PDF/HTML Page 1743 of 1906
single page version
samAdhAna- sharIr tattva bhinna, yah jaD tattva bhinna, aisA use sahaj rahatA hai, nirantara. usakI koI kriyAko main kar nahIn sakatA. aisA sahaj rahatA hai.
mumukShu- samay-samayamen apanemen vibhaAv pariNAm hote hain aur vah sab vibhAvake pariNAm paramen akinchitkar hai, aisA spaShTa usake gnAnamen AtA hai?
samAdhAna- vibhAvake pariNAm aur sharIr jaD kriyA, vah donon tattva tyant bhinna hain. aur vibhAv pariNAm usake gnAnamen vartatA hai ki ye merA svabhAv nahIn hai. vah svabhAv mujh-se atyant bhinna hai. parantu jo vibhAvakA pariNaman hotA hai, vah mere puruShArthakI mandatA-se hotA hai. aisA use gnAn vartatA hai. parantu use sahaj gnAyakarUp pariNaman vartatA hai ki ye vibhAv merA svabhAv nahIn hai. apanA bhinna astitva grahaN karatA hai, use nirantar vartatA hai. vibhAv hai vah merA svabhAv nahIn hai. isaliye usase use bhinna bhedagnAn vartatA hai. parantu vah jAnatA hai ki ye jo vibhAvakA pariNaman hotA hai, vah mere puruShArthakI mandatA-se hotA hai.
mumukShu- merA prashna aisA hai ki samay-samayamen rAg to, aisA karun, phalAnA karun aisA hotA hai aur usI kShaN samyagdRuShTikA gnAn aisA jAne ki is rAgakI arthakriyA bAharamen kuchh nahIn hai.
samAdhAna- hAn, aisA hotA hai. phir bhI bAharakA jo bane vah kahIn hAthakI bAt nahIn hai, vah use vartatA hI rahatA hai.
mumukShu- nirantar nishankapane aisA vartatA hai?
samAdhAna- nishankapane vartatA rahatA hai. ye rAg jo hotA hai, us anusAr bAhar bane hI, aisA nahIn hotA. pratyek dravya svatantra hai. bAharakA sab svatantra, rAgakI kriyA svatantra, sab svatantra hai. nishankapane sahajapane vartatA hI rahatA hai.
mumukShu- ye jo gnAnIkA antar pariNaman khyAlamen AtA nahIn, isaliye anek bAr aisI shankA ho jAy ki sarva prakArakA rAg to hotA hai ki aisA karun, vaisA karun, vah sab hotA rahatA hai, phir bhI aisA bhI rahatA hogA?
samAdhAna- hAn, vah kahe, aisA bole ki aisA karo, isakA aisA karo, usakA
PDF/HTML Page 1744 of 1906
single page version
vaisA karo. phir bhI use aisI ekatvabuddhi nahIn hotI ki aisA karane-se aisA hI hogA. aisI use ekatvabuddhi nahIn hai. usase bhinna pariNaman (vartatA hai). vah samajhatA hai ki jaisA honA hogA vaisA hI hogA. aisA sahaj vartatA hai. phir bhI vah kahe aisA ki, aisA karo. vikalpa bhI aisA Aye ki yah karane jaisA hai. aisA vikalpa Aye. parantu vah jaisA bananA hotA hai, vaisA hI banatA hai. use sahaj vartatA hai.
mumukShu- koI bhI paradravyakI jo kriyA ho rahI hai, vah to usase hI ho rahI hai. rAgakA koI kArya nahIn hai, aisA spaShTapane usake khyAlamen rahatA hai.
samAdhAna- spaShTapane khyAl rahatA hai. rAgakA mAtra nimitta banatA hai. usakA mel ho jAy to ho jAya. mel na khAy to vah svatantra hai. jo bananevAlA hotA hai vahI banatA hai. aisI ekatvabuddhi use hotI hI nahIn ki aisA rAg huA to aisA honA hI chAhiye. use barAbar khyAl hai ki jo bananevAlA hai vaise hI banatA hai. dhAraNA anusAr kuchh hotA hI nahIn. pratyek dravya svatantra pariNamatA hai.
bAharake sab anek jAtake prasang, vah koI kArya rAgake adhIn ho aisA nahIn hai. sharIrakA pariNaman bhI apane adhIn nahIn hai. koI rAgake adhIn nahIn hai. isakA aisA, isakA aisA karo, vah bhI hAthakI bAt nahIn hai. vah bhI koI davAIse miTe yA usase miTe vah koI hAthakI bAt nahIn hai. svatantra nishankapane use pratIt vartatI hI rahatI hai. use yAd nahIn karanA paDatA. use ekatvabuddhi aisI tanmayatA nahIn hotI ki aisA karane-se aisA hogA hI. aisI ekatvabuddhi hI nahIn hotI, usase nyArA hI rahatA hai.
