PDF/HTML Page 1716 of 1906
single page version

મુમુક્ષુઃ- કોઈ ક્રિયાજડ થઈ રહ્યા, શુષ્કજ્ઞાનમાં કોઈ, વહ તો છોડ દે. જ્ઞાન ઔર વૈરાગ્યકી મૈત્રી, જ્ઞાન ઔર વૈરાગ્ય જો સાધકકો સાથમેં હોતે હૈં તો વૈરાગ્યમેં ઔર ક્રિયાનયમેં એક સરીખા ભાવ હૈ યા થોડા સૂક્ષ્મ અંતર હોગા?

સમાધાનઃ- વૈરાગ્ય ઔર ક્રિયા ન? ક્રિયામેં વહ માત્ર ક્રિયામેં રુકતા હૈ. ઔર જો વૈરાગ્ય હૈ, વૈરાગી હૈ વહ અકેલા વૈરાગ્યમેં રુકતા હૈ. ક્રિયા ઔર વૈરાગ્યમેં, બહુભાગ વહ માત્ર બાહ્ય ક્રિયામેં રુકતા હૈ. દૂસરા હૈ વહ વૈરાગ્ય-વૈરાગ્ય કરતા રહતા હૈ. ઉતના ફર્ક હૈ.

મુમુક્ષુઃ- જ્ઞાન ઔર ક્રિયાનયકી મૈત્રી જહાઁ હૈ, વહ તો સાધકકી ભૂમિકા હૈ. તો ક્રિયાનયકો લેં તો ઔર વૈરાગ્યકી બાત લે, દોનોં એક સરીખી બાત હૈ યા દોનોંકે બીચ થોડા ફર્ક હોગા?

સમાધાનઃ- જ્ઞાનનય ઔર ક્રિયાનયકી મૈત્રીમેં ક્રિયાનયમેં વૈરાગ્ય સાથમેં આ જાતા હૈ. ઉસમેં વૈરાગ્ય સાથમેં હો તો હી ઉસકી ક્રિયાકી પરિણતિ હોતી હૈ. મૈં જ્ઞાયક હૂઁ ઔર ઉસમેં નિવર્તનેકી જો ક્રિયા હોતી હૈ, સ્વરૂપકી લીનતાકી જો ક્રિયા હોતી હૈ, વહ વૈરાગ્યકે બિના નહીં હોતી. ઇસલિયે ઉસમેં ક્રિયાનયમેં વૈરાગ્ય સાથમેં આ જાતા હૈ. ઉસમેં વિરક્તિ સાથમેં આ જાતી હૈ.

મુમુક્ષુઃ- સંવેગ નિર્વેગ જૈસા હૈ? ક્રિયાનયમેં અસ્તિ ભાવ-સે વીતરાગતા પ્રગટ કરની ઔર વૈરાગ્યમેં રાગ-સે પીછે મુડના, ઐસા ભાવ હોગા?

સમાધાનઃ- હાઁ, વૈરાગ્ય અર્થાત વિરક્તિ-નાસ્તિ કરકે સ્વરૂપમેં પરિણતિકી અસ્તિ કરતા હૈ. અસ્તિ-નાસ્તિ. પરન્તુ વાસ્તવિક અસ્તિ તો ચૈતન્યકો ગ્રહણ કિયા વહ અસ્તિત્વ હૈ. દ્રવ્યકો ગ્રહણ કિયા વહ. પરન્તુ યહ પરિણતિ પ્રગટ કી, ઉસ પરિણતિકી અપેક્ષા- સે વહ અસ્તિ હૈ ઔર વિરક્તિ હુયી વહ નાસ્તિ હૈ. ક્રિયાવાલા જો બાહ્ય ક્રિયામેં હૈ વહ ભી વૈરાગ્યકી ક્રિયામેં ઉસ તરહ રુકતા હૈ. ઉસમેં ગર્ભિત વૈરાગ્ય હૈ વહ વૈરાગ્ય સમઝ બિનાકા હૈ. આત્માકો સમઝતા નહીં, અસ્તિત્વ ગ્રહણ નહીં કિયા હૈ.

મુમુક્ષુઃ- રુંધા હુઆ કષાય.

