PDF/HTML Page 1735 of 1906
single page version

મુમુક્ષુઃ- જ્ઞાનીકો જો વાસ્તવમેં પહચાનતા હૈ, વહ જ્ઞાની હુએ બિના નહીં રહતા.

સમાધાનઃ- વાસ્તવમેં ઉનકા અંતર પહિચાને તો વહ સ્વયં જ્ઞાની હુએ બિના નહીં રહતા. અંતર પરિણતિકો પહિચાને તો અપની પરિણતિ ભી વૈસી હી હો જાતી હૈ.

મુમુક્ષુઃ- અંતર પરિણતિ યહી ન? અભી જો અપની બાત હુયી, બાહરમેં ઇસ પ્રકાર રાગ હોને પર ભી અંતર જ્ઞાન તો ઐસા હી કામ કરતા રહતા હૈ, દો દ્રવ્યકી ભિન્નતા હૈ ઇસલિયે રાગકા કુછ કાર્ય બાહરમેં આવે યા પરદ્રવ્ય અપનેમેં કુછ કરવાયે ઐસા નહીં બનતા.

સમાધાનઃ- પરદ્રવ્યકા કોઈ કાર્ય રાગકે કારણ નહીં હોતા હૈ. ઉસસે ભિન્ન, શરીર- સે ભિન્ન પરિણમન વર્તતા હૈ ઔર વિભાવ અપના સ્વભાવ નહીં હૈ, ઉસસે ભી ઉનકા પરિણમન ભિન્ન વર્તતા હૈ. રાગ હો, ઉસ રાગકે કારણ બાહર હોતા નહીં હૈ ઔર રાગકે કારણ શરીરકા કુછ નહીં હોતા હૈ. ઔર વહ રાગ અપના સ્વભાવ નહીં હૈ, ઇસલિયે રાગ-સે ભી સ્વયં ભિન્ન પરિણમતા હૈ. રાગકા ભી ઉન્હેં સ્વામીત્વ નહીં હૈ. ઉસસે ભી ભિન્ન પરિણમતા હૈ, ઉસકા ઉન્હેં સ્વામીત્વ નહીં હૈ.

ઉસકી જ્ઞાયકકી ધારા ક્ષણ-ક્ષણમેં, ક્ષણ-ક્ષણમેં ભિન્ન પરિણમતી હૈ. ઉસે વહ ભૂલતા નહીં હૈ. વહ ઉનકા અંતર પરિણમન હૈ. રાગ-સે બાહરકા તો કુછ હોતા નહીં, પરન્તુ રાગ-સે ભી સ્વયં ભિન્ન પરિણમતા હૈ. ઐસા કરુઁ, વૈસા કરુઁ, ઐસા રાગ આયે, ફિર ભી વહ રાગ હોતા હૈ, ઉસ સમય ભી સ્વયં ભિન્ન પરિણમતે હૈં. રાગરૂપ વે નહીં પરિણમતે.

મુુમુક્ષુઃ- ઉસ વક્ત ઉસકા સ્વામીત્વ નહીં હૈ. સમાધાનઃ- ઉસ વક્ત ઉસ રાગકા સ્વામીત્વ ભી ઉસે નહીં હૈ. ઐસી ક્ષણ-ક્ષણમેં જ્ઞાયકકી ભિન્ન ધારા, જ્ઞાતાધારા (વર્તતી હૈ). કર્તાબુદ્ધિ નહીં હૈ ઔર જ્ઞાતાધારા વર્તતી હૈ. આંશિક શાન્તિ ધારા, જ્ઞાતા ધારા ક્ષણ-ક્ષણમેં વર્તતી હી રહતી હૈ.

મુમુક્ષુઃ- યે તો જ્ઞાનીકા અલૌકિક અંતર પરિણમન હૈ, કિ જો અજ્ઞાની જીવોંકો ખ્યાલમેં નહીં આતા હૈ ઔર કર્તાબુદ્ધિકા સેવન કરતા હૈ.

સમાધાનઃ- બાહર-સે ઐસા લગે કિ માનોં કરતે હોં. માનોં સબ કરતે હો ઐસા લગે. અંતર-સે ઉસકા ભિન્ન જ્ઞાયકરૂપ પરિણમન હૈ. જ્ઞાતા હૈ, બાકી દિખે ઐસા, બોલે

PDF/HTML Page 1736 of 1906
single page version

ઐસા. પરન્તુ ઉસકા પરિણમન અન્દર ભિન્ન હૈ.

