PDF/HTML Page 1476 of 1906
single page version
mumukShu- Ap kahate ho, andarase chaitanyakA bharosA AnA chAhiye. vah kaise Ave?
samAdhAna- antaramen-se apanI taiyArI ho, nij svabhAvakI mahimA Aye ki yah main hUn aur yah main nahIn hUn, aisI mahimA Aye to vishvAs Ave.
mumukShu- mokShamArga prakAshakamen ToDaramalajI sAhabane pIchhe svAnubhavake viShayamen diyA hai ki jab gnAnI svarUp dhyAnamen jAtA hai, tab bAharamen shabdAdikA vikAr Adi jAnanemen nahIn AtA hai. to mAn lo, banduk kI AvAj ho rahI hai yA bAharamen koI manuShya bol rahA ho, yadi svarUp dhyAn lag gayA ho to usako us samayamen AvAjakA sambandha TUT jAtA hogA. agar khyAlamen AtA hai to shuddhaupayog nahIn ban pAyA.
samAdhAna- bAhar kuchh hove to, shuddhaupayogamen lIn hoe to usako kuchh mAlUm nahIn paDatA. bAhar upayog nahIn hai isaliye mAlUm nahIn paDatA. aisA lIn ho jAtA hai, svabhAvamen aisA lIn ho jAtA hai ki bAharamen kuchh bhI hove usako khyAl nahIn rahatA. aur svAnubhUtimen itanA lIn ho jAtA hai ki bAhar kuchh bhI hove, to khyAl nahIn rahatA. mAlUm nahIn paDatA hai. svabhAvamen lIn ho jAtA hai.
chhadmasthakA upayog jahAn jAtA hai, svamen jAtA hai to svamen lIn ho gayA hai. svabhAv chaitanyamUrti gnAn, Anandase bharA hai usakA vedan hotA hai. bAharakA khyAl nahIn rahatA hai. koI AvAj hotI hai, aisA hotA hai to bhI khyAl nahIn rahatA.
mumukShu- kAl thoDA hotA hai, usase palaT jAtA hai to phir khyAlamen A jAtA hogA?
samAdhAna- hAn, phir khyAlamen AtA hai. antarmuhUrtakA kAl hai. phir palaT jAy to khyAlamen AtA hai.
mumukShu- muniko sanyam, niyam aur tap sabamen AtmA samIp hI rahatA hai.
samAdhAna- "sanyam, niyam ne tap viShe AtmA samIp chhe'. AtmA samIp rahatA hai.
mumukShu- yahAn sanyamakA artha kyA antarmukh svasanmukhatAkA vedan yA bAharakA kaise baiThatA hai?
PDF/HTML Page 1477 of 1906
single page version
samAdhAna- antarakA sanyam hai. "sanyam niyam tap viShe AtmA samIp'. AtmAkI jo mukhyatA, AtmAkI UrdhvatA, AtmAkI samIpatA, AtmA dravyadRuShTi to sAthamen rahatI hai. dravyadRuShTike sAthamen AcharaN, usakA sanyam, tap sab sAthamenn rahatA hai. shuddharUp sanyam, shuddhAtmAkA sanyam, niyam sab sAthamen rahatA hai. shubh pariNAm hove to bhI usako dravyadRuShTi rahatI hai. sanyam, vAstavik sanyam to svarUpamen lInatA ho, vah sanyam hai. svarUpamen ugratA ho vah tap hai, vAstavik tapa. sanyam, niyamamen AtmAkI samIpatA jisamen rahatI hai. AtmAkA AcharaN jisamen rahatA hai, AtmAkA tap jisamen rahatA hai usako sanyam, niyam, tap sab kahanemen AtA hai. AtmA jisamen mukhya rahatA hai.
mumukShu- bAharakA jo shubhabhAv Adi hotA hai, usako isake andar shAmil nahIn kiyA.
samAdhAna- vah shAmil nahIn hai. vah sAthamenn rahatA hai. pAriNAmikabhAv dravyadRuShTignake sAthamen sanyam, niyam, tap, svarUpamen lInatA sab usake sAth (hotA hai). samyagdarshanapUrvak jo sanyam, niyam, tap hove usako sanyam, niyam, tap (kahate hain). samyagdarshanapUrvak hotA hai usako kahanemen AtA hai. AtmAmen-se sanyam pragaT hotA hai. AtmAmen-se niyam, AtmAmen- se tap ye sab hotA hai. usake sAth shubh pariNAm usakI bhUmikA anusAr shubh pariNAm rahatA hai. panch mahAvrat, aNuvrat usake sAth rahate hain. to upachArase sanyam, niyam kahanemen AtA hai.
