PDF/HTML Page 1823 of 1906
single page version
મુમુક્ષુઃ- આપકે વચનામૃતમેં ઐસા આતા હૈ કિ શુદ્ધ દ્રવ્ય સ્વભાવકી દૃષ્ટિ કરકે તથા અશુદ્ધતાકો ખ્યાલમેં રખકર તૂ પુરુષાર્થ કરના. અશુદ્ધતારૂપ પર્યાયકા ઘૂટન તો અનાદિ- સે જીવને કિયા હૈ, અબ પુનઃ ઉસકા ખ્યાલ રખનેકા ક્યા પ્રયોજન હૈ?
સમાધાનઃ- શુદ્ધ દ્રવ્યકી દૃષ્ટિ કરની કિ મૈં અનાદિઅનનન્ત શુદ્ધાત્મા હૂઁ. પરન્તુ પર્યાયમેં અશુદ્ધતા હૈ, ઉસે તૂ જ્ઞાનમેં રખના. તેરે જ્ઞાનમેં ઐસા હો ગયા કિ મૈં પર્યાયમેં ભી મેરી શુદ્ધતા હૈ, તો તુઝે પુરુષાર્થ કરના હી નહીં રહેગા. ભલે અનાદિ-સે અશુદ્ધતા પર દૃષ્ટિ હૈ, પરન્તુ ઉસને શુદ્ધતાકી દૃષ્ટિ કી હી નહીં હૈ. પરન્તુ શુદ્ધતાકી દૃષ્ટિ યદિ કરે તો અશુદ્ધતા જો હૈ ઉસકા તૂ જ્ઞાન રખના. કહીં કેવલજ્ઞાન નહીં હો જાતા હૈ. તૂને શુદ્ધતા પર-શુદ્ધાત્મા પર દૃષ્ટિ કી તો દ્રવ્ય-સે પૂર્ણ હૈ, પર્યાયમેં અધૂરા હૈ. ઇસલિયે જૈસા હૈ વૈસા વસ્તુકા સ્વભાવ બરાબર ચારોં તરફ-સે જાનના. તો તેરી પુરુષાર્થકી ગતિ સ્વભાવ તરફ હોગી. અશુદ્ધતાકા ખ્યાલ રખના કિ અભી પર્યાયમેં અશુદ્ધતા હૈ. ઔર ઉસકે લિયે મૈં સ્વભાવમેં લીનતા કરુઁ તો મેરી વિશેષ લીનતા હો તો વહ અશુદ્ધતા ટલતી હૈ. ઐસા ખ્યાલ રખના. પર્યાયમેં અશુદ્ધતા નહીં હૈ, તો ફિર તુઝે કુછ પુરુષાર્થ કરના નહીં રહતા. તૂ સર્વથા શુદ્ધ હો, દ્રવ્ય ઔર પર્યાય સર્વ પ્રકાર-સે શુદ્ધતા હો તો તુઝે પૂર્ણ શુદ્ધતાકા વેદન હોના ચાહિયે. તુઝે કેવલજ્ઞાન હોના ચાહિયે. વહ તો હૈ નહીં.