મુમુક્ષુઃ- ઇસીલિયે અજ્ઞાનીકો ભ્રમ હો જાતા હૈ.

સમાધાનઃ- ઇસીલિયે અજ્ઞાનીકો ભ્રમ હો જાતા હૈ.

મુમુક્ષુઃ- .. ઉસકી કર્તાબુદ્ધિ છૂટ જાય, ઐસી યહ બાત હૈ. અન્યથા ઐસી શંકા હો કિ ઇતની શરીરકી ક્રિયા (હોતી હૈ), ઉસી વક્ત સમય-સમયમેં ભેદજ્ઞાન ચલતા હોગા?

સમાધાનઃ- અંતર દૃષ્ટિ-સે દેખ, ઐસા શ્રીમદમેં આતા હૈ ન? સ્વયંકો ઉસ જાતકા ખ્યાલ નહીં હૈ, સ્વયં એકત્વબુદ્ધિમેં પરિણમતા હૈ. ઇસલિયે દેખનેકે લિયે દૃષ્ટિ કહાઁ-સે લાયે? ઇસલિયે ઉસે ઐસા હોતા હૈ કિ એકત્વબુદ્ધિમેં તો યહ મૈં કરુઁ, યહ મૈં કરુઁ. વૈસા હી વે કહતે હૈં. ઉનકે અભિપ્રાયમેં ક્યા ફર્ક હૈ, ઉનકી પરિણતિમેં વહ કૈસે પકડના? ઉસકો સ્વયંકો ઉસ જાતકા અનુભવ હી નહીં હૈ કિ ભિન્નતા કૈસે રહે? યે સબ બોલતે હૈં, પરન્તુ અન્દર પરિણતિ ભિન્ન કૈસે રહતી હૈ? ઉસ જાતકા ઉસે અનુભવ નહીં હૈ, ઇસલિયે ઉસે પકડના મુશ્કિલ પડતા હૈ.

મુમુક્ષુઃ- જબતક અનુભવ નહીં હોતા, તબતક ધારણાજ્ઞાનમેં સ્પષ્ટરૂપ-સે ઐસા વિચાર કિયા હોતા હૈ. ફિર ભી શંકા પડે કિ જ્ઞાનીકો ઐસા નિરંતર રહતા હોગા?

સમાધાનઃ- હાઁ, નિરંતર રહતા હોગા? ઐસા હોતા હૈ. જૈસે ઉસે એકત્વબુદ્ધિ નિરંતર રહતી હૈ, અજ્ઞાન દશામેં એક ક્ષણ ભી ખણ્ડ નહીં પડતા. એકત્વબુદ્ધિ, ક્ષણ-ક્ષણમેં જો- જો રાગકી ધારા, વિભાવકી ધારા, વિકલ્પકી ધારામેં એકત્વબુદ્ધિ ઉસે નિરંતર રહતી હૈ. ઉસમેં-સે વહ ભિન્ન નહીં પડતા હૈ, શરીર-સે એકત્વબુદ્ધિ-સે. કોઈ ભી વિકલ્પમેં એકમેક એકત્વબુદ્ધિ જૈસે ઉસકી રહતી હૈ, વૈસે હી ભેદજ્ઞાનકી પરિણતિ (જ્ઞાનીકી) રહતી હૈ. ઉસમેં ઉસે ખણ્ડ નહીં પડતા. ઉસમેં ઉસે વિભાવકે સાથ એકત્વબુદ્ધિ નહીં હોતી. જૈસે (અજ્ઞાન દશામેં) એકત્વ રહતા હૈ, વૈસે હી વહ ભિન્ન રહતા હૈ. ભિન્ન રહને-સે જો રાગકી પરિણતિ હોતી હૈ, ઉસસે ભિન્ન રહતા હૈ.