samAdhAna- .. do dravyakI svatantratAkI pratIti sAthamen ho to hI main gnAyak hUn, aisI use dRuShTi (rahe), to hI usakA abhyAs ho sakatA hai. do dravyakI svatantratA jo svIkAr nahIn karatA, use gnAyak hUn, aisA kab Aye? ki main parase bhinna hUn. ye parapadArtha hai usase main bhinna main ek chaitanyadravya svatantra gnAyak hUn. vibhAv svabhAv bhI merA nahIn hai aur main ek gnAyak hUn, aisA svayamko bhinna kab bhAsit ho? ki paradravya-se bhinna svayamko pratIti ho aur main svatantra dravya hUn aur ye paradravya svatantra hai, dononkI svatantratA lage to hI gnAyak dravyakI pratIti ho. in dononkA sambandha hai. bhedagnAn jise ho, main gnAyak hUn, aise bArambAr apane nij astitvako grahaN kare, use do dravyakI svatantratAkA nirNay hue binA rahatA hI nahIn. use sambandha hai.
mumukShu- us sambandhit anek prakArake vikalpa Ate hain. main merI bAt Apako karatA hUn. sansthAkA ... mujhe aisA hotA hai ki do dravyakI svatantratA hai. jo honevAlA hai vah hogA. athavA pratyek dravya svatantrarUp-se pariNamate hain. rAgake kAraN koI pheraphAr
PDF/HTML Page 1745 of 1906
single page version
honevAlA nahIn hai. aisI dRuDhatA nahIn rahatI hai. aisA lage ki dRuDhatA nahIn rahatI hai. to phir jo apane gnAyakakA abhyAs karate hain, itanA to vikalpAtmak gnAnamen nirNay honA chAhiye ki rAg AtA hai, phir bhI pariNaman to jo honevAlA hai vahI hogA.
samAdhAna- use aisA nirNay rahanA chAhiye, jo honevAlA hai vahI hogA. parantu rAgake kAraN isakA aisA ho to ThIk, aisA ho to ThIk, aisI use bhAvanA rahe. phir usake rAg anusAr na ho to usakA use Agrah nahIn rahatA hai. phir use samAdhAn ho jAy ki jaise honA hogA vaisA hogA. rAgake kAraN aisA ho to ThIk, aisA karun to ThIk, aisA ho, aise sab vikalpa Aye. to bhI yadi usakI ichchhA anusAr bane to vah samajhe ki aisA bananevAlA thA aur na bane to bhI vahI bananevAlA thA. isaliye use samAdhAn ho jAtA hai ki rAgake kAraN kuchh hotA nahIn hai. parantu rAg Aye binA nahIn rahatA. vah rAgako samajhatA hai ki ye rAg hai. bAkI pratyek dravya to svatantra hai. jo bananevAlA hotA hai vahI banatA hai. rAgake kAraN, use sab vichAraNA rAgake kAraN chalatI hai. use jo dev-guru-shAstrake prati jo rAg hai, us rAgake kAraN hai.
mumukShu- sanyogAdhIn dRuShTi hai isaliye sanyogase dekhate hain ki aisA kiyA to aisA huA. aisA nahIn hotA hai to aisA nahIn huA. vikalpAtmakamen bhI aisA ... ho jAtA hai.
samAdhAna- use nimitta-naimittik sambandha hotA hai. rAgakA aur bAhya kAyAkA nimitta-naimittik sambandhakA mel baiTh jAy to aisA hotA hai ki mainne aise bhAv kiye, aisA kiyA isalaye aisA huA. parantu nimitta-naimittik sambandhake kAraN aisA mel ho jAtA hai. parantu vah mail aise nishchayarUp nahIn hotA hai. kyonki pratyek dravya svatantra hain. koI bAr pheraphAr hotA hai. parantu usake nimitta-naimittik sambandhake kAraN aisA hotA hai ki, mainne aisA kiyA to aisA huA, aisA na karun to aisA hotA. usakA nimitta-naimittik sambandhake kAraN aisA ho isaliye use aisA lagatA hai ki aisA karun to aisA hogA, aisA karun to aisA hogA. usakA sambandha aisA hai.
