PDF/HTML Page 1660 of 1906
single page version

સમાધાનઃ- .. પલટના તો સ્વયંકો (પડતા હૈ), પરિણતિ સ્વયંકો પલટની હૈ. અપની ઓર આના, સ્વસન્મુખ હોના, અપની ઓર દૃષ્ટિ કરની, અપની ઓર જ્ઞાન ઔર અપની ઓર લીનતા કરની, વહ સ્વયંકો હી કરના હૈ, સ્વયંકો હો પલટના હૈ.

મુમુક્ષુઃ- ઉસકા કોઈ ક્રમ, વિધિ?

સમાધાનઃ- વિધિ ઔર ક્રમ એક હી હૈ. ઉસકી લગની, ઉસકી મહિમા. ગુરુદેવને જો માર્ગ બતાયા ઉસે અંતર-સે યથાર્થ સમઝના, યથાર્થ જ્ઞાન કરના. ગુરુદેવકા ક્યા આશય થા? સ્વભાવ ગ્રહણ કરનેકા પ્રયત્ન કરના.

મુમુક્ષુઃ- સ્વરૂપકી મહિમા નહીં આનેકા કારણ ઉપયોગ ઉતના અંતર તરફ મુડતા નહીં હોગા ઔર પર વિષયમેં રુચિ હૈ, ઇસલિયે નહીં આતી હોગી?

સમાધાનઃ- રુચિ પર તરફ જાતી હૈ, અંતરમેં પરકી મહિમા હૈ. અપની સ્વકી મહિમા કમ હૈ ઔર દૂસરેકી મહિમા લગતી હૈ. સ્વ તરફ પ્રયત્ન નહીં જાતા હૈ. પ્રમાદ હૈ, મહિમા કમ હૈ, રુચિ કમ હૈ. ઉસે જરૂરત લગે તો ચાહે જૈસે ભી વહ પ્રયત્ન કિયે બિના નહીં રહતા. મુઝે યહ કરના હી હૈ (ઐસા હો) તો સ્વયં અંતરમેં-સે પલટે બિના રહતા હી નહીં. પરન્તુ ઉતની સ્વયંકી મન્દતા હૈ ઇસલિયે પલટતા નહીં હૈ.

મુમુક્ષુઃ- મન્દતામેં-સે તીવ્રતા હોનેકે લિયે ભી સ્વયં ઉસકી રુચિ બઢાયે. રુચિ બઢાનેકે લિયે ક્યા કરના?

સમાધાનઃ- સ્વયં હી રુચિ (કરે કિ) સ્વભાવમેં હી સર્વસ્વ હૈ, બાહર કહીં નહીં હૈ. જો અનન્ત ભરા હૈ વહ સ્વભાવમેં હૈ. બાહર-સે કુછ નહીં આતા. બાહર લેને જાતા હૈ, લેકિન બાહર-સે કુછ પ્રાપ્ત નહીં હોતા. જિસમેં ભરા હૈ, જિસમેં સ્વભાવ ભરા હૈ ઉસમેં-સે પ્રગટ હોતા હૈ. જિસમેં હૈ ઉસમેં-સે પ્રગટ હોતા હૈ. જિસમેં અપના અસ્તિત્વ હૈ, ઉસમેં સબ હૈ. ઉસમેં-સે હી પ્રગટ હોગા. ઐસા સ્વયં દૃઢ નિર્ણય કરે. ઐસી દૃઢ પ્રતીત કરે તો અપની તરફ અપના પુરુષાર્થ ઝુકતા હૈ.

