PDF/HTML Page 1809 of 1906
single page version
મુમુક્ષુઃ- ઉસકે પહલે ભેદજ્ઞાનકી પરિણતિ કૈસે ઉત્પન્ન હો?
સમાધાનઃ- વહ કરે તો હો. જબ-જબ ક્ષણ-ક્ષણમેં વિકલ્પ આવે, આનન્દ આવે, શુભભાવ હો, સબસે મૈં ભિન્ન હી હૂઁ. ઐસી ભેદજ્ઞાનકી પરિણતિ હોની ચાહિયે.
મુુમુક્ષુઃ- અભી હમ ઐસે વિચાર કરે... સમાધાનઃ- બીચમેં આયે બિના નહીં રહતા. જબતક સ્વયં અભી શુભભાવકી ભૂમિકામેં હૈ, શુભભાવ તો આતે હૈં, ભક્તિ આવે, ઉલ્લાસ આવે, જ્ઞાન-સે ભરા, આનન્દ-સે ભરા હુઆ એક તત્ત્વ હૈ. જૈસે યે પુદગલ વસ્તુ હૈ, વૈસે એક ચૈતન્ય ભી વસ્તુ હૈ, પરન્તુ વહ જ્ઞાનસ્વભાવવાલા હૈ, આનન્દ સ્વભાવવાલા, અનન્ત ગુણવાલા હૈ. ઉસે પહચાનનેકે લિયે અનાદિ- સે તો વિભાવમેં એકત્વબુદ્ધિ કી હૈ, રાગ-દ્વેષ ઇત્યાદિમેં, ઔર ધર્મ બાહરસે માના હૈ કિ બાહર-સે કુછ શુભભાવ કરેં, કુછ ક્રિયાએઁ કરેં તો ધર્મ હોતા હૈ, ઐસા માના હૈ. ઐસા તો અનન્ત કાલમેં કિયા હૈ. ઉસસે શુભભાવ બઁધકર પુણ્ય બઁધે તો દેવલોક હોતા હૈ. ભવભ્રમણ તો મિટતા નહીં.
ભવભ્રમણ તો અન્દર આત્માકો પહચાને તો મિટે. અંતર દૃષ્ટિ કરકે આત્માકા ભેદજ્ઞાન કરે તો વહ મિટતા હૈ. અન્દર ભેદજ્ઞાન કરનેકા ઉપાય એક ગુરુદેવને બતાયા હૈ. ઉસકા બારંબાર વિચાર કરે, ઉસકી ગહરી લગન લગાયે, ઉસકી મહિમા કરે તો હો. ઉસકા ગહરા વિચાર કરના ચાહિયે, ઉસકી જિજ્ઞાસા જાગૃત કરની ચાહિયે કિ આત્મા કૈસે સમઝમેં આયે.
જો મહાપુરુષ હુએ, ઇસ પંચમકાલમેં ગુરુદેવ પધારે ઔર ઉન્હોંને માર્ગ બતાયા કિ અંતર દૃષ્ટિ કરના. બાકી બાહર-સે થોડા કર લે ઔર થોડા ત્યાગ કર લે, ઉસમેં ધર્મ માન લિયા. શુભભાવ યદિ અંતરમેં હો, શુભભાવ રહે તો પુણ્ય બઁધે. પુણ્ય બાઁધકર દેવલોકમેં ગયા. ઐસા દેવલોક અનન્ત બાર પ્રાપ્ત હુઆ હૈ. પરન્તુ ભવકા અભાવ હો, આત્માકા અંતર અનુપમ આનન્દ, આત્મા મુક્ત સ્વરૂપ હી હૈ, ઐસે આત્માકો ઉસને પહચાના નહીં હૈ. વિભાવ-સે ભિન્ન પડે કિ મૈં તો જ્ઞાયક આત્મા જાનનેવાલા સાક્ષીસ્વરૂપ હૂઁ. ઉસે અંતરમેં આત્માકી મહિમા આયે તો આત્માકી પહિચાન હો. વિચાર, વાંચન, પુરુષાર્થ, રુચિ, લગની ઉસીકી લગની ચાહિયે. કિતનોંકો અંતર દૃષ્ટિ કરવાયી, રુચિ જાગૃત કરવાયી.
