Benshreeni Amrut Vani Part 2 Transcripts-Hindi (English transliteration). Track: 284.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 281 of 286

 

PDF/HTML Page 1870 of 1906
single page version

Trek-284 (audio) (View topics)

mumukShu- mumukShuonko ruchi kyon nahIn hotI? yah samajhamen nahIn AtA.

samAdhAna- jise apanA karanA hai, lagI hai ki manuShyajIvanamen kuchh karanA hai, use ruchi hotI hai. jise kuchh karanA nahIn hai, jise bAharakI-sansArakI ruchi hai, use kuchh lagatA nahIn.

mumukShu- usakA kyA kAraN? chakravartI ho, to phir ve laDAImen kyon bhAg lete hain? usamen-se bAhar nikalakar mujhe yah karanA hI nahIn, mujhe yah laDAI nahIn chAhiye, aisA karake svayam vApas kyon nahIn muD sakate?

samAdhAna- jisane andar-se gnAyak AtmAko pahichAnA hai ki AtmA bhinna gnAyak hai. vah andar-se vibhAv-se chhUT gayA hai aur thoDI asthiratA hai. use jo vibhAvake pariNAm Ate hain, vah vastu svabhAv-se merA svabhAv nahIn hai, vah svabhAv nahIn hai aisA pariNati antaramen-se ho gayI hai. kShaN-kShaNamen gnAyakakI dhArA rahatI hai ki main gnAyak hUn. jo pariNAm Aye usakA gnAyak rahatA hai. parantu puruShArthakI mandatA (hai). pUrNa nahIn hai, vItarAgatA nahIn hai isaliye thoDI asthiratA hai. us kAraN usamen juDatA hai. parantu usakI svAmItva buddhi nahIn hai. main to gnAyak jAnanevAlA hUn. aisA bolanemAtra nahIn, parantu antaramen aisI pariNati hI ho gayI hai. kShaN-kShaNamen aisI bhedagnAnakI dhArA hI vartatI hai.

parantu ve rAjamen khaDe hain, rAjako chhoD nahIn sakate hain. antaramen-se koI bhI vibhAvakA bhAv AdaraNIy nahIn hai, aisI antaramen-se pariNati ho gayI hai. antaramen pariNati bhinna paD gayI hai. to bhI puruShArthakI mandatA-se rAjamen khaDe hain, isaliye rAjake jo kArya hain, us kAryamen ve khaDe rahate hain. usamen-se chhUT nahIn sakate. yadi puruShArtha kare to chhUT jAy aisA hai. parantu unakI puruShArthakI mandatAke kAraN usamen jo-jo rAjAke hisAb- se pharja ho, vah sab pharjamen ve khaDe rahate hain.

rAjamen khaDe hain isaliye laDAI Adi sab kAryamen juDate hain. antaramen-se vairAgya Ave to sab chhoDakar nikal jAte hain. chakravartIkA chha khaNDakA rAj hotA hai. parantu vairAgya AtA hai to ek kShaNamen chhoDakar muni ban jAte hain. mujhe ye kuchh nahIn chAhiye. aisA


PDF/HTML Page 1871 of 1906
single page version

puruShArtha utpanna ho to sab chhoD dete hain. antaramen-se chhUT jAtA hai, muni ban jAte hain. phir to kShaN-kShaNamen AtmAmen svarUpamen lIn rahate hain. kShaN-kShaNamen bAhar Aye, andar jAy aisI antarmuhUrtakI dashA ho jAtI hai.

parantu gRuhasthAshramamen hai isaliye use us jAtakA rAg puruShArthakI mandatAke kAraN chhUTA nahIn hai. antaramen-se chhUT gayA hai ki ye vibhAv mujhe kisI bhI prakAr-se AdaraNIy nahIn hai. Unche-se UnchA shubhabhAv bhI merA svarUp nahIn hai. usase bhI bhinna rahate hain. parantu ve rAjake rAg-se chhUTe nahIn hai. isaliye usamen khaDe rahate hain. ve chhoDanA chAhe, puruShArtha kare to kShaNamen chhUT jAy aisA hai.