અનન્ત કાલ-સે બાહર-સે પ્રાપ્ત કરનેકે લિયે વ્યર્થ પ્રયત્ન કિયે, ક્રિયાએઁ કી, સબ કિયા. શાસ્ત્રમેં આતા હૈ ન? વ્રત, નિયમ ધારે, તપ, શીલ આદરે પરન્તુ પરમાર્થ-સે બાહ્ય હૈ ઇસલિયે સ્વયંકો મોક્ષ ... સબ કિયા. મુનિવ્રત ધારે, સબ કિયા પરન્તુ અંતરમેં પલટા

PDF/HTML Page 1661 of 1906
single page version

નહીં. મેરેમેં-સે હી સબ આનેવાલા હૈ. ઐસી પ્રતીત ઔર ઐસા જ્ઞાન સ્વયંને નહીં કિયા. ઉસ જાતકા અપને સ્વભાવકી મહિમા નહીં આયી હૈ. શુભમેં કરકે સંતુષ્ટ હો ગયા હૈ. શુભભાવમેં સંતુષ્ટ હો જાતા હૈ. અશુભમેં-સે શુભમેં પલટા કિયા, પરન્તુ જો તીસરી ભૂમિકા હૈ, ઉસમેં નહીં જાતા હૈ. જો શુદ્ધાત્માકી ભૂમિકા હૈ, ઉસ તરફ નહીં જાતા હૈ. ઇન દોનોંકી ઓર પલટતા રહતા હૈ, તીસરેમેં નહીં જાતા હૈ.

મુમુક્ષુઃ- તીસરી ભૂમિકા આત્મા..

સમાધાનઃ- અન્દર ભૂમિકા હૈ ઉસમેં નહીં જાતા હૈ. બારંબાર ઉસકા અભ્યાસ, ઉસીકી આદત, બારંબાર કરતા રહે તો ઉસમેં-સે ઉગ્ર પુરુષાર્થ જાગૃત હોતા હૈ, તબ વહ પલટતા હૈ. પર તરફ જાય, પરન્તુ બારંબાર અપની ઓર પ્રયત્ન કરતા રહે, બારંબાર ઉસકી આદત, રટન, પ્રયત્ન કરતા રહે તો ઉસ ઓર પલટનેકા ઉસે અવકાશ હૈ.

મુમુક્ષુઃ- અપૂર્વતા લગે તો સહજ હૈ. પરન્તુ ઉસકે પહલે જો અપૂર્વતા લગની ચાહિયે કિ જિસસે પુરુષાર્થ પરસન્મુખ-સે હટકર સ્વસન્મુખ હો. વહ કિસ પ્રકારકી અપૂર્વતા હૈ ઔર વહ કૈસે લગે?

સમાધાનઃ- જો ગુરુકા ઉપદેશ આવે, ગુરુ કોઈ અપૂર્વ બાત કરતે હો કિ આત્માકા સ્વરૂપ ઐસા હૈ, કુછ અલગ હૈ, ઐસા જો ઉપદેશ ગુરુદેવકી વાણીમેં આવે, ઉસ વાણીકી અપૂર્વતાકા ભાસ સ્વયંકો લગે કિ યે કુછ અપૂર્વ કહતે હૈં ઔર આત્માકા સ્વરૂપ કોઈ અપૂર્વ હૈ. ઐસી અપૂર્વતા (લગે). ઉસે ગુરુકી વાણીમેં-સે કોઈ અપૂર્વતા ઉસે ગ્રહણ હો, અપની રુચિ-સે, યહ વિભાવ હૈ વહ તો આકુલતારૂપ હૈ, પરન્તુ આત્મા કોઈ અપૂર્વ હૈ. ગુરુદેવકી વાણીમેં-સે ઐસી અપૂર્વતા ઉસે ગ્રહણ હો. અપૂર્વ પ્રગટ નહીં હુઆ હૈ, પરન્તુ પ્રત્યક્ષ ગુરુકી વાણીમેં જો આતા હૈ, ઉસકી અપૂર્વતા અંતરમેં (લગે). સ્વયંકી પાત્રતા હો ઉસે ઐસી પ્રતીત હો જાતી હૈ અપ્રગટપને કિ આત્મા કોઈ અપૂર્વ હૈ. ઐસી ઉસે રુચિ ઔર પ્રતીત (હો જાતી હૈ).