PDF/HTML Page 1810 of 1906
single page version
મુમુક્ષુઃ- .. વહ તો ખ્યાલમેં આતા હૈ. વિષય જો બાહ્ય પદાથાકો જાનતા હૈ. પરન્તુ જો ભાવેન્દ્રિય હૈ, વહ તો જ્ઞાનકી પર્યાય હૈ, ઉસે કૈસે ભિન્ન જાનની? ઉસકા ઉપાય ક્યા?
સમાધાનઃ- ક્ષયોપશમ જ્ઞાન અધૂરા જ્ઞાન રાગ મિશ્રિત હૈ ન. અધૂરા જ્ઞાન રાગમિશ્રિત હૈ. રાગમિશ્રિત જો હૈ વહ અપના મૂલ સ્વભાવ નહીં હૈ. રાગમિશ્રિત ભાવ જો અંતરમેં હોતે હૈં, વહ ક્ષયોપશમજ્ઞાન અધૂરા જ્ઞાન હૈ, વહ અધૂરા જ્ઞાન હૈ ઉતના આત્મા નહીં હૈ. આત્મા તો પૂર્ણ સ્વરૂપ હૈ. ઉસ પૂર્ણકો પહચાનના, પૂર્ણ પર દૃષ્ટિ રખની. વહ જ્ઞાન ભલે ક્ષયોપશમ જ્ઞાન આત્માકા ઉઘાડ હૈ, પરન્તુ વહ અધૂરા જ્ઞાન હૈ ઔર વહ રાગમિશ્રિત હૈ. વહ રાગમિશ્રિત હૈ. રાગમિશ્રિત હૈ ઇસલિયે વહ અપના મૂલ નહીં હૈ, શુદ્ધાત્માકા મૂલ સ્વભાવ નહીં હૈ. અધૂરી પર્યાય જિતના વહ નહીં હૈ. ઉસકા જ્ઞાન કરના.
મુમુક્ષુઃ- અધૂરી પર્યાયકો જ્ઞેય સમઝના?
સમાધાનઃ- હાઁ, વહ અધૂરી પર્યાય જ્ઞેય હૈ. ઉસે જાનના કિ યે અધૂરી હૈ. મૈં તો પૂર્ણ સ્વરૂપ હૂઁ. અધૂરા હૈ વહ મેરા મૂલ સ્વરૂપ નહીં હૈ. વહ જાનને યોગ્ય હૈ. અધૂરી પર્યાય હૈ ઉસે જાનની. ઉસકા જ્ઞાન બરાબર કરે તો આગે બઢે. પૂર્ણ ચૈતન્ય પર દૃષ્ટિ કરે, અખણ્ડકો પહિચાને. મૈં તો શાશ્વત અખણ્ડ દ્રવ્ય હૂઁ. ક્ષયોપશમ જ્ઞાન જિતના ભી નહીં હૂઁ, સાધનાકી અધૂરી પર્યાય હો ઉતના ભી મૈં નહીં હૂઁ, પૂર્ણ વીતરાગ દશા હો વહ પૂર્ણ પર્યાય હૈં, બાકી સ્વયં અનાદિઅનન્ત શાશ્વત દ્રવ્ય અખણ્ડ હૈ. ફિર ઉસમેં સાધનાકી પર્યાય બીચમેં આતી હૈ, નહીં આતી ઐસા નહીં, પરન્તુ ઉસકા જ્ઞાન કરે કિ યે આતી હૈ, પરન્તુ ઉસકી દૃષ્ટિ પૂર્ણ પર હૈ. પૂર્ણ સ્વભાવ પર ઔર પૂર્ણ વીતરાગતા કૈસે હો, વહ ઉસે લક્ષ્યમેં હૈ, ઉપાદેયરૂપ હૈ. પૂર્ણ હો જાય ઇસલિયે વહ સબ સાધનાકી પર્યાયેં છૂટ જાતી હૈ, પૂર્ણ વીતરાગ હો જાતા હૈ.
શુદ્ધ પર્યાય, શુદ્ધાત્માકી પર્યાય સર્વથા ભિન્ન કહાઁ હૈ? શુદ્ધાત્માકી શુદ્ધ પર્યાયેં સર્વથા ભિન્ન નહીં હૈ.
મુમુક્ષુઃ- દ્રવ્યકી અપેક્ષા-સે?