રાગમેં જો ભાવ આયે, ઉસમેં વહ તન્મય નહીં હો જાતા. પરન્તુ અમુક પ્રકારકે ભાવ ઉસે આતે હૈં, ઇસલિયે વહ બોલતા હૈ, ઇસકા ઐસા કરના, ઉસકા વૈરા કરના. ઐસા બોલે. જો ગૃહસ્થાશ્રમમેં હો વહ ઉસ સમ્બન્ધિત બોલે ઔર જો દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રકે પ્રસંગ હો, ઉસમેં ઐસા બોલે, ભગવાનકા ઐસા કરો, ગુરુકા ઐસા કરો, ઐસા શાસ્ત્રકા કરો. ઐસા બોલે. ઇસલિયે ઉસે ઐસા લગતા હૈ કિ એકત્વપને (બોલતે હૈં). પરન્તુ ઉનકી એકત્વબુદ્ધિ નહીં હૈ. જૈસી ઉસે રાગકી એકત્વબુદ્ધિ ચલતી હૈ, વૈસે ઉનકી ભેદજ્ઞાનકી પરિણતિ ભિન્ન હૈ. પરન્તુ બીચમેં જો રાગ આતા હૈ, ઉસ રાગમેં વૈસે ભાવ આતે હૈં. ઉસ ભાવકે કારણ ઉસ પ્રકારકા બોલના હોતા હૈ. પરન્તુ ઉસી ક્ષણ વહ ભિન્ન રહતા હૈ.

મુમુક્ષુઃ- અંતર દૃષ્ટિ-સે, આપને કહા કિ, શ્રીમદજીને કહા હૈ કિ અંતર દૃષ્ટિ-

PDF/HTML Page 1737 of 1906
single page version

સે દેખ. અંતર દૃષ્ટિ-સે દેખના તો કિસ પ્રકાર-સે દેખનેકા પ્રયત્ન કરના?

સમાધાનઃ- અમુક જાતકી યુક્તિ, દલીલ-સે નક્કી કર સકે. બાકી તો કર નહીં સકતા. બાકી ઉનકે પરિચય-સે, ઉનકી બાત-સે ઐસે નક્કી કરે. યુક્તિ, દલીલ, ન્યાય- સે, સિદ્ધાન્ત-સે નક્કી કરે. બાકી ઉસે ઉસ જાતકા ખ્યાલ નહીં હૈ ઇસલિયે ઉસે નક્કી કરના મુશ્કિલ પડતા હૈ.

પરન્તુ વિચાર કરે તો ઉસે ખ્યાલ આયે કિ ભેદજ્ઞાનકી પરિણતિ હો સકતી હૈ. ભેદજ્ઞાનમેં પ્રતિક્ષણ અપના અસ્તિત્વ ગ્રહણ કરે તો ભેદજ્ઞાનકી પરિણતિ પ્રગટ હો સકે ઐસા હૈ. યદિ ન હો તો વહ ભિન્ન હી નહીં પડ સકતા. વહ ભિન્ન પડતા હૈ, સ્વાનુભૂતિ હોતી હૈ. જો સિદ્ધ હોતે હૈં, વે ભેદવિજ્ઞાન-સે હી હોતે હૈં. અતઃ ભેદવિજ્ઞાન અંતરમેં હો સકતા હૈ. ઉસકી ભાવના ઐસી હોતી હૈ કિ દૂસરેકો શંકા પડે કિ યે સબ ભાવના ઐસી દિખે કિ માનોં કર્તાબુદ્ધિ જૈસી દિખતી હૈ.

મુમુક્ષુઃ- ઇસીલિયે આજ વિચાર આયા કિ આપકો હી પૂછ લૂઁ.

સમાધાનઃ- હાઁ, દિખે વૈસા. પૂજામેં ઐસા દિખે, દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રકે પ્રસંગમેં ઐસા દિખે તો ભી પ્રતિક્ષણ વહ ક્ષણ-ક્ષણમેં ન્યારા હી હોતા હૈ. જૈસે મક્ખન ભિન્ન પડ જાતા હૈ, ફિર-સે વહ પહલેકી ભાઁતિ એકમેક નહીં હો જાતા. છાછકે સાથ રહે તો ભી વહ મક્ખન ભિન્ન હી તૈરતા હૈ.

મુમુક્ષુઃ- એક બાર ભિન્ન પડનેકે બાદ એકમેક નહીં હોતા.

સમાધાનઃ- એકમેક નહીં હોતા. .. જ્ઞાન જો હૈ, ઉસ જ્ઞાનકો-જ્ઞાયકકો ભિન્ન કિયા. અનાદિ-સે જ્ઞાન તરફ દેખતા નહીં હૈ ઔર વિભાવ તરફ દેખતા રહતા હૈ. જ્ઞાન- જ્ઞાયક તરફ દૃષ્ટિ ઔર પરિણતિ હૈ. ઇસલિયે વહ ઉસી તરફ દેખતા હૈ. વિભાવ તરફ ઉસકા અલ્પ હો ગયા હૈ. ઉસકી પરિણતિ જ્ઞાયક તરફ, પૂરા ચક્ર જ્ઞાયક તરફ હો ગયા હૈ. અલ્પ વિભાવ તરફ થોડા રહા હૈ.