kuchh rAjA laDAImen hote hain aur aisA hotA hai ki ye kyA? laDAImen khaDe ho, vahIn vairAgya AtA hai, vahIn muni ban jAte hain. aisI bhI koI rAjA hote hain. shAstramen dRuShTAnta AtA hai. laDAI karate ho, vairAgya AtA hai. hAr-jIt ye sab kyA hai? vahAn laDAImen hI lonch karake muni ban jAte hain, sab chhoD dete hain. aisA bhI puruShArtha utpanna hotA hai. aur kisIkA aisA puruShArtha utpanna nahIn hotA hai, isaliye laDAImen, rAjakI vyavasthAmen sabamen juDate hain.

samyagdRuShTikI antarakI gati kuchh alag hotI hai, bAharakI alag hotI hai. hAthIke dikhAneke dAnt alag aur antarake alag hote hain. vaise usakI antarakI pariNati ekadam nyArI hotI hai. parantu bAhar aise sab kAryamen juDatA hai. isaliye parIkShA karanI mushkil hai. laDAImen khaDe ho aur usakI parIkShA karanI, gRuhasthAshramamen khaDe ho usakI parIkSha karanI bahut mushkil hai. parantu vah antar-se kaise nyAre hain, vah unakA parichay ho to khyAlamen Aye aisA hai.

mumukShu- tabhI usakI gnAnadhArA chAlU hI hotI hai? aur karmadhArA chalatI hai?

samAdhAna- karmadhArA bhinna, gnAnadhArA bhinna. donon bhedagnAnakI dhArA vartatI hai. ye sharIr bhinna, usake hathiyAr bhinna, rAg Ave vah bhinna. sabase bhinna dhArA vartatI hai. pratikShaN dhArA vartatI hai. vah sab kArya usake nyAyapUrvak hote hain. koI anyAyamen nahIn juDate. maryAdit hote hain. parantu usamen ve khaDe hote hain, laDAIke kAyAmen.

pahaleke rAjA, chakravartI, bharat chakravartI, rAmachandrajI sab laDAIke kAyAmen khaDe the. vairAgya AyA tab muni banakar chal diye. bharat chakravartI to arIsA bhuvanamen ekadam vairAgyako prApta hue hain.

mumukShu- gurudevakI ek Tepamen sunA ki gnAnamen aisI tAkat hai ki bhUt, bhaviShya aur vartamAn sab paryAyonko jAn sake. aisA bhagavAnake liye hI hai?

samAdhAna- bhagavAnako pratyakSha gnAn hai, isaliye tInon kAlakA pratyakSha jAnate hain.


PDF/HTML Page 1872 of 1906
single page version

aur jo mati-shrutagnAnI hai vah pratyakSha nahIn jAnatA. isaliye bhUt, vartamAn, bhaviShyakA pratyakSha nahIn jAnatA. vah bhagavAnake liye hai-bhUt, vartamAn, bhAvi. samyagdRuShTi ho athavA mati-shrutagnAnI ho, vah bhI thoDA jAn sakatA hai. use bhUtakA ananta, bhaviShyakA ananta aur vartamAn vah sab ananta kAlakA nahIn jAnatA. kisIko aisA gnAn pragaT ho to maryAdit gnAn jAn sakatA hai.

bachapan-se baDA huA to bachapanakA ho utanA yAd kar sake. bhaviShyamen aisA honevAlA hai, aisA anumAn pramAN-se jAn sakatA hai. aise bhUt, vartamAn, bhaviShyako jAne. vartamAnakA jAn sake, aise jAn sakatA hai. parantu kevalagnAnI to pratyakSha aisA hI hogA, aisA nishchit jAn sakate hain. bAkI mati-shrut jise hai, vah bachapan-se ab tak baDA huA, bachapanamen kyA banA vah sab jAnatA hai, jo usakI smaraN shakti ho us anusAra. aur anumAn-se bhaviShyamen aisA hogA, aisA anumAn-se jAnatA hai. kitanonko aisA gnAn hotA hai ki bhaviShyamen aisA honevAlA hai. aisA bhI kisIko hotA hai ki thoDe samay bAd aisA honevAlA hai. aisA gnAn usakA sachchA bhI ho. aisA bhI kisIko hotA hai. parantu vah sab maryAdit hotA hai aur parokSha hotA hai. kevalagnAnIko pratyakSha hotA hai.