સમાધાનઃ- દ્રવ્યદૃષ્ટિકી અપેક્ષા-સે વહ ક્ષણિક હૈ. લેકિન વહ ચૈતન્યકે આશ્રય- સે પર્યાય હોતી હૈ. ઉસે સર્વથા ભિન્ન નહીં કહ સકતે, કોઈ અપેક્ષા-સે ભિન્ન હૈ. સર્વથા ભિન્ન નહીં કહ સકતે, અપેક્ષા-સે ભિન્ન હૈ. ઉતના ભેદ પડા ઉસ અપેક્ષા-સે હૈ. મૂલ સ્વભાવમેં ભેદ નહીં હૈ. ભેદકી અપેક્ષા-સે ઉસે (ભિન્ન કહા). પૂર્ણ ઔર અપૂર્ણકી અપેક્ષા રખતા હૈ, નિમિત્તકે સદભાવ-અભાવકી અપેક્ષાવાલી પર્યાય હૈ, ઉસ પર્યાય જિતના આત્મા નહીં હૈ. આત્મા તો અખણ્ડ શાશ્વત હૈ. ઇસલિયે ઉસે કથંચિત ભિન્ન કહતે હૈં, સર્વથા ભિન્ન નહીં કહતે. દ્રવ્યમેં હી પર્યાય હોતી હૈ, દ્રવ્ય-સે ભિન્ન નિરાધાર નહીં હોતી.
PDF/HTML Page 1811 of 1906
single page version
મુમુક્ષુઃ- વિકારી પર્યાયકો ભી ... નહીં કહ સકતે ન?
સમાધાનઃ- વહ અપેક્ષા ઔર યહ અપેક્ષા ભિન્ન-ભિન્ન હૈ. ઉસકા સ્વભાવ ભિન્ન હૈ. વિભાવ પર્યાય ભલે સર્વથા ભિન્ન નહીં હૈ, સ્વયં ઉસમેં જુડતા હૈ. તો ભી ઉસકા ભાવભેદ હૈ. સ્વભાવપર્યાયકા ભાવભેદ નહીં હૈ. ઉસમેં ઔર ઇસમેં ફર્ક હૈ.
... વહ તો વૈશાખ શુક્લા દૂજ થી ન? ગુરુદેવકી સબ સજાવટ, જીવન ચરિત્ર ઇત્યાદિ થા ન. ઉસે દેખને ગયી થી. ઉસમેં-સે ફિર ઐસે વિચાર આયે કિ યે સબ સજાવટ કી હૈ, ઐસેમેં ગુરુદેવ પધારે હો તો બહુત સુન્દર દિખે. ગુરુદેવ પધારે ઐસા હી યહ સબ હો રહા હૈ. વહી વિચાર ઔર ભાવના રહતી થી, ઇસલિયે પ્રાતઃકાલમેં સ્વપ્ન આયા કિ ગુરુદેવ દેવલોકમેં-સે દેવકે રૂપમેં પધારે. સબ પહનાવટ દેવકી, રત્નકા હાર,ુમુગટ ઇત્યાદિ દેવકે રૂપમેં થે. ગુરુદેવ પધારો, પધારો ઐસા આયા. ઐસા બોલનેમેં આયા. ફિર ગુરુદેવને કહા, ઐસા કુછ રખના નહીં, મૈં તો યહીં હૂઁ, બહિન! મૈં તો યહીં હૂઁ. ઐસા તીન બાર કહા.
ફિર મૈંને કહા, મૈં તો ઐસા રખૂઁ, પરન્તુ યે સબકો બહુત દુઃખ હોતા હૈ. તો ગુરુદેવ કુછ બોલે નહીં. લેકિન ઉસ વક્ત વાતાવરણ ઐસા હો ગયા થા કિ માનોં ગુરુદેવ વિરાજતે હી હોં. મૈંને તો કિસીકો કુછ કહા નહીં થા, પરન્તુ માહોલ ઐસા હો ગયા થા. પરન્તુ ઇતના સ્વપ્ન આયા થા. ગુરુદેવ દેવમેં-સે આયે ઔર ઐસા હી કહા, મૈં યહીં હૂઁ, ઐસા કુછ રખના નહીં. બહિન! મૈં તો યહીં હૂઁ, યહીં હૂઁ ઐસા તીન બાર કહા. બસ, ઉતના. સ્વપ્ન ઉતના આયા થા. ગુરુદેવ હૈ, શરીર દેવકા થા, પહનાવટ દેવ કી થી. દિખાવ સબ દેવકા હી થા.
