PDF/HTML Page 711 of 1906
single page version
ghor jangalamen sinh, bAgh dahADate ho, aise ghor jangalamen khaDe hain. din aur rAta. nahIn nidrA lI hai, aise ... hain, nahIn pAnI pIyA yA nahIn AhAr liyA. kaise aDig hote hain!
mumukShu- vanamen bhI kaisA lagatA hogA? kAmadev...
samAdhAna- koI dev khaDe hain aisA lage. .. jaise stambh khaDA ho aisA dUsaronko lage.
.. utanA vikalpa hai isaliye thoDA-thoDA gnAn thoDA-thoDA baDhatA jAy aisA nahIn hai ki thoDA-thoDA gnAn baDhatA jAya. ek sUkShma vikalpa hai isaliye thoDA gnAn bAkI rahatA hai. jitanA sUkShma, jitanA yahAn rukA utanA vahAn gnAn bAkI rahe aisA nahIn hai. itanA vibhAv kam ho gayA isaliye jitanA kam huA, jitanI vItarAgadashA huyI utanA yahAn kevalagnAn evan pratyakSha gnAn huA aur ab thoDA ek vikalpa rahA isaliye thoDA bAkI hai, aisA nahIn hai. itanA bAkI hai, utanA ansh bAkI hai to vahAn sab bAkI hai. vahAn itanA huA aisA nahIn hotA. tabatak parokSha gnAn hai. pratyakSha gnAn nahIn hotA.
... upayog hai, vah antarmuhUrtakA upayog hai isaliye samayakA... utanA hI(vibhAv) bAkI hai to ab utanA hI gnAn bAkI hai, aisA nahIn hai. yahAn itanA vibhAv ruk gayA to vahAn pUrA (bAkI rahA hai). (vibhAv) itanA hI (bAkI) hai, vahAn to pUrA kevalagnAn bAkI hai.
... samyagdarshanamen bhI aisA hai. sarva prakArase yathArtha shraddhA pUrNa nahIn hotI hai to thoDA manda paDatA gayA hai utanA samyagdarshan hotA hai, aisA nahIn hai. jitanA abhI bAkI hai, pUrNarUpase spaShTa nahIn ho jAtA, tabatak samyagdarshan nahIn hotA.
... kevalagnAn ho, bas vah to ek ... tabatak kuchh kAm Aye aisA nahIn hai. aise andar vibhAg nahIn paDate. thoDA pratyakSha aur thoDA nahIn. shraddhA aur AcharaN hai, lekin gnAnakA upayog ... hai. lekin vah pratyakSha gnAn nahIn kahalAtA. use to usake sAth utanA hI sambandha hai ki itanA bAkI hai tabatak pratyakSha gnAn nahIn hotA. ... to samyagdarshan nahIn hotA hai. vah to AcharaN hai. pUrA bAkI rah jAtA hai. jis
PDF/HTML Page 712 of 1906
single page version
kShaN vItarAgadashA (hotI hai), usI kShaN kevalagnAn (hotA hai). jabatak vItarAgadashAkI kShati, tabatak kevalagnAn nahIn (hotA).
... antar kam hotA jAy to thoDA-thoDA samyagdarshan hotA jAy, aisA nahIn hai. jis kShaN use chhUTakar yathArtha ho usI kShaN (samyagdarshan hotA hai). thoDA-thoDA hotA jAy aisA nahIn hai. usake pahale vichArarUp, bhAvanArUp shraddhA kahate hain. samyak kahalAtA nahIn, samyak pariNati nahIn kahalAtI. jabatak samyakatAmen kShati hai, vah spaShTa samyak nahIn kahalAtA. vahAn par AcharaNakI kShati hai. AcharaNakI kShati hai tabatak dUsare AcharaNamen rukA hai ... pUrNatA nahIn hai. usamen pUrNatA nahIn hai to usamen pUrNa gnAn bhI nahIn hai. aTakA hai.