bAkI jise pratIt hai use barAbar khyAlamen hai ki main gnAyak bhinna hUn. pratyek dravya svatantra svata pariNaman karate hain. main usakA pariNaman karavA nahIn sakatA. svatantra dravya hai. to bhI aise nimitta-naimittik sambandhake kAraN aisA mel dikhatA hai. parantu vah svayam kar nahIn sakatA.
jise yathArtha pratIti ho vah barAbar samajhatA hai ki usake melake kAraN aisA hotA hai, rAgake kAraN nahIn hotA hai. usakA nimitta-naimittik sambandhake melake kAraN aisA dikhe ki aisA ho rahA hai. aisA anukUl uday ho to vaisA hI hotA hai. aisA sambandha
PDF/HTML Page 1746 of 1906
single page version
hai. aisA anukUl uday na ho to vaisA nahIn bhI banatA. aisA banatA hai.
mumukShu- donon prakAr bhajate hain.
samAdhAna- aisA banatA hai. lekin use nirNay barAbar hotA hai ki svatantra dravya hai. phir use AkulatA nahIn hotI, samAdhAn ho jAtA hai ki jaisA bananA hotA hai vaise hI banatA hai. usakI rAgakI maryAdA (hai), maryAdA bAhar nahIn jAtA. usakI bhAvanA anusAr amuk rAg usakI maryAdAmen (hotA hai). jo mumukShukI maryAdAmen rAg ho us anusAr use bhAvanA AtI hai.
pratyek dravya svatantra hain. main gnAyak bhinna, paradravya bhinna, koI kisIko kar nahIn sakatA. ek dravya dUsare dravyakA, koI chaitanya chaitanyakA kar nahIn sakatA. pratyek dravya svatantra hain. sabake pariNAm svatantra, sabakI pariNati svatantra, sab svatantra hain. nimitta-naimittik sambandhake kAraN bane, isaliye ichchhA anusAr huA aisA dikhatA hai. bAkI koI kisIkA kar nahIn sakatA. aisA dikhatA hai isaliye vichAr-vichAr chalate rahate hain.
bAkI jise sahaj pratIti hotI hai vah samajhatA hai ki jo bananA hai vahI banatA hai. svayamko jo rAg AtA hai, ichchhA hotI hai, vah mAtra rAg hokar chhUT jAtA hai. bAkI usakI vichAraNA use lambI nahIn chalatI. jaise bananA hotA hai vaise hI banatA hai. apane gnAyakako bhinna jAnatA hai. gnAyakakI pratIt aur gnAyakakA pariNaman bhinna hai aur ye paradravyakA pariNaman bhinna hai. vikalpAtmak pratIti hai isaliye use vichAraNA chalatI hai ki ichchhA anusAr banatA hai. ichchhAnusAr banatA nahIn hai. vah svatantra pariNaman hai.
mumukShu- kabhI-kabhI ulajhan ho jAtI hai. pakkA nirNay hai isaliye koI bAr andar ulajhan ho jAtI hai, ek prakArakI AkulatA ho jAtI hai. bAharamen galat ho rahA hai aisA lage, phalAnA hotA ho to aisA lage ki aisA kyon? phir shankA paDe. tattva apaneko baiThA nahIn hai isaliye aisA hotA hai.
samAdhAna- usane vikalpa-se nakkI kiyA hai na, isaliye aise vichAr Ate hain. bAkI vastu svarUp-se jo bananA hotA hai aisA hI banatA hai. jise sahaj gnAyakakI pratIti (huyI hai), sahaj bhedagnAnakI dhArA hai, use aise vichAr nahIn Ate hain. jo hai use jAnatA hai. rAg Aye use bhI jAnatA hai. use rAg AtA hai, dev-guru-shAstrakI mahimA Adi sab use AtA hai, parantu jo bhI hotA hai use jAnatA hai, use lambe vichAr nahIn chalate. sahaj gnAyakakI dhArA, bhedagnAnakI dhArA vartatI rahatI hai.
mumukShu- anubhav hone pUrva Apane kis prakArakA abhyAs kiyA ki jisase vikalpAtmak gnAnamen aisA nirNay ekadam majabUt ho gayA? kyonki ham hamArI pariNati dekhate hain to hamen to aisA hI lagatA hai ki ye pariNati DolamaDol hotI hai. shAstra
PDF/HTML Page 1747 of 1906
single page version
paDhate hain, shAstra-se nakkI karate hain to aisA lagatA hai, barAbar, aisA hI vastukA svarUp hai. apanI pariNati-se dekhate hain to aise vichAr chalate rahate hain. koI bAr vaisA bhAv baiThatA hai, koI bAr aise lambe vichAr bhI Ate hain.
