PDF/HTML Page 1823 of 1906
single page version
mumukShu- Apake vachanAmRutamen aisA AtA hai ki shuddha dravya svabhAvakI dRuShTi karake tathA ashuddhatAko khyAlamen rakhakar tU puruShArtha karanA. ashuddhatArUp paryAyakA ghUTan to anAdi- se jIvane kiyA hai, ab puna usakA khyAl rakhanekA kyA prayojan hai?
samAdhAna- shuddha dravyakI dRuShTi karanI ki main anAdianananta shuddhAtmA hUn. parantu paryAyamen ashuddhatA hai, use tU gnAnamen rakhanA. tere gnAnamen aisA ho gayA ki main paryAyamen bhI merI shuddhatA hai, to tujhe puruShArtha karanA hI nahIn rahegA. bhale anAdi-se ashuddhatA par dRuShTi hai, parantu usane shuddhatAkI dRuShTi kI hI nahIn hai. parantu shuddhatAkI dRuShTi yadi kare to ashuddhatA jo hai usakA tU gnAn rakhanA. kahIn kevalagnAn nahIn ho jAtA hai. tUne shuddhatA par-shuddhAtmA par dRuShTi kI to dravya-se pUrNa hai, paryAyamen adhUrA hai. isaliye jaisA hai vaisA vastukA svabhAv barAbar chAron taraph-se jAnanA. to terI puruShArthakI gati svabhAv taraph hogI. ashuddhatAkA khyAl rakhanA ki abhI paryAyamen ashuddhatA hai. aur usake liye main svabhAvamen lInatA karun to merI visheSh lInatA ho to vah ashuddhatA TalatI hai. aisA khyAl rakhanA. paryAyamen ashuddhatA nahIn hai, to phir tujhe kuchh puruShArtha karanA nahIn rahatA. tU sarvathA shuddha ho, dravya aur paryAy sarva prakAr-se shuddhatA ho to tujhe pUrNa shuddhatAkA vedan honA chAhiye. tujhe kevalagnAn honA chAhiye. vah to hai nahIn.
ata dravyadRuShTi-se main shuddha hUn parantu paryAyamen abhI merI ashuddhatA hai to shuddha paryAy pragaT karanekA tU gnAn rakhanA, to terI pariNati svabhAv taraph jAyegI. dRuShTi anAdi- se ashuddhatAkI karI hai, parantu main sarvathA ashuddha hI hUn aisA mAnA hai. shuddhatAkI kuchh khabar hI nahIn hai. paryAy par dRuShTi karake main mAno ashuddha hI ho gayA hUn aur merA svabhAv shuddha hai, yah mAlUm nahIn hai. main sarvathA ashuddha hUn. vah to mahApuruSh ho ve kar sake, apanemen kuchh nahIn hai. merA svabhAv siddha bhagavAn jaisA hai, aisA kuchh mAne nahIn aur main to sarvathA ashuddha ho gayA hUn, aisI mAnyatA hai. vah mAnyatA jUThI hai. parantu main dravyadRuShTi-se shuddha hUn, paryAyamen ashuddhatA hai. usakA vivek karake samajhanA chAhiye. anAdi-se mAnA hai vah sarvathA pUrA ashuddha mAnA hai. usakI bAt hai. use palaTaneke liye main dravya-se shuddha pUrNa hUn, dravya pUrNa shuddha hai, parantu paryAyamen ashuddhatA hai, aisA
PDF/HTML Page 1824 of 1906
single page version
vivek karanA.
jo ashuddhatA dikhatI hai vah hai to sahI. terI kuchh malinatA hai. vah kyA hai? r dravya-se shuddha hUn, dravya terA shuddha hai, parantu abhI malinatA to dikhatI hai. vah paryAyakI hai. isaliye paryAyakA khyAl rakhakar shuddha paryAy pragaT kara. terI dravyadRuShTike joramen lInatA (karake) shuddha paryAy pragaT kar to ashuddhatA Tal jAyegI. aise vivek karanekA hai. to puruShArtha uThegA.
mumukShu- bahinashrI! shuddhatA to trikAl dravyamen trikAl rahatI hai aur ashuddhatA paryAyamen hotI hai. to kyA dravya aur paryAy aisI sImAvAle do bhAg dravyamen hai?