સમ્યગ્દર્શનકી પ્રતીતિ અલગ બાત હૈ. પરન્તુ પહલે ઉસે ઐસી રુચિ, અપૂર્વતાકી રુચિ હો જાતી હૈ કિ યે આત્મા વસ્તુ કોઈ અપૂર્વ હૈ. યહ બાત અપૂર્વ હૈ, પરન્તુ આત્મા વસ્તુ હી અપૂર્વ હૈ. દેવ-ગુરુકી વાણીમેં-સે ઉસે અપૂર્વતા (લગતી હૈ), નિમિત્ત-ઉપાદાનકા ઐસા સમ્બન્ધ હૈ. ઉસે અપૂર્વતા ઐસી ભાસિત હો જાતી હૈ કિ યે કોઈ અપૂર્વ વસ્તુ હૈ ઔર અપૂર્વ પુરુષાર્થ કરને તરફ ઉસે અંતરમેં રુચિ પ્રગટ હોતી હૈ. દેખા નહીં હૈ, કિયા નહીં હૈ, પરન્તુ જિસે પ્રગટ હુઆ ઐસે પ્રત્યક્ષ ગુરુ બતાતે હૈં ઔર ઉસે અપૂર્વતા ભાસિત હો જાતી હૈ.

મુમુક્ષુઃ- દેવ-ગુરુકા નિમિત્ત ઐસા હૈ કિ જિસમેં ઉસે અપૂર્વતા ભાસિત હોતી હૈ.

સમાધાનઃ- અપૂર્વતા ભાસિત હોતી હૈ. દેશના લબ્ધિ પ્રગટ હોતી હૈ, ઇસ પ્રકાર.

PDF/HTML Page 1662 of 1906
single page version

ઉપાદાન-નિમિત્તકા ઐસા સમ્બન્ધ હૈ.

મુમુક્ષુઃ- કોઈ બાર માતાજી! (ઐસા લગતા હૈ કિ) શુરુઆતમેં ગુરુદેવકો સુનતે તો તબ અત્યન્ત આનન્દ ઔર ઉલ્લાસપૂર્વક (સુનતે થે). ઉસકે બાદ ઇતને નિર્લજ હો ગયે હૈં. એક બાર નિર્લજ્જ હો જાનેકે બાદ વહ શબ્દ અસર નહીં કરતે. ઐસી સ્થિતિ હો ગયી હો ઐસા લગતા હૈ. વહી શબ્દ બાર-બાર સુનતે હો, ઇસલિયે પહલે વહી શબ્દ સુનતે વક્ત જો અપૂર્વતા લગતી થી, (વહ અપૂર્વતા નહીં લગતી હૈ).

સમાધાનઃ- અપૂર્વતા લગતી થી. અપના પુરુષાર્થ ઉતના ચલતા નહીં, ઇસલિયે ઐસા હો કિ સુનતે રહતે હૈં. પુરુષાર્થ આગે ગતિ કરે નહીં, ઇસલિયે ઐસા હો જાતા હૈ કિ પહલે સુનતે વક્ત એકદમ આશ્ચર્ય લગનેકે બજાય મધ્યમ જૈસા હો જાતા હૈ.

મુમુક્ષુઃ- ઉસકા મતલબ યહ હૈ કિ સુનતે હી ઉસકા પુરુષાર્થ અન્દર ચાલૂ રહે તો ઉસ જાતકી અપૂર્વતા લગે ઔર અપૂર્વતા-સે વિશેષ ઉલ્લાસ આયે.

સમાધાનઃ- વિશેષ ઉલ્લાસ આયે. અપના પુરુષાર્થ આગે નહીં બઢતા હૈ, ઇસલિયે વહ મધ્યમ પ્રકાર-સે સુનતા રહતા હૈ. ઐસા હો જાતા હૈ.

મુમુક્ષુઃ- પ્રત્યેક સમય સુનતે વક્ત આશ્ચર્યચકિત હો જાય, તો ઐસા કહા જાય કિ ઇસમેં નવીન-નવીન (લગતા હૈ).

સમાધાનઃ- તો અપની વિશેષ તૈયારી હોનેકા કારણ બને. પુરુષાર્થ અધિક જાગૃત હોતા હૈ.

મુમુક્ષુઃ- આપને કહા ન કિ આશય નહીં ગ્રહણ કિયા. સુનને પર ભી ઉસકા આશય ગ્રહણ નહીં કરતા હૈ.