સમાધાનઃ- હાઁ. વહ ઐસા હૈ.

PDF/HTML Page 1717 of 1906
single page version

મુમુક્ષુઃ- સાધકકો દોનોં સાથમેં હોતે હૈં, પરન્તુ શુરૂઆતમેં થોડા-બહુત મુખ્ય- ગૌણ રહતા હોગા કિ નહીં?

સમાધાનઃ- જો સાધકકી પરિણતિ હૈ, વહ શુરૂઆતમેં રહે ઐસા નહીં, ઉસકા માર્ગ હી વહ હૈ. દ્રવ્યદૃષ્ટિ-સે દ્રવ્યકી દૃષ્ટિ મુખ્ય રહતી હૈ. ઉસમેં જો પુરુષાર્થ હોતા હૈ વહ, પર્યાયમેં મુઝે વિભાવ હૈ, ઉસસે ભિન્ન હોકર ઔર સ્વરૂપકી પરિણતિ પ્રગટ કરતા હૈ. દ્રવ્યદૃષ્ટિકી અપેક્ષા-સે ઉસે ગૌણ રહતા હૈ ઔર પરિણતિ અપેક્ષા-સે ઉસે કોઈ બાર મુખ્ય કહતે હૈં. ઇસ પ્રકાર મુખ્ય-ગૌણ કહતે હૈં. પરન્તુ દ્રવ્યદૃષ્ટિ તો સદાકે લિયે ઉસે મુખ્ય હી રહતી હૈ. લીનતાકી ભાવના કરે, મુઝે લીન હોના હૈ, ઐસી ભાવના હો, ચારિત્રકી ભાવના હો, ઐસે પર્યાય અપેક્ષા-સે ઉસે મુખ્ય કહેં. પરન્તુ અન્દર જો દૃષ્ટિ હૈ, ઉસ દૃષ્ટિકી અપેક્ષા-સે કોઈ મુખ્ય નહીં હોતા.

મુમુક્ષુઃ- સુપ્રભાત-સે લેકર કેવલજ્ઞાન પર્યંતકી સબ બાતમેં સ્વયમેવ પ્રાપ્ત હુઆ. સ્વયંભૂપના લિયા. દૂસરેકા કુછ થોડા-બહુત અવલમ્બન હોગા કિ નહીં?

સમાધાનઃ- નહીં, અન્ય કિસીકા નહીં. એક સ્વયંભૂ આત્માકા હી અવલમ્બન. સ્વયંભૂ આત્મા સ્વયં અપને-સે સ્વતઃસિદ્ધ હૈ, ઉસીકા અવલમ્બન, અન્ય કિસીકા આલમ્બન નહીં.

મુમુક્ષુઃ- દેવ-શાસ્ત્ર-ગુરુ થોડી મદદમેં-સહાયમેં (હોતે હોંગે)?

સમાધાનઃ- ચૈતન્યદ્રવ્યકા હી આલમ્બન, અન્ય કિસીકા નહીં. શુભભાવનામેં ઉસે આલમ્બનરૂપ કહનેમેં આતા હૈ. દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રકા શુભભાવમેં આલમ્બન (હોતા હૈ). મેરે સાથ રહના, મૈં મેરે આત્મામેં જાતા હૂઁ. ક્યોંકિ મેરી ન્યૂનતા હૈ. ઇસલિયે શુભભાવ મુઝે આતા હૈ તો આપ મેરે સાથ રહના. મુઝે આપકા આદર હૈ. મેરે સ્વભાવકા જૈસે મુઝે આદર હૈ, વૈસે મુઝે આપકા આદર હૈ. ઇસલિયે મેરે સાથ રહના. મૈં આપકા આદર કરતા હૂઁ. મૈં જહાઁ આગે બઢૂઁ વહાઁ મુઝે સાથીદારકે હિસાબ-સે મુઝે મદદમેં દેવ-ગુરુ- શાસ્ત્ર રહના, ઐસી ભાવના કરે. બાકી આલમ્બન દ્રવ્યકા હૈ.

મુમુક્ષુઃ- કામ અન્દરમેં સ્વયંકો કરના હૈ.

