PDF/HTML Page 151 of 1906
single page version
samAdhAna- .. aisA nakkI karake bArambAr usake vichAr kare ki main to bhinna hI hUn, ye vikalpa merA svarUp nahIn hai. aise andarase dRuDhatA kare, bArambAr usakA prayAs kare, usakI laganI lagAye. khAte-pIte, jAgate-sote, svapnamen sabamen usakI laganI hotI hai ki main to bhinna hI hUn. aisI antarase laganI laganI chAhiye. bArambAr main bhinna hUn. aise bhedagnAnake prayAs sahita. yathArtha bhedagnAn, sachchA bhedagnAn bAdamen hotA hai, parantu pahale usakI laganI lage. tabatak vichAr kare, vAnchan kare, dev-guru-shAstrakI mahimA Aye. gurudev kyA kahate the, bhagavAnane pUrNa svarUp prApta kiyA, guru kaise hote hain, gurukA kyA svarUp hai, gurudevane kyA mArga batAyA, yah sab nakkI kare. shAstramen kyA mArga AtA hai, yah sab nakkI kare. dev-guru-shAstrakI mahimA kare, vah sab shubhabhAv hai, lekin vah pahale Aye binA nahIn rahate. abhI AtmA-shuddhAtmA prApta nahIn ho, tab tak bIchamen Ate hain. parantu use dhyey yah hotA hai ki mujhe shuddhAtmA prApta karanA hai. mujhe AtmA kaise prApta ho, aisI antarase laganI laganI chAhiye. use khaTak rahA kare.
jisakI svayamko ichchhA ho aur vah nahIn milatA ho to andar kaise bAr-bAr yAd AtA hai, vaise use yAd Aye. apanI mAn ho, to merI mAn, jahAn bhI jAye koI pUchhe, tU kaun hai? terA nAm kyA? bAlak samajhatA nahIn ho to (kahatA hai), merI mAn, merI mAn kare. merI mAn, merI mAn kaisA antaramen hotA hai?
vaise mujhe AtmA kaise prApta ho? aisI laganI laganI chAhiye. usakA prayAs kare, bArambar usake bhedagnAn karanekA abhyAs kare, bArambAr main bhinna hUn, bhinna hUn. mAtra vikalpa mAtra Upar-Uparase kare vah alag bAt hai, parantu antarase honA chAhiye.
mumukShu- AtmA to apane pAs hI hai, to phir?
samAdhAna- apane pAs hai, dRuShTAnta to aisA hI hotA hai. AtmA apane pAs hai, lekin bhUl gayA hai. use aisA ho gayA hai, mAno main bichhaD gayA hUn. aisA use ho gayA hai. bhUl gayA hai. AtmA svayam hI hai, lekin main bichhaD gayA, mAno AtmA dUr chalA gayA ho aur main bhUlA paD gayA hUn. mAno sharIramen ekamek ho gayA, mAno gum gayA ho aisA use ho gayA hai. jaise bakarIke jhunDamen sinh A gayA aur bhUl
PDF/HTML Page 152 of 1906
single page version
gayA ki main sinh hUn, main bakarI hUn, usake jaisA ho gayA hai. sinh bhUl gayA ki main kaun? ye bakare alag hai aur merA lakShaN alag hai, yah bhUl gayA. aise svayam bhUl gayA hai. usamen sinhako koI kahanevAlA mile ki are..! is bakareke jhunDamen tU sinh hai. lakShaNase pahachAn karavAye.
isaprakAr gurudev lakShaNase pahachAn karavAte haiain ki are..! tU to AtmA jAnane vAlA hai, ye sharIr tU nahIn hai. tU usase bhinna hai, tU dekha. andar jAnane vAlA AtmA hai. aise gurudev mArgakI pahachAn karavAte hain, us mArgako bArambAr dRuDhatA karake grahaN karanA chAhiye. usake liye sab chhoD de, aisA kuchh nahIn hotA, andarakI ruchi laganI chAhiye. use antaramen ras kam ho jAye. ras kam ho jAye. bAhar sab rahatA hai, bAhar sab karatA ho, lekin andar use ras chhUT jAtA hai.
mumukShu- andarakI ruchi kab ho? jab dukh ho tab hotI hai?