mumukShu- un par upachArase kathan AtA hai.
samAdhAna- upachArase kathan hai.
mumukShu- ek jagah aur Apane likhA hai usamen, mujhe parakI chintA nahIn, mujhe parakI chintAkA kyA prayojan hai? merA AtmA sadaiv akelA hI hai. aisA gnAnI jAnate hain. bhUmikA anusAr shubhabhAv Ate hain. yahAn bhUmikA anusAr shubhabhAv Ate hain, to gnAnIko to shubh-ashubh donon banate hain. yahAn sirpha shabdamen shubhabhAv Ate hain to yahAn par to munikA hI laganA paDe.
samAdhAna- bhUmikAke anusAr shubhabhAv AtA hai. vah ... to usakI bhUmikAke anusAr, isaliye shubhabhAvakI bAt kI hai. isaliye vah munikA artha nahIn hai. mujhe kyA prayojan hai?
mumukShu- bhUmikA anusAr shubhAshubh donon Ate hain.
samAdhAna- hAn, vah to donon Ate hain. ek shubhabhAv AtA hai aisA nahIn hai, donon Ate hain. parantu shubhabhAvakI bAt kI hai. Ate to donon hain. vah bAt AtI hai na? mujhe kyA prayojan hai.
PDF/HTML Page 1478 of 1906
single page version
mumukShu- 87 bolamen.
samAdhAna- shubhase bAt kI hai. mujhe usake sAth kyA prayojan hai? mujhe AtmAke sAth prayojan hai, bAharake sAth prayojan nahIn hai. shubh bhUmikAke anusAr hote hain. usakI visheShatA nahIn hai. vah to bhUmikA anusAr hote hain. jIv aTak jAtA hai to shubhamen aTak jAtA hai. mujhe kisIkA prayojan nahIn hai. mujhe AtmAkA prayojan hai.
mumukShu- Apake jAtismaraN gnAnamen ham pAmaronkA bhI uddhAr AyA hogA.
samAdhAna- jo svarUp samajhe usakA uddhAr hotA hai. jo AtmAkA svarUp samajhe, bhedagnAn kare, usakA uddhAr-usakA bhavakA abhAv hotA hai. AtmAkA svarUp samajhe, usamen lInatA kare to usako AnandakA vedan hotA hai, svAnubhUti hotI hai. Anshik mukti to jab svAnubhUti hotI hai tab Anshik mukti hotI hai. visheSh mukti to Age baDhe to munionko chhaThaven-sAtaven guNasthAnamen jhulate hain to unhen visheSh AnandakA (vedan hotA hai), visheSh mukta dashA hotI hai. pUrNa mukti to kevalagnAn hotA hai tab hotI hai. bAdamen siddha dashA hotI hai. jo AtmAkA karatA hai, usako bhavakA abhAv hotA hai.
mumukShu- trikAl svabhAvako upAdeyapane grahaN karatA hai yA trikAlako mAtra jAnatA hai? anubhavake kAlamen gnAn svasanmukh huA. svasanmukh gnAyak svabhAvako pakaDatA hai to gnAyak svabhAvako upAdeyapane grahaN karatA hai yA mAtra trikAlI gnAyakako gnAn jAnatA hai?
samAdhAna- upAdeyapane jAnatA hai, upAdeyapane. dRuShTi aur gnAn donon upAdeyapane (grahaN karate hain). gnAn donon jAnatA hai. gnAn apane trikAl svabhAvako aur jo guNabhed, paryAy hai usako bhI jAnatA hai. aur gnAn apaneko upAdeyapane jAnatA hai.
mumukShu- ... jAnanA huA?
samAdhAna- hAn. gnAn jAnatA hai.
mumukShu- rAgakA gnAn to dUsare nambaramen paDatA hai. kyonki shuddhopayogamen to gnAn trikAlIkI or chalA jAtA hai. to upAdeyapane svako grahaN, gnAnamen gney karake jAnanemen svasanmukhatA le letA hai. to phir rAgako bhI jAnatA hai, aisA shAstramen likhAnanamen AtA hai. to phir dUsare samayake upayogake parasanmukhatAke kAlakA varNan hai?
samAdhAna- savikalpa dashAmen jAnatA hai. nirvikalpatAmen to rAg hai nahIn. upayogAtmak to nahIn hai. khyAlamen nahIn AtA hai rAg, to abuddhipUrvak ho jAtA hai. abuddhipUrvak ho jAtA hai.
mumukShu- abuddhipUrvak vah ho jAtA hai, matalab gnAnIkA upayog svako gney karanemen ekAgra ho jAtA hai? janAnemenn AtA nahIn isaliye abuddhipUrvak ho jAtA hai. buddhipUrvakakA to hotA nahIn.
