PDF/HTML Page 1614 of 1906
single page version

સમાધાનઃ- ગુરુદેવકી આજ્ઞા હુયી. ફિર મનમેં ઐસા હુઆ કિ મૈં તો કદાચિત માન લૂઁ, પરન્તુ યે સબકો બેચારોંકો... સબકો દુઃખ હો, ઉસકા ક્યા? ગુરુદેવને કોઈ જવાબ નહીં દિયા. પરન્તુ ઉસ દિન સબકો ઐસા હો ગયા થા કિ માનોં ગુરુદેવ વિરાજતે હોં. ગુરુેદવને બહુત પ્રમોદ-સે કહા, મૈં યહીં હૂઁ, ઐસા માનના. ઐસા કુછ નહીં રખના, ઐસા કહા. સ્વપ્ન ઇતના હી થા. સ્વપ્નમેં ઊપર-સે પાધરે હોં, ઐસા સ્વપ્ન થા.

મુમુક્ષુઃ- આપકી ભાવના-સે ગુરુદેવકી દૂજ અલૌકિક રૂપ-સે મનાયી ગયી. વૈશાખ શુક્લા-દૂજ.

સમાધાનઃ- વૈશાખ શુક્લ-દૂજ, બહુત અચ્છી તરહ-સે મનાયી ગયી.

મુમુક્ષુઃ- .. સ્વયં ભી પધારે હો, ઐસા બન સકતા હૈ.

સમાધાનઃ- બન સકતા હૈ, અપનેકો લગે ગુરુદેવ સ્વપ્નમેં પધારે. ગુરુદેવ ગયે તબ ભી થોડે મહિને પહલે ભી દેવકા ઐસા સ્વપ્ન આયા થા. ગુરુદેવકે રૂપમેં. મૈં યહીં હૂઁ, ઐસા માનના. વહ ભક્તિમેં જોડા હૈ ન? ઇન્દ્ર સરીખા શોભી રહ્યા છે..

મુમુક્ષુઃ- વહ સ્વપ્નકે અનુસંધાનમેં હૈ?

સમાધાનઃ- સ્વપ્ન ઔર અંતર-સે સબ જુડા હૈ. મુઝે તો ઐસા ભાવના હોતી હૈ કિ ગુરુદેવ યહાઁ-સે વિમાનમેં જાતે હો, .. પધારતે હૈં. ગુરુદેવ સીમંધર ભગવાનકી વાણી સુનને (જાતે હૈં). ઐસી ભાવના હો, દેવોંકી તો શક્તિ હૈ, સીધે મહાવિદેહમેં જાયે. પરન્તુ યે ભરત ઔર મહાવિદેહ દોનોં સમીપ હૈ. સીમંધર ભગવાન જહાઁ વિરાજતે હૈં, વહ મહાવિદેહ ઔર યહ ભરત, ઘાતુકી ખણ્ડ દૂર હૈ, પરન્તુ ભગવાન વિરાજતે હૈં વહ મહાવિદેહ ઔરયહ ભરતક્ષેત્ર દોનોં સમીપ હૈ. યે ભરતક્ષેત્ર તો બીચમેં આતા હૈ. દેવોંકો તો બીચમેં આયે યા ન આયે, વે તો અવધિજ્ઞાન-સે જાન સકતે હૈં.

મુમુક્ષુઃ- ઇસ બાર આપકો ફોટોમેં કુછ પ્રકાશ જૈસા લગતા થા.

