey chhoDakar shubhakA Agrah nahIn rakhatA .

tathA vah ‘main shuddha hUn, main shuddha hUn’ karake paryAyakI ashuddhatAko bhUl jAysvachchhanda ho jAy aisA nahIn karatA; shuShkagnAnI nahIn ho jAtA, hRudayako bhIgA huA rakhatA hai ..215..

jo vAstavamen sansArase thak gayA hai usIko samyagdarshan pragaT hotA hai . vastukI mahimA barAbar khyAlamen A jAne par vah sansArase itanA adhik thak jAtA hai ki ‘mujhe kuchh bhI nahIn chAhiye, ek nij Atmadravya hI chAhiye’ aisI draDhatA karake bas ‘dravya so hI main hUn’ aise bhAvarUp pariNamit ho jAtA hai, anya sab nikAl detA hai .

draShTi ek bhI bhedako svIkAr nahIn karatI . shAshvat dravya par sthir huI draShTi yah dekhane nahIn baiThatI ki ‘mujhe samyagdarshan yA kevalagnAn huA yA


Page 87 of 212
PDF/HTML Page 102 of 227
single page version

bahinashrIke vachanAmRut

[ 87

nahIn’ . usedravyadraShTivAn jIvakokhabar hai ki anant kAlamen anant jIvonne is prakAr dravya par draShTi jamAkar anant vibhUti pragaT kI hai . dravyadraShTi hone par dravyamen jo-jo ho vah pragaT hotA hI hai; tathApi ‘mujhe samyagdarshan huA, mujhe anubhUti huI’ is prakAr draShTi paryAyamen chipakatI nahIn hai . vah to prArambhase pUrNatA tak, sabako nikAlakar, dravya par hI jamI rahatI hai . kisI bhI prakArakI AshA binA bilakul nispRuhabhAvase hI draShTi pragaT hotI hai ..216..

dravyamen utpAd-vyay-dhrauvya sab hone par bhI kahIn dravya aur paryAy donon samAn koTike nahIn hain; dravyakI koTi uchcha hI hai, paryAyakI koTi nimna hI hai . dravyadraShTivAnako antaramen itanA adhik ras- kasayukta tattva dikhAyI detA hai ki usakI draShTi paryAyamen nahIn chipakatI . bhale hI anubhUti ho, parantu draShTi anubhUtimenparyAyamenchipak nahIn jAtI . ‘ahA ! aisA AshcharyakArI dravyasvabhAv pragaT


Page 88 of 212
PDF/HTML Page 103 of 227
single page version

88 ]

bahinashrIke vachanAmRut

huA arthAt anubhavamen AyA !’ aisA gnAn jAnatA hai, parantu draShTi to shAshvat stambh pardravyasvabhAv parjamI so jamI hI rahatI hai ..217..

koI ekAntamen nivAs karanevAlAekAnta- priymanuShya ho, use jabaran bAhya kAryamen laganA paDe to vah UparI draShTise lagatA huA dikhatA avashya hai, parantu kaun jAnatA hai ki vah bAhyamen AyA hai yA nahIn !! athavA koI ati durbal manuShya ho aur usake sir par koI kAryakA bojh rakh de to use kitanA kaThin lagatA hai ? usI prakAr gnAnIko gnAnadhArA vartaneke kAraN bAhya kAryommen laganA bojharUp lagatA hai ..218..

chAhe jaise kaThin samayamen apane gnAn-dhyAnakA samay nikAl lenA chAhiye . yah amUlya jIvan chalA jA rahA hai . ise vyartha nahIn gamvAnA ..219..

gnAyakapariNatikA draDha abhyAs karo . shubh


Page 89 of 212
PDF/HTML Page 104 of 227
single page version

bahinashrIke vachanAmRut

[ 89

bhAvake kartRutvamen bhI samasta lokakA kartRutva samAyA huA hai ..220..