મુમુક્ષુઃ- અજ્ઞાનીકો સ્થૂલ જ્ઞાન હૈ ઇસલિયે ઉસે રાગ હી દિખતા હૈ, જ્ઞાન દિખાઈ નહીં દેતા.

સમાધાનઃ- રાગ દિખતા હૈ, જ્ઞાન નહીં દિખાઈ દેતા.

મુમુક્ષુઃ- હમેં દુઃખ હો ઐસી બાત હૈ. પરન્તુ ગુરુદેવકા ઇતના સુના હૈ કિ ઉસીસે સમાધાન કરતે હૈં. ફિર ભી આપકે શબ્દ સુનને હૈં.

સમાધાનઃ- અચાનક હો જાય ઔર છોટી ઉમ્ર હો ઇસલિયે ઐસા લગે. ગુરુદેવને કહા હૈ, શાન્તિ રખને અલાવા ઉપાય નહીં હૈ. સંસારકા સ્વરૂપ (ઐસા હી હૈ). જહાઁ કોઈ ઉપાય નહીં હૈ, વહાઁ શાન્તિ રખની હી શ્રેયરૂપ હૈ.

અનન્ત જન્મ-મરણ, જન્મ-મરણ કરતે-કરતે ભવકા અભાવ હો ઐસા માર્ગ ગુરુદેવને

PDF/HTML Page 1738 of 1906
single page version

બતાયા. કિતનોંકે સાથ સમ્બન્ધ કરકે સ્વયં આયા, સ્વયંકો છોડકર કિતને હી ચલે ગયે ઔર સ્વયં કિસીકો છોડકર આયા હૈ. ઐસે જન્મ-મરણ (કિયે હૈં). કભી લમ્બા આયુષ્ય, કભી છોટા આયુષ્ય, ઐસે અનેક જાતકે જન્મ જીવને ધારણ કિયે હૈં. ઉસમેં યહ મનુષ્યભવ મિલા. ઇસ મનુષ્યભવકે અન્દર એક આત્માકી પહિચાન હો વહ નવીન હૈ. બાકી જન્મ-મરણ, જન્મ-મરણ જગતમેં ચલતે રહતે હૈં.

રાગ હો ઉતના દુઃખ હો, તો ભી બદલકર અન્દરમેં સમાધાન કરના વહી શ્રેયરૂપ હૈ. ઉસકા દૂસરા કોઈ ઉપાય નહીં હૈ. સંસાર ઐસા હૈ, સંસારકા સ્વરૂપ ઐસા હૈ. જીવને ઇતને જન્મ-મરણ કિયે હૈં કિ જિતને જગતકે પરમાણુ હૈ, ઉસે સ્વયંને ગ્રહણ કરકે છોડે હૈં. ઇતને જગતકે પરમાણુકો (ગ્રહા હૈ).

પ્રત્યેક આકાશ પ્રદેશમેં એક-એક આકાશ પ્રદેશ પર અનન્ત બાર જન્મ-મરણ કિયે. જિતને વિભાવકે અધ્યવસાય હૈં, સબ હો ગયે. ઉત્સર્પિણી, અવસર્પિણી કાલકે જિતને સમય હૈં, ઉતની બાર સ્વયં અનન્ત બાર જન્મ-મરણ કર ચૂકા. અનન્ત બાર નિગોદમેં ગયા, અનન્ત બાર દેવલોકકે દેવકે ભવ કિયે. નર્કમેં અનન્ત ભવ કિયે, તિર્યંકે અનન્ત ભવ, મનુષ્યકે અનન્ત ભવ કિયે. ઇતને ભવ જીવને કિયે હૈં. ઉસમેં કિતનોંકે સાથ સમ્બન્ધ જોડા હૈ ઔર છોડા હૈ. જીવકો ઐસે અનન્ત જન્મ-મરણ હુએ હૈં.

ઉસમેં ઇસ પંચમ કાલમેં યહ મનુષ્યભવ મિલા, ઉસમેં ગુરુદેવકી વાણી મિલી ઔર ગુરુદેવને જો યહ માર્ગ બતાયા, ઉસ માર્ગકો ગ્રહણ કરના વહી ઉપાય હૈ. વહી શાન્તિ ઔર સુખકા ઉપાય હૈ. ઇસ જીવનમેં કુછ અપૂર્વતા પ્રગટ હો ઔર ભવકા અભાવ હો, ઐસે સંસ્કાર ડલે તો વહ શ્રેયરૂપ હૈ. બાકી જીવને અનેક જન્મ-મરણ કિયે હૈં. નટુભાઈકો બહુત રુચિ થી. અંતરમેં વહ રુચિ લેકર ગયે હૈં. આપ સબકો રુચિ હૈ. ગુરુદેવને કહા હૈ વહી ગ્રહણ કરના હૈ.