samAdhAna- ... karane jaisA yahI hai, dUsarA kuchh karane jaisA nahIn hai. sansAramen kisI bhI prakArakA vibhAvamen sukh nahIn hai. bAharamen kahIn sukh nahIn hai, parapadArthamen sukh nahIn hai. andaramen svayamko aisA nakkI ho aur AtmAkI ruchi ho ki AtmAmen hI sab hai, sarvasva hai, kaise pahachAnamen Aye? AtmAkI or ruchi ho to usake sAth tattva chintavan, AtmA kaise pahachAnamen Aye? AtmAkA kyA svarUp hai? AtmA kis svarUp hai? dravya kyA hai? guN kyA hai? paryAy kyA hai? use kaise pahachAnUn? usakI ruchi ho to tattva chintavan chale. tattva chintavanake liye andarakI ruchi chAhiye. aur tattva chintavan jyAdA nahIn chale to shAstra svAdhyAy kare aur usamense vichAr kare. gurudevane kyA kahA hai? kyA mArga batAyA hai? us mArgakA svayam vichAr kare, tattva chintavan kare. AtmAkA kyA svarUp hai? dravya-guN-paryAy kyA hai? yah vibhAv kyA hai? svabhAv kyA hai? mokSha kyA hai? mokSha kaise pragaT ho? gurudevane kyA kahA hai? is prakAr tattva chintavan svayamko ruchi ho aur pahachAnanekI svayamko lagan ho to tattva chintavan hotA hai. tattva chintavan andar binA ruchike nahIn hotA. ruchi baDhAye to tattva chintavan bhI sAthamen chale. aur usake liye gurudevane kahA hai, vichAr kare, shAstrakA svAdhyAy kare to usamense vichAr chale.
karanekA mArga to ek hI hai ki bhedagnAn karake kaise Age baDhanA? AtmAkA kyA svabhAv hai? vibhAv apanA svabhAv nahIn hai. usase svayamko bhinna karanekA prayatna kare. parantu AtmAko pahachAne to tattva chintavanase ho. vah nahIn ho tabatak shubhabhAvamen dev-guru-shAstrakI mahimA hotI hai. antaramen shuddhAtmA kaise pahachAnA jAy? usakI ruchi honI chAhiye. shuddhAtmA to bhinna hI hai. shuddhAtmA bhinna hai, nirvikalpa svarUp hai, vah kaise pahachAnamen Aye? usakA vichAr kare to hotA hai.
mumukShu- ...
PDF/HTML Page 713 of 1906
single page version
samAdhAna- pramod bhI svayamko AtmAkI mahimA Aye to hotA hai. bAharaman kahIn mahimA nahIn hai. koI chIj, vastu bAharakI koI mahimA karane yogya nahIn hai. bAhya padArtha koI AshcharyabhUt nahIn hai. yah devalok Adi bAhya padArtha ananta bAr prApta hue hain. vah koI navIn nahIn hai. navIn to ek AtmA hI mahimAvant hai. aisA svayamko nakkI ho to AtmAkI mahimA Aye.
ananta kAlamen jIvako sab prApta ho gayA hai, ek AtmA nahIn prApta huA hai, ek samyagdarshan prApta nahIn kiyA hai. samyagdarshan hI koI alag apUrva vastu hai. aisA svayamko nakkI honA chAhiye. devalokake dev,... vahAn ananta bAr janma dhAraN kiyA hai, bAharamen rAjA Adi huA hai, vah sab koI sukharUp nahIn hai, vah koI mahimArUp nahIn hai. vah to sab parapadArtha hai. aisA svayam nakkI karake Ananda AtmAmen hI bharA hai. AtmA koI AshcharyakArI vastu hai, aisA nakkI kare to hotA hai. samyagdarshan anAdi kAlase pragaT nahIn huA hai. vah koI apUrva vastu hai. svayam nakkI kare to hotA hai.
mumukShu- vah kaise ho?