samAdhAna- nahIn, vastu to anek svabhAvavAn hai. dravya jo mUl vastu hai usamen ashuddhatAkA pravesh ho jAy to dravyasvabhAvakA nAsh ho jAya. mUl vastumen kahIn ashuddhatAkA pravesh nahIn hotA. parantu vah ashuddhatA Upar-Upar hai. jaise sphaTik nirmal hai, lAl- pIlA (rang) usake andar pravesh ho jAy to sphaTik hI na rahe. parantu lAl-pIlA jaise UparakA pratibimba hai, vaise pariNamatA sphaTik, parantu vah Upar hai. andar tadagatarUpase pravesh nahIn hotA, usake mUlamen-talamen.
vaise dravya svayam shuddha rahatA hai, parantu usakI paryAyamen Upar-se sab malinatA hotI hai. anAdikA jo use karmakA sanyog aur puruShArthakI kamajorIke kAraN paryAyamen malinatA hotI hai. aisA dravya-paryAy vastukA svabhAv hai. dravya-guN-paryAya. mUl vastumen shuddhatA rahatI hai aur paryAyamen ashuddhatA hotI hai. anAdi-se aise hI hai. pAnI svabhAv-se nirmal hai. phir bhI usamen kIchaDake nimitta-se malinatA hotI hai. mUlamen usakI shuddhatA jAtI nahIn. mUlamen-se shuddhatA nahIn jAtI hai. Upar-se sab malinatA hotI hai. mUl jo vastu hai usamen shuddhatAkA pravesh nahIn hotA. Upar-Upar rahatI hai. parantu vah mAn letA hai ki meremen pravesh ho gayA hai. aisA banatA hai.
isaliye do bhAg is prakAr-se hai. mUl tal aur Upar-Upar sab paryAy hai. usakI pariNati bhale lAl-pIlI ho, parantu mUl vastumen usakA pravesh nahIn hotA. vaise gnAyak svabhAv aisA hai. usake mUlamen malinatA nahIn hotI. parantu usakI pariNati aisI ashuddharUp hotI hai. usako palaT sakatA hai. bhAg nahIn hai. vah ansh hai aur yah anshI hai. usake anshamen aisA hotA hai.
mumukShu- to phir sab saral ho jAya. lekin dravya hAthamen nahIn AtA.
samAdhAna- mUl usakA tal hAth lag jAy to sab saral hai. (vibhAvabhAv) sab Upar tirate hain, mUl adhik AtmAko jAne ki main adhik hUn, main gnAyak svabhAv hUn. vah sab bhinna hai. mUl usake hAth lag jAy to sab saral hai. usakA svabhAv
PDF/HTML Page 1825 of 1906
single page version
hAth lag jAy to.
svayam hI hai, koI anya nahIn hai ki use duShkar paDe. svayam hI hai. svayam apane- se apaneApako bhUlA hai. mUl yadi hAth lag jAy to sab saral hai. apanI taraph pariNati muDe to malinatA chhUT jAy, usakA bhedagnAn hotA haiai.
mumukShu- aisI vidyA Ap dIjiye.
samAdhAna- antaramen aisI lagan lage to yukti hAth lag jAya. use chain paDe nahIn, yukti hAth lage binA. ye vibhAvasvabhAv, ye sab bhedabhAv, main akhaNDa dravya hUn, kaise hai? use antaramen kahIn chain na paDe. isaliye svayam apaneApako antar-se khoj letA hai. guru to mArga darshAte hain, karanA apane hAthamen hai. gurudevane to upadeshakA dhodh bahAyA hai. karanA svayamko bAkI rah jAtA hai.
mumukShu- jisakA antaralakShyI jIvan hai, ve jab bAharamen vikalpa hote ho, tab dev-guru-shAstrake vikalpa ho yA bArah bhAvanA ho yA dUsare koI shubhabhAv ho, usamen koI pradhAnatA dene yogya vikalpa hai ki nahIn? jaise, dev-guru-shAstrakI pradhAnatA denI, bArah bhAvanAkI pradhAnatA denI, dravya-guN-paryAyakI pradhAnatA denI, vikalpAtmak?
samAdhAna- use jis prakArakA chintavan chalatA ho, usakI jis prakArakI pariNati ho, us jAtake bhAv Ate hain. dev-guru-shAstrake Aye, kabhI bArah bhAvanAke Aye, shAstramen to dravya-guN-paryAy sab A jAtA hai. use shubhabhAv to anek prakArake Ate hain. jise jahAn jis prakArakI ruchi ho, us jAtake bhAv Ate hain. us jAtake bhAv amuk bhUmikAmen hote hain.