સમાધાનઃ- કામ સ્વયંકો કરના હૈ. દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રકે પ્રતિ શુભભાવનામેં ભક્તિ ઉસે પૂરી આતી હૈ કિ મેરે સાથ હી રહના. ઉસે ઐસા નહીં હોતા કિ વહ સબ બાહરકા હૈ, કરના તો અન્દરમેં હૈ ન, ઐસે ભાવ નહીં આતે.

ઉસે ઐસા ભાવ હોતા હૈ કિ મૈં અન્દર જાઊઁ ઔર શુભભાવ ખડા હૈ, અભી વીતરાગ નહીં હુઆ હૈ, શુભભાવનામેં આપ મેરે સાથ રહના. ઐસે ભક્તિભાવ આતા હૈ. ગુરુદેવ મુઝે સહાયરૂપ હો, મુઝે ઉપદેશ દે. ઐસી સબ ભાવના હોતી હૈ. ભાવના ઐસી હોતી હૈ. ગુરુકે પ્રતાપ-સે હી મૈં આગે બઢા, ગુરુદેવને હી સબ દિયા હૈ, ઇસ પ્રકાર દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્ર પર

PDF/HTML Page 1718 of 1906
single page version

ઉસે ભક્તિ આયે બિના નહીં રહતી.

પુરુષાર્થ સ્વયં કરતા હૈ, પરન્તુ ઉપકાર ગુરુ, દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રકા આયે બિના નહીં રહતા. અનાદિકાલ-સે અનજાના માર્ગ, વહ ગુરુદેવને બતાયા હૈ. જો પર્યાયમેં... દ્રવ્ય અનાદિઅનન્ત શુદ્ધ હોને પર ભી પર્યાયમેં જો પરિણતિ પલટનેમેં ઉસે જો પુરુષાર્થ હોતા હૈ, ઉસમેં દેવ- ગુરુ-શાસ્ત્રકા નિમિત્ત હોતા હૈ. ઔર અનાદિકા નિમિત્ત-નૈમિત્તિક સમ્બન્ધ ભી ઐસા હૈ કિ અનાદિ-સે જો સ્વયં સમઝા નહીં હૈ, ઉસમેં પહલી બાર સમઝતા હૈ ઉસમેં દેશનાલબ્ધિ હોતી હૈ. ઉસમેં દેવ યા ગુરુકા પ્રત્યક્ષ નિમિત્ત હોતા હૈ. ઐસા નિમિત્ત-ઉપાદાનકા સમ્બન્ધ હૈ. હોતા અપને-સે હી હૈ, પરન્તુ નિમિત્ત-નૈમિત્તિક સમ્બન્ધ હો હી નહીં તો ઐસા સમ્બન્ધ હૈ કિ અનાદિમેં સર્વપ્રથમ દેશનાલબ્ધિ હોતી હૈ. ઔર પ્રત્યક્ષ દેવ-ગુુરુ હો ઉસ પ્રકાર- સે દેશનાલબ્ધિ હોતી હૈ. ઇસલિયે પ્રત્યક્ષકા ઉપકાર કહનેમેં આતા હૈ. જો, પ્રત્યક્ષ સદગુરુ સમ, આતા હૈ. પ્રત્યક્ષકા ઉપકાર હૈ. ક્યોંકિ અનાદિ-સે ચૈતન્યદ્રવ્ય શુદ્ધ હોને પર ભી જબ ઉસકી પર્યાય પલટનેકા પુરુષાર્થ હોતા હૈ તબ દેવ ઔર ગુરુકા નિમિત્ત હોતા હૈ. ઐસા નિમિત્ત-ઉપાદાનકા સમ્બન્ધ હૈ.

પ્રત્યેક દ્રવ્ય સ્વતંત્ર હોને પર ભી ઐસા નિમિત્ત-ઉપાદાનકા સમ્બન્ધ હોતા હૈ. પર્યાયકા નિમિત્ત-નૈમિત્તિકકા કૈસા સમ્બન્ધ હૈ ઉસે જ્ઞાનમેં રખકર પ્રત્યેક દ્રવ્ય સ્વતંત્ર હૈ, ઐસી ઉસકી દ્રવ્ય પર દૃષ્ટિ ઔર ઉસ જાતકા ઉસકા જ્ઞાન કામ કરતા હૈ. દૃષ્ટિ ઔર જ્ઞાન દોનોં મૈત્રીરૂપ-સે કામ કરતે હૈં. જૈસે જ્ઞાનનય ક્રિયાનયકી મૈત્રી હૈ, વૈસે દૃષ્ટિ ઔર જ્ઞાન મૈત્રી-સે કામ કરતે હૈં.