kevalagnAnI to jahAn vItarAg dashA huyI to usakA gnAn nirmal ho jAtA hai. bhUtakA ananta aur bhaviShyakA ananta kAl paryantakA ananta dravyonkA, usake dravya-guN-paryAy, chaitanya, jaD, jagatamen jitanI vastu hai, usake dravya-guN-paryAy, samay-samayamen kyA pariNaman chal rahA hai, vah sab ek samayamen kevalagnAnI jAnate hain. apanA jAnate hain. svayam bhUtakAlamen kaise pariName? vartamAnamen kaise pariNamate hain, bhaviShyamen kyA pariNati honevAlI hai? apane dravyakI. ananta guN aur paryAy kaise pariNamenge, aisA bhaviShyamakA apanA jAne. aur anya ananta dravya. yah jIv itane samay bAd mokSha jAyagA. narkakA, svargakA sab jIvonke bhAv, usake bhav, ananta-ananta kAlakA kevalagnAnI jAnate hain. unhen aisA pratyakSha gnAn hai. ichchhA nahIn karate hain, ichchhA binA jAnate hain. aisA unakA svaparaprakAshak gnAn hai.

mumukShu- us gnAnakA mAhAtmya batAIye.

samAdhAna- gnAnakI aisI mahimA aur gnAnakA aisA svabhAv hai. mAtra mahimA nahIn batAnI hai, parantu usakA svabhAv hI aisA hai. usakA nAm kahen ki usamen maryAdA nahIn hotI. gnAnasvabhAv AtmAkA hai, usakI maryAdA nahIn hai ki itanA hI jAne aur utanA na jAne. vah jab nirmal ho, tab pUrNa jAne. ananta dravya, ananta guN, ananta paryAy, ananta dravya, kShetra, kAl, bhAv sab ananta jAne. usakA nAm gnAn kahanemen AtA hai.


PDF/HTML Page 1873 of 1906
single page version

vastukA svabhAv jisamen gnAn hai, usamen nahIn jAnanA aisA nahIn AtA ki itanA hI jAne aur itanA na jAne. pUrNa jAne. apanA pUrNa, dUsarekA, sabakA jAne. parantu vItarAg dashA-se jAnate hain. agnAnadashAmen to aisA thoDA anumAn-se jAne. mati-shrutagnAnI svAnubhUtimen jAne. bAkI parokSha jAne, parantu vah thoDe kAlakA jAnatA hai. avadhignAnI amuk pratyakSha jAnatA hai, manaparyayagnAnI amuk pratyakSha jAnatA hai, parantu kevalagnAnI to pUrNa jAnate hain. aisA gnAnakA svabhAv hI hai. gnAnako maryAdA nahIn hotI.

AtmA gnAnasvabhAvI hai. to usamen nahIn jAnanA aisA AtA hI nahIn. pUrNa jAne. usamen aisI maryAdA nahIn bandh sakatI ki itanA jAne aur utanA na jAne. pUrNa jAne. svako jAne, parako jAne. parantu ichchhA binA. usamen ekatvabuddhi kiyA binA jAnatA hai.

samAdhAna- .. yathArtha bhAvanA bhAve, vah bhAvanA usakI phalavAn hokar hI chhUTakArA ho. yadi vah bhAvanA antar-se utpanna huyI bhAvanA ho ki mujhe AtmA hI chAhiye. aisI bhAvanA yadi huyI aur chaitanyakI pariNati pragaT na ho to jagatako shUnya honA paDe. arthAt bhAvanA phalatI hI hai. to dravyakA svabhAv nAsh ho jAy athavA dravyakA nAsh ho jAya. jagatako shUnya honA paDe. dravyakA nAsh ho arthAt jagatako shUnya honA paDe.