અતઃ દ્રવ્યદૃષ્ટિ-સે મૈં શુદ્ધ હૂઁ પરન્તુ પર્યાયમેં અભી મેરી અશુદ્ધતા હૈ તો શુદ્ધ પર્યાય પ્રગટ કરનેકા તૂ જ્ઞાન રખના, તો તેરી પરિણતિ સ્વભાવ તરફ જાયેગી. દૃષ્ટિ અનાદિ- સે અશુદ્ધતાકી કરી હૈ, પરન્તુ મૈં સર્વથા અશુદ્ધ હી હૂઁ ઐસા માના હૈ. શુદ્ધતાકી કુછ ખબર હી નહીં હૈ. પર્યાય પર દૃષ્ટિ કરકે મૈં માનો અશુદ્ધ હી હો ગયા હૂઁ ઔર મેરા સ્વભાવ શુદ્ધ હૈ, યહ માલૂમ નહીં હૈ. મૈં સર્વથા અશુદ્ધ હૂઁ. વહ તો મહાપુરુષ હો વે કર સકે, અપનેમેં કુછ નહીં હૈ. મેરા સ્વભાવ સિદ્ધ ભગવાન જૈસા હૈ, ઐસા કુછ માને નહીં ઔર મૈં તો સર્વથા અશુદ્ધ હો ગયા હૂઁ, ઐસી માન્યતા હૈ. વહ માન્યતા જૂઠી હૈ. પરન્તુ મૈં દ્રવ્યદૃષ્ટિ-સે શુદ્ધ હૂઁ, પર્યાયમેં અશુદ્ધતા હૈ. ઉસકા વિવેક કરકે સમઝના ચાહિયે. અનાદિ-સે માના હૈ વહ સર્વથા પૂરા અશુદ્ધ માના હૈ. ઉસકી બાત હૈ. ઉસે પલટનેકે લિયે મૈં દ્રવ્ય-સે શુદ્ધ પૂર્ણ હૂઁ, દ્રવ્ય પૂર્ણ શુદ્ધ હૈ, પરન્તુ પર્યાયમેં અશુદ્ધતા હૈ, ઐસા
PDF/HTML Page 1824 of 1906
single page version
વિવેક કરના.
જો અશુદ્ધતા દિખતી હૈ વહ હૈ તો સહી. તેરી કુછ મલિનતા હૈ. વહ ક્યા હૈ? ્ર દ્રવ્ય-સે શુદ્ધ હૂઁ, દ્રવ્ય તેરા શુદ્ધ હૈ, પરન્તુ અભી મલિનતા તો દિખતી હૈ. વહ પર્યાયકી હૈ. ઇસલિયે પર્યાયકા ખ્યાલ રખકર શુદ્ધ પર્યાય પ્રગટ કર. તેરી દ્રવ્યદૃષ્ટિકે જોરમેં લીનતા (કરકે) શુદ્ધ પર્યાય પ્રગટ કર તો અશુદ્ધતા ટલ જાયેગી. ઐસે વિવેક કરનેકા હૈ. તો પુરુષાર્થ ઉઠેગા.
મુમુક્ષુઃ- બહિનશ્રી! શુદ્ધતા તો ત્રિકાલ દ્રવ્યમેં ત્રિકાલ રહતી હૈ ઔર અશુદ્ધતા પર્યાયમેં હોતી હૈ. તો ક્યા દ્રવ્ય ઔર પર્યાય ઐસી સીમાવાલે દો ભાગ દ્રવ્યમેં હૈ?
સમાધાનઃ- નહીં, વસ્તુ તો અનેક સ્વભાવવાન હૈ. દ્રવ્ય જો મૂલ વસ્તુ હૈ ઉસમેં અશુદ્ધતાકા પ્રવેશ હો જાય તો દ્રવ્યસ્વભાવકા નાશ હો જાય. મૂલ વસ્તુમેં કહીં અશુદ્ધતાકા પ્રવેશ નહીં હોતા. પરન્તુ વહ અશુદ્ધતા ઊપર-ઊપર હૈ. જૈસે સ્ફટિક નિર્મલ હૈ, લાલ- પીલા (રંગ) ઉસકે અન્દર પ્રવેશ હો જાય તો સ્ફટિક હી ન રહે. પરન્તુ લાલ-પીલા જૈસે ઊપરકા પ્રતિબિમ્બ હૈ, વૈસે પરિણમતા સ્ફટિક, પરન્તુ વહ ઊપર હૈ. અન્દર તદગતરૂપસે પ્રવેશ નહીં હોતા, ઉસકે મૂલમેં-તલમેં.
