PDF/HTML Page 1373 of 1906
single page version
mumukShu- dravyadRuShTi paryAyakA svIkAr nahIn karatI hai. parantu prayojan to paryAyamen pUrNa shuddha honA vah hai, to kyA dRuShTiko prayojanake sAth bhI sambandha nahIn hai?
samAdhAna- dRuShTi vastu svarUpako svIkAratI hai. mUl jo anAdiananta vastu hai, anAdiananta jaisI vastu asal svarUp hai, asal svarUpako dRuShTi svIkAratI hai. aur use sAdhanA karanI hai, (usamen) dRuShTikA viShay alag hai aur gnAnakA viShay alag hai. gnAnamen aisA AtA hai ki paryAy adhUrI hai, paryAyako pUrNa karanI hai. isaliye dRuShTikA vah viShay nahIn hai. dRuShTikA viShay akhaNDa dravya hai. asalI svarUp grahaN karanA, vastukA jaisA hai vaisA svarUp grahaN karanA vah dRuShTikA viShay hai.
aur gnAnakA viShay, usamen paryAyake bhed, guNake bhed, usakA akhaNDa svarUp, asalI svarUp sab svarUp gnAnamen AtA hai. vah gnAnakA viShay hai. dRuShTikA viShay ek asalI svarUp grahaN karanA vah usakA viShay hai. sAmAnyako grahaN karanA-asalI svarUpako, vah usakA viShay hai. aur gnAnamen sAmAnya, visheSh sab grahaN karanA vah usakA viShay hai. usamen puruShArthakA prayojan to sabamen rahatA hI hai. parantu jo asalI svarUp grahaN karanA vah dRuShTikA viShay hai. gnAnamen donon viShay A jAte hain.
mumukShu- arthAt dRuShTi apanA prayojan sAdhatI hai aur gnAn donon sAdhatA hai?
samAdhAna- donon. gnAnamen donon grahaN hote hain.
mumukShu- dRuShTimen kyA guN hai, vah gnAnako mAlUm hai.
samAdhAna- hAn, gnAnako mAlUm hai.
mumukShu- aur dRuShTi kaise kAm karatI hai, vah bhI gnAnako mAlUm hai.
samAdhAna- vah bhI mAlUm hai. dRuShTi kyA kAm karatI hai? paryAyake kyA bhed hai? gnAnako sab mAlUm paDatA hai. parantu dRuShTikI mukhyatA binA Age nahIn baDhA jAtA. vastukA asalI svarUp grahaN kiye binA Age nahIn baDhA jAtA. usakA mUl svarUp yadi grahaN ho to usImen-se sab paryAyen pragaT hotI hain. paryAy kahIn bAharase nahIn AtI hai. jo vastu svabhAv hai usImen-se pragaT hotI hai. ata asalI svarUpako grahaN kare to hI pragaT hotI hai.
PDF/HTML Page 1374 of 1906
single page version
isaliye dRuShTikA viShay bhale asalI svarUp hai, parantu usake balamen, usakA prayojan yah hai ki usake balase-dRuShTike balase paryAy sahajarUpase sadhatI hai, paryAyamen sahajarUpase shuddhatA pragaT hotI hai.
mumukShu- svayam prayojanakI siddhi (hotI hai).
samAdhAna- usakA prayojan svayam A jAtA hai, dRuShTimen.
mumukShu- bahut sundara.
samAdhAna- dRuShTikI mukhyatA ho aur dRuShTikA bal ho to usamen svayam usakA prayojan A jAtA hai. dRuShTike binA to Age nahIn baDhA jAtA. gnAn sab jAnatA hai, parantu dRuShTike balake binA Age nahIn baDhA jAtA. dRuShTikA prayojan usamen svayam A jAtA hai. jo dRuShTikI mukhyatA hai, usamen puruShArthakA bal sahaj hI A jAtA hai. ata dRuShTikA jahAn viShay hai, usakA prayojan paryAyako shuddharUp pragaT karanI hai, vah usamen A hI jAtA hai. dRuShTi us par lakShya nahIn karatI hai,
mumukShu- phir bhI.