sab use amuk prakAr-se shubhabhAvanAmen sAthamen hotA hai. kabhI kuchh mukhya ho jAtA hai, kabhI kuchh mukhya hotA hai. prasang anusAr kabhI bArah bhAvanA mukhya ho jAy, aur dev-guru-shAstra to usake hRudayamen hote hain to ve mukhya ho jAte hain. prasang anusAr kabhI bArah bhAvanA (hotI hai), kabhI shrutakA chintavan (chalatA hai). usamen use jis prakArakA ras AtA ho, vaisA use jyAdA rahatA hai. aur prasang anusAr vah baDh bhI jAtA hai. aisA bhI banatA hai.
mumukShu- tIrthankar dIkShA lene-se pahale bArah bhAvanAkA chintavan karate hain, vairAgya vRuddhike liye.
samAdhAna- use dIkShAke sAth sambandha hai. ekadam vairAgya A gayA hai, bArah bhAvanAke sAth sambandha hai. use dIkShA lenekI jo bhAvanA huyI, usake sAth us prakArakI vairAgyakI bArah bhAvanA utpanna hotI hai. vairAgyakA chintavan unhen AtA hai, munidashA angIkAr karate hain isaliye. usake sAth usakA sambandha hai.
PDF/HTML Page 1826 of 1906
single page version
ve gRuhasthAshramamen hote hain. unhen vairAgya bhI hotA hai. amuk kAryomen juDA hai. isaliye dev-guru-shAstrake prashasta bhAvommen hotA hai. muni ho to use dev-guru-shAstrakA shubh vikalpa hote hain. parantu dIkShA lete samay unhen bArah bhAvanA mukhya hotI hai. kyonki unhen us vakta dIkShAkI bhAvanA AyI hai. ekadam vairAgya dashA ho gayI hai. us vairAgyake sAth bArah bhAvanAkA sambandha hai.
dev-guru-shAstrake vikalpa dev-guru-shAstrakI bhaktike sAth sambandha hai. shAstrakA shrutake sAth sambandha hai. jaisI usakI pariNati ho us prakArake use bhAv Ate hain. koI jAtake prasangAnusAr mukhya ho jAtA hai. karanekA ek hI hai, apane puruShArthakI mandatA ho, isaliye Age nahIn baDh sakatA. puruShArthakI tIvratA ho, andar lagan, mahimA baDh jAy to svayam Age baDhatA hai. jabatak laganI, mahimA baDhate nahIn hai, puruShArthakI mandatA ho to bAharamen koI bhI prasangamen vah khaDA rahatA hai. amukamen (vikalpamen) hI khaDA ho aisA nahIn hai. koI bhI prasangamen khaDA rahatA hai. koI shubhabhAvanAmen khaDA rahatA hai.
vah svayamko vichAr lenA. yA to nirNayamen yA gnAnamen.. usakA svayam vichAr karake apanI dRuDhatA kare. apanI laganI, mahimA baDhAye, puruShArthakI tIvratA kare, apanI pariNatiko vah svayam hI jAn sakatA hai.
samAdhAna- .. gnAyak jAnanevAlA hai. usakI mukti kaise ho? anAdi kAl- se mukti kyon nahIn huyI hai? ananta kAl-se sab kiyA, jIvane bAharakI kriyAen kI hai, sab shubhabhAv kiye to devamen gayA. devamen-se bhI vApas AyA hai. paribhramaN to khaDA hai. usakA kAraN kyA? abhI tak mukti kyon nahIn huyI hai? mukti nahIn honekA kAraN kyA hai? isaliye muktikA mArga antaramen rahA hai.
log abhI jo bAharamen paDe hain ki bAhar-se itanA kar le yA itanA tyAg kar le yA itane upavAs kar le, ye kar le, vah sab bAhar-se (karate hain), parantu antar palaTanA chAhiye (vah nahIn karate). dharma to antaramen rahA hai. isaliye AtmAko pahachAnanA. AtmA vastu kyA hai? jaise siddha bhagavAn hain, vaisA AtmAkA svarUp hai. ye sharIr vastu alag hai aur AtmA alag hai. ye deh aur AtmA bhinna hain. AtmA to shAshvat hai, dUsarI gatimen jAtA hai. jo bhAv kiye us anusAr use gati milatI hai. parantu paribhramaN miTatA nahIn hai, usakA kAraN kyA? svayamne AtmAko pIchhAnA nahIn hai.
andar jo vikalpa Aye, vah vikalpa bhI AtmAkA svarUp nahIn hai. usase AtmA bhinna hai. AtmAkI pahichanA kaise ho? aur AtmAkI bAt kisamen AtI hai? aur AtmAkA svarUp kaun batAtA hai? vah koI mahApuruSh hote hain, ve AtmAkA svarUp batAte hain. aise koI adhyAtma shAstra hote hain, usamen AtmAkI bAten hotI hain. AtmAkI
PDF/HTML Page 1827 of 1906
single page version
bAt jisamen AtI ho aur aise AtmAkA upadesh jahAn milatA ho, usakA vichAr karanekI AvashyakatA hai.