sarvasvarUpase upAdey mAtra shuddhopayog hai . antarmuhUrtako nahIn kintu shAshvat antaramen rah jAnA vahI nij svabhAv hai, vahI kartavya hai ..221..

muni bArambAr AtmAke upayogakI AtmAmen hI pratiShThA karate hain . unakI dashA nirAlI, parake pratibandhase rahit, keval gnAyakamen pratibaddha, mAtra nijaguNommen hI ramaNashIl, nirAlambI hotI hai . munirAj mokShapanthamen prayAN Arambha kiyA use pUrNa karate hain ..222..

shuddhAtmAmen sthir honA vahI kArya hai, vahI sarvasva hai . sthir ho jAnA hI sarvasva hai, shubh bhAv Aye parantu vah sarvasva nahIn hai ..223..

antarAtmA to din aur rAt antarangamen AtmA, AtmA


Page 90 of 212
PDF/HTML Page 105 of 227
single page version

90 ]

bahinashrIke vachanAmRut

aur AtmAaisA karate-karate, antarAtmabhAvarUp pariNamate-pariNamate, paramAtmA ho jAtA hai ..224..

ahA ! amoghrAmabAN samAnguruvachan ! yadi jIv taiyAr ho to vibhAv TUT jAtA hai, svabhAv pragaT ho jAtA hai . avasar chUkane jaisA nahIn hai ..225..

apanA agAdh gambhIr gnAyakasvabhAv pUrNa rItise dekhane par samasta lokAlok bhUt-bhaviShyakI paryAyon sahit samayamAtramen gnAt ho jAtA hai . adhik jAnanekI AkAnkShAse bas hoo, svarUpanishchal hI rahanA yogya hai ..226..

shuddhanayake viShayabhUt AtmAkI svAnubhUti sukharUp hai . AtmA svayamev mangalarUp hai, AnandarUp hai; isaliye AtmAkI anubhUti bhI mangalarUp evan AnandarUp hai ..227..


Page 91 of 212
PDF/HTML Page 106 of 227
single page version

bahinashrIke vachanAmRut

[ 91

AtmAke astitvako pahichAnakar svarUpamen sthir ho jA, bas !....terA astitva AshcharyakArI anant guNaparyAyase bharA hai; usakA sampUrNa svarUp bhagavAnakI vANImen bhI pUrA nahIn A sakatA . usakA anubhav karake usamen sthir ho jA ..228..

muniko sanyam, niyam aur tapsabamen AtmA samIp hotA hai . ahA ! tU to AtmAkI sAdhanA karane nikalA hai.....vahAn yah laukik janonke parichayakA ras kyon ?

tujhe shuddhi baDhAnA ho, dukhase chhUTanekI bhAvanA ho, to adhik guNavAle yA samAn guNavAle AtmAke sangamen rahanA .

laukik sang terA puruShArtha mand honekA kAraN hogA . visheSh guNIkA sang tere chaitanyatattvako nihAranekI pariNatimen visheSh vRuddhikA kAraN hogA .

achAnak A paDe asatsangamen to svayam puruShArtha rakhakar alag rahe, parantu svayam rasapUrvak yadi asatsang karegA to apanI pariNati manda paD jAyagI .


Page 92 of 212
PDF/HTML Page 107 of 227
single page version

92 ]

bahinashrIke vachanAmRut

yah to svarUpamen jhUlate hue muniyonko

(AchAryadevakI) sIkh hai . nishchay-vyavahArakI sandhi hI aisI hai . is prakAr apanI bhUmikAnusAr sabako samajh lenA hai ..229..

AtmA to AshcharyakArI chaitanyamUrti ! pratham use chAron orase pahichAnakar, pashchAt nay-pramANAdike pakSha chhoDakar antaramen sthir ho jAnA . tab antarase hI mukta svarUp pragaT hogA . svarUpamen sthir hue gnAnI hI sAkShAt atIndriy AnandAmRutakA anubhav karate hain‘ta ev sAkShAt amRutan pibanti’ ..230..