વૈસે દ્રવ્ય સ્વયં શુદ્ધ રહતા હૈ, પરન્તુ ઉસકી પર્યાયમેં ઊપર-સે સબ મલિનતા હોતી હૈ. અનાદિકા જો ઉસે કર્મકા સંયોગ ઔર પુરુષાર્થકી કમજોરીકે કારણ પર્યાયમેં મલિનતા હોતી હૈ. ઐસા દ્રવ્ય-પર્યાય વસ્તુકા સ્વભાવ હૈ. દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાય. મૂલ વસ્તુમેં શુદ્ધતા રહતી હૈ ઔર પર્યાયમેં અશુદ્ધતા હોતી હૈ. અનાદિ-સે ઐસે હી હૈ. પાની સ્વભાવ-સે નિર્મલ હૈ. ફિર ભી ઉસમેં કીચડકે નિમિત્ત-સે મલિનતા હોતી હૈ. મૂલમેં ઉસકી શુદ્ધતા જાતી નહીં. મૂલમેં-સે શુદ્ધતા નહીં જાતી હૈ. ઊપર-સે સબ મલિનતા હોતી હૈ. મૂલ જો વસ્તુ હૈ ઉસમેં શુદ્ધતાકા પ્રવેશ નહીં હોતા. ઊપર-ઊપર રહતી હૈ. પરન્તુ વહ માન લેતા હૈ કિ મેરેમેં પ્રવેશ હો ગયા હૈ. ઐસા બનતા હૈ.
ઇસલિયે દો ભાગ ઇસ પ્રકાર-સે હૈ. મૂલ તલ ઔર ઊપર-ઊપર સબ પર્યાય હૈ. ઉસકી પરિણતિ ભલે લાલ-પીલી હો, પરન્તુ મૂલ વસ્તુમેં ઉસકા પ્રવેશ નહીં હોતા. વૈસે જ્ઞાયક સ્વભાવ ઐસા હૈ. ઉસકે મૂલમેં મલિનતા નહીં હોતી. પરન્તુ ઉસકી પરિણતિ ઐસી અશુદ્ધરૂપ હોતી હૈ. ઉસકો પલટ સકતા હૈ. ભાગ નહીં હૈ. વહ અંશ હૈ ઔર યહ અંશી હૈ. ઉસકે અંશમેં ઐસા હોતા હૈ.
મુમુક્ષુઃ- તો ફિર સબ સરલ હો જાય. લેકિન દ્રવ્ય હાથમેં નહીં આતા.
સમાધાનઃ- મૂલ ઉસકા તલ હાથ લગ જાય તો સબ સરલ હૈ. (વિભાવભાવ) સબ ઊપર તિરતે હૈં, મૂલ અધિક આત્માકો જાને કિ મૈં અધિક હૂઁ, મૈં જ્ઞાયક સ્વભાવ હૂઁ. વહ સબ ભિન્ન હૈ. મૂલ ઉસકે હાથ લગ જાય તો સબ સરલ હૈ. ઉસકા સ્વભાવ
PDF/HTML Page 1825 of 1906
single page version
હાથ લગ જાય તો.
સ્વયં હી હૈ, કોઈ અન્ય નહીં હૈ કિ ઉસે દુષ્કર પડે. સ્વયં હી હૈ. સ્વયં અપને- સે અપનેઆપકો ભૂલા હૈ. મૂલ યદિ હાથ લગ જાય તો સબ સરલ હૈ. અપની તરફ પરિણતિ મુડે તો મલિનતા છૂટ જાય, ઉસકા ભેદજ્ઞાન હોતા હૈૈ.
મુમુક્ષુઃ- ઐસી વિદ્યા આપ દીજિયે.