સમાધાનઃ- સબ લોગ કહતે થે કિ ગુરુદેવ સાક્ષાત વિરાજતે હૈં. ફિર ઇન લોગોંને વિડીયો દિખાયા તો વિડીયમોં કૌન જાને ઐસા પ્રકાશ, ઐસા કુછ લગા કિ માનોં ગુરુદેવ હૈ. મૈંને તો વહાઁ માત્ર દર્શન કિયે, મૈં તો ઇસ ઓર બૈઠી થી. દૂસરે લોગ કહતે થે. દર્શન કરતે સમય ... ઉતની બાત હૈ. પરન્તુ યે વિડીયોમેં મુઝે ઐસા લગા કિ યે કિસ

PDF/HTML Page 1615 of 1906
single page version

જાતકા લગતા હૈ? ગુરુદેવ સાક્ષાત વિરાજતે હૈં, ઐસા ભાવ આયા. ઉસ જાતકા વિડીયોકા કોઈ પ્રકાશ આ ગયા હૈ.

મુમુક્ષુઃ- પ્રસંગ ઇતના સુન્દર રૂપ-સે મનાયા ગયા કિ ઐસા થોડા અનુમાન હો કિ ગુરુદેવ સાક્ષાત યહાઁ પધારે હોં.

સમાધાનઃ- હાઁ, પધારે હો ઐસા લગે.

મુમુક્ષુઃ- આશીર્વાદકા ફોટો હી ઐસા લગતા થા કિ માનો આશીર્વાદ દિયે હોં. સાક્ષાત પધારે હોં.

સમાધાનઃ- ગુરુદેવકા મસ્તક ઔર યે સબ અલગ દિખતા થા, માનોં સાક્ષાત ક્યોં ન હો! ઐસા દિખે. મુઝે તો કુછ માલૂમ નહીં થા, સબ કહતે થે. લેકિન કૌન-સા ફોટો ઔર ક્યા લગતા હૈ, વિડીયોમેં અચાનક દેખા તો ઐસા હી લગા.

મુમુક્ષુઃ- આપકી ગુરુદેવ પ્રતિ ભક્તિ હી ઐસી હૈ.

સમાધાનઃ- ઐસા હો. બાકી ગુરુદેવ તો દેવમેં વિરાજતે હૈં.

મુમુક્ષુઃ- ..

સમાધાનઃ- કોઈ-કોઈ બાર બોલૂ વહ આયે. બાકી..

મુમુક્ષુઃ- હમે તો ઉતના હી ચાહિયે.

સમાધાનઃ- પ્રસંગ હો તબ આ જાતા હૈ.

મુમુક્ષુઃ- મધ્યસ્થ લોગોંકો તો બહુત લાભ હુઆ હૈ. ... કહતે હૈં કિ બહુત..

સમાધાનઃ- તત્ત્વ ચર્ચા કરતે હો ઉસ વક્ત ધૂનમેં ભલે યથાર્થ આતા હો, બાહર પ્રકાશિત કરનેમેં ચારોં પહલૂ આને ચાહિયે. વહ સબ ઉસમેં ધ્યાન રખના પડે. વિડિયો તો કભી-કભી લેતે હૈં.

મુમુક્ષુઃ- આપકો તો સહજ હોતા હૈ, ઉસમેં આપકો ધ્યાન રખના પડે...

સમાધાનઃ- વહ તો સહજ આતા હૈ.

મુમુક્ષુઃ- ચર્ચામેં ચારોં પહલૂઓંકો આપ સમાવિષ્ટ કરી હી દેતે હો. આપ કહતે હો, લેકિન ઉસ ચર્ચામેં ઉસ વિષયમેં આપ ચારોં પહલૂઓંકો દૂસરે-તીસરે પ્રકાર-સે આ હી જાતા હૈ. ભાઈ ઐસા નહીં કહતે હૈં કિ કિસીકો શંકા પડે ઔર દૂસરા અર્થ નિકાલે. ઐસા ભી નહીં હોતા.

સમાધાનઃ- પહલે દિન ચર્ચા પ્રશ્નમેં ભેદજ્ઞાનકી ધૂન થી તો ભેદજ્ઞાનકા બોલી, ફિર દૂસરી બાર આપને પૂછા. ફિર ચારોં પહલૂસે સ્પષ્ટ આયા. પહલે ભેદજ્ઞાન પર વજન આયા, ફિર આપને પ્રશ્ન કિયા તો જ્યાદા સ્પષ્ટ હો ગયા.