AtmAke guN gAte-gAte guNI ho gayAbhagavAn ho gayA; asankhya pradeshommen anant guNaratnonke kamare sab khul gaye ..231..

gnAtAkA dhyAn karate-karate AtmA gnAnamay ho gayA, dhyAnamay ho gayAekAgratAmay ho gayA .


Page 93 of 212
PDF/HTML Page 108 of 227
single page version

bahinashrIke vachanAmRut

[ 93

andar chaitanyake nandanavanamen use sab kuchh mil gayA; ab bAhar kyon jAye? grahaN karane yogya AtmAko grahaN kar liyA, chhoDane yogya sab chhUT gayA; ab kisaliye bAhar jAye ? 232..

andarase gnAn evan Ananda asAdhAraNarUpase pUrNa pragaT hue use ab bAharase kyA lenA bAkI rahA ? nirvikalpa hue so hue, bAhar Ate hI nahIn ..233..

mujhe abhI bahut karanA bAkI haiaisA mAnanevAleko hI Age baDhanekA avakAsh rahatA hai . anant kAlamen ‘mujhe AtmAkA kalyAN karanA hai’ aise pariNAm jIvane anekon bAr kiye, parantu vividh shubh bhAv karake unamen sarvasva mAnakar vahAn santuShTa ho gayA . kalyAN karanekI sachchI vidhi nahIn jAnI ..234..

svatasiddha vastukA svabhAv vastuse pratikUl kyon hogA ? vastukA svabhAv to vastuke anukUl hI hotA


Page 94 of 212
PDF/HTML Page 109 of 227
single page version

94 ]

bahinashrIke vachanAmRut

hai, pratikUl ho hI nahIn sakatA . svatasiddha vastu svayam apaneko dukharUp ho hI nahIn sakatI ..235..

malinatA TikatI nahIn hai aur malinatA ruchatI nahIn hai; isaliye malinatA vastukA svabhAv ho hI nahIn sakatA ..236..

he AtmA ! yadi tujhe vibhAvase chhUTakar mukta dashA prApta karanI ho to chaitanyake abhed svarUpako grahaN kar . dravyadraShTi sarva prakArakI paryAyako dUr rakhakar ek nirapekSha sAmAnya svarUpako grahaN karatI hai; dravyadraShTike viShayamen guNabhed bhI nahIn hote . aisI shuddha draShTi pragaT kar .

aisI draShTike sAth vartatA huA gnAn vastumen vidyamAn guNon tathA paryAyonko, abhed tathA bhedako, vividh prakArase jAnatA hai . lakShaN, prayojan ityAdi apekShAse guNommen bhinnatA hai aur vastu-apekShAse abhed hai aisA gnAn jAnatA hai . ‘is AtmAkI yah paryAy pragaT huI, yah samyagdarshan huA, yah munidashA huI,


Page 95 of 212
PDF/HTML Page 110 of 227
single page version

bahinashrIke vachanAmRut

[ 95

yah kevalagnAn huA’is prakAr sab mahimAvanta paryAyonko tathA anya sarva paryAyonko gnAn jAnatA hai . aisA hone par bhI shuddha draShTi (sAmAnyake sivA) kisI prakAramen nahIn rukatI .

sAdhak jIvako bhUmikAnusAr dev-gurukI mahimAke, shrutachintavanake, aNuvrat-mahAvratake ityAdi vikalpa hote hain, parantu ve gnAyakapariNatiko bhArarUp hain kyonki svabhAvase viruddha hain . apUrNa dashAmen ve vikalpa hote hain; svarUpamen ekAgra hone par, nirvikalpa svarUpamen nivAs hone par, ve sab chhUT jAte hain . pUrNa vItarAg dashA hone par sarva prakArake rAgakA kShay hotA hai .

aisI sAdhakadashA pragaT karane yogya hai ..237..

yadi tujhe apanA paribhramaN miTAnA ho to apane dravyako tIkShNa buddhise pahichAn le . yadi dravya tere hAthamen A gayA to tujhe mukti kI paryAy sahaj hI prApta ho jAyagI ..238..