jo bhAvanA antar-se pragaT huyI ho, jo bhAvanA antaramen-se pragaT ho, vah bhAvanA apanI pariNatiko lAye binA rahatI hI nahIn. yadi pariNati na Ave to us dravyakA nAsh ho jAya. jo dravya svayam andar-se pariNatiko ichchhatA hai, jo use chAhiye, vah antar-se na Aye to jagatako shUnya honA paDe arthAt dravyakA nAsh ho jAya. apane dravyakA nAsh ho, apanI bhAvanA saphal na ho, kisIkI na ho, isaliye jagatako shUnya honA paDe.

apanI bhAvanA saphal nahIn hotI hai to apane dravyakA nAsh hotA hai. vaise kisIkI bhAvanA saphal nahIn ho to jagatako shUnya honA paDe. isaliye svayamkI bhAvanA antar- se utpanna huyI ho, vah antar-se pragaT hokar hI chhUTakArA hai. yadi svayamko andar- se AtmA pragaT honekI ichchhA ho, antar-se, to vah andar pragaT ho hI. aisA niyam hai. jo antarakI utpanna huyI bhAvanA ho, vah bhAvanA saphal hue binA rahatI hI nahIn.

shubh-ashubh sab bhAvanAonkA phal AtA hai. aise chaitanya taraphakI bhAvanA antaramen- se huyI, vah bhAvanA antar-se huyI, us rUp dravyako pariNamanA hI paDe. yadi dravya pariName nahIn to jagatako shUnya honA paDe, dravyakA nAsh ho. dravyakA nAsh hotA hI nahIn. isaliye dravya us rUp pariNati kiye binA rahatA hI nahIn.


PDF/HTML Page 1874 of 1906
single page version

mumukShu- antarakI bhAvanA kaise utpanna ho?

samAdhAna- use utpanna karaneke liye svayamko utanI lagan ho, jarUrat lage ki bas, koI vastumen use ras nahIn hai, ek chaitanya taraphakA ras lage. chaitanyamen andar apUrvatA lage. aisI apUrvatA lage. usake binA svayamko chale hI nahIn. chaitanyakI pariNatike binA kaise chale? aisA yadi antaramen-se ho to antaramen-se pariNati pragaT hue binA rahe hI nahIn.

samAdhAna- .. jo mArga batAyA, us mArgake binA antaramen kahIn santoSh ho sake aisA nahIn hai. dhyAn kare to samajh binAkA dhyAn (kare to) andar-se kuchh pragaT nahIn hotA. gnAnapUrvakakA dhyAn ho to vah sachchA dhyAn ho, apanA svabhAv pahichAnakara. shrImad kahate hain na, tarangarUp ho jAtA hai. gnAn binAkA dhyAn to.

jo jAn rahA hai vah svayam hI hai. svayam apaneko jAn nahIn sakatA hai. vibhAvamen jo sabako jAnanevAlA hai, us jAnanevAlekA astitva grahaN karanA. jAnanevAlekA asAdhAraN guN gnAt hotA hai. bAkI ananta anupam shaktiyon-se bharA (hai). parantu gnAnasvabhAv usakA aisA asAdhAraN hai ki vah grahaN ho sake aisA hai. parantu svayamkI utanI taiyArI ho to vah grahaN kar sakatA hai. parantu vah jabatak na ho tabatak usakI apUrvatA lage aur us taraph pariNati jAy to bhI achchhA hai. usakI bhAvanA ho to bhI.

mumukShu- aisA hotA hai ki aisA kaisA anubhav? aisA kaisA Ananda? kyA hotA hai? us vakta apaneko kyA dikhAI detA hai? aisA hotA hai ki jAnanevAleko jAnanA hai, vah sab bAt barAbara. to phir usamen Ananda AtA hai to kaisA Ananda hai? usakA kyA svarUp hai?