samAdhAna- dRuShTi usakA viShay nahIn karatI hai. dRuShTi paryAyako gauN karatI hai. dRuShTi sAdhanAkI paryAyako bhI gauN karatI hai. dRuShTi svayamko ekako mukhya rakhatI hai. to bhI usamen sAdhanAkI paryAy A hI jAtI hai aur usakA prayojan usamen siddha ho jAtA hai. aisA dRuShTikA bal hai.
mumukShu- mAtAjI! ek bAr dRuShTi pragaT ho, phir usakA bal baDhatA hai?
samAdhAna- hAn, usakA bal baDhatA hai. main yah chaitanya hUn, main anya kuchh nahIn hUn, main akhaNDa svarUp hUn. ye apUrNa-pUrNa paryAy ho, vah bhI merA mUl asal svarUp nahIn hai. vibhAv, nimittakA abhAv-sadabhAvakI apekShA aur apUrNa-pUrNa paryAyakI apekShA usamen AtI hai, isaliye jo mUl svarUp hai vah nahIn hai.
ata asalI svarUpako grahaN kare aur usake balamen phir usakI nirmal paryAy pragaT hotI hai. dRuShTikA viShay ho to hI shuddhatAkI paryAy pragaT hotI hai. parantu usake sAth gnAn sab vivek karatA hai ki yah apUrNa paryAy hai aur pUrNa sAdhanAkI paryAy bAkI hai. aise vivek karatA hai, parantu bal dRuShTikA hotA hai. dRuShTike viShayamen-se hI svabhAvakI nirmal paryAyen pragaT hotI haiain. usakA bal baDhatA jAtA hai.
mumukShu- Apase spaShTIkaraN to yah karavAnA thA ki, ek bAr samyak dRuShTi honeke bAd usakA bal baDhatA hai? aur usamen paryAyamen nirmalatA visheSh-visheSh hotI jAtI hai.
samAdhAna- hAn, usakA bal baDhatA jAtA hai. arthAt dRuShTikA bal baDhatA hai.
PDF/HTML Page 1375 of 1906
single page version
usake sAth chAritrakI paryAy, lInatAkI paryAy baDhatI jAtI hai. ek guNakI visheShatA ho, darshanakI nirmalatAmen gnAnakI nirmalatA aur chAritrakI nirmalatA (hotI hai). paraspar guNonko sambandha hai. sarvaguNAnsh so samyagdarshana. ek samyagdarshanakI paryAyamen samasta guNonke nirmal ansh pragaT hote hain. ekadUsarekI paryAy ekadUsareko sahakArI rUpase Age baDhatI hai. usamen dRuShTi mukhya rahatI hai.
dRuShTi mukhya rahe isaliye usamen gnAn nahIn hai, aisA nahIn. gnAn bhI sAthamen rahatA hai, puruShArtha sAthamen rahatA hai, chAritrakI nirmal paryAy bhI pragaT hotI hai. pratyek guN apanA-apanA kArya karatA hai. parantu dRuShTikA bal sAthamen rahatA hai.
mumukShu- bal denemen dRuShTikA visheSh yogadAn hai.