samAdhAna- usakI lagan lage to pahachAn hotI hai. vichAr kare. gurudevane kyA kahA hai? usakA vichAr kare, prayatna kare to hotA hai. use nakkI karanA chAhiye ki yah sharIr to bhinna hI hai, kuchh jAnatA nahIn hai. andar jAnanevAlA koI alag hI hai. andar jAnanevAlA tattva ek vastu hai. yah vibhAv sab AkulatArUp hai. sab bhAv AkulasvarUp hai. usase (bhinna) nirAkul tattva andar jAnanevAlI koI vastu hai. usamen Ananda bharA hai. usakI pahachAn, svayamko usakI jignAsA ho to hotI hai. jignAsAke binA nahIn hotI. tadartha shAstramen kyA AtA hai? gurudevane kyA kahA hai? sabakA vichAr kare to hotA hai. jAnanevAlA tattva andar koI alag hai. vah jAnanevAlA hai. sirpha gnAnamAtra nahIn hai, ananta mahimAse bharI gnAyak vastu hai.
mumukShu- ..
samAdhAna- pratikUlatAke samay vichAr karanA ki main to AtmA hUn. yah pratikUlatA mere AtmAmen nahIn hai. main to ek chaitanya hUn. pratikUlatA mere AtmAko koI nukasAn nahIn karatI hai. vah to bAhya puNya-pApakA (uday hai). anukUlatA, puNyakA uday ho to anukUlatA hotI hai, pApake udayase pratikUlatA hotI hai. anukUl-pratikUl sab bAhya sanyog hai. andar AtmA to bhinna hai. vah pratikUlatA AtmAko aDachanarUp nahIn hai. chAhe jaisI pratikUlatA ho, chAhe kuchh bhI ho to bhI AtmA andarase bhinna rahakar shAnti rakh sakatA hai. svayam svatantra hai. main jAnanevAlA gnAyak hUn. mere AtmAmen vah nahIn hai. andar rAg-dveSh hote hain, vah merA svabhAv nahIn hai to bAhya pratikUlatA merA svabhAv
PDF/HTML Page 714 of 1906
single page version
kaise ho sakatA hai?
munion, chAhe jaise upasargamen shAnti rakhakar AtmAkA dhyAn karake AtmAmen Age baDhakar kevalagnAnakI prApti karate hain. vah pratikUlatA AtmAkA svarUp nahIn hai. AtmA usase bhinna hai, aisA vichAr karanA.
mumukShu- bhakti karate vakta AtmAkA kAm sAthamen kaise ho?
samAdhAna- dev-guru-shAstrakI bhakti karate vakta AtmAkA kAm sAthamen hotA hai. jo jinendra devane kiyA hai, jo AtmAkA svarUp mahimAvant hai use bhagavAnane prApta kiyA hai. guru usakI sAdhanA karate hain. aur shAstramen usakA svarUp AtA hai. usakI mahimA Aye ki karane jaisA to yahI hai. jo bhagavAnane pragaT kiyA hai, jo guru sAdhanA karate hain, isaliye vahI Adarane yogya hai. jise gurukI mahimA Aye use AtmAkI mahimA Aye binA nahIn rahatI.
jaisA guru karate hain, vaisA mujhe kaise prApta ho? aisI ruchi hue binA nahIn rahatI. sAthamen AtmAkA hotA hai. guru kyA kah gaye hain? guru aisA kahate hain ki tU tere AtmAko pahachAna. tU bhagavAn jaisA hai. gurukI AgnAkA pAlan kiyA kab kahA jAy? ki guru jo kahe usakA andar vichAr kare to. anAdi kAlase ananta kAlakA yah paribhramaN karate hue yah manuShya deh milatA hai. usamen aise guru panchamakAlamen mile, (jinhonne) mArga batAyA. deshanAlabdhi ananta kAlase... aisA nimitta-upAdAnakA sambandha hai. ananta kAlamen jIv pratham bAr samyagdarshan prApta kare to koI jinendra dev athavA guru sAkShAt milate hain, tab use andar deshanA prApta hotI hai. aisA nimitta-upAdAnakA sambandha hai. karatA hai svayamse, upAdAn svayamkA hai. usake sAth AtmAkA ho sakatA hai. unakI bhakti Ane par vichAr kare ki main bhI unake jaisA hUn. jaise bhagavAn hain, vaisA main hUn. bhagavAn aisA kahate hain ki tU mere jaisA hai. tU andar dekha. bhagavAnake upadeshamen bhI aisA AtA hai.