સમાધાનઃ- ઉન્હેં ગહરાઈમેં ક્યા કહના હૈ? યા ગુરુેદવ ક્યા કહતે હૈં? વહ આશય ગ્રહણ કરકે ફિર પ્રયત્ન નહીં કિયા હૈ. પહલે તો વહ આશય ગ્રહણ નહીં કરતા હૈ. આશય ગ્રહણ કરકે ફિર જો પુરુષાર્થ અપના ચલના ચાહિયે, વહ પુરુષાર્થ ઉઠતા નહીં. ગુરુદેવને માર્ગ બતાયા કિ માર્ગ યહ હૈ. ઉસે બુદ્ધિમેં ગ્રહણ હુઆ, પરન્તુ અંતરમેં ઉસે ઊતારકર આગે બઢના ચાહિયે, વહ આગે નહીં બઢતા. તો ઐસે હી મધ્યમમેં ખડા રહતા હૈ. જિસ જાતકી રુચિ હૈ ઉસમેં વિશેષ આગે નહીં બઢતા હૈ, ઇસલિયે ઐસે હી ખડા રહતા હૈ.

અનાદિ કાલ-સે તો કુછ સુનને નહીં મિલા. કોઈ બાર મિલા તો ઉસને ગ્રહણ નહીં કિયા. ઔર ગ્રહણ કરે તો પુરુષાર્થ નહીં કરતા હૈ. આશય ગ્રહણ કરે તો ભી આગે નહીં બઢતા. ઉસે બુદ્ધિમેં ઐસા નક્કી હોતા હૈ કિ ગુરુદેવને યહ માર્ગ કહા હૈ. વિકલ્પ-સે આત્મા ભિન્ન હૈ, આત્મા શાશ્વત હૈ, આત્માકા સ્વભાવ ઇસ વિભાવ-સે ભિન્ન હૈ. ગુણભેદ, પર્યાયભેદ વહ ભેદ ભી વાસ્તવિકરૂપ-સે આત્મામેં નહીં હૈ. વહ તો અખણ્ડ સ્વરૂપ હૈ. યે સબ લક્ષણભેદ હૈ. ઐસા બુદ્ધિમેં ગ્રહણ કરતા હૈ, પરન્તુ અંતરમેં જો પરિણતિ

PDF/HTML Page 1663 of 1906
single page version

કરની ચાહિયે વહ નહીં કરતા હૈ. માત્ર બુદ્ધિ-સે નિર્ણય કરતા હૈ. આગે નહીં બઢતા. ઉસે ઉતનેમેં સંતોષ હો જાતા હૈ કિ કરેંગે-કરેંગે, ઐસા અન્દર પ્રમાદભાવ રહતા હૈ, ઇસલિયે આગે નહીં બઢતા.

મુમુક્ષુઃ- વહ અપૂર્વતા પૂરી-પૂરી ભાસિત નહીં હુયી હૈ.

સમાધાનઃ- વાસ્તવમેં ઐસા લે સકતે હૈં. પરન્તુ ઉસે સ્થૂલ દૃષ્ટિ-સે અપૂર્વતા લગે તો ભી પુરુષાર્થ નહીં કરતા હૈ. ઔર યદિ સચ્ચી અપૂર્વતા લગે તો ઉસે ચૈન પડે નહીં કિ યે સબ અપૂર્વ નહીં હૈ, પરન્તુ અંતરમેં અપૂર્વ હૈ. ઇસપ્રકાર વાસ્તવિક અંતરમેં જ્યાદા દૃઢ હો તો જ્યાદા આગે બઢે. સ્થૂલરૂપ-સે ઐસા કહ સકતે હૈં કિ ઉસે અપૂર્વતા ભાસી હૈ, પરન્તુ પુરુષાર્થ નહીં કરતા હૈ. બુદ્ધિ-સે નિર્ણય કિયા વહ ભી સત્ય નિર્ણય કબ કહા જાય? કિ પરિણતિ હો તો. પરન્તુ પહલે ઉસને અમુક પ્રકાર-સે નિર્ણય કિયા હૈ, જિજ્ઞાસાકી ભૂમિકા અનુસાર.