samAdhAna- hAn, bal denemen dRuShTi visheSh hai. main yah hUn, yah merA gnAyakakA astitvakA vahI main hUn. anya sabako gauN karatI hai. parantu usamen usakI viraktikI paryAyen, lInatAkI paryAyen, vibhAvase virakti aur svabhAvakI lInatA baDhatI jAtI hai. aur gnAn usakA vivek karatA hai ki itanA adhUrA hai, itanA pragaT huA hai. abhI pragaT karanA bAkI hai. gnAn sab jAnatA hai. yadi gnAnamen na jAne to usakA puruShArtha karanA, svayam pUrNa hI hai to phir puuruShArtha kyA karanA? isaliye gnAn vivek karatA hai ki abhI apUrNa paryAy hai, abhI pUrNatA karanI bAkI hai. aisA gnAnamen vivek hai. dRuShTikA bal sAthamen hai aur chAritrakI lInatA, pariNati visheSh pragaT hotI jAtI hai. sab sAthamen hI rahate hain. dRuShTike sAth gnAn, lInatA Adi sab sAthamen rahate hain. svarUpAcharaN chAritra pahale pragaT hotA hai, phir chAritrakI visheSh paryAyen pragaT hotI hain. usakI svAnubhUtikI dashA, amuk bhUmikA ho to amuk prakArase (hotI hai), phir vRuddhigat hotI hai.
mumukShu- usamen gnAnamen aisA mAlUm paDe ki puruShArtha bAkI hai, isaliye puruShArtha chale, vah kaise?
samAdhAna- gnAnamen jAnatA hai ki puruShArtha bAkI hai. puruShArtha to,... vah gnAnamen jAnatA hai. puruShArtha ho gayA aisA jAne to puruShArtha uThanA (rahatA nahIn), vah jAnatA hai ki puruShArtha bAkI hai. puruShArtha uThatA hai svayam puruShArthase, parantu gnAn usamen jAnatA hai ki yah bAkI hai, usamen gnAn kAraN banatA hai. puruShArtha bAkI hai, aisA jAnatA hai, to puruShArtha uThanekA kAraN banatA hai. puruShArtha uThatA hai svayam puruShArthase. puruShArthake guNase uThatA hai. usakI utanI viraktise aur puruShArthake balase vah uThatA hai. gnAn usakA vivek karatA hai.
mumukShu- sab uThanekA mUl kAraN dRuShTi? dRuShTikA bala. jitanA dRuShTikA bal baDhatA jAy utanA puruShArthamen us anusAr...
PDF/HTML Page 1376 of 1906
single page version
samAdhAna- puruShArtha vRuddhigat hotA hai, gnAn to vivek karatA hai. gnAnamen adhik jAne aisA nahIn, parantu usakI ugratA hotI jAtI hai. dRuShTikA bal baDhe, usamen virakti baDhatI jAtI hai. jo amuk-amuk bhUmikA palaTatI hai, usamen vibhAvase virakti aur svabhAvakI pariNati baDhatI jAtI hai.
dRuShTi to akhaNDa ho gayI. dUsarI apekShAse use aisA kahanemen Aye ki use chAritramen virakti kam hai, isaliye abhI lInatA kam hai. chAritrakI lInatA kam hai. parantu dRuShTikA bal sAthamen rahatA hai. koI apekShAse ais kahanemen Aye ki dRuShTikA viShay pUrA hai. parantu abhI chAritrakI lInatA kam hai. chAritrakI lInatA baDhe to vah visheSh Age baDhatA hai. parantu dRuShTi to sAthamen hI rahatI hai.
mumukShu- chAritramen jaise-jaise vRuddhi ho, usakA nAm virakti baDhatI hai?
samAdhAna- hAn, chAritramen lInatA, svarUpamen visheSh lInatA hotI jAy, AcharaN vRuddhigat hotA jAy to virakti baDhatI jAtI hai. vibhAvase virakti. bhedagnAnakI dhArAkI ugratA ho, vibhAvase virakti aur svabhAvakI pariNati, lInatA vRuddhigat hotI hai.
mumukShu- AshankAmen yah hai ki ek bAr dRuShTi samyak ho gayI, phir to dRuShTikA kArya pUrNa ho gayA. Apane kahA ki dRuShTikA bal vRuddhigatA hotA hai, vaise chAritrakI nirmalatAmen pharka paDatA jAtA hai, vah barAbar hai.