Page 96 of 212
PDF/HTML Page 111 of 227
single page version

96 ]

bahinashrIke vachanAmRut

shubhakA vyavahAr bhI asAr hai, usamen rukane jaisA nahIn hai . koI manuShya nagarakA dhyey banAkar chalane lage to bIch-bIchamen grAm, khet, vRukShAdi sab Ate hain, parantu vah sab chhoDatA jAtA hai; usI prakAr sAdhakako yah shubhAdikA vyavahAr bIchamen AtA hai parantu sAdhya to pUrNa shuddhAtmA hI hai . isaliye vah vyavahArako chhoDatA huA pUrNa shuddhAtmasvarUpamen hI pahunch jAtA hai ..239..

are jIv ! ananta-ananta kAl bIt gayA, tUne parakA to kabhI kuchh kiyA hI nahIn; antaramen shubhAshubh vikalpa karake janma-maraN kiye hain . ab anant guNonkA piNDa aisA jo nij shuddhAtmA use barAbar samajhakar, usImen tIkShNa draShTi karake, prayAN kar; usIkA shraddhAn, usakI anubhUti, usImen vishrAm kar ..240..

oho ! yah to bhagavAn AtmA ! sarvAng sahajAnandakI mUrti ! jahAnse dekho vahAn Ananda,


Page 97 of 212
PDF/HTML Page 112 of 227
single page version

bahinashrIke vachanAmRut

[ 97

Ananda aur Ananda . jaise mishrImen sarvAng miThAs vaise hI AtmAmen sarvAng Ananda ..241..

chaitanyadevakI oT le, usakI sharaNamen jA; tere sab karma TUTakar naShTa ho jAyange . chakravartI mArgase nikale to aparAdhI log kAmp uThate hain, phi ra yah to tIn lokakA bAdashAhchaitanyachakravartI ! usake samakSha jaDakarma khaDe hI kaise rah sakate hain ? 242..

gnAyak AtmA nitya evan abhed hai; draShTike viShayabhUt aise usake svarUpamen anitya shuddhAshuddha paryAyen yA guNabhed kuchh hain hI nahIn . prayojanakI siddhike liye yahI paramArtha-AtmA hai . usIke Ashrayase dharma pragaT hotA hai ..243..

oho ! AtmA to ananta vibhUtiyonse bharapUr, anant guNonkI rAshi, anant guNonkA vishAl parvat hai ! chAron or guN hI bhare hain . avaguN ek bhI nahIn ba. va. 7


Page 98 of 212
PDF/HTML Page 113 of 227
single page version

98 ]

bahinashrIke vachanAmRut

hai . oho ! yah main ? aise AtmAke darshanake liye jIvane kabhI sachchA kautUhal hI nahIn kiyA ..244..

‘main mukta hI hUn . mujhe kuchh nahIn chAhiye . main to paripUrNa dravyako pakaDakar baiThA hUn .’is prakAr jahAn antaramen nirNay karatA hai, vahAn anant vibhUti anshata pragaT ho jAtI hai ..245..

AyudhashAlAmen chakraratna pragaT huA ho, phi ra chakravartI ArAmase baiThA nahIn rahatA, chhah khaNDako sAdhane jAtA hai; usI prakAr yah chaitanyachakravartI jAgRut huA, samyagdarshanarUpI chakraratna prApta huA, ab to apramatta bhAvase kevalagnAn hI legA ..246..