જગતમેં કુછ અપૂર્વ નહીં હૈ, કોઈ પદવી અપૂર્વ નહીં હૈ. એક સમ્યગ્દર્શનકી પદવી (પ્રાપ્ત નહીં કી). જિનવરસ્વામી જીવકો મિલે હૈં, પરન્તુ ઉસને પહચાના નહીં હૈ. ઇસલિયે મિલે હૈં વહ નહીં મિલને બરાબર હૈ. એક સમ્યગ્દર્શન પ્રાપ્ત નહીં હુઆ હૈ. એક વહ અપૂર્વ હૈ. ઇસલિયે ઉસે પ્રાપ્ત કરનેકે લિયે જીવકો ભેદજ્ઞાન કૈસે હો, આત્માકી પહિચાન કૈસે હો (ઉસકા પ્રયત્ન કરના ચાહિયે).

ઇસ જગતમેં શાશ્વત આત્મા હૈ. યહ શરીર ભિન્ન ઔર આત્મા ભિન્ન, દોનોં ભિન્ન- ભિન્ન વસ્તુ હૈ. આત્મા તો શાશ્વત હૈ. એક દેહ છોડકર દૂસરા દેહ ધારણ કરતા હૈ. આત્માકા તો કહીં મરણ હોતા નહીં. જન્મ-મરણ આત્માકે નહીં હૈ. નટુભાઈકા આત્મા તો શાશ્વત હૈ. આત્માકા મરણ નહીં હોતા, આત્મા તો શાશ્વત હૈ. આત્મા ભિન્ન શાશ્વત હૈ, ઉસે ગ્રહણ કર લેના. વહી સચ્ચા હૈ.

PDF/HTML Page 1739 of 1906
single page version

જીવનમેં ભેદજ્ઞાન કૈસે હો? કિ યહ શરીર ભિન્ન, આત્મા ભિન્ન, યે વિભાવ અપના સ્વભાવ નહીં હૈ. ઉસસે ભિન્ન આત્માકો પહિચાન લેના. એક જ્ઞાયક આત્માકો પહિચાનના વહી શ્રેયરૂપ હૈ. ઉસીમેં આનન્દ હૈ, ઉસીમેં સુખ હૈ. આત્મા શાશ્વત હૈ. ઉસે ગ્રહણ કરને- સે વહ શાશ્વત સ્વયં હી હૈ. આત્માકા સમ્બન્ધ હી સચ્ચા સમ્બન્ધ હૈ. જગતકે અન્ેદર દૂસરે સમ્બન્ધમેં ફેરફાર હોતે રહતે હૈં.

બડે મુનિશ્વર ઔર રાજેશ્વરોંકે આયુષ્ય પૂર્ણ હોતા હૈ. ચક્રવર્તી રાજા ભી અંતમેં મુનિપદ ધારણ કરકે ઇસ માર્ગકો ગ્રહણ કરતે હૈં. ઉનકી પદવીમેં ઋદ્ધિકા પાર નહીં થા, ફિર ભી છોડકર ચલે જાતે હૈં. સંસારકા સ્વરૂપ ઐસા હૈ. ઇસલિયે એક આત્માકો ગ્રહણ કરના વહી શ્રેયરૂપ હૈ. ઔર ગુરુદેવને કોઈ અપૂર્વ માર્ગ બતાયા હૈ. કોઈ ક્રિયામેં પડે થે, કોઈ કહાઁ પડે થે. ઉસમેં-સે આત્માકા સુખ કૈસે પ્રાપ્ત હો ઔર આત્મા કૈસે પ્રગટ હો, વહ ગુરુદેવને બતાયા હૈ.