મુમુક્ષુઃ- પરન્તુ સમઝનેવાલા આત્મા સમઝ જાતા હૈ.

સમાધાનઃ- હાઁ, વહ તો સમઝ (જાય), આશય સમઝ જાના ચાહિયે.

PDF/HTML Page 1616 of 1906
single page version

મુમુક્ષુઃ- અપેક્ષાઓઁકી ખીઁચતાન-સે જો કુછ ઉલઝનેં ઉત્પન્ન હુયી હૈ, આપ સ્પષ્ટીકરણ કરતે હો તો સબકો એક જાતકા સમાધાન ભી હો જાતા હૈ.

મુમુક્ષુઃ- સબકે પક્ષ ઐસે હો ગયે હૈં. જિસે જિજ્ઞાસા હો વહ સમઝતા હૈ. બાકી સબકી દૃષ્ટિ અનુસાર સબ ખીંચતે હૈં. .. બાત ઐસી હૈ, સબકી દૃષ્ટિ અનુસાર ખીઁચ લેતે હૈ. જિસે જિજ્ઞાસા યથાર્થ હો, ઉસે બરાબર સમઝમેં આયે ઐસા હૈ. ઐસા બહુત બાર હોતા હૈ. તો ભી કોઈ પ્રસંગ હો તો તબ આપ વિડીયો લાતે હી હો.

મુમુક્ષુઃ- હમેં તો આપ ફરમાતે હો, ઇસલિયે વહ પ્રસંગ હી બન જાતા હૈ.

સમાધાનઃ- .. ગુરુદેવને તો ચારોં ઓર બરસાત બરસા ગયે હૈં. મૈં તો ઠીક, પ્રશ્ન પૂછે ઉસકે જવાબ દેતી હૂઁ. ગુરુદેવને ચારોં ઓર મૂસલાધાર બારીશ બરસા દી હૈ. હર જગર અંકુર ઉત્પન્ન હો ગયે, ઐસી બરસાત બરસાયી હૈ. આમ બોયે હૈં.

મુમુક્ષુઃ- બારીશ બરસનેકે બાદ કિસીને અંગીકાર કર લિયા હો, ઉસમેં-સે ભી નદી, ઝરને આદિ બહતે હૈં ન. ઉસકા ભી લાભ તો મિલના ચાહિયે ન. ... દેતે હોંગે, ઉસકા લાભ તો હમ લેનેવાલે હૈં.

સમાધાનઃ- આપ આતે હો તબ પ્રશ્ન તો પૂછતે હી હો.

મુમુક્ષુઃ- બાલક હો તો ઉસકી એક આદત હોતી હૈ કિ માતાકો થોડા પરેશાન કરે. ઔર માતાકો ઐસા હોતા હૈ કિ બાલક પરેશાન કરે તો ભી મનમેં ઉસે આનન્દ હોતા હૈ કિ ભલે બાલક પરેશાન કરે. ઇસલિયે હમ બાલક જૈસે હૈં.

સમાધાનઃ-

પ્રશ્ન-ચર્ચા હોતી હૈ, બાકી સ્વાસ્થ્ય ઐસા રહતા હૈ, ઇસલિયે થોડી દિક્કત હોતી હૈ. ગુરુદેવને બહુત (સમઝાયા હૈ). બહુત પ્રશ્ન હો ગયે હૈં.

મુમુક્ષુઃ- .. સ્વપરપ્રકાશક હૈ ઐસા ભી કહનેમેં આતા હૈ. દોનોંકી વિવક્ષા ક્યા હૈ? કહાઁ વજન હૈ?

સમાધાનઃ- સ્વપ્રકાશક અર્થાત સ્વયં પરમેં જાતા નહીં હૈ, પર પદાર્થકે સાથ એક નહીં હો જાતા હૈ. સ્વ ઔર પર. જો ભી જાનતા હૈ, વહ સ્વયં જ્ઞાનકે સ્વભાવ-સે જાનતા હૈ. પર-સે સ્વયં જાનતા નહીં હૈ. ઇસલિયે સ્વપ્રકાશક કહનેમેં આતા હૈ. બાકી સ્વપરપ્રકાશક ઉસકા સ્વભાવ હૈ.