samAdhAna- jabatak vikalpamen khaDA hai, tabatak Ananda pragaT nahIn hotA. vikalpa- se bhinna paDe to pragaT hotA hai. parantu pahale bhedagnAn ho to vikalpa-se bhinna paDe. aur vah bhedagnAn bhI yathArtha pariNatiyukta honA chAhiye. pahale to abhyAsarUp hotA hai, phir usakI pariNati pragaT hotI hai. vikalpamen khaDA hai tabatak Ananda hotA nahIn. usakI shraddhA kare, apUrvatA kare to ho. aisA pahale ho, bAdamen ho. pahale to yathArtha pratIt kare ki AtmAmen Ananda hai. shAstramen AtA hai, tujh-se na ho sake to shraddhA to karanA.

samAdhAna- .. shAshvat mandir hai. shAshvat ratnake mandir aur shAshvat pratimAen pAnchasau- pAnchasau dhanuShakI. jaise samavasaraNamen bhagavAn baiThe hon, vaise ratnakI pratimAen. nAsAgra dRuShTi hai. ek divyadhvani nahIn hai, bAkI jaise bhagavAn hon, vaisA padmAsan aur aise pAnchasau dhanuShakI, aisI 108 pratimAen. 52 jinAlay hai. vah pUrA dvIp mAnon bhagavAnake mandaronkA


PDF/HTML Page 1875 of 1906
single page version

hI ho aisA dvIp hai.

mumukShu- aisI kudaratI rachanA hotI hai?

samAdhAna- kudaratI rachanA. ye sab pudagalakI rachanA bhagavAnarUp hI pariNamit ho gayI hai. vahAn sab bhagavAn hI hain.

mumukShu- viharamAn tIrthankar?

samAdhAna- nahIn, tIrthankar nahIn, pratimAen hain. (tIrthankar) to videhakShetramen haiain.

mumukShu- viharamAn tIrthankarakI pratimAen yA (dUsarI)?

samAdhAna- koI viharamAnakI yA chaubIs tIrthankarakI pratimAen aisA kuchh nahIn, bas, bhagavAn hI. nAm nahIn. jaise bhagavAn samavasaraNamen baiThe hon, vaise bhagavAna. samavasaraNamen baiThe hoen vaise. kaun-se bhagavAn aisA kuchh nahIn, tIrthankar bhagavAna. chaubIs bhagavAn yA bIs viharamAn bhagavAn, aisA nahIn. tIrthankar bhagavAna. padmAsanamen (baiThe hon), ashokavRukSha hotA hai, sinhAsan hotA hai, samavasaraN jaisI rachanA hotI hai. nAm nahIn hai. kisIkI pratiShThA nahIn kI hai, kudaratI hai. kudaratI, pudagalake paramANu jaise pahAD Adi kudaratI hote hain, duniyAmen jaise pahAD Adi hotA hai, vaise kudaratI pratimAen, ratnamay pratimAen hotI hain. kisIke dvArA nirmit nahIn hotI.

mumukShu- kailAs parvat par bhI hai na?

samAdhAna- bharat chakravartIne vahAn prationkI sthApanA kI hai. bhUtakAlakI chaubIsI, vartamAn chaubIsI aur bhaviShyakI chaubIsI, aise bahattar bimbakI sthApanA bharat chakravartIne kailAs parvat par kI hai. kailAs parvat abhI kisIko hAth nahIn lagatA hai. vah ratnamay pratimAen bharat chakravartIne karavAyI hain.

samAdhAna- ..vibhAvabhAv-se apanA svabhAv bhinna hai. usakA astitva grahaN karake us rUp antaramen-se pariNati kare to hotA hai, to svAnubhUti hotI hai. jo bhAv-vikalpa Aye usase bhinna AtmA gnAyak hai, use pahachAnanA.

... kevalagnAn ho tab vah kShay hotA hai. bAkI pahale bhedagnAn hai. usakA bhedagnAn karanA. to vikalpa chhUTakar andar samA jAy to svAnubhUti hotI hai. to svAnubhUti hotI hai. .. to vikalpa chhUT jAya.

prashamamUrti bhagavatI mAtano jay ho! mAtAjInI amRut vANIno jay ho!