... વે તો હર જગહ અલગ હી હૈં. સર્વસે અલગ દિખે ઐસે કુછ અલગ હી હૈં. તીર્થંકરકા દ્રવ્ય, ઉનકે જૈસા કોઈ નહીં થા. ઐસા ઉનકા પ્રભાવ થા. ચલે જાતે હો તો માનોં ભવ્ય... દૂર-સે કોઈ ઉન્હેં ભગવાન હી કહ દે, ઐસે લગતે થે. દેવ હો ગયે ઇસલિયે અધિક દિવ્યમૂર્તિ હો જાતે હૈં. .. ચલે તો ઐસા લગે. દૂસરે લોગ દેખે તો માહોલ બદલ જાય. દિવ્યમૂર્તિ વહી હૈ.
... જાનેકી શક્તિ નહીં હોતી. દેવકે શરીરમેં હર જગહ જાનેકી શક્તિ હોતી હૈ. ઉનકા વૈસા વૈક્રિયક શરીર હૈ, હર જગહ જા સકે. ભગવાનકે પાસ જા સકે, સમવસરણમેં જાયે. ઔર ઇસ લોકકો વે અવધિજ્ઞાન-સે દેખતે હૈં. તો લોકમેં જહાઁ જાનેકી ભાવના આયે વહાઁ જા સકતે હૈં. ભાવ આવે ભી, ઔર દૂર-સે ભી દેખતે હોં. અવધિજ્ઞાનમેં પ્રત્યક્ષ દેખતે હોં. ભગવાનકી ઉન્હેં બહુત ભાવના થી તો ભગવાનકે પાસ સમવસરણમેં જાયે. યહાઁ આનેકી ઉન્હેં ભાવના (હો), અવધિજ્ઞાનમેં ઉપયોગ રખે તો વે તો પ્રત્યક્ષ દેખતે હૈં. લોકકા અમુક ભાગ દિખાઈ દે. જમ્બૂ દ્વિપ, વિદેહક્ષેત્ર આદિ સબ જમ્બૂ દ્વીપમેં
PDF/HTML Page 1812 of 1906
single page version
હી આયા હૈ. સીમંધર ભગવાન આદિ.
.. ઇતના ક્ષેત્ર ઊપર, નીચે જો ઉસકા હો, ઉસ અનુસાર પ્રત્યક્ષ દિખતા હૈ. ઉનકે ક્ષેત્રમેં રહકર ઉપયોગ રખકર દેખે તો સબ પ્રત્યક્ષ દેખતે હો. જૈસે નજદીક-સે દેખતે હૈં, વૈસે પ્રત્યક્ષ દૂર-સે દિખતા હૈ.
.. ઉસ અનુસાર સ્વપ્ન આયે, કુછ દૂસરા આયે, કોઈ સ્વપ્ન યથાતથ્ય હો, કોઈ સ્વપ્ન સંસ્કારકે કારણ આયે. ભૂતકાલકે જો સંસ્કાર હો કિ ગુરુદેવ પધારતે હૈં ઔર ગુરુદેવ પ્રવચન કરતે હૈં, વહ સબ સંસ્કાર હોતે હૈં. કોઈ સ્વપ્નમેં યથાતથ્ય સ્વપ્ન ભી હો ઔર કોઈ સંસ્કારકે કારણ આયે. અન્દર જો રટન હો ઉસ અનુસાર આતે રહતે હૈં.
મુમુક્ષુઃ- યથાતથ્ય ભી કોઈ આયે.
સમાધાનઃ- હાઁ, યથાતથ્ય સ્વપ્ન ભી આવે. ... યથાતથ્ય હૈ યા ભાવનાકા હૈ, ક્યા હૈ? માતાકો સ્વપ્ન આતે હૈં, સોલહ સ્વપ્ન. વહ સબ આગાહી લેકર આતે હૈં.
મુમુક્ષુઃ- યથાતથ્ય.