સ્વપ્રકાશક યાની સ્વકો હી જાને ઔર પરકો જાનતા હી નહીં, ઉસે પરકા કુછ જ્ઞાન હી નહીં હોતા હૈ, ઐસા ઉસકા અર્થ નહીં હૈ. તો-તો ઉસકા જ્ઞાનસ્વભાવ મર્યાદિત હો જાય. સ્વપ્રકાશક યાની પરકો જાનતા હી નહીં, ઐસા હો તો જ્ઞાન મર્યાદિત હો જાય. વાસ્તવમેં સ્વયં અપની પરિણતિમેં રહે, સ્વભાવમેં રહે ઔર સહજ જ્ઞાત હો જાય. અર્થાત જ્ઞાન જ્ઞાનકો જાનતા હૈ, જ્ઞાન પરકો નહીં જાનતા હૈ, ઉસ અપેક્ષા-સે ઐસા કહનેમેં આતા હૈ. પરન્તુ જ્ઞાન જ્ઞાનકો જાને યાની વહ દૂસરે કા કુછ સ્વરૂપ જાનતા નહીં હૈ,

PDF/HTML Page 1617 of 1906
single page version

ઐસા નહીં હૈ.

વહ જ્ઞેયોંકા સ્વરૂપ જાનતા હૈ. જ્ઞાનમેં સબ જ્ઞેયોંકા સ્વરૂપ આતા હૈ. અનન્ત જ્ઞેય જો જગતમેં હૈં, છઃ દ્રવ્ય, ઉસકે દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાય, ઉસકા ભૂત-વર્તમાન-ભવિષ્ય સબ ઉસકે જ્ઞાનમેં આતા હૈ. યદિ જ્ઞાનમેં ન આયે તો ઉસે જ્ઞાનસ્વભાવ કૈસે કહેં? જ્ઞાનગુણ ઉસે કહતે હૈં કિ જિસમેં મર્યાદા ન હો, ઐસા ગુણ હો. ઇસલિયે વહ પૂર્ણ જાનતા હૈ. જ્ઞાનમેં ઉસે સબ આતા હૈ. ઉપયોગ બાહર નહીં જાતા, અપની પરિણતિમેં રહકર, જ્ઞાન જ્ઞાનમેં રહકર સબ જાનતા હૈ. ઐસા ઉસકા સ્વભાવ હૈ. ઇસલિયે સ્વપરપ્રકાશક ઇસ તરહ હૈ.

પરમેં જાકર, ઉસકા ક્ષેત્ર છોડકર બાહર નહીં જાતા હૈ. અપને ક્ષેત્રમેં રહકર જાને, યાની જ્ઞાન જ્ઞાનકે સ્વરૂપકો જાને, જ્ઞાન જ્ઞાનકો જાને, ઐસા કહનેમેં આતા હૈ. લેકિન વહ જ્ઞાન જ્ઞાનકો જાને ઇસલિયે ઉસમેં દૂસરેકા જ્ઞાન આતા હી નહીં હૈ, ઐસા નહીં હૈ. પૂરે લોકાલોકકા જ્ઞાન, નર્ક, સ્વર્ગ, પૂરે લોકાલોકકા જ્ઞાન, છઃ દ્રવ્ય, ઉસકે દ્રવ્ય- ગુણ-પર્યાય, ભૂત-વર્તમાન-ભવિષ્ય કુછ ન જાને, યદિ વહ નહીં જાનતા હો તો. જ્ઞાનમેં સબ આતા હૈ. અતઃ જ્ઞાન સ્વપરપ્રકાશક હૈ.