samAdhAna- dukh ho aisA nahIn, parantu andar nakkI ho ki gurudev kahate hain vah alag hai, AtmA bhinna hai. bhale sachchI pratIt bAdamen (hotI hai), parantu andarase aisA laganA chAhiye ki is AtmAmen hI sab hai, bAharamen kahIn bhI nahIn hai. sukh bAhar kahIn nahIn hai. jahAn dekho vahAn, khAte-pIte, sote-jAgate, ghumanemen-phiranemen kahIn bhI sukh nahIn hai, aisA use nakkI honA chAhiye. sukh mere AtmAmen hai. andar AtmA koI anupam aur apUrva hai, aisA use nakkI ho ki AtmA koI alag hai, to use us or ruchi lage.
lekin yah kaun batAye? gurudev batAte hain. mArga batAyA hai. sab log kahAn paDe the. kriyA kare, thoDA bAharase kare ki thoDA ye kar liyA, upavAs kar liyA, ye kar liyA to dharma ho gayA. dharma usamen nahIn hai. dharma andar AtmAmen hai. vah to shubhabhAv kare. upavAs kare to shubhabhAvase puNya bandhatA hai, devalok hotA hai, usase bhavakA abhAv nahIn hotA. aise devake bhav jIvane ananta kAlamen bahut kiye, parantu mokSha nahIn huA. bhavakA abhAv to AtmAko pahachAne to hotA hai. lekin jabatak vah nahIn hotA tabatak bIchamen shubhabhAv Ate hain. dev-guru-shAstrakI mahimA Adi (hote hain). antaramense bAharakA sab ras chhUT jAye.
.. jaise honA hogA vaisA hogA, parantu usamen puruShArtha sAthamen hotA hai. svayamko to aisA hI vichAr karanA hai ki main puruShArtha karun. puruShArthakA kramabaddhake sAth sambandha hai. aisA mAne ki jaisA honA hogA vaisA hogA. to-to phir jo pariNAm Aye usamen juD jAye. ye ashubhabhAv, ekatvabuddhise jaD jAtA hai, aisA jo karatA hai ki jaise honA hogA vaisA hogA, to phir khAnemen-pInemen har jagah ekatvabuddhi ras lene vAlA,
PDF/HTML Page 153 of 1906
single page version
use sharIr so main aur main so sharIr, aisI buddhi hai, puruShArthakI or jisakI dRuShTi hI nahIn hai, to usakA kramabaddha eaisA hotA hai ki use bhavakA abhAv nahIn hotA. parantu jisake hRudayamen aisA ho ki main puruShArtha karun, main mere bhAvako badalUn. mujhe ek shuddhAtmA chAhiye, mujhe aur kuchh nahIn chAhiye. to use us jAtakA kramabaddha hotA hai ki use muktikI orakA hotA hai.
kramabaddhakA puruShArthake sAth sambandha hai. jisakI ruchi AtmAkI or jAye usakA kramabaddha mokShakI or hotA hai. parantu jisakI ruchi sansArakI or ho, use kramabaddha sansArakI or hotA hai. svayamko to aisA hI vichAr karanA hai ki main puruShArtha karun. kramabaddha-kudaratamen jo honevAlA hai vah hogA, parantu svayamko aisA vichAr karanA ki mujhe-main puruShArtha karun. mere AtmAke pariNAm badalakar main gnAyakako pahachAnun. svayamko aisA vichAr karanA chAhiye.
yadi svayam aisA vichAr kare ki sab kramabaddha hogA to phir svayamko kuchh karanA nahIn rahatA hai. to jaise Aye vaise pariNAm chalate rahe, (kyonki) svayamko kuchh karanA hI nahIn hai. puruShArthake sAth kramabaddhakA sambandha hai. svayamko to ruchi palaTakar puruShArtha karanA. kramabaddha isaprakAr hai. kramabaddhakA puruShArthake sAth sambandha hai.
mumukShu- kramabaddha aisA ki kahIn juDanA nahIn, dekhate rahanA, Aye use rokanA nahIn.
samAdhAna- juDanA nahIn vah bhI puruShArtha huA na? juDanA nahIn vah andar us jAtakA puruShArtha huA. mujhe juDanA nahIn hai, aisA bhAv AyA vah puruShArtha hI hai ki mujhe nahIn juDanA hai. juDanA nahIn hai, mujhe bhedagnAn karanA hai, gnAyakako pahachAnanA hai. to vah puruShArtha huA, vah to puruShArtha huA.
mumukShu- yAnI achchhA kiyA na?