gurudev bhI aisA hI kahate the ki tU bhagavAn jaisA hai. tU pahachAna. tU sharIrase bhinna jAnanevAlA gnAyak hai. aise gurukA upadesh kyA hai, gurukA upadesh grahaN kare to antaramen svayam apane AtmAko pahachAn sakatA hai. aisA nimitta-upAdAnakA sambandha hai. bhakti kare to nahIn ho aisA nahIn hai. dev-gurukI mahimA usakA sAdhan banatA hai. vah nimitta aur upAdAn apanA hai. vah to mahA prabal sAdhan hai. dev-guru-shAstrakI mahimA, sachche dev-gurukI mahimA prabal nimitta hai. AtmAko prApta karanekA mahA sAdhan hai. upAdAn svayam kare to hotA hai.
samAdhAna- .. aisA hai, gnAniyonkI jo nishchay dRuShTi huyI hai, unhen jo udayakAl hotA hai, vah udayakAl unhen maryAdAmen hotA hai. unake udayakAl aise nahIn hote hain
PDF/HTML Page 715 of 1906
single page version
ki unakI sajjanatA chhoDakar unake udayakAl nahIn hote hain. unake udayakAl amuk maryAdit hote hain. jise AtmAkI lagI, jise andarase svAnubhUti aur gnAyak dashA pragaT huyI, bhedagnAn (huA), unake udayakAl aise hote hain ki gRuhasthAshramamen ho to unakI sajjanatA chhoDakar aise udayakAl nahIn hote. aur usamen puruShArtha kAm nahIn karatA hai arthAt vah visheSh Age nahIn jA sakate. parantu usakA puruShArtha ve svayam karate hain, usake gnAtA rahate hain. parantu unhen khed rahatA hai ki main Age nahIn baDh sakatA hUn. bAkI unakI sab pariNati maryAdAke bAhar nahIn hotI.
jo laukikamen shobhA na de aisA unakA vartan nahIn hotA. aisA nahIn hotA. unakA vartan ekadam vairAgI vartan (hotA hai). unhen khed hotA hai ki is udayamen main khaDA hUn. lekin isI kShaN chhUTA jAtA ho to mujhe yah kuchh nahIn chAhiye. chakravartI gRuhasthAshramamen rahate the, parantu unhen andarase khed, vairAgya hotA thA ki main chhUT nahIn sakatA hUn. yah udayakAl (aisA hai). bAkI usamen puruShArtha kAm nahIn karatA hai aisA nahIn. unakI dashA aisI hotI hai ki ve haTh karake Age nahIn jAte hain. unakA sahaj puruShArtha chale, us puruShArthase hI Age baDhA jAtA hai. parantu vah puruShArtha chalatA nahIn hai, isaliye aisA kahate hain ki yah paradravya hai, merA svarUp nahIn hai. bAkI unakI andarase ekadam vairAgya dashA aur virakti hotI hai. unake udayakAl laukikamen shobhA na de aise udayakAl unake nahIn hote. aisA nahIn hotA hai. unhen bhItaramen...
shrImad rAjachandra, unakA gRuhasthAshramakA vartan maryAdit hotA hai. unhen andarase kitanI udAsInatA aur bAtamen AtmAkI pukAr karate hain. andar gnAyak.. gnAyak.. karate hain. aisA unakA vartan hotA hai. unakA svachchhanda jaisA vartan nahIn hotA hai. Ap kisIkI bhI bAt karate ho, vastusthiti yah hai.