કેવલજ્ઞાન હોતા હૈ તબ સહજ જ્ઞાત હોતા હૈ, ઉસકા સ્વભાવ હી હૈ. નહીં હોતા તબતક ઉસકા અધૂરા જ્ઞાન હૈ. સ્વયં અપને સ્વરૂપમેં રહે ઇસલિયે ઉસકા ઉપયોગ બાહર નહીં હોતા, ઇસલિયે નિર્વિકલ્પતાકે સમય ઉસે બાહરકા ઉપયોગ નહીં હૈ. બાકી ઉસકે જ્ઞાનકા નાશ નહીં હુઆ હૈ. જ્ઞાનકી શક્તિ તો અમર્યાદિત હૈ.

મુમુક્ષુઃ- મતલબ ઉપયોગાત્મક રૂપસે બાહરકા જાનના ઉસ વક્ત નહીં હોતા.

સમાધાનઃ- નહીં હૈ, ઉપયોગાત્મક નહીં હૈ. બાકી ઉસમેં ઐસી જાનનેકી શક્તિ નહીં હૈ, ઐસા નહીં હૈ. પ્રત્યભિજ્ઞાન... જ્ઞાન તો હૈ, ઐસા સ્વભાવ હૈ. તો ભૂતકાલકા કુછ જાને હી નહીં, ભવિષ્યકા કુછ જાને હી નહીં. ઐસા નહીં હૈ. કેવલજ્ઞાન હોને- સે પહલે પૂર્વકા સબ જાને ઐસા ઉસકા .. હૈ. નહીં હૈ, ઐસા નહીં.

મુમુક્ષુઃ- પૂર્વકા જાનતા હૈ, વર્તમાન જાનતા હૈ ઔર ભવિષ્યકા..

સમાધાનઃ- ભવિષ્યકા જાને, સબ જાન સકતા હૈ. ઐસા ઉસકા સ્વભાવ હૈ. ઉસકી દિશા પર તરફ-જ્ઞેય તરફ (હૈ). તેરી દિશા બદલ દે. તેરી દિશા સ્વસન્મુખ કર દે. તેરે સ્વદ્રવ્ય તરફ તેરી દિશા બદલ દે. બાકી કુછ જ્ઞાત નહીં હોતા હૈ, ઐસા નહીં હૈ. અપની પરિણતિ સ્વ-ઓર ગયી ઔર ઉપયોગ સ્વયં નિર્વિકલ્પ સ્વરૂપમેં સ્થિર હુઆ, ઇસલિયે બાહરકા ઉપયોગ નહીં હૈ, ઇસલિયે જ્ઞાત નહીં હોતા. ઉસકા સ્વભાવ નાશ નહીં હુઆ. વહ અધૂરા જ્ઞાન હૈ ઇસલિયે ક્રમ-ક્રમ-સે જ્ઞાન જાનતા હૈ. ઉપયોગ અન્દર સ્થિર હો ગયા, ઇસલિયે બાહરકા જ્ઞાત નહીં હોતા.

મુમુક્ષુઃ- ઉપયોગાત્મક સ્થિતિ અલગ હૈ ઔર સ્વભાવકી સ્થિતિ..