શાસ્ત્રમેં આતા હૈ, મૈં એક, શુદ્ધ, સદા અરૂપી, જ્ઞાનદૃગ હૂઁ યથાર્થસે, કુછ અન્ય વો મેરા તનિક પરમાણુ માત્ર નહીં અરે! ૩૮. કોઈ પરમાણુમાત્ર અપના નહીં હૈ. સ્વયં શુદ્ધ સ્વરૂપ અરૂપી આત્મા હૈ. શરીર અપના નહીં હૈ. એક શુદ્ધ સદા જ્ઞાન-દર્શનસે ભરા હુઆ આત્મા હૈ, કોઈ પરમાણુ માત્ર અપના નહીં હૈ. કિસીકે સાથ કોઈ સમ્બન્ધ નહીં હૈ. જિતના રાગ હો, વહ સ્વયંકો યાદ આતા હૈ. રાગ આયે તો ઉસે બદલકર શાન્તિ રખનેકે અલાવા કોઈ ઉપાય નહીં હૈ. ઐસા પ્રસંગ બને ઇસલિયે એકદમ સદમા લગે તો ભી શાન્તિ રખનેકે અલાવા કોઈ ઉપાય નહીં હૈ.

મુમુક્ષુઃ- ઇતની સારી ઋદ્ધિ ઔર ઐસા મિલતા હો તો ભી ઉન્હેં ઐસા કૌન- સા બન્ધન આ ગયા કિ ઉન્હેં રાસ્તેમેં ઐસા હો ગયા. ન ધર્મકા કુછ સુન સકે, ના ઔર કુછ કર સકે.

સમાધાનઃ- ઐસા હૈ કિ આયુષ્ય કૈસે પૂર્ણ હો વહ તો પૂર્વકા હોતા હૈ. વર્તમાન જો રુચિ હો વહ તો ઇસ ભવમેં પ્રગટ કી. ઔર આયુષ્યકા બન્ધ હુઆ વહ તો પૂર્વકા હૈ. ઇસલિયે પૂર્વકા આયુષ્ય બન્ધકા ઉદય ઐસા હી થા કિ ઇસી તરહ-સે આયુષ્ય પૂર્ણ હો. અતઃ ઉસમેં તો કુછ (હો નહીં સકતા). આયુષ્યકા બન્ધ કૈસા પડા હો, ઉસમેં જીવ ફેરફાર નહીં કર સકતા. અપને ભાવકો બદલ સકતા હૈ. ભાવમેં અન્દર રાગ- દ્વેષકી એકત્વબુદ્ધિ તોડ સકતા હૈ. બાકી બાહરકે સંયોગ બદલ નહીં સકતા. બાહરકા, શરીરકા, રોગકા યા આયુષ્ય કૈસે પૂર્ણ હો, કોઈ જીવ ઉસકો નહીં બદલ સકતા. પૂર્વકા જો ઉદય હો વહ ઉદય આતે હી રહતે હૈં. બાહરકા કોઈ કાર્ય બદલ નહીં સકતા, વહ તો ઉદય અનુસાર હોતા હૈ.

PDF/HTML Page 1740 of 1906
single page version

અંતરમેં કૈસે સાધના કરની, આત્માકો પહચાનના, અન્દર-સે ભેદજ્ઞાન કરના, વહ સબ અપને હાથકી બાત હૈ. બાહરકા કુછ અપને (હાથમેં નહીં હૈ). ઉનકો જો રુચિ થી વહ ઉનકે સાથ લેકર ગયે. બાકી આયુષ્ય કૈસે પૂર્ણ હો, વહ તો કિસીકે હાથકી બાત નહીં હૈ. આપકે ઘરમેં તો સબકો પહલે-સે સંસ્કાર હૈ ઔર ઉનકો ભી સંસ્કાર થે. વે તો સંસ્કાર લેકર ગયે. આયુષ્ય ઉસી પ્રકાર પૂરા હોનેવાલા થા, વૈસે હી હોતા હૈ.

મુમુક્ષુઃ- ઐસી કોઈ આશાતના કી હો યા દૂસરા કુછ હુઆ હો, ઇસલિયે આખિરમેં ઐસા હોતા હૈ?

સમાધાનઃ- નહીં, ઐસા કુછ નહીં હૈ. વહ તો પૂર્વમેં આયુષ્યકા બન્ધ વૈસે પડા હોતા હૈ. આયુષ્ય અમુક પ્રકાર-સે, અમુક જાતકા બઁધા હો ઉસ પ્રકાર-સે આયુષ્ય પૂરા હોતા હૈ. કોઈ ઐેસે પરિણામ-સે આયુષ્યકા બઁધ પડા હો. છોટા આયુષ્ય, લંબા આયુષ્ય વહ સબ આયુષ્યકા બઁધ હૈ, પૂર્વકા હૈ. વર્તમાનકા કુછ નહીં હોતા.