sajjanako gRuhasthAshramamen shobhA na de aise unake kArya nahIn hote hain. unakA jIvan ekadam alag, unakA hRuday alag hotA hai. antarase unhen main AtmA bhinna aur yah sab merA svarUp nahIn hai. yah main kahAn khaDA hUn? isI kShaN yadi chhUT jAtA ho aur svarUpamen lInatA hotI ho to mujhe yah kuchh nahIn chAhiye. aisA unakA hRuday hotA hai. Age nahIn baDh sake athavA svarUpamen visheSh lInatA na ho to use gnAyak rahatA hai. andarase bhinna aur nyAre rahate hain. laukikamen shobhA na de aise udayakAl unhen nahIn hote hain. puruShArtha kAm nahIn karatA hai aisA nahIn hai, parantu unakI sahaj dashAse puruShArtha visheSh Age nahIn baDhatA ho, parantu aise udayakAl, laukikamen shobhA na de aise udayakAl unake nahIn hote.
mumukShu- nishchayanayakA Alamban lekar svachchhandakA poShaN kar rahe hain aisA kahA
PDF/HTML Page 716 of 1906
single page version
jAy?
samAdhAna- nishchayanayakA Alamban lekar bAhya svachchhanda to honA hI chAhiye. AtmArthIkA aisA lakShaN nahIn hotA.
mumukShu- jise nishchayanayakA yathArthamen Alamban ho use svachchhanda nahIn ho sakatA.
samAdhAna- svachchhanda nahIn hotA.
mumukShu- athavA to use svachchhanda... vAstavamen andaramen Alamban nahIn hai, parantu mAtra usakI dhAraNA hai ki kathA karatA hai.
samAdhAna- kaisA usakA udayakAl vah apane mAlUm nahIn paDatA. parantu usake udayakAl aise nahIn hote. laukikase bAhar nahIn hote.
mumukShu- mAtAjI! usakI mAnyatAmen aisA bhI nahIn hotA ki puruShArthase ho sakatA hai, phir bhI amuk maryAdAse Age nahIn baDh sakatA ho, vah alag bAt hai, haThapUrvak nahIn jAtA..
samAdhAna- puruShArthase nahIn ho sakatA hai, aisA use abhiprAy nahIn hotA hai. puruShArthase nahIn ho sakatA hai, aisA abhiprAy nahIn hotA. merA puruShArtha manda hai, mujhase ho nahIn sakatA hai, main Age nahIn baDh sakatA hUn, isaliye isamen khaDA hUn, merI jo sahaj puruShArthakI dhArA chalanI chAhiye vah nahIn chalatI hai, vah mere puruShArthakI mandatA hai. puruShArthase nahIn ho sakatA hai, aisA usakA abhiprAy nahIn hotA.
mumukShu- phir bhI haTh nahIn hotI.
samAdhAna- phir bhI haTh nahIn hotI. haThase jabaran karanA aisA nahIn hotA. parantu use mere puruShArthakI mandatA hai, itanA to usake abhiprAyamen honA chAhiye. puruShArthakI mandatA hai aur yah uday hai, bas, aisA honA chAhiye. puruShArthase ho hI nahIn sakatA, aisA abhiprAyamen nahIn honA chAhiye.
mumukShu- isamen to usane vAstavamen puruShArthako uDAyA.
samAdhAna- puruShArthako uDAyA. puruShArthase nahIn ho sakatA hai, aisA nahIn honA chAhiye. mere puruShArthakI mandatA hai. khed hai ki main Age nahIn baDh sakatA hUn, main isamen khaDA hUn. isI kShaN yadi yah chhUT jAtA ho to mujhe kisI bhI prakArakA ras nahIn hai. mujhe AtmAke atirikti kuchh nahIn chAhiye, aisA usake dilamen honA chAhiye, usake vartanamen, usakI vANImen aisA honA chAhiye. abhiprAy ho aisI usakI bhAShA bhI... chAron pahalUkA use honA chAhiye.