AtmasAkShAtkAr hI apUrva darshan hai . anant kAlamen na huA ho aisA, chaitanyatattvamen jAkar jo divya darshan huA, vahI alaukik darshan hai . siddhadashA takakI sarva labdhiyAn shuddhAtmAnubhUtimen


Page 99 of 212
PDF/HTML Page 114 of 227
single page version

bahinashrIke vachanAmRut

[ 99

jAkar milatI hain ..247..

vishvakA adbhut tattva tU hI hai . usake andar jAne par tere anant guNonkA bagIchA khil uThegA . vahIn gnAn milegA, vahIn Ananda milegA; vahIn vihAr kar . anant kAlakA vishrAm vahIn hai ..248..

tU antaramen gahare-gahare utar jA, tujhe nij paramAtmAke darshan honge . vahAnse bAhar AnA tujhe suhAyagA hI nahIn ..249..

muniyonko antaramen pag-pag parpuruShArthakI paryAy-paryAyamenpavitratA jharatI hai ..250..

dravya use kahate hain jisake kAryake liye dUsare sAdhanonkI rAh na dekhanA paDe ..251..


Page 100 of 212
PDF/HTML Page 115 of 227
single page version

100 ]

bahinashrIke vachanAmRut

bhedagnAnake lakShase vikalpAtmak bhUmikAmen AgamakA chintavan mukhya rakhanA . visheSh shAstragnAn mArgakI chaturdishA sUjhanekA kAraN banatA hai; vah sat-mArgako sugam banAtA hai ..252..

AtmAko tIn kAlakI pratIti karaneke liye aise vikalpa nahIn karanA paDate ki ‘main bhUtakAlamen shuddha thA, vartamAnamen shuddha hUn, bhaviShyamen shuddha rahUngA’; parantu vartamAn ek samayakI pratItimen tInon kAlakI pratIti samA jAtI haiA jAtI hai ..253..

jis prakAr jIvako apanemen honevAle sukh- dukhakA vedan hotA hai vah kisIse pUchhane nahIn jAnA paDatA, usI prakAr apaneko svAnubhUti hotI hai vah kisIse pUchhanA nahIn paDatA ..254..

antarakA aparichit mArga; antaramen kyA ghaTamAl chalatI hai usakA Agam evan gurukI vANIse hI nirNay


Page 101 of 212
PDF/HTML Page 116 of 227
single page version

bahinashrIke vachanAmRut

[ 101

kiyA jA sakatA hai . bhagavAnakI syAdvAd-vANI hI tattvakA prakAshan kar sakatI hai . jinendravANI aur guruvANIkA avalamban sAth rakhanA; tabhI tU sAdhanAke Dag bhar sakegA ..255..

sAdhakadashAkI sAdhanA aisI kar ki jisase terA sAdhya pUrA ho . sAdhakadashA bhI apanA mUl svabhAv to hai nahIn . vah bhI prayatnarUp apUrNa dashA hai, isaliye vah apUrNa dashA bhI rakhane yogya to hai hI nahIn ..256..

shuddha dravyasvabhAvakI draShTi karake tathA ashuddhatAko khyAlamen rakhakar tU puruShArtha karanA, to mokSha prApta hogA ..257..

tU vichAr kar, tere liye duniyAmen ek AtmAke sivA aur kaun AshcharyakArI vastu hai ?koI nahIn . jagatamen tUne sab prakArake prayAs kiye, sab dekhA, sab


Page 102 of 212
PDF/HTML Page 117 of 227
single page version

102 ]

bahinashrIke vachanAmRut

kiyA, parantu ek gnAnasvarUp, sukhasvarUp, anantaguNamay aise AtmAko kabhI pahichAnA nahIn, use pahichAn . bas, vahI ek karanA bAkI rah jAtA hai ..258..

kisI prakArakI pravRuttimen khaDA rahanA vah AtmAkA svabhAv nahIn hai . ek AtmAmen hI rahanA vah hitakArI, kalyANakArI aur sarvasva hai ..259..

shuddhAtmAko jAne binA bhale hI kriyAke Dher lagA de, parantu usase AtmA nahIn jAnA jA sakatA; gnAnase hI AtmA jAnA jA sakatA hai ..260..

draShTi pUrNa AtmA par rakhakar tU Age baDh to siddha bhagavAn jaisI dashA ho jAyagI . yadi svabhAvamen adhUrApan mAnegA to pUrNatAko kabhI prApta nahIn kar sakegA . isaliye tU adhUrA nahIn, pUrNa haiaisA mAn ..261..