ઐસા હૈ કિ કિતનોંકો સમ્યગ્દર્શન હોતા હૈ. આયુષ્યકા બન્ધ જુગલિયાકા આયુષ્યકા બન્ધ પડ ગયા હો તો જુગલિયામેં જાતા હૈ. ઇસલિયે આયુષ્યકા બન્ધ હૈ ઉસકો બદલા નહીં જાતા. ઐસા કહતે હૈં કિ આયુષ્યકા બન્ધ ઐસા પડા? ઉનકો ઇતની રુચિ થી તો ભી ઇસ તરહ દેહ છૂટા? કહા, ઉસમેં કોઈ વર્તમાનકા કારણ નહીં હૈ. વહ તો પૂર્વમેં આયુષ્યકા બન્ધ ઉસ પ્રકારકા પડા હોતા હૈ.

મુમુક્ષુઃ- ....રાસ્તેમેં હો ગયા. કોઈ સંયોગ નહીં મિલે.

મુમુક્ષુઃ- કોઈ સુનાયે તો હી ભાવ રહતા હૈ?

સમાધાનઃ- કોઈ સુનાયે તો હી ભાવ રહ સકે ઐસા નહીં હૈ, સ્વયં ખુદ રખ સકતા હૈ. અન્દર યાદ આ જાય. જિસે રુચિ હો ઉસે અંતરમેં યાદ હી આ જાતા હૈ, વેદના આયે ઇસલિયે.

મુમુક્ષુઃ- ઇતના પ્રેમ થા...

સમાધાનઃ- સબકો દેખા થા ન, ઇસલિયે અપનેકો ઐસા લગે કિ યે ચુનિભાઈકે પુત્ર હૈ. ઐસા હો ન. વહાઁ પ્રાણભાઈકે ઘર આતે-જાતે થે, ઇસલિયે દેખા થા. વહાઁ જામનગર જાતે થે તબ ઇન સબકો છોટે થે ઉસ વક્ત દેખા થા. સબકો રુચિ. ચુનિભાઈકો ઉતની રુચિ થી, ઇસલિયે સબ લડકોંકો ભી (રુચિ હુયી).

મુમુક્ષુઃ- બુદ્ધિવાન થે. બરાબર પરખ કરે.

સમાધાનઃ- જન્મ-સે યહ રુચિ, ક્યોંકિ ચુનિભાઈકો રુચિ થી ઇસલિયે ઘરમેં સબકો વહી રુચિ.

મુમુક્ષુઃ- ...

સમાધાનઃ- પૂર્વકા હો ઉસ અનુસાર. પૂર્વ ઉદયકા કારણ હૈ. ઐસે હી કોઈ સંયોગ

PDF/HTML Page 1741 of 1906
single page version

બઁધે થે. જીવને અનન્ત જન્મ-મરણ કિયે. ઉસમેં કિતને જાતકે કર્મબન્ધ પડા હોતા હૈ. કિસીકા કોઈ સમયમેં ઉદય આતા હૈ. અનેક જાતકે ઉદય આતે હૈં. અંતર આત્માકી રુચિ રખની વહ એક અલગ બાત હૈ ઔર બાહરકે ઉદય એક અલગ બાત હૈ. દોનોં વસ્તુ ભિન્ન-ભિન્ન હૈં. અન્દર દુઃખ લગે, પરન્તુ સમાધાન કિયે બિના કોઈ ઉપાય નહીં હૈ.

મુમુક્ષુઃ- ઉનકી રુચિ તો બહુત થી. કભી-કભી મેરે સાથ બાત કરતે થે. તબ કહતી થી, અચાનક કુછ હો જાયગા તો નટવર કૈસે કરેંગે? હમેં કૌન સુનાયેગા? તો ઐસા કહતે થે, ઐસી ઢીલી બાતેં ક્યોં કરતે હો? જાગૃતિ તો અપની હૈ ન, ઐસી ઢીલી બાતેં નહીં કરની.

સમાધાનઃ- ઐસી બાત કરતે થે?

મુમુક્ષુઃ- હાઁ, ઐસી બાત કરતે થે. મૈં કભી કહતી થી..

સમાધાનઃ- સ્વયંકો અન્દર યાદ આ ગયા હો. અન્દર દબાવ બઢતા હૈ ન, ઇસલિયે યાદ આ જાય.

મુમુક્ષુઃ- તત્ત્વ સમઝે, પ્રમોદવાલે થે.