સમાધાનઃ- યથાતથ્ય સ્વપ્ન આતા હૈ. .. કોઈ દેવ આતે ભી હૈં, પરન્તુ દૂસરેકો દિખે ભી નહીં. પ્રસંગ પડે, કોઈ મન્દિરકે દર્શન હેતુ યા કોઈ પ્રતિમાકા ઉત્સવ, કોઈ દેવ આતે ભી હૈ, પરન્તુ આવે હી ઐસા નહીં. આતે હૈં, દેવ નહીં આતે હૈં ઐસા નહીં હૈ.
... જો અપની ભૂલ હૈ વહ ભૂલ હૈ. સ્વ-પરકી એકત્વબુદ્ધિ હી બડી ભૂલ હૈ. પરપદાર્થકો અપના માનના ઔર અપનેકો અન્ય માનના. સ્વયં અન્યરૂપ એકત્વ હો જાય ઔર અન્યકો અપના માનતા હૈ, વહ એકત્વબુદ્ધિકી બડી ભૂલ હૈ. વિભાવસ્વભાવ અપના નહીં હૈ, ઉસે અપના માનતા હૈ વહ ઉસકી બડી ભૂલ હૈ. બડી ભૂલ વહી હૈ. એકત્વબુદ્ધિકી ભૂલ હૈ. ફિર વિચારમેં દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયકી (ભૂલ હો). વહ નિર્ણય કરનેમેં ભૂલ કરતા હો, અપને વિચારમેં, નિર્ણયમેં ભૂલ કરે. બાકી એકત્વબુદ્ધિકી ભૂલ અનાદિકી ચલી આ રહી હૈ.
સમ્યગ્દર્શનકા વિષય તો એક દ્રવ્યકો ગ્રહણ કરના ઉસકા વિષય હૈ. ચૈતન્ય પદાર્થ અનાદિઅનન્ત શાશ્વત દ્રવ્ય હૈ ઉસે ગ્રહણ કરના. ઉસમેં કોઈ અપેક્ષા (નહીં હૈ). સ્વતઃસિદ્ધ દ્રવ્ય હૈ. ઉસમેં કોઈ અપૂર્ણકી, પૂર્ણકી કોઈ અપેક્ષા નહીં હૈ. વહ અનાદિઅનન્ત શાશ્વત દ્રવ્ય હૈ. ઉસ દ્રવ્યકો ગ્રહણ કરના. ફિર પર્યાયમેં અલ્પતા હૈ ઉસે જ્ઞાનમેં જાનના હૈ કિ પર્યાયમેં અધૂરાપન હૈ, અભી વિભાવ હૈ. ભેદજ્ઞાન કરકે પૂર્ણતા કરની અભી બાકી રહતી હૈ, લીનતા બાકી રહતી હૈ. વહ સબ જ્ઞાનમેં જાનના. જ્ઞાન યથાર્થ કરના. દૃષ્ટમેં એક દ્રવ્યકો ગ્રહણ કરના. દૃષ્ટિકા વિષય એક દ્રવ્ય હૈ. ઔર જ્ઞાનમેં સબ જ્ઞાત હોતા હૈ. નિશ્ચય- વ્યવહાર સબ જ્ઞાનમેં જ્ઞાત હોતા હૈ.
જ્ઞાન એવં દર્શન સાથમેં હી હોતે હૈં. જિસે દર્શન સમ્યક હો, ઉસકા જ્ઞાન ભી સમ્યક
PDF/HTML Page 1813 of 1906
single page version
હોતા હૈ. યથાર્થ દ્રવ્યકો ગ્રહણ કિયા તો જ્ઞાનમેં દ્રવ્ય ઔર પર્યાય દોનોં જ્ઞાનમેં ગ્રહણ હોતે હૈં. દર્શન એવં જ્ઞાન સાથમેં હી હોતે હૈં. ઇસલિયે વિષય તો એક ચૈતન્યકો ગ્રહણ કરનેકા હૈ. જ્ઞાન સબ કરતા હૈ. પરન્તુ સમ્યગ્દર્શન પ્રાપ્ત કરને હેતુ ભેદજ્ઞાન કરે વહ એક હી ઉસકા ઉપાય હૈ. ઔર ઉસકે લિયે સ્વયં તૈયારી (કરે). ચૈતન્ય કોઈ અપૂર્વ વસ્તુ હૈ, કોઈ અનુપમ હૈ. ઉસકી મહિમા આયે, ઉસકી લગન લગે, બારંબાર ઉસીકા અભ્યાસ કરે, વહી ઉસકા ઉપાય હૈ.