samAdhAna- vikalpAtmak pratIti hai na, isaliye usamen DolamaDol hotA hai. bAkI dRuDh nirNay ho aur main gnAyak hI hUn aur jo bananA hai vah banatA hai, aisI pratItikI dRuDhatA, aise abhyAsakI dRuDhatA ho to use aise vichAr lambAte nahIn. bAkI sahaj dhArA to svAnubhUtike bAd hI hotI hai. isaliye abhyAsakI dRuDhatA rakhe to use vaise vichAr lambAye nahIn. usakI mandatAke kAraN vichAr lambAte hain.
samAdhAna- usakI pratItimen use vichAr lambAte hain. usakI mandatAke kAraNa.
mumukShu- us prakArake abhyAsakI mandatAke kAraNa.
samAdhAna- abhyAsakI mandatAke kAraN vichAr lambAte hain. bAkI sahaj dhArA jise hotI hai, use aise vichAr lambAte nahIn. svAnubhUtikI bAdakI dhArAmen use vaisA nahIn hotA. use gnAyakakI dhArA hI rahatI hai.
samAdhAna- ... vaisA bananA thA to vaisA huA. chakravartI to puNya lekar Aye hain. bAkI kuchh rAjA hAr jAte hain.
mumukShu- bharat chakravartI bAhubalIke Age hAre.
samAdhAna- hAn, parantu unakA chakravartI pad lekar Aye the. us vakta hAre, us prakAr-se hAre. parantu unhen kuchh hotA nahIn hai. unakI laDAImen hAr gaye.
mumukShu- jise gnAyakakI sachchI dRuShTi pragaT huyI hai, vah dRuShTi apekShA-se to rAgako apane-se bhinna jAnatA hai. usI kShaN gnAn aisA jAnatA hai ki yah pariNaman merA hai. merA prashna yahAn hai ki vah pariNaman merA hai, us kShaN ashubharAgamen jitanA UlaTA puruShArtha huA hai, usamen bhI aisA gnAn karatA hai ki ye mere UlaTe puruShArthapUrvak hI aisA huA hai. aisA bhI jAnatA hai yA svakAlamen huA hai, usakI mukhyatA rakhatA hai?
samAdhAna- gnAn dononko jAnatA hai. svaparaprakArashaka. ye gnAyak so main hUn aur gnAn aisA bhI jAnatA hai ki merI itanI gnAyakakI pariNati hai. dRuShTike sAth gnAyakakI pariNati bhI vartatI hai-gnAnadhArA. aur sheSh nyUnatA hai utanI rAgadhArA hai. rAgAdhArA mere puruShArthakI kamajorIke kAraN in kAyAmen-shubhAshubh bhAvommen juDanA ho jAtA hai. bAkI isI kShaN main gnAyak hUn, mujhe kuchh nahIn chAhiye. ek gnAyakatA mujhe pragaT ho utanI puruShAArtha dhArA baDhe to mujhe vItarAg hI honA hai. aisI bhAvanA hai. parantu puruShArthakI mandatAke kAraN usamen juDatA hai. usamen vah jAnatA hai ki ye shubhAshubh pariNAm (hote
PDF/HTML Page 1748 of 1906
single page version
hain).
mumukShu- merA prashna to yah hai ki shubharAg yA rAgadhArA-karmadhArA jo chalatI hai, usamen jo rAg utpanna hotA hai, vah rAg honemen puruShArthakI mukhyatA letA hai ki mere puruShArthakI mandatAke kAraN athavA UlaTe puruShArthake kAraN ye rAg utpanna huA hai aise letA hai? kyonki pAncho samavAy hain. shubharAgamen vah kisakI mukhyatA karatA hai? UlaTe puruShArthakI mukhyatA (karatA hai)?
samAdhAna- merI mandatA hai. puruShArthakI mandatA hai. main gnAyak hUn, yah merA svabhAv nahIn hai, usakA svatantra pariNaman hai, yah sab jAnatA hai. parantu usake sAth mukhya use aisA hai ki mere puruShArthakI mandatA hai. mukhya aisA rahatA hai ki mere puruShArthakI mandatA hai. yah merA svabhAv nahIn hai, parantu mere puruShArthakI mandatA-se (hoshratA hai). puruShArtha mere svabhAvakI or jAy to ye sab chhUT jAy aisA hai. lekin usako usakI AkulatA nahIn hai. mere puruShArthakI mandatA hai, main kaise antaramen jAUn, aisI bhAvanA rahatI hai.