samAdhAna- hAn, vah achchhA hai, lekin vah puruShArtha huA. usake sAth kramabaddha (hai), puruShArthake sAth kramabaddha huA usake sAth kramabaddha achchhA hotA hai. jo aisA kahe ki mujhe juDanA nahIn hai, aisA nahIn rakhe aur kahe ki kyA karun? juD jAtA hUn. kramabaddha aisA thA. aisA kare usakA kramabaddha achchhA nahIn hotA. juD jAtA hUn, kyA karun? karmakA uday hai. aisA mAne to usakA kramabaddha achchhA nahIn hotA. aisA kahe ki mujhe nahIn juDanA hai, mujhe AtmAko pahachAnanA hai, to usakA kramabaddha achchhA hotA hai. AkUlatA nahIn karanI, shAntise puruShArtha kare. lekin puruShArthakI or jisakI dRuShTi ho usakA hI kramabaddha achchhA hotA hai.
mumukShu- kramabaddhamen puruShArtha karanA..
PDF/HTML Page 154 of 1906
single page version
samAdhAna- kramabaddhamen puruShArtha kare, lekin svayamko to aisA hotA hai na ki main puruShArtha karun, mere bhAv badalUn. bhale kramabaddhamen. parantu svayamko to aisA vichAr AnA chAhiye ki main puruShArtha karun. kramabaddhamen puruShArtha AyegA, aisA vichAr kare to bhI puruShArtha nahIn hotA. kramabaddhamen puruShArtha hogA, aisA mAne to use puruShArtha nahIn hotA. main palaTun, pariNAm merI or Aye, mujhe ye nahIn chAhiye. svayam yadi aisA vichAr kare ki main palaTun, use hI kramabaddhamen puruShArtha AtA hai, dUsareko nahIn AtA. svayamko to aisA hI lenA. usamen to kudaratakI paryAyen svayam pariNamati hai. svayam pariName use tujhe kyon dekhane jAnA hai? kramabaddha apane Ap palaTatA hai. sabhI paryAyen kudaratI palaTatI hai, use tujhe nahIn dekhanA hai. tU tere puruShArthakI or najar kara.
aisA vichAr kare ki kramabaddhamen puruShArtha hogA to hogA. to use puruShArtha nahIn chalatA. aisA vichAr kare to bhI. aisA vichAr kare to usakA puruShArtha manda paD jAye. to puruShArtha nahIn chalatA. svayamko to aise hI lenA hai ki main puruShArtha karun. to usakA kramabaddha mokShakI or Aye. mujhe ek gnAyak chAhiye, aur kuchh nahIn chAhiye. mujhe sankalpa-vikalpa AkUlatAmay hai, vah nahIn chAhiye. mujhe ek AtmA anupam hai vahI chAhiye. aisI bhAvanA kare. mujhe puruShArtha karake mujhe hI palaTanA hai. aise vichAr Aye to usakA kramabaddha palaTatA hai. svayamko aise hI vichAr Ane chAhiye.
mumukShu- nahIn to svayamko svanyake AdhIn koI pariNAm hI nahIn rahe aur dUsarA kramabaddha..
samAdhAna- hAn, svayam svAdhIn nahIn rahA. koI kar degA aisA ho gayA. kramabaddha mujhe puruShArtha kar degA, tujhe kyA karanA hai? kramabaddha puruShArtha karegA to tujhe puruShArtha hogA hI nahIn. terA puruShArtha manda hI ho jAyegA. aisA vichAr karanA. AtmArthIonko, jise AtmAkI lagI hai, vah aise vichArommen rukatA nahIn. bIchamen use vah bachAvakA pahalU A jAtA hai. jo AtmArthI hain, vah aisA mAnate hain ki merI kShati hai. merI kShatike kAraN main rukA hai, merI mandatA hai. merI mandatA hai, merI ruchikI kamI hai, mere puruShArthakI kamI hai, to hI vah Age baDhatA hai.