સમાધાનઃ- કિતને જન્મ-મરણ કિયે. કિતનોંકે સાથ સમ્બન્ધ બાઁધે, છોડે. મનુષ્ય જીવનમેં આત્માકા કર લેના. ઐસે પ્રસંગ દેખકર વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન હો ઐસા હૈ. કૈસે પ્રસંગ બનતે હૈં. વૈરાગ્ય આયે ઐસી બાત હૈ. સુનકર ઐસા હુઆ, યે ક્યા અચાનક હો ગયા?

મુમુક્ષુઃ- મામાકા પત્ર આયા..

સમાધાનઃ- અન્દર અપની રુચિ ઔર સંસ્કાર હો. આત્માકી પહચાન કૈસે હો, ઐસી ગહરી રુચિ હુયી હો, ઉતની અંતરમેં ગહરી ભાવના હો, તો ઉસે ભવિષ્યમેં પુરુષાર્થ ઉત્પન્ન હુએ બિના નહીં રહતા. યદિ અન્દરમેં ગહરી રુચિ હો તો. શાસ્ત્રમેં આતા હૈ કિ તત્પ્રતિ પ્રીતિ ચિત્તેન વાર્તાપિ હી શ્રુતાઃ. ભાવિ નિર્વાણ ભાજનમ, ઐસા આતા હૈ. પ્રીતિ- સે યદિ ઇસ તત્ત્વકી બાત સુનતા હૈ તો ભવિષ્યમેં નિર્વાણકા ભાજન હૈ. પ્રીતિ-સે બાત સુનતા હૈ ઉસકા મતલબ ઉસે અન્દર અપૂર્વતા લગે. ગુરુદેવ ઐસી બાત બતાયી, ઉસે અપૂર્વ રીતે-સે સુનકર જિસને ગ્રહણ કી હો, ઉસે અંતરમેં વર્તમાનમેં પુરુષાર્થ ન કર સકે તો ભી ભવિષ્યમેં ઉસકા પુરુષાર્થ ચાલૂ હોતા હૈ. જિસને અંતરમેં ઐસે સંસ્કાર ડાલે હૈં કિ મુઝે એક આત્મા હી ચાહિયે, દૂસરા કુછ નહીં ચાહિયે. એક આત્મા તરફકી હી જિસે રુચિ હૈ. સચ્ચે દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્ર ઔર અન્દર આત્મા, ઉસકી જિસે રુચિ હૈ, ઉસે ભવિષ્યમેં પુરુષાર્થ ઉત્પન્ન હુએ બિના નહીં રહતા. સબકો રુચિ હૈ. આયુષ્યકે આગે કિસીકા કુછ નહીં ચલતા. સમાધાન કિયે બિના કોઈ ઉપાય નહીં હૈ. દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રકો હૃદયમેં રખકર આત્મા જ્ઞાયકકી પહચાન કૈસે હો, વહ કરને જૈસા હૈ. ચક્રવર્તી ઔર રાજા ભી સંસાર છોડકર આત્માકા શરણ ગ્રહણ કરતે હૈં. આત્માકા શરણ હી સચ્ચા હૈ.

PDF/HTML Page 1742 of 1906
single page version

ચત્તારી મંગલં, અરિહંતા મંગલં, સાહૂ મંગલં, કેવલિપણત્તો ધમ્મો મંગલં. ચત્તારી લોગુત્તમા, અરિહંતા લોગુત્તમા, સિદ્ધા લોગુત્તમા, સાહૂ લોગુત્તમા, કેવલિપણત્તો ધમ્મો લોગુત્તમા.

ચત્તારી શરણં પવજ્જામિ, અરિહંતા શરણં પવજ્જામિ, સિદ્ધા શરણં પવજ્જામિ, કેવલી પણત્તો ધમ્મો શરણં પવજ્જામિ.

ચાર શરણ, ચાર મંગલ, ચાર ઉત્તમ કરે જે, ભવસાગરથી તરે તે સકળ કર્મનો આણે અંત. મોક્ષ તણા સુખ લે અનંત, ભાવ ધરીને જે ગુણ ગાયે, તે જીવ તરીને મુક્તિએ જાય. સંસારમાંહી શરણ ચાર, અવર શરણ નહીં કોઈ. જે નર-નારી આદરે તેને અક્ષય અવિચલ પદ હોય. અંગૂઠે અમૃત વરસે લબ્ધિ તણા ભણ્ડાર. ગુરુ ગૌતમને સમરીએ તો સદાય મનવાંછિત ફલ દાતા.