ઉસે એકત્વબુદ્ધિ ટૂટકર ભેદજ્ઞાન હો. દ્રવ્યકી દૃષ્ટિ, દ્રવ્ય પર દૃષ્ટિ (કરે). સ્વસે એકત્વ ઔર પરસે વિભક્ત. વિભાવ-સે વિભક્ત હોના ઔર અપનેમેં એકત્વ હોના. વહ ઉસકા ઉપાય હૈ, દૂસરા કોઈ નહીં હૈ. ઐસી ભેદજ્ઞાનકી ધારા પ્રગટ હો, મૈં જ્ઞાયક હૂઁ. ઉસે યાદ નહીં કરના પડતા, ઐસી સહજ જ્ઞાયકધારા, સહજ જ્ઞાતાકી ધારા-જ્ઞાયકધારા પ્રગટ હો તો ઉસમેં વિકલ્પ છૂટકર નિર્વિકલ્પ દશા હો. વહ ઉસકા ઉપાય હૈ. પરન્તુ ઉસકે લિયે બારંબાર ઉસકા અભ્યાસ કરના ચાહિયે. ચૈતન્યકા દ્રવ્ય, ગુણ, પર્યાય ક્યા હૈ? વહ શાશ્વત દ્રવ્ય કૈસે હો? ઉસકી પર્યાય ક્યા હૈ? વહ સબ નક્કી કરકે બારંબાર અભ્યાસ કરે કિ મૈં ભિન્ન હી હૂઁ. યે શરીર મૈં નહીં હૂઁ, યે વિભાવ મેરા સ્વભાવ નહીં હૈ. વિભાવકી પરિણતિ હોતી હૈ, પરન્તુ ઉસસે ભિન્ન મેરા સ્વભાવ હૈ. ઉસસે ભિન્ન પડનેકા પ્રયત્ન કરે કિ મૈં જ્ઞાયક હૂઁ. વહ એક હી ઉપાય હૈ. જ્ઞાતાધારા પ્રગટ કરની, વહ એક હી ઉપાય હૈ.
મુમુક્ષુઃ- જ્ઞાતાધારા દ્રવ્યકે આશ્રય-સે પ્રગટ હોતી હૈ. તો આશ્રયકા ક્યા અર્થ બતાના ચાહતે હો?
સમાધાનઃ- આશ્રય અર્થાત અપના અસ્તિત્વ, ચૈતન્યકા અસ્તિત્વ ગ્રહણ કરના કિ યહ મૈં હૂઁ ઔર યહ મૈં નહીં હૂઁ. અપના અસ્તિત્વ ગ્રહણ કરકે ઉસમેં સ્થિર ખડા રહતા હૈ કિ મૈં યહી હૂઁ. અન્ય કુછ મૈં નહીં હૂઁ. ઇસ તરહ ઉસકી દૃષ્ટિ વિભાવ તરફ-સે ઉઠાકર જ્ઞાયકકા જો અસ્તિત્વ ચૈતન્ય જો હૈ, વહ મૈં હૂઁ. ઇસપ્રકાર અપને જ્ઞાનસ્વભાવકો ગ્રહણ કર લે. યે વિભાવકે સાથ જો જ્ઞાન હૈ, વહ વિભાવમિશ્રિત જ્ઞાન નહીં, પરન્તુ અકેલા જો જ્ઞાન હૈ, વહ જ્ઞાનસ્વરૂપ હી મૈં હૂઁ. વહ જ્ઞાન જ્ઞાયકકે આધાર-સે હૈ. વહ ગુણ હૈ પરન્તુ વહ ગુણ જ્ઞાયકકે આધાર-સે હૈ. ઇસલિયે દ્રવ્યકો ગ્રહણ કરે. જ્ઞાનલક્ષણ દ્વારા લક્ષ્યકો ગ્રહણ કરે. દ્રવ્યકો ગ્રહણ કરે કિ યે જ્ઞાન, જ્ઞાન-સે ભરા જો દ્રવ્ય હૈ વહી મૈં હૂઁ. ઇસપ્રકાર અપને અસ્તિત્વકો ગ્રહણ કરે. ઉસમેં દૃષ્ટિકો સ્થાપિત કરે ઔર ઉસમેં લીનતા કરે. ઉસકા આલમ્બન વહ દ્રવ્ય હૈ, અન્ય કોઈ આલમ્બન નહીં હૈ.