AtmA bhinna hai aur ye sab bhinna hai. AtmA bhinna gnAt ho to phir bAharakA sampradAy kaun-sA hotA hai, vah bAdamen mAlUm paDatA hai. sampradAyamen-se mokSha nahIn hotA. parantu antaramen-se mokSha hotA hai. parantu antaramen-se jab mokSha hotA hai, tab amuk jAtakA hI mArga hotA hai. vah mArga kaun-sA hai, usakA bAdamen vichAr karanA. parantu pahale AtmA bhinna hai. AtmAkA mokSha abhI tak kyon nahIn huA? isaliye antaramen koI mArga hI alag hai. us mArgakA pahale vichAr karane jaisA hai. kisI bhI sampradAyamen- se mokSha nahIn hotA, parantu antaramen-se mokSha hotA hai. ata antaramen dekhanA hai. antar dRuShTi karanI hai.
jisamen AtmAkI bAt AtI ho, jisamen AtmAkA koI apUrva anupam svarUp AtA ho, jisamen AtmAkI svAnubhUtikI bAt AtI ho, jaise siddha bhagavAn hai, vaisA AtmAkA svarUp hai, usakI svAnubhUti andaramen svayam AtmAko pahachAne to usakI svAnubhUti hotI hai, vah bAt kaun karatA hai? usake upadeshamen koI apUrvatA hotI hai. shrImadakI vANI, gurudevakI vANI, vah koI apUrva vANI hai. us vANImen andar kuchh alag hI hotA hai. usakA vichAr karanekI AvashyakatA hai.
bAkI jIv bAharakA bahut bAr karatA hai. vah shubhabhAv bhI karatA hai, bAhya kriyA (karatA hai), puNya bAndhe, devamen jAye, phir devamen-se paribhramaN khaDA hI rahatA hai. isaliye AtmA andar bhinna hai aur vah antaramen-se bhinna paD jAy to antaramen mukti hotI hai. pahale Anshik hotI hai, bAdamen pUrNa hotI hai.
pahale samyagdarshan hotA hai. anAdi kAl-se jIvane samyagdarshan prApta nahIn kiyA hai. ye vADAkA mAnA huA samyagdarshan vah samyagdarshan nahIn hai. samyagdarshan antaramen rahA hai. jIv, ajIv sab Upar-se mAn liyA, vah samyagdarshan nahIn hai. samyagdarshan antaramen bhinna paDakar AtmAkI apUrva pratIti karake andar svAnubhUti ho to vah samyagdarshan hai. aur vah samyagdarshan prApta hotA hai aur antaramen chAritra prApta hotA hai. andaramen lInatA rUp chAritra ho to usamen usake kevalagnAn aur usamen use munidashA antaramen-se AtI hai. aur phir bAharakA parivartan (hotA hai). antar palaTe to bAharakA parivartan hotA hai. bAharakA parivartan kaisA hotA hai, vah usako svayamko mAlUm paDatA hai. parantu pahale samyagdarshan ho aur antar dRuShTi, adhyAtmakI AtmAkI bAt kisamen AtI hai, samajhanekI jarUrat hai. aur AtmAkI bAten jinhonne kI ho, jis mahApuruShane, vah samajhanekI jarUrat hai. sampradAyakI bAtamen paDaneke bajAy andar AtmAkI bAt kaun karatA hai? aise shAstra
PDF/HTML Page 1828 of 1906
single page version
hote hain, aise sadagurukI vANI hotI hai, koI alag hI svarUp batAte hain. bAhar-se sab kar liyA, chhoD diyA, tyAg kar diyA, sab kiyA parantu andar samajh binA, yathArtha gnAn binAkI kriyAen sab vyartha jAtI hai.
shubhabhAv-se puNya bandhe aur puNya-se svarga mile. vah samajhe binAkI (kriyA hai). antaramen yathArtha samajhapUrvak jo pariNati pragaT ho vah alag hotI hai. isaliye samajh karanI. pahale AtmAko pahachAnanekI jarUrat hai. yathArtha sat vastu AtmA kyA hai, use pIchhAnanekI jarUrat hai. bAhar sampradAyamen jIv ananta kAl janmA hai, bAharakA munipanA ananta bAr liyA hai. sab kiyA hai, parantu mokSha nahIn huA hai.