samAdhAna- pharka paDatA hai. dRuShTikA viShay to pUrA ho gayA, parantu usakA bal baDhatA jAtA hai. dRuShTikA bal aur chAritramen puruShArtha baDhatA jAtA hai. dUsarI apekShAse aisA kahate hain ki chAritra manda hai, use us prakArakA puruShArtha manda hai, isaliye chAritrakA puruShArtha baDhatA jAtA hai, aisA bhI kahanemen AtA hai. aur dRuShTi sAthamen hai, parantu dRuShTi mukhya rahatI hai. isaliye dRuShTikA bal baDhatA jAtA hai.
mumukShu- dRuShTi mukhya rahatI hai, parantu aisA kahanemen AtA hai ki gnAnIko ek samayamen pUrNa huA jAtA ho to dUsare samayakA abhiprAy nahIn hai, itanI pUrNatAkI ugra bhAvanA hai. to bhI dRuShTimen paryAyadRuShTi hotI hI nahIn, itanI ugra bhAvanA hai.
samAdhAna- bhAvanA hai abhI pUrNa huA jAtA ho to pUrNa ho jAUn. utanI dRuShTimen bhAvanA utanI ugra rahatI hai. parantu puruShArtha nahIn uThatA. puruShArthakI orase aisA liyA jAtA hai ki puruShArtha uThatA nahIn.
mumukShu- paryAyakI pUrNatAkI aisI bhAvanA hone par bhI dRuShTi paryAyadRuShTi nahIn hotI. dRuShTi to...
samAdhAna- paryAyadRuShTi nahIn hotI.
mumukShu- dRuShTi dravyadRuShTi hI rahatI hai.
PDF/HTML Page 1377 of 1906
single page version
samAdhAna- dRuShTi dravyakI rahatI hai aur bhAvanA aisI ugra hotI hai.
mumukShu- ekadUsarekA kaisA viShay virodh hai.
samAdhAna- viShayakA virodh hai. dRuShTi kahatI hai, main dRuShTimen dravya apekShAse pUrNa hUn, phir bhI bhAvanA aisI rahatI hai ki main paryAyamen kaise pUrNa ho jAUn? bhAvanA aisI rahatI hai.
mumukShu- bhAvanA to chAritrakI paryAy hai na?
samAdhAna- bhAvanA chAritrakI paryAy hai, parantu dRuShTine aisA jAnA ki pUrNa hai, phir bhI kab pUrNa ho jAUn, bhale chAritrakI bhAvanA hai, parantu dRuShTi usake sAth hI rahatI hai.
mumukShu- dRuShTikA viShay to kRutakRutya hai.
samAdhAna- hAn, vah to kRutakRutya hai. dRuShTikA viShay to kRutakRutya hai. kRutakRutya hai, parantu dRuShTikA bal AtA hai isaliye usakI..
uttara- bhAvanAkI siddhi hotI hai. samAdhAna- shuddhAtmAkI paryAy baDhatI hai. ananta kAlase dRuShTi pragaT nahIn huyI hai to bhAvanA hotI hai ki chAritra kaise ho? parantu mUl vastuko grahaN kiye binA chAritra yathArtha nahIn ho sakatA. andar dRuShTi pragaT honeke bAd hI usakI yathArtha dhArA uThatI hai. shuddha paryAyakI.
mumukShu- isamen jignAsukI kyA sthiti hogI? jo jignAsu ho aur jisakA antar jhukanekA bhAv utpanna huA ho, use abhI dRuShTi pragaT nahIn huyI hai, anubhav nahIn huA hai, parantu anubhav hone pUrva bhI usakI sthiti kyA hotI hai?
mumukShu- melavAlI sthiti kaisI hotI hai? is lAInakI.