PDF/HTML Page 1618 of 1906
single page version

સમાધાનઃ- સ્વભાવકી પરિણતિ... સમ્યગ્દૃષ્ટિ અપને અસ્તિત્વકી જો પ્રતીત હુયી, ઉસે જ્ઞાયકકી ધારા હૈ. વહ પરિણતિ જ્ઞાયક જ્ઞાયકરૂપ પરિણમતી હૈ. ઔર મૈં ઇસ સ્વરૂપ હૂઁ ઔર ઇસ સ્વરૂપ નહીં હૂઁ, ઐસી પરિણતિ તો ઉસે સહજ ચલતી હૈ. મૈં ચૈતન્ય જ્ઞાયક સ્વરૂપ હૂઁ ઔર ઇસ સ્વરૂપ નહીં હૂઁ. યહ હૂઁ ઔર યહ નહીં હૂઁ. ઐસી દો જાતકી ઉસકી પરિણતિ, ઐસા સહજ જ્ઞાન ઉસે વર્તતા હી રહતા હૈ. ઉપયોગરૂપ નહીં હૈ. વહ લબ્ધ હૈ ઉસકા મતલબ એક ઓર પડા હૈ, ઐસા નહીં. ઉસે વેદનમેં ઐસા આતા હૈ કિ મૈં યહ હૂઁ ઔર યહ નહીં હૂઁ. યહ મૈં હૂઁ-જ્ઞાયક હૂઁ ઔર યહ નહીં હૂઁ. ઐસા સહજ જ્ઞાન નિરંતર ઉસે જ્ઞાયકકી ધારા રહતી હી હૈ. સવિકલ્પ દશામેં ઐસી જ્ઞાયકધારા વર્તતી રહતી હૈ.

મુમુક્ષુઃ- અહંપના રૂપ વૃત્તિ અથવા વ્યાપાર નિરંતર ચલતા હી રહતા હૈ.

સમાધાનઃ- વહ નિરંતર ચલતી હૈ. મૈં યહ હૂઁ, ઇસલિયે ઉસમેં મૈં નહીં હૂઁ, ઐસા આ જાતા હૈ. મૈં યહ હૂઁ, ઇસલિયે પરસે ભિન્ન યહ મૈં હૂઁ.

મુમુક્ષુઃ- યહ મૈં હૂઁ, ઐસી પરિણતિ (વર્તતી હૈ તો) વહાઁ ઉસે સ્વપ્રકાશક કહના હૈ?

સમાધાનઃ- સ્વપ્રકાશક ઔર પર, દોનોં સાથમેં આ ગયા. સ્વપરપ્રકાશક હૈ. ઉસકી પરિણતિ સ્વપરપ્રકાશક હૈ. પ્રતીતિ-યહ મૈં હૂઁ-ઐસા દૃઢ હૈ. પ્રતીતિ નિર્વિકલ્પ હૈ, પરન્તુ જ્ઞાનકી ધારા હૈ કિ યહ મૈં હૂઁ ઔર યહ નહીં હૂઁ, વહ સ્વપરપ્રકાશક હૈ. અસ્તિ ઔર નાસ્તિ દોનોં જ્ઞાનમેં આ ગયા હૈ. પ્રતીતિમેં મૈં યહ હૂઁ, દૃષ્ટિમેં યહ મૈં હૂઁ, ઐસા (હૈ). બાકી જ્ઞાનકી-જ્ઞાયકકી ધારા ચલતી હૈ. યહ મૈં હૂઁ ઔર યહ નહીં હૂઁ. ઉસ જાતકી સહજ પરિણતિ હૈ.

મુમુક્ષુઃ- દિશા સ્વ તરફ કરની હૈ, વહ એક અલગ બાત હૈ. બાકી સ્વભાવ તો ઐસા હી હૈ.

સમાધાનઃ- સ્વભાવ તો ઐસા હી હૈ. દિશા સ્વ તરફ પલટની હૈ. સમાધાનઃ- દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાય તો વસ્તુકા સ્વભાવ હૈ. પર્યાય એક અંશ (હૈ). અંશ જિતના અંશી નહીં હૈ. (અંશી) અખણ્ડ હૈ, વહ તો અંશ હૈ. દૃષ્ટિકી અપેક્ષા-સે પર્યાય મેરેમેં નહીં હૈ. પર્યાય હૈ હી નહીં, ઐસા તો નહીં હૈ. દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાય વસ્તુકા સ્વભાવ હૈ.

જ્ઞાન સબકા હોતા હૈ. દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાય સબકા. પર્યાય જિતના, એક અંશ જિતના ક્ષણિક, ઐસા ક્ષણિક સ્વભાવ આત્માકા નહીં હૈ. આત્મા શાશ્વત હૈ. પર્યાય ક્ષણ-ક્ષણ પલટતી રહતી હૈ. ઐસે જ્ઞાન કરના. પર્યાય નહીં હોવે તો પર્યાય ઊપર-ઊપર નહીં હોતી હૈ, પર્યાય દ્રવ્યકે આશ્રયસે હોતી હૈ.