સમાધાનઃ- અંતરમેં ઐસી લગન લગે તો યુક્તિ હાથ લગ જાય. ઉસે ચૈન પડે નહીં, યુક્તિ હાથ લગે બિના. યે વિભાવસ્વભાવ, યે સબ ભેદભાવ, મૈં અખણ્ડ દ્રવ્ય હૂઁ, કૈસે હૈ? ઉસે અંતરમેં કહીં ચૈન ન પડે. ઇસલિયે સ્વયં અપનેઆપકો અંતર-સે ખોજ લેતા હૈ. ગુરુ તો માર્ગ દર્શાતે હૈં, કરના અપને હાથમેં હૈ. ગુરુદેવને તો ઉપદેશકા ધોધ બહાયા હૈ. કરના સ્વયંકો બાકી રહ જાતા હૈ.
મુમુક્ષુઃ- જિસકા અંતરલક્ષ્યી જીવન હૈ, વે જબ બાહરમેં વિકલ્પ હોતે હો, તબ દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રકે વિકલ્પ હો યા બારહ ભાવના હો યા દૂસરે કોઈ શુભભાવ હો, ઉસમેં કોઈ પ્રધાનતા દેને યોગ્ય વિકલ્પ હૈ કિ નહીં? જૈસે, દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રકી પ્રધાનતા દેની, બારહ ભાવનાકી પ્રધાનતા દેની, દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયકી પ્રધાનતા દેની, વિકલ્પાત્મક?
સમાધાનઃ- ઉસે જિસ પ્રકારકા ચિંતવન ચલતા હો, ઉસકી જિસ પ્રકારકી પરિણતિ હો, ઉસ જાતકે ભાવ આતે હૈં. દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રકે આયે, કભી બારહ ભાવનાકે આયે, શાસ્ત્રમેં તો દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાય સબ આ જાતા હૈ. ઉસે શુભભાવ તો અનેક પ્રકારકે આતે હૈં. જિસે જહાઁ જિસ પ્રકારકી રુચિ હો, ઉસ જાતકે ભાવ આતે હૈં. ઉસ જાતકે ભાવ અમુક ભૂમિકામેં હોતે હૈં.
સબ ઉસે અમુક પ્રકાર-સે શુભભાવનામેં સાથમેં હોતા હૈ. કભી કુછ મુખ્ય હો જાતા હૈ, કભી કુછ મુખ્ય હોતા હૈ. પ્રસંગ અનુસાર કભી બારહ ભાવના મુખ્ય હો જાય, ઔર દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્ર તો ઉસકે હૃદયમેં હોતે હૈં તો વે મુખ્ય હો જાતે હૈં. પ્રસંગ અનુસાર કભી બારહ ભાવના (હોતી હૈ), કભી શ્રુતકા ચિંતવન (ચલતા હૈ). ઉસમેં ઉસે જિસ પ્રકારકા રસ આતા હો, વૈસા ઉસે જ્યાદા રહતા હૈ. ઔર પ્રસંગ અનુસાર વહ બઢ ભી જાતા હૈ. ઐસા ભી બનતા હૈ.
મુમુક્ષુઃ- તીર્થંકર દીક્ષા લેને-સે પહલે બારહ ભાવનાકા ચિંતવન કરતે હૈં, વૈરાગ્ય વૃદ્ધિકે લિયે.
સમાધાનઃ- ઉસે દીક્ષાકે સાથ સમ્બન્ધ હૈ. એકદમ વૈરાગ્ય આ ગયા હૈ, બારહ ભાવનાકે સાથ સમ્બન્ધ હૈ. ઉસે દીક્ષા લેનેકી જો ભાવના હુયી, ઉસકે સાથ ઉસ પ્રકારકી વૈરાગ્યકી બારહ ભાવના ઉત્પન્ન હોતી હૈ. વૈરાગ્યકા ચિંતવન ઉન્હેં આતા હૈ, મુનિદશા અંગીકાર કરતે હૈં ઇસલિયે. ઉસકે સાથ ઉસકા સમ્બન્ધ હૈ.