મુમુક્ષુઃ- સચ્ચા નિર્ણય ભાવભાસનરૂપ નહીં હોતા હૈ. સચ્ચા નિર્ણય યાની કિ મૈં જ્ઞાયકમાત્ર હૂઁ, ઐસા હો જાના ચાહિયે, ઉસમેં ભાવભાસનરૂપ જિસ પ્રકાર હોના ચાહિયે કિ યે ચૈતન્ય સો મૈં, ઐસા (નહીં હોતા હૈ).

સમાધાનઃ- સચ્ચા નિર્ણય હોવે તો અન્દર પરિણતિ હુએ બિના નહીં રહતી. વહ બુદ્ધિ-સે નિર્ણય (કરતા હૈ). ઔર અપૂર્વતા બુદ્ધિ-સે લગતી હૈ. અન્દર સચમૂચમેં અપૂર્વતા લગે તો વહ ઉસે પ્રગટ હુએ બિના નહીં રહતા. અંતરમેં ભાવભાસન હો તો ઉસકી પરિણતિ પ્રગટ હુએ બિના નહીં રહતી.

મુમુક્ષુઃ- ઇતને પુરુષાર્થ પર્યંત ભી નહીં પહુઁચતા હૈ.

સમાધાનઃ- પુરુષાર્ત પર્યંત નહીં પહુઁચતા હૈ.

મુમુક્ષુઃ- બહિનશ્રી! આપને વચનામૃતમેં ૪૭ નંબરકે બોલમેં એક દૃષ્ટાન્ત દિયા હૈ કિ "મકડી અપની લારમેં બઁધી હૈ વહ છૂટના ચાહે તો છૂટ સકતી હૈ, જૈસે ઘરમેં રહનેવાલા મનુષ્ય અનેક કાયામેં, ઉપાધિયોંમે, જંજાલમેં ફઁસા હૈ પરન્તુ મનુષ્યરૂપસે છૂટા હૈ'. ઇસ દૃષ્ટાન્ત પર-સે સિદ્ધાન્ત જો આપને કહા કિ ત્રિકાલી ધ્રુવ દ્રવ્ય કભી બઁધા નહીં હૈ. યહ દૃષ્ટાન્ત હી સમઝમેં નહીં આ રહા હૈ. મનુષ્યરૂપ-સે છૂટા હૈ ઔર ઉપાધિમેં બઁધા હૈ, ઇસમેં કૈસે ઊતારના?

સમાધાનઃ- દૃષ્ટાન્ત સર્વ પ્રકાર-સે લાગૂ નહીં પડતા. ઉસકા આશય ગ્રહણ કરના. મનુષ્ય તો એકદમ છૂટા હૈ. ઉપાધિમેં બઁધા હૈ, વહ દૃષ્ટાન્ત તો સ્થૂલ હૈ. બાહર-સે બઁધા હૈ, અન્યથા નહીં બઁધા હૈ. દૃષ્ટાન્ત યહાઁ તક સીમિત હૈ કિ ચૈતન્યદ્રવ્ય વાસ્તવિકરૂપ- સે પરદ્રવ્યકે સાથ બઁધા નહીં હૈ. દ્રવ્ય અપેક્ષાસે છૂટા હી હૈ. ચૈતન્યદ્રવ્ય ઇસ પુદગલદ્રવ્યકે સાથ બઁધનમેં નહીં આયા હૈ. પુદગલ તો જડ હૈ ઔર સ્વયં ચૈતન્ય હૈ. ચૈતન્ય ચૈતન્યરૂપ-

PDF/HTML Page 1664 of 1906
single page version

સે છૂટા હૈ ઔર પુદગલ પુદગલરૂપ-સે છૂટા હૈ. દોનોં ભિન્ન દ્રવ્ય હૈં. ફિર ભી સ્વયં ભ્રમણા-સે વિકલ્પકી પરિણતિમેં માન લિયા હૈ કિ મૈં બઁધ ગયા હૂઁ. મૈં શરીરરૂપ હો ગયા, મૈં વિકલ્પરૂપ હો ગયા, ઐસા સ્વયંને માન લિયા હૈ. પરન્તુ વાસ્તવિક દ્રવ્ય કહીં પરદ્રવ્યરૂપ નહીં હુઆ હૈ, ભિન્ન હૈ.