મુમુક્ષુઃ- શિખરજીમેં ચર્ચા હુયી થી ગુરુદેવકી વર્ણીજીકે સાથ, ઉસમેં ઉન્હોંને કહા થા કિ ... હોતા હૈ. તો ગુરુદેવને કહા થા, રાગકી પર્યાય .. હોતી હૈ.

PDF/HTML Page 1619 of 1906
single page version

સમાધાનઃ- કિસકે સાથ ચર્ચા હુયી થી?

મુમુક્ષુઃ- વર્ણીજીકે સાથ.

સમાધાનઃ- હાઁ, અપને પુરુષાર્થકી મન્દતા-સે રાગકી પર્યાય હોતી હૈ. શુદ્ધાત્માકી શુદ્ધ પર્યાય શુદ્ધાત્માકે આશ્રય-સે હોતી હૈ. ઔર પુરુષાર્થકી કમજોરી-સે રાગકી પર્યાય હોતી હૈ. કર્મ કરવાતા નહીં. કર્મ જબરજસ્તી નહીં કરવાતા. આત્મા સ્વયં રાગરૂપ પરિણમતા હૈ.

જૈસે સ્ફટિક હરા, પીલા રૂપ પરિણમતા હૈ, વહ સ્ફટિક પરિણમતા હૈ. લાલ- પીલે ફૂલ ઉસમેં નહીં આતે. વહ તો નિમિત્ત હૈ. પરિણમન સ્ફટિકકા હૈ. વૈસે પરિણમન ચૈતન્યકા હૈ. ઔર મૂલ સ્વભાવ જો સ્ફટિકકા હૈ, ઉસકા નાશ નહીં હોતા. આત્માકે મૂલ સ્વભાવકા નાશ નહીં હોતા હૈ. ઉસકે શુદ્ધ સ્વભાવકા નાશ નહીં હોતા હૈ.

મુમુક્ષુઃ- પર્યાય દ્રવ્યમેં-સે નિકલતી હૈ તો નિકલતે-નિકલતે કુછ કમ નહીં હોતી હૈ? અન્દર-સે નિકલતી હૈ તો?

સમાધાનઃ- તો-તો દ્રવ્યકા નાશ હો જાય. રાગ ભીતરમેં નહીં હૈ, રાગરૂપ આત્મા પરિણમતા હૈ. શુદ્ધાત્માકી શુદ્ધ પર્યાય શુદ્ધાત્માકે આશ્રય-સે હોતી હૈ. ભીતર-સે નિકલતે- નિકલતે (કમ હો જાય) તો દ્રવ્યકા નાશ હો જાય. ઐસા નહીં હૈ. દ્રવ્ય તો અનન્ત શક્તિ (સંપન્ન હૈ). અનન્ત કાલ દ્રવ્ય પરિણમન કરતા હૈ તો ભી દ્રવ્ય તો ઐસાકા ઐસા હૈ.

જ્ઞાનકી પર્યાય એક સમયમેં લોકાલોક જાનતી હૈ. તો ભી અનન્ત કાલ પરિણમન કરે તો ઉસમેં કમ નહીં હોતા હૈ. ઐસા કોઈ દ્રવ્યકા અચિંત્ય સ્વભાવ હૈ. ઉસમેં ત્રુટ નહીં પડતી. અનન્ત કાલ પરિણમે તો ભી.