PDF/HTML Page 1479 of 1906
single page version
samAdhAna- upayog apanA chalA jAy, isaliye rAg bhI abuddhipUrvak ho jAtA hai. upayog gayA to rAg bhI manda ho gayA hai. bAhar upayog Ave to rAg bhI AtA hai.
mumukShu- tIvratA le letA hogA?
samAdhAna- hAn.
mumukShu- matignAn, shrutagnAnake andar puruShArtha hai? ruchimen svabhAvakA jor rahatA hai, bolanemen bahut bAr AtA hai. lekin upayog haTe to na.
samAdhAna- bolanA, vichAramen AnA aur karanA...
mumukShu- alag bAt ho gayI.
samAdhAna- jAnanA dUsarI bAt hai aur karanA dUsarI bAt hai.
mumukShu- gyArah angamen nau pUrvakA gnAn jAnanemen khulA, lekin anubhUti binA .. rah gaye, koreke kore.
samAdhAna- jAnanekI bAt dUsarI hotI hai, karanekI bAt (dUsarI hai).
mumukShu- jIv hamArA ThagA nA aise, gnAnakA kShayopasham bahut dekhA, bahut dharmAtmA honge, aisA honge, aisA bhav-bhavamen, yA kriyAkANDamen dekhakar ThagA gayA. lekin antarakI dRuShTi aur anubhavake kAryakI kalA to bilakUl rah gayI.
samAdhAna- ruchi yathArtha hove to apanI or Aye binA rahatA nahIn. ruchi hove to.
mumukShu- Ajakal ek aisA vAtAvaraN-mAhol chalatA hai, bahut-se aisA kahate hain, jab mereko Apake pratAp-se kahIn bAhar jAnekA ban jAtA hai, tab pravachan Adike yogamen baDA dukh lagatA hai. to aisA ek prashna khaDA hai ki ham to kAnajIsvAmI gurudevake pAs gaye hue hain. aisA kahate hain. kAnajIsvAmIkA darshan kiyA hai, pravachan sunA hai, aisA. aur kAnajIsvAmI gurudevakI jay bhI sab log bolate hain. aisA ek vAtAvaraN-sA mAhol AtA hai. to us samay main kahatA hUn, vachanAmRut Adi chalatA hai, aur bhI bAten chalatI hai. to mainne kahA, agar gurudevashrIke pAs A pahunche hain to gurudevashrIko Apane dekhA hai to kyA dekhA? kyA gurudevako sharIr dekhA? kyA unakI ..dekhI? kyA unake vastra dekhe? kyA unakI vANI dekhI? shailI dekhI? gnAnakA kShayopasham dekhA? kAnajIsvAmI kise kahate hain? ye pahale mereko Ap batA do. usake bAdamen Apase bAt karun. merA abhiprAy to.. main bAlak hUn, ApakA bachchA hUn, lekin phir bhI gnAnIkA kyA dekhanA ki jo dekhA huA sachchA dekhA kahanemen Ave? jisakA darshan karane-se vAstavamen kAnajIsvAmI mile hain, merI sandhi juD jAya. aisA merA nivedan hai.
samAdhAna- antar-se dekhanA chAhiye. unakA AtmA kyA kArya karatA thA? vah
PDF/HTML Page 1480 of 1906
single page version
dekhanA chAhiye. unakI vANImen kyA AtA thA? vah apUrvatA kaise AtI thI? unakA AtmA kyA kArya karatA hai? bhedagnAnakI dhArA kaisI thI? ve apUrva AtmAkI kaisI bAt karate the? vah dekhanA chAhiye. bAharase dekhane-se dekhanA (nahIn huA). unakA antar dekhanA chAhiye. unakI antarakI shailI-antarakI pariNati-jo kAm karatI thI usako dekhanA chAhiye. antar pariNati jo kAm karatI thI vah unakI vANImen AtA thA. vANIke pIchhe ve kyA kahate the, usakA Ashay samajhanA chAhiye. vah dekhanA chAhiye.
mumukShu- nikaTamen ek kShetramen rahate hue bhI, aise param kRupAlu mahAn gurudev, chaitanya hIrA hindustAnakA thA. jinakA antarangakA abhiprAy... darshan aur milan huA hai. bAkI to..