PDF/HTML Page 1826 of 1906
single page version
વે ગૃહસ્થાશ્રમમેં હોતે હૈં. ઉન્હેં વૈરાગ્ય ભી હોતા હૈ. અમુક કાર્યોમેં જુડા હૈ. ઇસલિયે દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રકે પ્રશસ્ત ભાવોંમેં હોતા હૈ. મુનિ હો તો ઉસે દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રકા શુભ વિકલ્પ હોતે હૈં. પરન્તુ દીક્ષા લેતે સમય ઉન્હેં બારહ ભાવના મુખ્ય હોતી હૈ. ક્યોંકિ ઉન્હેં ઉસ વક્ત દીક્ષાકી ભાવના આયી હૈ. એકદમ વૈરાગ્ય દશા હો ગયી હૈ. ઉસ વૈરાગ્યકે સાથ બારહ ભાવનાકા સમ્બન્ધ હૈ.
દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રકે વિકલ્પ દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રકી ભક્તિકે સાથ સમ્બન્ધ હૈ. શાસ્ત્રકા શ્રુતકે સાથ સમ્બન્ધ હૈ. જૈસી ઉસકી પરિણતિ હો ઉસ પ્રકારકે ઉસે ભાવ આતે હૈં. કોઈ જાતકે પ્રસંગાનુસાર મુખ્ય હો જાતા હૈ. કરનેકા એક હી હૈ, અપને પુરુષાર્થકી મન્દતા હો, ઇસલિયે આગે નહીં બઢ સકતા. પુરુષાર્થકી તીવ્રતા હો, અન્દર લગન, મહિમા બઢ જાય તો સ્વયં આગે બઢતા હૈ. જબતક લગની, મહિમા બઢતે નહીં હૈ, પુરુષાર્થકી મન્દતા હો તો બાહરમેં કોઈ ભી પ્રસંગમેં વહ ખડા રહતા હૈ. અમુકમેં (વિકલ્પમેં) હી ખડા હો ઐસા નહીં હૈ. કોઈ ભી પ્રસંગમેં ખડા રહતા હૈ. કોઈ શુભભાવનામેં ખડા રહતા હૈ.
વહ સ્વયંકો વિચાર લેના. યા તો નિર્ણયમેં યા જ્ઞાનમેં.. ઉસકા સ્વયં વિચાર કરકે અપની દૃઢતા કરે. અપની લગની, મહિમા બઢાયે, પુરુષાર્થકી તીવ્રતા કરે, અપની પરિણતિકો વહ સ્વયં હી જાન સકતા હૈ.
સમાધાનઃ- .. જ્ઞાયક જાનનેવાલા હૈ. ઉસકી મુક્તિ કૈસે હો? અનાદિ કાલ- સે મુક્તિ ક્યોં નહીં હુયી હૈ? અનન્ત કાલ-સે સબ કિયા, જીવને બાહરકી ક્રિયાએઁ કી હૈ, સબ શુભભાવ કિયે તો દેવમેં ગયા. દેવમેં-સે ભી વાપસ આયા હૈ. પરિભ્રમણ તો ખડા હૈ. ઉસકા કારણ ક્યા? અભી તક મુક્તિ ક્યોં નહીં હુયી હૈ? મુક્તિ નહીં હોનેકા કારણ ક્યા હૈ? ઇસલિયે મુક્તિકા માર્ગ અંતરમેં રહા હૈ.
લોગ અભી જો બાહરમેં પડે હૈં કિ બાહર-સે ઇતના કર લે યા ઇતના ત્યાગ કર લે યા ઇતને ઉપવાસ કર લે, યે કર લે, વહ સબ બાહર-સે (કરતે હૈં), પરન્તુ અંતર પલટના ચાહિયે (વહ નહીં કરતે). ધર્મ તો અંતરમેં રહા હૈ. ઇસલિયે આત્માકો પહચાનના. આત્મા વસ્તુ ક્યા હૈ? જૈસે સિદ્ધ ભગવાન હૈં, વૈસા આત્માકા સ્વરૂપ હૈ. યે શરીર વસ્તુ અલગ હૈ ઔર આત્મા અલગ હૈ. યે દેહ ઔર આત્મા ભિન્ન હૈં. આત્મા તો શાશ્વત હૈ, દૂસરી ગતિમેં જાતા હૈ. જો ભાવ કિયે ઉસ અનુસાર ઉસે ગતિ મિલતી હૈ. પરન્તુ પરિભ્રમણ મિટતા નહીં હૈ, ઉસકા કારણ ક્યા? સ્વયંને આત્માકો પીછાના નહીં હૈ.