Page 103 of 212
PDF/HTML Page 118 of 227
single page version

bahinashrIke vachanAmRut

[ 103

dravya sUkShma hai; isaliye upayogako sUkShma kar to sUkShma dravya pakaDamen AyagA . sUkShma dravyako pakaDakar ArAmase AtmAmen baiThanA vah vishrAm hai ..262..

sAdhanA karanevAleko koI spRuhA nahIn hotI . mujhe dUsarA kuchh nahIn chAhiye, ek AtmA hI chAhiye . is kShaN vItarAgatA hotI ho to dUsarA kuchh hI nahIn chAhiye; parantu antaramen nahIn rahA jAtA, isaliye bAhar AnA paDatA hai . abhI kevalagnAn hotA ho to bAhar hI na Ayen ..263..

tere chittamen jab tak dUsarA rang samAyA hai, tab tak AtmAkA rang nahIn lag sakatA . bAharakA sArA ras chhUT jAy to AtmAgnAyakadev pragaT hotA hai . jise guNaratnonse gunthA huA AtmA mil jAy, use in tuchchha vibhAvonse kyA prayojan ? 264..

AtmA jAnanevAlA hai, sadA jAgRutasvarUp hI hai .


Page 104 of 212
PDF/HTML Page 119 of 227
single page version

104 ]

bahinashrIke vachanAmRut

jAgRutasvarUp aise AtmAko pahichAne to paryAyamen bhI jAgRuti pragaT ho . AtmA jAgatI jyoti hai, use jAn ..265..

yadi tujhe janma-maraNakA nAsh karake AtmAkA kalyAN karanA ho to is chaitanyabhUmimen khaDA rahakar tU puruShArtha kar; tere janma-maraNakA nAsh ho jAyagA . AchAryadev karuNApUrvak kahate hain :tU mukta svarUp AtmAmen nispRuhatAse khaDA rah . mokShakI spRuhA aur chintAse bhI mukta ho . tU svayamev sukharUp ho jAyagA . tere sukhake liye ham yah mArga batalA rahe hain. bAharake vyartha prayatnase sukh nahIn milegA ..266..

gnAnI dravyake Alambanake balase, gnAnamen nishchay- vyavahArakI maitrIpUrvak, Age baDhatA jAtA hai aur chaitanya svayam apanI adbhutatAmen samA jAtA hai ..267..

bAhya rog AtmAkI sAdhak dashAko nahIn rok


Page 105 of 212
PDF/HTML Page 120 of 227
single page version

bahinashrIke vachanAmRut

[ 105

sakate, AtmAkI gnAtRutvadhArAko nahIn toD sakate . pudgalapariNatirUp upasarga kahIn AtmapariNatiko nahIn badal sakate ..268..

aho ! dev-shAstra-guru mangal hain, upakArI hain . hamen to dev-shAstra-gurukA dAsatva chAhiye .

pUjya kahAnagurudevase to mukti kA mArga milA hai . unhonne chAron orase mukti kA mArga prakAshit kiyA hai . gurudevakA apAr upakAr hai . vah upakAr kaise bhUlA jAy ?

gurudevakA dravya to alaukik hai . unakA shrutagnAn aur vANI AshcharyakArI hai .

param-upakArI gurudevakA dravya mangal hai, unakI amRutamayI vANI mangal hai . ve mangalamUrti hain, bhavodadhitAraNahAr hain, mahimAvanta guNonse bharapUr hain .

pUjya gurudevake charaNakamalakI bhakti aur unakA dAsatva nirantar ho ..269..