samAdhAna- use, main AtmA chaitanya hUn, aisI bhAvanA rahe. usakI buddhise nakkI kiyA hai ki main chaitanya hUn. chaitanya hUn, mUl vastu svarUpase main shuddha hUn. parantu adhUrI paryAy hai, use kuchh pragaT nahIn huA hai. gnAnamen vivek kare ki bhAvanA to hai, parantu abhI kuchh pragaT nahIn huA hai. bhinna hUn, lekin bhinnakI pariNati pragaT nahIn huyI hai. abhI pragaT karanI bAkI hai. aisA gnAnamen vivek karatA hai.
parantu merA AtmA to shuddha hai. aisA buddhise nakkI kiyA hai, parantu shuddhatAkA koI anubhav nahIn hai, isaliye usakA puruShArtha karatA rahatA hai. shuddha hUn, parantu shuddhatAkA kisI bhI prakArakA anubhav nahIn hai. isaliye shuddhatAkA anubhav kaise ho, usakA prayatna, usakA abhyAs karatA rahatA hai.
mumukShu- use bhAvamen shuddhatAkI kuchh hUmph jaisA lagatA hogA?
PDF/HTML Page 1378 of 1906
single page version
samAdhAna- antarase to hUmph nahIn lagatI hai, parantu usakI buddhise aisA lage ki main shuddha hUn. antarase, andar vedan hokar jo hUmph AnI chAhiye aisI nahIn lagatI. parantu usane aisA nakkI kiyA ki main shuddha hUn aur mArga yahI hai, isI mArga par jAnA hai, bhedagnAn pragaT karanA hai, mArga yah hai, dUsarA koI mArga nahIn hai, bAhar kahIn jAnA nahIn hai, sab antaramen hai, is kAraNase hUmphalage. mArgakA nirNay huA hai, isaliye. parantu antarakI svAnubhUti hokar antar gnAyakakI dhArA (hotI hai), aisI hUmph use nahIn hai. ... dRuShTike balake kAraN, paraspar sab guN is prakAr sahakArI hain. sabakA viShay alag hai, parantu andar sahakArIrUpase kArya karate hain.
mumukShu- ek prashnakA chAron pahalU-se Ap bahut sundar (spaShTa karate ho).
mumukShu- jignAsu jIv kis sAdhanase Age baDhe?
samAdhAna- nirNay kare ki main yah chaitanya hI hUn, main anAdiananta shuddha svarUp hUn. ye vibhAvasvabhAv merA nahIn hai. is tarah svabhAvako grahaN karanekA prayatna kare ki yah svabhAv merA hai, yah vibhAv hai. usakA bhedagnAn karanekA prayatna kare. svabhAvako grahaN karanekA prayatna kare. nakkI kare ki main yah chaitanya hI hUn. aisA buddhise nakkI kare phir use bhinna karanekA prayatna kare. usake liye usakI jignAsA, chaitanyakI mahimA kare. vah sab kare. antarakI lagan lagAye, bhedagnAn kaise ho? svabhAv-vibhAv kaise bhinna ho? usakA sAdhana. buddhise nakkI karake usakA abhyAs kare.
buddhise aisA nirNay karane par use sahaj pragaT honekA puruShArtha utpanna ho to use yathArtha puruShArtha utpanna honekA koI prakAr hotA hai. mArga to yahI hai, svayamko hI nirNay karanA hai. pahale buddhise nakkI kare ki yah gnAnasvabhAv main hUn, aisA shAstramen AtA hai. aisA pratItase nakkI kare, phir pragaT karanekA prayatna kare. mati aur shrutase nirNay kare ki yah gnAnasvabhAv so main hUn, anya nahIn hUn. phir usakI pragaT prasiddhi kaise ho, usakA bArambAr prayAs kare.
use shubhabhAvanAmen dev-guru-shAstra aur antaramen main shuddhAtmA hUn, usakA bArambAr abhyAs karatA rahe. shuddhAtmAkA. andar jAkar dekhe, andar pravesh karake dekhe ki main shuddha (hUn). pravesh karake to dekh nahIn sakatA hai, yathArtha pragaT nahIn huA hai isaliye buddhise nakkI kare.
usamen AtA hai na ki bhUtArtha dRuShTise dekhe, andar pravesh karake nakkI kare, usake samIp jAkar nakkI kare ki bhUtArthadRuShTise main yah shuddha hUn. abhUtArthase sab yathArtha hai, aur bhUtArthadRuShTi AtmA bhUtArtha hai. shuddhAtmA anAdiananta hai, usake samIp jAkar andar pravesh kare. pravesh kar nahIn sakatA hai, buddhise nakkI kare.
mumukShu- vahI usakA puruShArtha hai.