અન્દર જો વિકલ્પ આયે, વહ વિકલ્પ ભી આત્માકા સ્વરૂપ નહીં હૈ. ઉસસે આત્મા ભિન્ન હૈ. આત્માકી પહિચના કૈસે હો? ઔર આત્માકી બાત કિસમેં આતી હૈ? ઔર આત્માકા સ્વરૂપ કૌન બતાતા હૈ? વહ કોઈ મહાપુરુષ હોતે હૈં, વે આત્માકા સ્વરૂપ બતાતે હૈં. ઐસે કોઈ અધ્યાત્મ શાસ્ત્ર હોતે હૈં, ઉસમેં આત્માકી બાતેં હોતી હૈં. આત્માકી
PDF/HTML Page 1827 of 1906
single page version
બાત જિસમેં આતી હો ઔર ઐસે આત્માકા ઉપદેશ જહાઁ મિલતા હો, ઉસકા વિચાર કરનેકી આવશ્યકતા હૈ.
આત્મા ભિન્ન હૈ ઔર યે સબ ભિન્ન હૈ. આત્મા ભિન્ન જ્ઞાત હો તો ફિર બાહરકા સંપ્રદાય કૌન-સા હોતા હૈ, વહ બાદમેં માલૂમ પડતા હૈ. સંપ્રદાયમેં-સે મોક્ષ નહીં હોતા. પરન્તુ અંતરમેં-સે મોક્ષ હોતા હૈ. પરન્તુ અંતરમેં-સે જબ મોક્ષ હોતા હૈ, તબ અમુક જાતકા હી માર્ગ હોતા હૈ. વહ માર્ગ કૌન-સા હૈ, ઉસકા બાદમેં વિચાર કરના. પરન્તુ પહલે આત્મા ભિન્ન હૈ. આત્માકા મોક્ષ અભી તક ક્યોં નહીં હુઆ? ઇસલિયે અંતરમેં કોઈ માર્ગ હી અલગ હૈ. ઉસ માર્ગકા પહલે વિચાર કરને જૈસા હૈ. કિસી ભી સંપ્રદાયમેં- સે મોક્ષ નહીં હોતા, પરન્તુ અંતરમેં-સે મોક્ષ હોતા હૈ. અતઃ અંતરમેં દેખના હૈ. અંતર દૃષ્ટિ કરની હૈ.
જિસમેં આત્માકી બાત આતી હો, જિસમેં આત્માકા કોઈ અપૂર્વ અનુપમ સ્વરૂપ આતા હો, જિસમેં આત્માકી સ્વાનુભૂતિકી બાત આતી હો, જૈસે સિદ્ધ ભગવાન હૈ, વૈસા આત્માકા સ્વરૂપ હૈ, ઉસકી સ્વાનુભૂતિ અન્દરમેં સ્વયં આત્માકો પહચાને તો ઉસકી સ્વાનુભૂતિ હોતી હૈ, વહ બાત કૌન કરતા હૈ? ઉસકે ઉપદેશમેં કોઈ અપૂર્વતા હોતી હૈ. શ્રીમદકી વાણી, ગુરુદેવકી વાણી, વહ કોઈ અપૂર્વ વાણી હૈ. ઉસ વાણીમેં અન્દર કુછ અલગ હી હોતા હૈ. ઉસકા વિચાર કરનેકી આવશ્યકતા હૈ.