gnAnamen jAnatA hai ki ye jo hai vah merA sva pariNaman hai aur yah vibhAv hai. chAritramen aisA jAnatA hai ki mere puruShArthakI mandatA-se hotA hai. puruShArthakI mandatA usake khyAlamen mukhya (rUp-se rahatI hai).
mumukShu- svapna to vaishAkh shukla dUj thI na, us din AyA thA. svAdhyAy mandiramen sab sajAvaT aur charaNachihna, jIvan darshan Adi sab thA na, isaliye dekhakar aisA huA ki gurudev yahAn virAjate hon to kaisA lagatA? vahIke vahI vichAr chalate the. rAtako aisA hotA thA, gurudev padhAro, padhAro. aisA hotA thA. isaliye prAtakAlamen svapna AyA ki gurudev devalokamen-se padhAre hain, devake rUpamen. rUp devakA thA aur pahanAvaT sab devakI thI, ratnake AbhUShaN, ratnakA mugaT Adi thA. pahachAnamen A jAy ki gurudev hain, devake rUpamen.
gurudevane aisA kahA ki bahin! aisA kuchh rakhanA nahIn, main to yahIn hUn, aisA tIn bAr kahA ki main to yahI hUn. devalokamen hai. parantu main to yahIn hUn. aisA bhAv-se gurudevane kahA. manamen aisA huA ki gurudevakI AgnA hai, svIkAr kar le ki gurudev yahAn hai. parantu ye sab jIvonko dukh hotA hai. gurudev maun rahe. parantu gurudevane aisA hI kahA ki main yahIn hUnn. aisA do-tIn bAr kahA.
us aisA utsav ho gayA ki sabako Ananda hI bahut thA. svapna to utanA thA, parantu Ananda thA. gurudev devalokamen virAjate hain, devake rUpamen yahAn padhAre. aisA svapna AyA.
mumukShu- hamen to Apake sAtishay gnAnamen ApakA..
PDF/HTML Page 1749 of 1906
single page version
samAdhAna- virAjate hain, kShetra-se dUr hai. bAkI gurudev jahAn virAje vahAn shAshvat hI hai. alaukik AtmA, tIrthankarakA dravya kuchh alag hI hai. gurudevakA prabhAv har jagah vartatA hai. gurudevakA shrutagnAn (aisA thA). gurudevake prabhAvanA yog-se to sab apUrva thA. gurudev yahAn virAje to bhI kShetra-se dUr (hain). bAkI gurudevane aisA kahA ki main to yahIn hUn.
samAdhAna- ... sharIr bhinna, AtmA bhinna, vibhAv svabhAv apanA nahIn hai. bAhya sanyog to pUrva karmakA uday-se hotA hai. bAkI svayam antaramen shAnti rakhakar, gurudevane jo vANI barasAyI, unake upadeshake jo sanskAr hai, use dRuDh karanA ki AtmA bhinna shAshvat hai. vAstavamen to vahI karanekA hai. usIkA vAnchan, usakA vichAr, abhyAs vah, shrutakA vichAr, usIkI mahimA sab vahI karane jaisA hai. sansArake andar bAkI sab gauN hai. AtmAko mukhya karake AtmAkI ruchi kaise baDhe, vah karane jaisA hai.
... mahAbhAgyakI bAt hai. aise panch kalyANak prasang ujavAte hain. sAkShAt panch kalyANak to bhagavAnake hote hain. apane pratiShThA karake panch kalyANak manAte hain. sthApanA karake. jinendra bhagavAnakI mahimA koI apUrva hai. dev mahimA, guru mahimA, shAstra mahimA. jIv andar shuddhAtmAkA lakShya karake jo kuchh ho vah karane jaisA hai. shubhabhAvanAmen shrAvakonko yah hotA hai. andar shuddhatmA kaise pragaT ho aur bAharamen shubhabhAvanAmen yah hotA hai. dev-guru-shAstrakI prabhAvanA kaise ho, vah hotA hai. apanI shakti ho us anusAra. upakArakA badalA chUkAnA asamartha hai. us upakArake Age kuchh bhI kare sab kam hI hai.
mumukShu- unakI mahimA Ap batAte ho. samAdhAna- 45 sAl yahAn rahakar jo upadesh barasAyA hai, sabakI ruchi (ho gayI), antaramen sabako jAgRut kiyA.