ભિન્ન હૈ, ઉસ ભિન્નકો તૂ ભિન્ન જાન લે. ઔર જો કલ્પના હો ગયી હૈ કિ મૈં ઇસમેં બઁધ ગયા હૂઁ, શરીરરૂપ હો ગયા, વિકલ્પરૂપ હો ગયા, ઐસા હો ગયા, ઉસમેં- સે તેરી માન્યતા-ભ્રમણા છોડકર, તૂ ભિન્ન હી હૈ, ઉસ ભિન્નકો ગ્રહણ કર લે. ભિન્ન હૈ વહ બંધનમેં આ ગયા હો તો ઉસે બંધન કૈસે તોડુઁ ઐસા હો, લેકિન તૂ વાસ્તવિકરૂપ- સે બઁધા હી નહીં હૈ. ઇસલિયે તૂ ભિન્ન હી હૈ. ઐસા આશય ઉસમેં-સે ગ્રહણ કરના.

તૂ વાસ્તવિકરૂપ-સે ભિન્ન હૈ. ભિન્નકો ભિન્નરૂપ ગ્રહણ કર. પરિણતિમેં બન્ધનમેં ઐસી ભ્રમણા-સે ઉસકી માન્યતા ઐસી હો ગયી હૈ. ઇસલિયે તેરી માન્યતાકો બદલ દે કિ મૈં છૂટા હૂઁ. યે જો પરિણતિ હોતી હૈ વિભાવમેં, લેકિન ઉસ વિભાવ તરફ દૃષ્ટિ નહીં દેકર મૈં ભિન્ન હૂઁ, ઉસે ગ્રહણ કરના. પર્યાયમેં જો પરિણતિ હો, ઉસ પર્યાયકો ગૌણ કરકે મૈં દ્રવ્ય અપેક્ષા-સે ભિન્ન હૂઁ, ઐસે ગ્રહણ કર લે.

મકડી મકડીરૂપ-સે ભિન્ન હૈ. તેરી પર્યાયકી જો પરિણતિ હો... પરન્તુ દ્રવ્ય અપેક્ષા- સે તૂ ભિન્ન હી હૈ. ઇસલિયે દ્રવ્યકો ગ્રહણ કર. દ્રવ્ય ન્યારા હૈ, ઇતના ઉસમેં સાબિત કરના હૈ. તૂ સ્વયં ભિન્ન હૈ. અતઃ તૂ ભિન્નકો ગ્રહણ કર લે. તૂ બઁધા નહીં હૈ. તૂ મુક્ત હી હૈ તો મુક્તકો ગ્રહણ કર લે. ઐસા કહના હૈ.

મનુષ્યરૂપ-સે બઁધા ઔર છૂટા, વહ સ્થૂલ હૈ. પરન્તુ કહના યહ હૈ કિ તૂ દ્રવ્ય રૂપ-સે ભિન્ન હૈ. આત્માને અનાદિ કાલ-સે ચાહે જિતને ભવ કિયે, ચાહે સો વિભાવ હુએ, તો ભી તૂ તો દ્રવ્યરૂપ-સે શુદ્ધાત્મા ભિન્ન હી હૈ, ઇસલિયે તૂ ઉસે ગ્રહણ કર. ઉસ ઓર દેખ તો તૂ દ્રવ્યદૃષ્ટિ-સે ભિન્ન હૈ. મૈં બઁધ ગયા, બઁધ ગયા (માનતા હૈ). ખઁભેકો ગલે લગાકર કહતા હૈ, મુઝે છોડ. તૂને હી ઉસે ગ્રહણ કિયા હૈ, તૂ છોડ દે. વૈસે સ્વયંને પરિણતિ-પર્યાયકી પરિણતિમેં ભ્રમણા-સે, અપની પરિણતિ પુરુષાર્થકી મન્દતા-સે વિભાવકી પરિણતિ સ્વયંને કી હૈ. અબ તૂ મુઝે છોડ. પરન્તુ તૂ છૂટા હી હૈ, તૂ છોડ દે. તેરી એકત્વબુદ્ધિકો તૂ હી તોડ દે તો તૂ છૂટા હી હૈ.