બાકી જીવ બાહરકા બહુત બાર કરતા હૈ. વહ શુભભાવ ભી કરતા હૈ, બાહ્ય ક્રિયા (કરતા હૈ), પુણ્ય બાઁધે, દેવમેં જાયે, ફિર દેવમેં-સે પરિભ્રમણ ખડા હી રહતા હૈ. ઇસલિયે આત્મા અન્દર ભિન્ન હૈ ઔર વહ અંતરમેં-સે ભિન્ન પડ જાય તો અંતરમેં મુક્તિ હોતી હૈ. પહલે આંશિક હોતી હૈ, બાદમેં પૂર્ણ હોતી હૈ.
પહલે સમ્યગ્દર્શન હોતા હૈ. અનાદિ કાલ-સે જીવને સમ્યગ્દર્શન પ્રાપ્ત નહીં કિયા હૈ. યે વાડાકા માના હુઆ સમ્યગ્દર્શન વહ સમ્યગ્દર્શન નહીં હૈ. સમ્યગ્દર્શન અંતરમેં રહા હૈ. જીવ, અજીવ સબ ઊપર-સે માન લિયા, વહ સમ્યગ્દર્શન નહીં હૈ. સમ્યગ્દર્શન અંતરમેં ભિન્ન પડકર આત્માકી અપૂર્વ પ્રતીતિ કરકે અન્દર સ્વાનુભૂતિ હો તો વહ સમ્યગ્દર્શન હૈ. ઔર વહ સમ્યગ્દર્શન પ્રાપ્ત હોતા હૈ ઔર અંતરમેં ચારિત્ર પ્રાપ્ત હોતા હૈ. અન્દરમેં લીનતા રૂપ ચારિત્ર હો તો ઉસમેં ઉસકે કેવલજ્ઞાન ઔર ઉસમેં ઉસે મુનિદશા અંતરમેં-સે આતી હૈ. ઔર ફિર બાહરકા પરિવર્તન (હોતા હૈ). અંતર પલટે તો બાહરકા પરિવર્તન હોતા હૈ. બાહરકા પરિવર્તન કૈસા હોતા હૈ, વહ ઉસકો સ્વયંકો માલૂમ પડતા હૈ. પરન્તુ પહલે સમ્યગ્દર્શન હો ઔર અંતર દૃષ્ટિ, અધ્યાત્મકી આત્માકી બાત કિસમેં આતી હૈ, સમઝનેકી જરૂરત હૈ. ઔર આત્માકી બાતેં જિન્હોંને કી હો, જિસ મહાપુરુષને, વહ સમઝનેકી જરૂરત હૈ. સંપ્રદાયકી બાતમેં પડનેકે બજાય અન્દર આત્માકી બાત કૌન કરતા હૈ? ઐસે શાસ્ત્ર
PDF/HTML Page 1828 of 1906
single page version
હોતે હૈં, ઐસે સદગુરુકી વાણી હોતી હૈ, કોઈ અલગ હી સ્વરૂપ બતાતે હૈં. બાહર-સે સબ કર લિયા, છોડ દિયા, ત્યાગ કર દિયા, સબ કિયા પરન્તુ અન્દર સમઝ બિના, યથાર્થ જ્ઞાન બિનાકી ક્રિયાએઁ સબ વ્યર્થ જાતી હૈ.
શુભભાવ-સે પુણ્ય બઁધે ઔર પુણ્ય-સે સ્વર્ગ મિલે. વહ સમઝે બિનાકી (ક્રિયા હૈ). અંતરમેં યથાર્થ સમઝપૂર્વક જો પરિણતિ પ્રગટ હો વહ અલગ હોતી હૈ. ઇસલિયે સમઝ કરની. પહલે આત્માકો પહચાનનેકી જરૂરત હૈ. યથાર્થ સત વસ્તુ આત્મા ક્યા હૈ, ઉસે પીછાનનેકી જરૂરત હૈ. બાહર સંપ્રદાયમેં જીવ અનન્ત કાલ જન્મા હૈ, બાહરકા મુનિપના અનન્ત બાર લિયા હૈ. સબ કિયા હૈ, પરન્તુ મોક્ષ નહીં હુઆ હૈ.