samAdhAna- unakA abhiprAy nahIn samajhA to kahAn mile hain. hindustAnamen ve mahAn pratApI the. sabako jagA diyA. sabakI ruchi palaT gayI, unakI vANIke nimittase. ve kyA kahate the, vah samajhanA chAhiye. hajAron, lAkhon jIvonkI ruchi palaT gayI. sab kriyAmen dharma mAnate the. (usake bajAy) antaramen karanA hai, yah sabako batA diyA. parantu visheSharUpase ve kyA kahate the, yah samajhanA chAhiye. unakI pariNati kaisI thI aur mArga kyA batAte the? vah samajhanA chAhiye.
samAdhAna- .. svayamko yathArtha vishvAs karanA chAhiye. vishvAs karanA chAhiye ki yahI main hUn, anya main nahIn hUn. aise vishvAs Ave to ho. andar shankAshIl ho to kuchh hotA nahIn. yahI main hUn, aisA vishvAs honA chAhiye. yah main chaitanya to chaitanya hI hUn, yah main nahIn hUn. yah gnAn yA yah gney yA yah gnAn yA sAmAnya, visheSh aise shankAshIl hotA rahe to kuchh nakkI nahIn hotA. svayamko andar yathArtha honA chAhiye ki yah gnAyak svabhAv hai vahI main hUn, yah main nahIn hUn. parantu vikalpAtmak nahIn, antaramen svabhAv grahaN kare to ho. svabhAvako grahaN kiye binA nahIn hotA hai.
mumukShu- ... gnAyaka. aur gnAyak mAne ananta guNakA abhed piNDa.
samAdhAna- use ananta guN-ananta guN aise vikalpa nahIn Ate hain. use shraddhAmen aisA A jAtA hai ki main ananta shaktise bharA dravya hUn. ek-ek guN par bhinna-bhinna dRuShTi nahIn karatA ki yah gnAn hai, yah darshan hai, yah chAritra hai. vichAr kare vah alag bAt hai, parantu use dRuShTimen to akhaNDa gnAyak, gnAyakakA pUrA astitva A jAtA hai. pUrA astitva antaramen-se grahaN honA chAhiye. aur vah kab grahaN ho? ki antaramen jab laganI lage ki main merA svabhAv kaise grahaN karun? aisI antar-se lage tab use svabhAv grahaN hotA hai. bAkI vichArase grahaN kare vah ek alag bAt hai. antaramen- se grahaN kare tab yathArtha hotA hai.
PDF/HTML Page 1481 of 1906
single page version
bAhar ananta kAlase rukA, bAhya kriyAmen rukA, shubhabhAvase dharma hotA hai aisA mAnA. parantu us shubhabhAvase puNya bandha huA, devalokamen gayA, parantu svabhAv grahaN nahIn kiyA. gurudevane svabhAv grahaN karanekA mArga batAyA. ki tU chaitanya hai use grahaN kara. bAkI sab vibhAv hai, terA svabhAv nahIn hai. chaitanyako antaramen-se grahaN kar to hI yathArtha muktikA mArga hai. aur usamen svabhAvako grahaN karane-se hI yathArtha muktikA mArga pragaT hotA hai. dharma usamen hai, muktikA mArga usamen hai. pahale Anshik hotA hai, phir usakI sAdhak dashA baDhate-baDhate visheSh hotA hai.
mumukShu- chhaThavIn gAthA hai usamen pratham pairegrAphamen bhI gnAyak AtA hai aur dUsare pairAgrAphamen bhI gnAyak AtA hai. to prathamamen pramatta-apramattase rahit kahA aur dUsaremen parako jAnane par gnAyakapanA prasiddha hai, aise bAt lI. to usamen...?
samAdhAna- sabamen gnAyak hI hai. pramatta-apramattamen bhI tU gnAyak rahA hai. aur parako jAnanemen bhI tU gnAyak rahA hai. pararUp nahIn huA hai. tU gnAyak hai. pratyek avasthAmen tU gnAyak to gnAyak hI hai. gnAyak par dRuShTi kara. tU gnAyak hI hai, aisA kahate hain.
mumukShu- gnAyak mAne trikAlI dhruv dravya yA...?
samAdhAna- trikAl anAdiananta gnAyak hai vaha. use grahaN kara. par Upar- se dRuShTi uThAkar tU gnAyakako grahaN kara. koI bhI sAdhak dashAkI paryAyamen bhI tU gnAyak hI hai. vibhAvakI paryAyamen, sAdhakakI paryAyamen, gney gnAt ho us dashAmen bhI tU gnAyak hai.