એક દૃષ્ટિ બદલનેમેં વહ દૃષ્ટિ નહીં બદલ સકતા હૈ. ઉસમેં બાહર-સે કુછ કરના નહીં હૈ. ઉસે દૂસરે કિસી ભી પ્રકારકી મહેનત નહીં હૈ. પરન્તુ અન્દર સ્થૂલતામેં-સે સૂક્ષ્મ ઉપયોગ કરકે અન્દર દૃષ્ટિ બદલનેમેં ઉસે ઇતની દિક્કત હો જાતી હૈ. સ્થૂલ ઉપયોગ હો ગયા હૈ. સ્થૂલ પરિણતિમેં ઉસે સબ ગ્રહણ હોતા હૈ. વિકલ્પ, શરીર આદિ. ઉસમેં-સે સૂક્ષ્મ દૃષ્ટિ કરકે દિશા બદલનેમેં ઉસે મુશ્કિલ હો જાતા હૈ. બાહરકા સબ કરને જાતા

PDF/HTML Page 1665 of 1906
single page version

હૈ. સબ સ્થૂલ-સ્થૂલ. ઉપવાસ કરના હો તો કર દે, બાહર-સે મહેનત કરની હો તો વહ કરનેકો તૈયાર હૈ, પરન્તુ અંતરમેં દૂસરા કુછ નહીં કરના હૈ, દૃષ્ટિ બદલકર નિજ ચૈતન્યકો ગ્રહણ કરના હૈ, વહ મુશ્કિલ પડ જાતા હૈ. ઉપયોગ સૂક્ષ્મ કરકે, સૂક્ષ્મ પરિણતિ કરકે અંતરમેં જાના મુશ્કિલ હો ગયા હૈ. ઉસમેં ઉસકા અનન્ત કાલ ચલા ગયા. દિશા નહીં બદલતા હૈ.

મુમુક્ષુઃ- એક દૃષ્ટિ બદલનેમેં અનન્ત પરાવર્તન હો ગયે.

સમાધાનઃ- હાઁ, અનન્ત પરાવર્તન કિયે.

મુમુક્ષુઃ- ઇતના કિયા તો ભી ઉસે દૃષ્ટિ બદલના નહીં આયા.

સમાધાનઃ- હાઁ, દૃષ્ટિ બદલના નહીં આયા. શુભભાવકી રુચિમેં કહીં-કહીં અટક જાતા હૈ. શુભભાવ-સે કુછ લાભ હો, ગહરી-ગહરી રુચિમેં, કોઈ પ્રવૃત્તિકે રસમેં, કોઈ ક્રિયાકે રસમેં, બિના પ્રવૃત્તિ કૈસે રહના? વિકલ્પ બિના કૈસે રહના? ઐસે કહીં-કહીં રુચિમેં અટક જાતા હૈ. પરન્તુ અંતરમેં દૃષ્ટિ નહીં બદલતા હૈ.

મુમુક્ષુઃ- ઇતના સરલ માર્ગ આપ બતાતે હો, ઇતના સરલ બતાતે હો કિ ઐસા હોતા હૈ કિ ઇતના આસાન હૈ? ઇતના આસાન હૈ? ઔર ઇતના કાલ ઐસે હી (વ્યતીત કર દિયા).

.. બોલમેં આપને ફરમાયા હૈ કિ પૂજ્ય ગુરુદેવકે વચનામૃતકા વિચારકા પ્રયોગ કરના. વિચારકા પ્રયોગ, ઉસકા અર્થ ક્યા?

સમાધાનઃ- ગુરુદેવકે વચન...?

મુમુક્ષુઃ- વચનામૃતકે વિચારકા પ્રયોગ કરના.