મુમુક્ષુઃ- જૈનદર્શનકી ઐસી અટપટી બાત દૂસરોંકો સમઝમેં નહીં આતી. કભી ઐસા કહના, કભી વૈસા કહના.

સમાધાનઃ- ઉન દોનોંકો સમ્બન્ધ હૈ. દૃષ્ટિ ઔર જ્ઞાનકી મૈત્રી હૈ. દ્રવ્યદૃષ્ટિ અખણ્ડકો ગ્રહણ કરતી હૈ, જ્ઞાનમેં દોનોં આતે હૈં. ઇસપ્રકાર મૈત્રી હૈ. વસ્તુકા સ્વરૂપ દ્રવ્ય-ગુણ- પર્યાય હૈ. ઇસલિયે સબમેં દો-દો આતે હૈં. વસ્તુ સ્વભાવ-સે અભેદ હૈ ઔર ઉસમેં ગુણકે ભેદ, પર્યાય ભેદ (ભી હૈ). ભેદ-અભેદ દોનોં અપેક્ષા એક દ્રવ્યમેં હોતી હૈ. ઇસલિયે હર જગહ દોનોંકી મૈત્રી હોતી હી હૈ.

મુમુક્ષુઃ- દૃષ્ટિ ઔર જ્ઞાન સાથમેં હી રખના.

સમાધાનઃ- દૃષ્ટિ ઔર જ્ઞાન સાથમેં હોતે હૈં. જ્ઞાન ઔર ક્રિયાનય જૈસે સાથમેં હોતે હૈં, વૈસે દૃષ્ટિ ઔર જ્ઞાન સાથમેં હોતે હૈં. વસ્તુ અનાદિઅનન્ત હૈ તો ઉસમેં અનન્ત ગુણ નહીં હૈ, ઐસા નહીં હૈ. વસ્તુ સ્વભાવ-સે ઉસે અભેદ કહતે હૈં, તો ભી લક્ષણ ભેદ- સે ઉસમેં કોઈ ભેદ નહીં હૈ અથવા ઉસમેં પર્યાય નહીં હૈ, યા સર્વ અપેક્ષા-સે કૂટસ્થ હૈ ઐસા નહીં હૈ. ઉસમેં કોઈ ગુણ નહીં હૈ ઔર એક અખણ્ડ દ્રવ્ય હૈ, પરન્તુ ઉસમેં

PDF/HTML Page 1719 of 1906
single page version

ગુણ નહીં હૈ ઐસા નહીં હૈ. એક વસ્તુકે અન્દર, એક અભેદમેં અનકાન્તમય મૂર્તિ હૈ. દો અપેક્ષાએઁ એક દ્રવ્યમેં હી હોતે હૈં તો ઉસકી સાધનામેં ભી સબમેં દો-દો અપેક્ષાએઁ હોતી હૈ. વસ્તુ સ્વરૂપ હી અનેકાન્તમય મૂર્તિ હૈ.

મુમુક્ષુઃ- જ્ઞાનનયમેં લિયા થા, સ્યાદ્વાદકી પ્રવીણતા-સે. પહલી બાત લી.

સમાધાનઃ- હાઁ, પહલી બાત લી, સ્યાદ્વાદકી પ્રવીણતા-સે.

સમાધાનઃ- .. ઉસકી રુચિ જિસ ઓર કામ કરતી હૈ, ઉસ ઓર વહ પલટતી હૈ. રુચિમેં જો ઉસે યોગ્ય લગે ઉસ અનુસાર પલટતા હૈ. સ્વયં હી, કોઈ નિમિત્ત નહીં કરવા દેતા. મુનિઓંકા નિમિત્ત બનતા હૈ, પરન્તુ પલટના સ્વયં-સે હોતા હૈ.