... kAraN vah hai. paradravyakA svayam kartA nahIn hotA. paradravyamen jo honA hogA vah hotA hai. vahAn kramabaddhamen khaDA rahe. apane puruShArthamen yadi kramabaddha legA to puruShArtha manda ho jAyegA. bAharake uday, puNya-pApake uday, bAharake pheraphAr Adi sab kramabaddha (hai). antaramen kramabaddha hai, parantu vah kramabaddha, svayam jignAsu AtmArthI hitakI or jAne vAlA apane puruShArthakI or hI dekhane vAlA hotA hai. aur us puruShArthake sAth kramabaddhakA sambandha hai. akelA kramabaddha mokShakI or jo jAtA hai, vah akelA nahIn
PDF/HTML Page 155 of 1906
single page version
hotA. puruShArthake sAth kramabaddhakA sambandha hotA hai. kAlalabdhi, puruShArtha, kShayopasham sabakA sambandha hai, usamen puruShArtha mukhya hai. jaisI puruShArthakI gati mumukShukI hotI hai, us anusAr sab palaTatA hai.
mumukShu- puruShArtha manda paDe to samajhanA ki kramabaddha abhI baiThA nahIn hai.
samAdhAna- hAn, to kramabaddha sachche svarUpamen samajhA hI nahIn. kramabaddhako sachchA samajhA hI nahIn.
mumukShu- jaisA Ap kahate ho usamen to puruShArtha hI...
samAdhAna- puruShArthakI or hI jAnA, mukhya puruShArtha hai. sab kartAbuddhi chhuDAnekI bAt hai. andarake puruShArthakI mandatAke liye vah nahIn hai. tU gnAyak ho jA. gnAtAkI dhArA AyI, usamen puruShArtha A gayA. gnAyak huA usamen bhedagnAnakA prayatna A gayA.
mumukShu- kar sakatA nahIn, to akartA svabhAv par lakShya rakhanA?
samAdhAna- apanI paryAy nahIn palaT sakatA, vah bAt ek orakI hai. dravyake joramen kahatA hai. bAkI apanI paryAyako ek apekShAse badal sakatA hai. ekAnta nahIn badal sakatA aisA nahIn hai. ashubhamense shubhamen Aye aur shubhamense shuddhamen jAtA hai. vah apane puruShArthakI gatise hI hotA hai. vah use koI nahIn kar detA. vah apaneAp hotA hai, aisA kuchh nahIn hai.
dravyadRuShTike joramen, dravyadRuShTimen aisA Aye ki paryAy apaneAp hotI hai. apaneAp hotI nahIn, dravyake Ashrayase paryAy hotI hai. paryAy Upar-Upar nahIn hotI. usakI ruchi jis orakI ho us jAtakI paryAy vaisI hotI hai. paryAyakA kartA svayam nahIn hai, vah ek orakI bAt hai. dravyadRuShTikI apekShAse kahanemen AtA hai. dravyake Ashrayase paryAy hotI hai. paryAy Upar-Upar nahIn hotI.
... kI paryAy apaneAp nahIn hotI. jo darshan, gnAn, chAritra pragaT hote hain, to vah dravyadRuShTike Alambanamen hotI hai. vah Alamban apaneAp nahIn ho jAtA. usakA koI kartA nahIn hai, aisA nahIn hai. dravyake Ashrayase hotI hai. dravyadRuShTike Alambanake balase hotI hai. usamen gnAnake sAth, lInatA sAthamen hotI hai. sAdhanA honI hogI to hogI, vah paryAy apane Ap hogI, aisA nahIn hai. dravyadRuShTike balamen aisA kahanemen AtA hai. bAkI to vah ekAnta ho jAtA hai.
mumukShu- ... kahate hain to aisI koI vivakShA hai ki dravyadRuShTikA..
samAdhAna- nahIn, dravya shAshvat hai aur paryAy ansh hai. isaliye paryAyakA pariNaman paryAy svatantra kare, aisA kahanemen AtA hai. kahanemen AtA hai yAnI vah ansh hai aur vah trikAl hai. arthAt vah paryAy Upar-Upar nahIn hai. koI dravyakA use Ashray nahIn
PDF/HTML Page 156 of 1906
single page version
hai, binA Ashray paryAy pariNamit ho gayI, aisA nahIn hai. dravyake Ashrayase paryAy pariNamati hai. paryAy ek ansh hai isaliye use bhinna karake paryAy svayam pariNamit huyI, aisA ek apekShAse kahanemen Aye. parantu vah dravyake Ashray binA Upar-Uparase pariNamit huyI, aisA nahIn hai.
mumukShu- dravyakA Ashray to barAbar hai ki paryAyako dravyakA Ashray to hotA hai. parantu Ashray dravyakA rakhakar bhI svatantrarUpase pariNamatI hai, aisI koI vivakShA hai?