mumukShu- mAtAjI! dravyakarmake pudagalakA svAd AtA hai. dravyakarmake udayake vakta krodhakA svAd AtA hai aur krodharUp agnAnI pariNamatA hai. to agnAnI jaise us
PDF/HTML Page 717 of 1906
single page version
rUp pariNamatA hai aur gnAnI bhI krodharUp pariNamate hain, to un donommen kyA pharka hai?
samAdhAna- agnAnI pariNamatA hai, use ekatvabuddhi hai. use AtmA bhinna gnAt nahIn hotA hai aur ekatvabuddhi (hai). krodharUp, main krodharUp ho gayA, mAnarUp ho gayA, mAyArUp ho gayA, aise ekatvabuddhimen pariNamatA hai.
gnAnIkI gnAnadashA honeke kAraN vah bhinna rahatA hai ki yah krodh merA svarUp nahIn hai, main to bhinna gnAyak hUn. merA svarUp, main to kShamAsvarUp gnAyak hUn. parantu yah mere puruShArthakI mandatAse yah jo krodhakA uday AyA hai, us krodhamen juDanA ho jAtA hai. krodh merA svarUp nahIn hai. isaliye usakI juDanemen amuk maryAdA (hotI hai), usake rasamen maryAdA hotI hai. usakI kriyA par nahIn, usake rasamen maryAdA hotI hai. usake krodhamen usakA ras andarase manda hotA hai.
aur (agnAnIko) ekatvabuddhikA ras hotA hai. ekatva hai isaliye usakA ras nahIn chhUTatA. vah bhinna rahakar juDatA hai, gnAnI hai vaha. use bhedagnAnakI dhArA vartatI hai. koI bhI kAryamen juDe bhinna rahatA hai. mere puruShArthakI mandatAse yah jo uday Ate hain usamen juD jAtA hUn. parantu yah merA svarUp nahIn hai, main gnAyak hUn. aisA usake gnAnamen aisA hI vartatA hai. use gnAyakakI dhArA chalatI hai.
mumukShu- gnAn aur rAgakA bhedagnAn to hai, vaise yah pudagalakA rAg aur yah merA rAg, aisA bhedagnAn hai?
samAdhAna- pudagalakA rAg aur merA rAg yAnI pudagalakA nimitta hai. pudagalake (nimittase) chaitanyamen pariNati (hotI hai). pudagal par usakA dhyAn nahIn hai. yah rAg merA svarUp nahIn hai. yah rAg anyake nimittase hotA hai. use bAr-bAr yah pudagal aur yah jIv aisA nahIn (karanA paDatA). yah jo rAgakI pariNati hotI hai vah merA svarUp nahIn hai. vah pudagalake nimittase hotI hai. yAnI sirpha jaD hai aisA bhI nahIn hai. vah to merI pariNatimen hotA hai, main juD jAtA hUn. jaD mujhe nahIn kahatA hai ki tU juD jA. rAgakI pariNatirUp svayam juD jAtA hai, parantu yah merA svarUp nahIn hai, usase bhinna hUn. merA dravya, merA svabhAv bhinna hai. isaliye vah mujhase bhinna hai. merA svabhAv bhinna hai isaliye bhinna hai, parantu merI pariNati us rUp hotI hai, main usase bhinna hUn. merI paryAy vartamAn aisI hotI hai, parantu main mere svarUpamen rahatA hUn, main bhinna hUn. bhedagnAnakI dhArA vartatI hai. svayam bhinna rahatA hai. aisI usakI gnAyakakI puruShArthakI dhArA nirantar rahatI hai. sAdhakako pratyek kAryamen puruShArtha sAthamen hotA hai. puruShArtha nahIn ho sakatA hai aisA nahIn hai. usakA svAmI nahIn hotA. yah merA svarUp nahIn hai.