... પુરુષાર્થ કરતા હૈ વહ સબ વર્તમાનમેં કરતા હૈ. અમુક જાતકે સંસ્કાર હૈ, ઉસમેં-સે એકદમ પલટતા હૈ. ઉન્નતિ ક્રમમેં આતા હૈ. પહલે અમુક જાતકે સંસ્કાર બ્રાહ્મણ તરફકે થે વહ ચલે આતે હૈં. ઉસમેં-સે પલટા હોતા હૈ. પુરુષાર્થકી મન્દતાકે કારણ ઐસે હી સંસ્કાર ચલે આતે હૈં.

.. માલૂમ થા, ઋષભદેવ ભગવાનકે સમયમેં મરિચીકુમાર... મહાભાગ્યકી બાત હૈ. જીવ અનાદિ કાલમેં પરિભ્રમણ કરતે-કરતે કહાઁ-કહાઁ પરિભ્રમણ કરતા હૈ ઔર પુરુષાર્થકી મન્દતા-સે કહાઁ-કહાઁ ભટકતા હૈ. થોડેકે લિયે કહાઁ-કહાઁ અટકતા હૈ. વહ સબ અપને લિયે જાનને જૈસા હૈ. ... દૂસરેકો કિતની સાવધાની રખને જૈસી હૈ. મહાવીર-વીરતાકે કાર્ય કરતે હૈં (ઇસલિયે) મહાવીર કહલાતે હૈં. પરિષહ સહન કિયે. અતિવીર, વીર, અતિવીર, મહાવીર ઐસે સબ નામ (આતે હૈં). સન્મતિ. મુનિઓંકી શંકા દૂર હો જાતી હૈ તો સન્મતિ કહલાતે હૈં.

પૂરે લોકમેં દિપાવલી મનાતે હૈં. નિર્વાણ ઉત્સવ. ભગવાનને સિદ્ધ દશા પ્રાપ્ત કી પરન્તુ જગતમેં એક ઉત્સવ રહ ગયા. સબકો આનન્દ, આનન્દ, આનન્દ હી હો ઐસા ઉત્સવ હો ગયા. કિસીકો દુઃખ હોનેકે બદલે દિપાવલી આયે તો માનો દિપોત્સવ આયા. સબકો આનન્દ મંગલ હોતા હૈ. ભગવાનકો આનન્દ મંગલ હો ગયા, સબકો આનન્દ મંગલ હો ગયા. જગતમેં ઐસા હો ગયા હૈ. અંતિમ તીર્થંકર. વિરહકા કાલ આયા તો ભી હર જગહ આનન્દ મંગલ હો ગયા. ઐસા હી કોઈ દિપાવલીકા ઉત્સવ હો ગયા. ચૌબીસવેં અંતિમ ભગવાન. સબ લોકમેં, અન્ય લોક દિપાવલી (મનાતે હૈં). (નૂતન) વર્ષ બહુત મનાતે હૈં. અપના નૂતન વર્ષ અચ્છા જાય. નૂતન વર્ષ. તેરસ આયે તો મહાવીર ભગવાન અંતિમ ભગવાન હૈ. દિવ્યધ્વનિકા દિવસ આયે.

મુમુક્ષુઃ- કિસ વિધિ-સે સમ્યગ્દર્શન ઔર સમ્યગ્જ્ઞાન પ્રાપ્ત હો?

સમાધાનઃ- ગુરુદેવને બહુત રાસ્તા બતાયા હૈ. ગુરુદેવને વિભિન્ન પ્રકાર-સે બતાયા હૈ કિ માર્ગ આત્માકો પહિચાનના વહ એક હી હૈ. ઔર ઉસકા માર્ગ ભી ગુરુદેવને બતાયા

PDF/HTML Page 1720 of 1906
single page version

હૈ. અપને પુરુષાર્થકી ક્ષતિકે કારણ કર નહીં સકતા હૈ. રુચિ ઉસકી, લગન ઉસકી, મહિમા ઉસકી સબ ઉસકા હો, બારંબાર ઉસકા અભ્યાસ કરે તો હો સકે ઐસા હૈ.