samAdhAna- svatantra pariName yAnI dravyake hAthamen Dor nahIn hai aur use ThIk paDe vaise pariNamatI hai, aisA nahIn hai. mokShamArgakI Dor usake hAthamen hai. vibhAvakI or jAnA ho to vah svatantra jAye aur svabhAv (kI or jAnA hai to vahAn jAye), aise paryAy nahIn jAtI. usake hAthamen Dor hai. Dorako kis or le jAnA, vah usake hAthaman hai. dravyadRuShTike hAthamen usakI Dor hai.
mumukShu- akAraN pAriNAmik dravya.
samAdhAna- akAraN pAriNAmik dravya bhI alag hai. ise andar puruShArthase pragaT paryAy hotI hai. ye aise kyon pariNamA? akAraN pAriNAmik hai. lekin jo buddhipUrvak puruShArtha hotA hai, usamen usakI Dor usake hAthamen hai. Dor hAthamen nahIn hai aur ThIk paDe vaise paryAy pariNamatI hai, aisA nahIn hai. usakI pUrI dishA badal gayI hai. dravyadRuShTikA Alamban hai. Alambanake joramen sab paryAy is or AtI hai. usake Alambanake joramen AtI hai.
mumukShu- Dor usake hAthamen hai, vahI usakI svatantratA hai.
samAdhAna- vah usakI svatantratA hai. paryAy alag phiratI hai, aisA nahIn hai. dravyake Ashrayase (hotI hai). Dor usake hAthamen hai-sAdhakake hAthamen. vah mukhya rahatA hai. AtmA kaise samajhanA?
samAdhAna- .. use kaise samajhamen Aye, nau tattva aur chhah dravya? dhyey honA chAhiye.
.. use sukhakA hotA hai. bAkI AtmA koI mahimAvant hai, ek alag tattttva hai, usamen agAdh gnAn bharA hai, usake ananta guN koI apUrva hain, aise bhI mahimA Aye. tattva koI agAdh gambhIratAse bharA hai, aise bhI mahimA AtI hai. koI agAdh gambhIratA hai. use ek gnAnase pahachAn sake aisA hai. anya koI rItase pahachAnA nahIn jAye aisA hai. aisA koI mahimAvant padArtha (hai). antaramen jAye, usamen dRuShTi kare, usamen lInatA kare to pahachAnamen Aye. aisA koI anupam hai ki jise kisIkI upamA lAgU nahIn paDatI, aisA anupam hai. aise bhI mahimA AtI hai. padArthakI anupamatAse, padArthakI
PDF/HTML Page 157 of 1906
single page version
gambhIratAse, padArthake ananta guNonse ki jisake guNonkA pAr nahIn hai. aisA agAdh tattva kaisA hogA? aise bhI mahimA Aye. ... parantu mukhya use sukh (hai), bhaTakatA hai usamen sukhakI ichchhAse bAhar bhaTakatA hai. jahAn dukh lagatA hai, vahAn-se ekadam pIchhe muD jAtA hai. jahAn atyant dukh aur AkUlatA, jahAn dukhake prasang Aye vahAn-se bhAgatA phiratA hai. kahAn sukh mile, kahAn sukh mile?
mumukShu- vah to jIvakI svAbhAvik paryAy hai ki dukh ho vahAn-se bhAganA.
samAdhAna- bhAganA, vahI use pariNatimen andar hotA hai. .. lage, phir bhale hI apanI kalpanAse dukh lagA ho, parantu dukh lagatA hai isaliye vah bhAgatA hai. aisI use pratIt ho ki sukh bAhar to nahIn hai, jahAn sukh lene bhAgatA hUn, vahAn kahIn bhI sukh to milatA nahIn. isaliye sukh koI aur jagah hai. koI antaramense, aisA sukh antar tattvamense A jAo ki jo sukh antaramen honA chAhiye. aisA samajhakar vApas muDatA hai. jo shAshvat hai, jise bAhya sAdhanakI koI jarUrat nahIn hai, jo parAdhIn nahIn hai, jo svayamsiddha hai, jise koI toD nahIn sakatA, jise koI vighna nahIn Ate. usake liye svayam vApas muDatA hai. AtmA gnAyak jAnane vAlA hai, usakA gnAnaguN koI apUrva hai. aisA samajhakar bhI muDatA hai, parantu mukhya to use sukhakA hetu har jagah hotA hai. sukhakA hetu har jagah hotA hai.