ભગવાનને, ગુરુદેવને એક હી ઉપાય (બતાયા હૈ). જો મોક્ષ ગયે, વે ઇસ એક હી ઉપાય-સે ગયે હૈં. દૂસરા કોઈ ઉસકા ઉપાય નહીં હૈ. ચૈતન્યકા આશ્રય ગ્રહણ કરે. બાહર
PDF/HTML Page 1814 of 1906
single page version
વિભાવકી પરિણતિ જાતી હૈ. બારંબાર મૈં ચૈતન્ય હૂઁ, (ઐસે) અપના અસ્તિત્વ ગ્રહણ કરે કિ યે જ્ઞાયક સો મૈં. વહ જ્ઞાનગુણ ઐસા હૈ કિ અસાધારણ હૈ. વહ લક્ષ્યમેં આયે, ખ્યાલમેં આયે ઐસા જ્ઞાનગુણ હૈ. દૂસરે કુછએક ગુણ અસાધારણ હૈ જો સ્વયંકો જલ્દી લક્ષ્યમેં નહીં આતે હૈં. પરન્તુ યે જ્ઞાનલક્ષણ હૈ, દૂસરેમેં જાનનેકા લક્ષણ નહીં હૈ. વહ જાનનેકા લક્ષણ એક આત્મામેં હી હૈ. જાનન લક્ષણ પર-સે અપના અસ્તિત્વ ગ્રહણ કરે કિ યે જાનન લક્ષણ જો હૈ, ઉસ લક્ષણવાલા મૈં ચૈતન્ય હૂઁ. ઉસ જ્ઞાનકે સાથ જીવમેં ઐસે અનન્ત ગુણ હૈં. પરન્તુ જ્ઞાનગુણ-સે પૂરા આત્મા ગ્રહણ કરે. ઉસમેં અનન્ત આનન્દ ગુણ, સુખ ગુણ સબ ઉસમેં હૈ. પરન્તુ આનન્દ ઐસા વિશેષ ગુણ નહીં હૈ, ઉસસે પકડમેં નહીં આતા. પરન્તુ જ્ઞાન ઐસા સ્વભાવ હૈ કિ ઉસસે ગ્રહણ હોતા હૈ. ઇસલિયે જ્ઞાન દ્વારા આત્મા ગ્રહણ હો સકતા હૈ. જ્ઞાનલક્ષણ યાની યે બાહરકા જાના વહ જ્ઞાન, ઐસે નહીં. ઉસ જ્ઞાનકો ધરનેવાલા કૌન હૈ? જ્ઞેય જાના, યહ જાના, વહ જાના વહ જ્ઞાન, ઐસા નહીં. પરન્તુ વહ જ્ઞાન કહાઁ-સે આતા હૈ? ઉસ જ્ઞાનકો ધરનેવાલા, જ્ઞાનકા અસ્તિત્વ કિસ દ્રવ્યમેં રહા હૈ, ઉસ દ્રવ્યકો ગ્રહણ કરના. યે જાના, જ્ઞેય-સે જ્ઞાન ઐસા નહીં, પરન્તુ મૈં સ્વયં જ્ઞાનસ્વરૂપ હૂઁ. ઉસ જ્ઞાનકો ધરનેવાલા કૌન ચૈતન્ય હૈ? ઉસે ગ્રહણ કરના.
મુમુક્ષુઃ- યહ મુદ્દેકી બાત આયી. જ્ઞાન સ્વયં અપને-સે જાનતા હૈ, જ્ઞેય-સે નહીં. સમાધાનઃ- ઉસ જ્ઞાનકો ધરનેવાલા મૈં ચૈતન્ય હૂઁ. મુમુક્ષુઃ- જ્ઞાનકો ધરનેવાલા હૂઁ. સમાધાનઃ- જ્ઞાનકો ધરનેવાલા મૈં ચૈતન્ય હૂઁ. પહલે મૂલ અસ્તિત્વકો ગ્રહણ કરનેકા પ્રયત્ન કરે કિ મૈં યહ ચૈતન્ય હૂઁ.