મિતજ્ઞાન ઔર શ્રુતજ્ઞાન-સે નિર્ણય કિયા કિ મૈં આત્મા યહી હૂઁ ઔર અન્ય કુછ મૈં નહીં હૂઁ. મૈં આત્મા ચૈતન્ય, જિતના જ્ઞાનસ્વભાવ હૈ વહી મૈં હૂઁ, અન્ય કુછ મૈં નહીં હૂઁ. ચૈતન્યકા લક્ષણ જ્ઞાયક હૈ. વહ જ્ઞાયક લક્ષણ ઐસા કોઈ અસાધારણ લક્ષણ હૈ કિ જો લક્ષણ દૂસરે દ્રવ્યમેં નહીં હૈ. ઐસા ઉસકા અસાધારણ લક્ષણ જ્ઞાયક લક્ષણ હૈ. ઉસ લક્ષણ-સે ઉસે પહચાનના કિ જો જ્ઞાનસ્વભાવ હૈ વહી મૈં હૂઁ. દૂસરા જો વિભાવ લક્ષણ હૈ વહ લક્ષણ ચૈતન્યકા નહીં હૈ. વહ તો વિભાવકા, પર નિમિત્તકા લક્ષણ હૈ. કોઈ જડ પદાર્થ યા કોઈ અરૂપી પદાર્થ, આત્મા અરૂપી હોને પર ભી ઉસકા જ્ઞાનલક્ષણ કોઈ અસાધારણ લક્ષણ હૈ. વહ અસાધારણ લક્ષણ-સે પહચાના જાય ઐસા હૈ. ઉસ લક્ષણ- સે ઉસે પીછાનના.

જ્ઞાયકકે અન્દર અનન્ત ગુણ ભરે હૈં ઔર અનન્ત મહિમાવંત જ્ઞાયક અનુપમ તત્ત્વ હૈ ઔર ઉસમેં અપૂર્વ આનન્દ ભરા હૈ. ઉસે પહચાનના ઔર નક્કી કરના કિ યે જો જ્ઞાયક હૈ વહી મૈં હૂઁ. અન્ય કોઈ વસ્તુ મૈં નહીં હૂઁ. યે પરપદાર્થ જો બાહ્યમેં દિખે વહ ભી મૈં નહીં હૂઁ, અન્દર જો વિભાવ દિખતે હૈં વહ ભી મૈં નહીં હૂઁ, અનેક પ્રકારકે વિકલ્પ હો વહ ભી અપના સ્વરૂપ નહીં હૈ. સ્વયં અખણ્ડ ચૈતન્ય જ્ઞાયક સ્વભાવ હૈ વહી મૈં હૂઁ. ઉસમેં જો અધૂરી પર્યાય યા પૂર્ણ પર્યાય હો, વહ પર્યાય જિતના ભી આત્મા નહીં હૈ. પર્યાય, શુદ્ધાત્માકી પર્યાય ઉસમેં શુદ્ધ પર્યાય હો, તો ભી ઉસકા અખણ્ડ લક્ષણ તો એક જ્ઞાયક લક્ષણ હૈ. ઉસકા વહ પૂર્ણ લક્ષણ હૈ, ઉસ લક્ષણ-સે ઉસે પીછાનના.

સાધનાકી પર્યાયેં પ્રગટ હો, ઉસમેં જો પૂર્ણ પર્યાય પ્રગટ હો, વહ સબ ઉસકી સાધનામેં પર્યાયેં પ્રગટ હોતી હૈં. પરન્તુ ઉસે જ્ઞાયક લક્ષણ-સે પહચાનના. ઉસે પીછાનકર ઉસકી દૃઢ પ્રતીત કરની, ઉસકા જ્ઞાન કરના, ઉસમેં લીનતા કરની. તો ઉસમેં-સે ઉસે સ્વાનુભૂતિ પ્રગટ હો, આનન્દ પ્રગટ હો, સબ ઉસમેં પ્રગટ હોતા હૈ. ઔર ઉસમેં આગે બઢતે-બઢતે રત્નત્રય દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્રકી પ્રાપ્તિ હોને-સે ઉસમેં હી સાધના અભ્યાસ, ઉસકી સાધના કરને-સે કેવલજ્ઞાનકી પ્રાપ્તિ હોતી હૈ.