સમાધાનઃ- ગુરુદેવ જો કહતે હૈં, ગુરુદેવકી જો વાણી હૈ, ગુરુદેવને જો વચન કહે, ગુરુદેવને જો ઉપદેશ દિયા ઉસે તૂ અન્દર ઊતાર, પ્રયોગ કરકા (અર્થ યહ હૈ). ગુરુદેવ જો ઉપદેશ દેકર માર્ગ બતાતે હૈં, જો ગુરુદેવકે વચન હૈ, ગુરુદેવને જો ઉપદેશ દિયા ઔર ગુરુદેવને જો આજ્ઞા કી હો, ઉસકા તૂ અન્દર પ્રયોગ કર અર્થાત તૂ તેરે પુરુષાર્થમેં ઊતાર. તો તુઝે પરિણતિ પ્રગટ હોગી.

ગુરુદેવ જો કહતે હૈં ઉસે માત્ર સુન લેના, ઐસે નહીં. પરન્તુ ઉસકા તૂ અંતરમેં પ્રયોગ કર. ગુરુદેવને ઐસા કહા કિ તૂ ભિન્ન શુદ્ધાત્મા હૈ. યે શુભાશુભ ભાવ-સે ભિન્ન અન્દર ચૈતન્ય હૈ, યે જો ગુરુદેવને ઉપદેશ દિયા, ઉસ અનુસાર તૂ પ્રયોગ કર, ઉસકા પુરુષાર્થ કર. અન્દર તેરી પરિણતિમેં ઊતાર.

મુમુક્ષુઃ- ઇસે શ્રદ્ધાકા પ્રયોગ કહેં યા ચારિત્રકા ભી?

સમાધાનઃ- શ્રદ્ધાકા પ્રયોગ હૈ. અભી ઉસને વિકલ્પ-સે શ્રદ્ધા કી હૈ. અંતરમેં યથાર્થ શ્રદ્ધા કબ કહે? કિ જબ ન્યારી પરિણતિ હો તો શ્રદ્ધાકા પ્રયોગ (કહે). ચારિત્રકા

PDF/HTML Page 1666 of 1906
single page version

પ્રયોગ કિસ કહતે હૈં? જો પ્રતીત હો ઉસકે સાથ, જો યથાર્થ પ્રતીત હો ઉસકે સાથ અમુક જાતકી પરિણતિ તો સાથમેં હોતી હૈ. સ્વરૂપાચરણ ચારિત્ર સાથમેં હોતા હૈ. ઉસે ચારિત્રમેં ગિના નહીં જાતા. વિશેષ લીનતા હો ઉસે ચારિત્ર કહતે હૈં. ઇસલિયે યહ શ્રદ્ધાકા હી પ્રયોગ હૈ. અન્દર પરિણતિ પ્રગટ કરની વહ શ્રદ્ધાકી પરિણતિ પ્રગટ કરની હૈ.

શ્રદ્ધા અર્થાત યથાર્થ જો આત્માકા સ્વરૂપ હૈ, ઉસકી અન્દર યથાર્થ પરિણતિ, જ્ઞાયકકી જ્ઞાયકરૂપ પરિણતિ કૈસે પ્રગટ હો, વહ શ્રદ્ધાકી હી પરિણતિ હૈ-પ્રતીતકી પરિણતિ હૈ. ઉસ પ્રતીતકે સાથ અમુક જાતકી લીનતા સાથમેં હોતી હૈ. ઉસે ચારિત્રકી કોટિમેં નહીં કહતે હૈં.

મુમુક્ષુઃ- શ્રદ્ધાકા ઐસા પ્રયોગ હૈ. સમાધાનઃ- હાઁ, ઐસા પ્રયોગ હૈ. મુમુક્ષુઃ- દૃઢતા બઢતી જાતી હો. સમાધાનઃ- હાઁ, દૃઢ કર કિ મૈં ચૈતન્ય હી હૂઁ, યહ મૈં નહીં હૂઁ. ઇસ પ્રકાર ઉસકી દૃઢતા કરની.