સમાધાનઃ- ... કોઈ કારણ-સે દ્રવ્ય ઉત્પન્ન હુઆ હૈ યા કોઈ કારણ-સે ઉસકા નાશ હોતા હૈ, ઐસા નહીં હૈ. દ્રવ્ય અકારણ સ્વતઃસિદ્ધ અનાદિઅનન્ત હૈ. ઔર ઉસકા જો પરિણમન હૈ, વહ સ્વતઃ પરિણમતા હૈ. વહ કિસીકે આશ્રય-સે પરિણમતા હૈ યા કોઈ ઉસે મદદ કરે તો પરિણમતા હૈ, કોઈ ઉસે વિપરીત કરે તો વિપરીત હો ઔર સુલટા કરે તો સુલટા હો, ઐસા નહીં હૈ. અકારણ પારિણામિક દ્રવ્ય-ઉસે કોઈ કારણ લાગૂ નહીં પડતા. વહ સ્વયં પરિણમતા હૈ.

સ્વયં અનાદિઅનન્ત સ્વભાવમેં પરિણમે ઉસમેં વિભાવ અન્દર ઉસકે સ્વભાવમેં પ્રવેશ નહીં કરતા. ઐસા અકારણ સ્વયં અપને સ્વભાવ-સે પરિણમતા હૈ, ઐસા ઉસકા સ્વભાવ હૈ. ઔર વિભાવ હો તો ભી વહ સ્વયં સ્વતંત્ર પરિણમતા હૈ. ઔર સ્વયં સ્વભાવકો પ્રગટ કરે તો ભી સ્વતંત્ર હૈ. ઉસમેં નિમિત્ત કહનેમેં આતા હૈ, પરન્તુ વાસ્તવમેં સ્વયં પરિણમતા હૈ. ઉસમેં કોઈ કારણ લાગૂ નહીં પડતા. તો હી ઉસે દ્રવ્ય કહા જાય કિ જિસે કોઈ કારણ લાગૂ નહીં પડતા. કોઈ નિમિત્તકે આશ્રય-સે પરિણમે, કિસીકી મદદ-સે પરિણમે તો ઉસ દ્રવ્યકી દ્રવ્યતા હી નહીં રહતી.

PDF/HTML Page 1620 of 1906
single page version

દ્રવ્ય હી ઉસે કહતે હૈં કિ જિસે કિસીકી સહાયતાકી જરૂરત ન પડે. ઉસકા નામ દ્રવ્ય હૈ. વહ દ્રવ્ય અનાદિઅનન્ત સ્વતઃસિદ્ધ અકારણ પરિણમતા હૈ. વહ ઉસકા સ્વભાવ હૈ. સ્વયં અપના સ્વભાવ કિસી ભી પ્રકાર-સે તોડતા નહીં હૈ. ઐસે તો પરિણમતા હૈ, પરન્તુ વિભાવમેં ભી કર્મકા નિમિત્તમાત્ર હૈ. સ્વયં પરિણમતા હૈ. સ્વભાવમેં પલટતા હૈ વહ સ્વયં-સે પલટતા હૈ, સ્વભાવ તરફ ભેદજ્ઞાન કરકે. ઉસમેં દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્ર નિમિત્ત હોતે હૈં. પરન્તુ ઉપાદાન સ્વયંકા હૈ.

વહ અકારણ પારિણામિક દ્રવ્ય હૈ કિ જિસે કોઈ કારણ લાગૂ નહીં પડતા. અભી તક જીવ સ્વભાવ તરફ ક્યોં પલટતા નહીં? વહ ઉસકા સ્વયંકા કારણ હૈ, કિસીકા કારણ નહીં હૈ. ઉસે કોઈ દૂસરેકા કારણ લાગૂ નહીં પડતા. સ્વયં અપને હી કારણ- સે વિભાવમેં પરિણમે, અપને કારણ સ્વભાવમેં પરિણમે. ઐસા અકારણ પારિણામિક દ્રવ્ય હૈ. ઐસા ઉસકા પરિણમન સ્વભાવ સ્વતઃસિદ્ધ હૈ. કોઈ ઉસે પરિણમન કરવાતા નહીં ઔર કિસી અન્ય-સે ઉસકા નાશ નહીં હોતા.