gnAyak kab gnAt ho? use sAdhakakI paryAy pragaT ho tab gnAyak gnAt hotA hai. gnAyak to anAdikA hai, parantu vah gnAyak gnAyakarUp-se vedanamen kab Ave? ki usakI sAdhak dashAkI paryAy pragaT ho to. sva sanmukh usakI dRuShTi jAy, sva sanmukh apaneko dekhe to gnAyak gnAyakarUp hai. sva prakAshanakI dashAmen bhI gnAyak, bAhar jAye to bhI gnAyaka. gnAyak to gnAyak hI hai.
mumukShu- ek bAr jisako sva prakAshan ho gayA, use phir par prakAshanamen bhI gnAyak prasiddha hai, aiese lenA?
samAdhAna- sarva prakArase. vahAn to sAdhak dashAkI bAt hai. sarva prakArarase tU gnAyak hI hai. sva prakAshanamen gnAyak aur bAhar jAy to gnAyaka. gnAyakatAko chhoDatA nahIn. sAdhak dashAmen bAhar jAy to bhI gnAyak hai aur antaramen gnAyak hai. gnAyak to gnAyak hai.
anAdiananta... to bhI gnAyak hI hai. bAhar jAye to ekatvabuddhi huyI, parantu vah gnAyak gnAyakatA chhoDatA nahIn. usake vedanamen aisA AtA hai ki main pararUp ho gayA. parantu gnAyak to gnAyak hI hai. gnAyak apanA svabhAv chhoDatA nahIn.
PDF/HTML Page 1482 of 1906
single page version
mumukShu- us gnAyakako dRuShTimen lenA?
samAdhAna- us gnAyakako dRuShTimen lenA.
mumukShu- mAtAjI! arUpIko viShay banAneke liye kis mAdhyam-se.. AtmA hai, rUpI to hai nahIn, arUpIko kis tarah viShay banAyA jAy?
samAdhAna- arUpI hai, lekin vastu to hai na. arUpI arthAt gnAnasvabhAvI hai. arUpI arthAt use varNa, gandha, ras, sparsha nahIn hai. gnAnasvabhAv usakA svarUp hai. gnAnasvabhAvI to hai. vah to asAdhAraN guN hai. to gnAnasvabhAv to khyAlamen AtA hai. vah lakShaN to khyAlamen AtA hai. isaliye gnAnasvabhAvase pahachAn lenA ki jo gnAn lakShaN hai vah gnAyak hai. gnAnalakShaNase akhaNDa dravyako grahaN kar lenA. arUpI hai to bhI grahaN hotA hai.
vastu hai, arUpI kahIn avastu to nahIn hai. vastu hai. vibhAv dekhanemen nahIn AtA hai, bhItaramen jo vikalpa Ate hain vah dekhanamen kahAn Ate hain? vah to vedanamen Ate hain. koI vikalpa Ave, anek prakArake vikalpa Ankh-se dekhanemen nahIn Ate. vikalpa dekhanemen nahIn Ate hain. vedanamen Ate hain. to usI prakAr gnAn bhI dekhanemen nahIn AtA. gnAn vedanamen AtA hai ki gnAnasvabhAvI main hUn. jAnanevAlA, jo jAnatA hai vah main hUn. yathArtha vedan nahIn, parantu gnAnakA svabhAv khyAlamen A sakatA hai ki yah gnAnasvabhAv hai. vikalpako jAnanevAlA main hUn, usako khyAlamen lene-se, vikalpako jAnatA hai utanA mAtra usakA svabhAv nahIn hai. main ananta gnAyak svabhAv, ananta jAnanevAlA svabhAv hai vah main hUn. akhaNDako grahaN karanA.
arUpI hai to bhI khyAlamen AtA hai. vikalpa khyAlamen AtA hai to gnAnasvabhAv kyon khyAlamen nahIn Ave? jAnanevAlA bhI khyAlamen AtA hai. vikalpako jo jAnatA hai, vikalpa sab chale jAte hain aur jAnanevAlA to rahatA hI hai. jo vikalpa chalA gayA, usakA gnAn to rahatA hai. aisA-aisA, aisA-aisA vikalpa AyA, usakA jAnanevAlA rahatA hai. vah jAnanevAlA hai vah main hUn. akhaNDa jAnanevAlA-jAnanevAlA gnAyakakA astitva hai vah main hUn.