પરન્તુ પ્રારંભમેં ઉસે નક્કી કરના કિ જો જ્ઞાયક લક્ષણ, જ્ઞાયક હૈ વહી મૈં હૂઁ. અન્ય કુછ મૈં નહીં હૂઁ. બારંબાર ઉસીકા અભ્યાસ કરને જૈસા હૈ કિ જો જ્ઞાયક હૈ વહ મૈં હૂઁ. ઐસા વિકલ્પ-સે નક્કી કિયા, પહલે વહ વિકલ્પ-સે હોતા હૈ, પરન્તુ ઉસે અંતરમેં- સે મૈં જ્ઞાયક હૂઁ, ઐસા સહજરૂપ-સે મૈં જ્ઞાયક હૂઁ, ઐસી અંતરમેં-સે પ્રતીત હુયી ઔર ઉસકા ભેદજ્ઞાન બારંબાર ઉસકા અભ્યાસ કરતા રહે, ફિર ઉસમેં સહજતા હોને પર નિર્વિકલ્પ દશા મુક્તિકા માર્ગ પ્રગટ હોતા હૈ. મુક્તિકા માર્ગ હી વહ હૈ.

PDF/HTML Page 1721 of 1906
single page version

પરપદાર્થકો સ્વયં કર નહીં સકતા. ઔર દૂસરા કોઈ અપના કર નહીં સકતા, સ્વયં દૂસરેકો કર નહીં સકતા. ઉસે પરપદાર્થ-સે અત્યંત અભાવ હૈ. ઉસે નિમિત્ત-નૈમિત્તિક સમ્બન્ધકે કારણ ઐસા લગતા હૈ કિ મૈં દૂસરેકા કરતા હૂઁ. વહ માત્ર ઉસે રાગકે કારણ લગતા હૈ. બાકી ચૈતન્યદ્રવ્ય અન્ય-સે અત્યંત ભિન્ન હૈ. ઐસી પ્રતીતિ, અન્યકા કુછ કર નહીં સકતા. અપને સ્વભાવકા કર્તા હૈ. જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર, અનન્ત ગુણકી પર્યાયેં પ્રગટ હોં ઉસકા કર્તા હૈ. પરપદાર્થકા વહ કર્તા નહીં હૈ.

ચારોં ઓર-સે ચૈતન્યલક્ષણકો નક્કી કરકે ઉસમેં હી ઉસકી પ્રતીત, ઉસકા જ્ઞાન ઔર ઉસમેં લીનતા કરકે આગે બઢે તો વહી મુક્તિકા માર્ગ હૈ. ઉસમેં હી ઉસકી આનન્દકી પર્યાયેં પ્રગટ હોતી હૈં, જ્ઞાનકી પર્યાયેં પ્રગટ હોતી હૈં, ચારિત્રકી, અનન્ત શક્તિયોં-સે ભરા ગુણકા ભણ્ડાર ઐસા આત્મા, ઉસમેં-સે પ્રગટ હોતા હૈ.

ગુરુદેવને વહ બતાયા, બારંબાર બતાયા વહ ગુરુદેવકા પરમ ઉપકાર હૈ. ઔર વહ ઉપકાર ઐસા હૈ કિ જીવકો ભવકા અભાવ હો જાય. અંતરમેં ગુરુદેવને અંતર દૃષ્ટિ કરવાયી, સબકો રુચિ કરવાયી. પરન્તુ ઉસ રુચિકી બારંબાર ઉગ્રતા કરકે બારંબાર ઉસીકા પ્રયત્ન કરને જૈસા હૈ. જીવનમેં વહી એક કરને જૈસા હૈ કિ જ્ઞાયક મૈં કૌન હૂઁ? જ્ઞાયકકો પહચાનના, વહી કરના હૈ. ઉસકે લિયે શુભભાવ આયે. દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રકી મહિમા, દેવ- ગુરુ-શાસ્ત્રકી ભક્તિ વહ સબ ઉસે શુભભાવમેં હોતા હૈ. શુદ્ધાત્મામેં એક જ્ઞાયક. બસ, એક જ્ઞાયક ઉસકે જીવનમેં વહ હોના ચાહિયે. ઉસીકા અભ્યાસ ઔર ઉસીકા રટન, ઉસકી મહિમા.