PDF/HTML Page 1379 of 1906
single page version
mumukShu- vartamAnamen to bhagavAnakI sAkShAt vANI nahIn hai, AchAyAke Agam hain, phir bhI shrImadajIne to aisA kahA ki pratyakSha guuru, pratyakSha satpuruShakI mukhyatA itanI hai ki parokSha jin upakAr bhI usake Age gauN hai, to usamen utanA kyA rahasya hai?
samAdhAna- bhagavAnane kyA kahA hai, usakA rahasya jAnanA, vah to pratyakSha guru ho vahI jAn sakate hain. aur unakI vANImen jo AtA hai use sIdhA grahaN karanemen AtA hai, vah alag hI grahaN karanemen AtA hai. sIdhA shAstra lekar baiThe to usamen- se svayam kuchh (nahIn samajh pAtA). gurudev padhAre aur itanI vANI nikalI to sabako samajhane milA. sIdhA shAstra lekar pahale koI baiThatA thA, to usamense koI usakA artha nahIn samajhatA thA.
shrImadake shabdonkA rahasya gurudevane kholA ki ve kyA kahate hain? samayasAr shAstra lekar pahale baiThate the, kisIke hAthamen AyA, to usamen bhI koI samajhatA nahIn thA. shAstrommen-se sIdhA rahasya kholanA bahut mushkil hai.
usamen pratyakSha sadaguru jo batAye, kyonki unhen antar AtmA pragaT huA hai, usamense batAye aur unakI jo vANI Aye aur jo asar ho (vah alag hotI hai). ve chaitanya hain, chaitanyako chaitanyakI asar ho vah koI alag hI hotI hai.
mumukShu- chaitanyako chaitanyakI asarakA rahasya hai isamen?
samAdhAna- hAn, vah rahasya hai. chaitanya koI chamatkArI vANI gurudevakI thI. gurudevakA to anupam upakAr hai. unakI vANI anupama. unako to andar shuddhAtmAkI shuddha paryAyen pragaT huI thI. unakI shuddha paryAyen, usamen unakI gnAn virakti Adi jo andaramen chhA gayI thI, vah bAhar unakI mudrAmen chhAyA thA. unakI vANImen vah thA.
unakA dravya alaukik! mangalamay sab mangalatA karanevAle aur divya evan alaukik dravya thA unakA. unhen andar shrutagnAnake dIpak, chaitanyaratnAkarako sparshit hokar shrutagnAnake dIpak prakAshit hue the. (aisA) shrutagnAn, vah sAtishay vANI, sAtishay shrutagnAn, sAtishay vANI chaitanyadevakA chamatkAr batA rahI thI. vah sabako asar karatA thA.
gurudevakA to anupam upakAr hai. usakA varNan kyA kahen? is AtmAkI pratyek paryAyamen upakAr ho to gurudevakA hI hai. sab paryAyamen. gurudev to nispRuh, nIDaratAse jo spaShTa mArga thA vaisA prakAshit kiyA. antaramen jo thA, andar jo svAnubhUtikI dashA aur antar Atmaratnako pragaT karake, svAnubhUti kaise pragaT ho, vah sabako batAyA. lAkhon jIvonko. muktikA mArga chAron or-se prakAshit kiyA. unake upakArako kyA varNan ho? unakI sAtishay vANI, unakI sevA aur unakI mahimA hRudayamen rahe, bas! vahI karanA hai.