unakA upadesh jinhonne sunA hai, aise bahut mumukShu hain. unhen pUchh lenA. barason tak unhonne vANI barasAyI hai. unhonne kyA svarUp kahA hai? unhonne kyA bAt kahI hai? unake muumukShu har gAmvamen hote hain, unhen pUchh lenA. sabako jAgRut kiyA hai. to bhI koI- koI bechAre rah gaye. pIchhe-se jAge.
janma-maraN, janma-maraN chalate rahate hain. usamen manuShya bhavamen apane AtmAkA kuchh ho to kAmakA hai. bAkI to sab janma-maraN ananta-ananta kiye. usamen gurudev mile aur yah mArga batAyA. yah mArga to koI apUrva hai. antar dRuShTi karake AtmAko andar- se grahaN kar lenA vahI mArga hai. sachchA to vah hai. antaramen sharIr bhinna, AtmA bhinna, sab bhinna hai. andar AtmA ananta gnAn-se bharA, ananta Ananda-se bharA aisA AtmA hai. ananta guN-se bharA hai.
sab vikalpa hai, vikalpa-se bhI AtmA bhinna hai. AtmAko pahachAnanekA prayatna karanekI jarUrat hai, is manuShya jIvanamen. usake liye jinendra dev, guru, shAstra, un par bhakti evan mahimA Aye aur chaitanyakI mahimA Aye vah karanA hai. janma-maraN jIvane ananta kiye hain. jIvane, ek samyagdarshan prApta nahIn kiyA hai aur ek jinendra nahIn mile hain. mile to svayamne pahichAnA nahIn hai. lekin vah ek samyagdarshan apUrva hai. bAkI sab padavI jagatamen prApta ho chUkI hai, devalokakI aur saba. parantu ek AtmA prApta nahIn kiyA hai aur gurudevane AtmAkA svarUp batAyA aur karane jaisA vah hai.
is lokamen jitane paramANu jIvane grahaN karake chhoDe, sab kShetra par janma-maraN kiye, sab kAlakA parivartan kiyA, vibhAvake sab bhAv kar chUkA, parantu ek AtmA prApta nahIn kiyA hai. (AtmA) ek apUrva hai. manuShya jIvanamen ho to vah nayA hai, bAkI kuchh nayA nahIn hai. bAkI bAharamen jIvane kriyAen bahut kI, shubhabhAv kiye, puNya bAndhA, devalokamen gayA, parantu bhavakA abhAv nahIn kiyA. bhavakA abhAv ho, vah mArga gurudevane batAyA. AtmAko bhinna pahachAn lenA. karanA vah hai.
PDF/HTML Page 1829 of 1906
single page version
bhedagnAn karake AtmAkI pahachAn kaise ho? aur usake liye vAnchan, vichAr (Adi). Ap log sunate ho na. yAd nahIn rahe usakA kuchh nahIn, andar sachchI bhAvanA aur ruchi jAge ki ye kuchh apUrva hai aur AtmAkA hI karane jaisA hai. yAd na rahe to koI dikkat nahIn hai. parantu samajhamen Aye, grahaN ho (vah jarUrI hai).
mumukShu- paDhanA nahIn hotA hai isaliye yAd bhI nahIn rahatA.
samAdhAna- paDhanA na ho to sunanA. kisIko kuchh nahIn AtA hai to bhI andar- se (prApta kar lete hain). shivabhUti muni the, unako kuchh nahIn AtA thA. gurudevane kahA, roSh karanA nahIn, dveSh karanA nahIn. mAtuSh, mAruSh aisA kahA to vah bhI yAd nahIn rahA. phir bAI dAl dho rahI thI. (unhen yAd A gayA ki) mere gurune kahA thA ki, chhilakA alag hai aur dAl alag hai.
vaise AtmA bhinna hai aur vibhAv bhinna hai. gurune kahA vah Ashay grahaN kar liyA. mAsatuSh ho gayA. AtmA bhinna. dAl alag, chhilakA alaga. vaise AtmA bhinna aur vibhAv bhinna hai. aisA karake bhedagnAn karake antaramen Utar gaye. mUl prayojanabhUt grahaN (honA chAhiye), yAd na rahe, parantu prayojanabhUt grahaN ho aur apUrva bhAvanA jAge, prayatna jAge to bhI lAbh hotA hai. usamen jyAdA yAd rahe, yA jyAdA paDhe, usakI koI jarUrat nahIn hai. apanI andar-se taiyArI ho to thoDemen bhI lAbh ho jAtA hai.