ઉનકા ઉપદેશ જિન્હોંને સુના હૈ, ઐસે બહુત મુમુક્ષુ હૈં. ઉન્હેં પૂછ લેના. બરસોં તક ઉન્હોંને વાણી બરસાયી હૈ. ઉન્હોંને ક્યા સ્વરૂપ કહા હૈ? ઉન્હોંને ક્યા બાત કહી હૈ? ઉનકે મુુમુક્ષુ હર ગાઁવમેં હોતે હૈં, ઉન્હેં પૂછ લેના. સબકો જાગૃત કિયા હૈ. તો ભી કોઈ- કોઈ બેચારે રહ ગયે. પીછે-સે જાગે.
જન્મ-મરણ, જન્મ-મરણ ચલતે રહતે હૈં. ઉસમેં મનુષ્ય ભવમેં અપને આત્માકા કુછ હો તો કામકા હૈ. બાકી તો સબ જન્મ-મરણ અનન્ત-અનન્ત કિયે. ઉસમેં ગુરુદેવ મિલે ઔર યહ માર્ગ બતાયા. યહ માર્ગ તો કોઈ અપૂર્વ હૈ. અંતર દૃષ્ટિ કરકે આત્માકો અન્દર- સે ગ્રહણ કર લેના વહી માર્ગ હૈ. સચ્ચા તો વહ હૈ. અંતરમેં શરીર ભિન્ન, આત્મા ભિન્ન, સબ ભિન્ન હૈ. અન્દર આત્મા અનન્ત જ્ઞાન-સે ભરા, અનન્ત આનન્દ-સે ભરા ઐસા આત્મા હૈ. અનન્ત ગુણ-સે ભરા હૈ.
સબ વિકલ્પ હૈ, વિકલ્પ-સે ભી આત્મા ભિન્ન હૈ. આત્માકો પહચાનનેકા પ્રયત્ન કરનેકી જરૂરત હૈ, ઇસ મનુષ્ય જીવનમેં. ઉસકે લિયે જિનેન્દ્ર દેવ, ગુરુ, શાસ્ત્ર, ઉન પર ભક્તિ એવં મહિમા આયે ઔર ચૈતન્યકી મહિમા આયે વહ કરના હૈ. જન્મ-મરણ જીવને અનન્ત કિયે હૈં. જીવને, એક સમ્યગ્દર્શન પ્રાપ્ત નહીં કિયા હૈ ઔર એક જિનેન્દ્ર નહીં મિલે હૈં. મિલે તો સ્વયંને પહિચાના નહીં હૈ. લેકિન વહ એક સમ્યગ્દર્શન અપૂર્વ હૈ. બાકી સબ પદવી જગતમેં પ્રાપ્ત હો ચૂકી હૈ, દેવલોકકી ઔર સબ. પરન્તુ એક આત્મા પ્રાપ્ત નહીં કિયા હૈ ઔર ગુરુદેવને આત્માકા સ્વરૂપ બતાયા ઔર કરને જૈસા વહ હૈ.
ઇસ લોકમેં જિતને પરમાણુ જીવને ગ્રહણ કરકે છોડે, સબ ક્ષેત્ર પર જન્મ-મરણ કિયે, સબ કાલકા પરિવર્તન કિયા, વિભાવકે સબ ભાવ કર ચૂકા, પરન્તુ એક આત્મા પ્રાપ્ત નહીં કિયા હૈ. (આત્મા) એક અપૂર્વ હૈ. મનુષ્ય જીવનમેં હો તો વહ નયા હૈ, બાકી કુછ નયા નહીં હૈ. બાકી બાહરમેં જીવને ક્રિયાએઁ બહુત કી, શુભભાવ કિયે, પુણ્ય બાઁધા, દેવલોકમેં ગયા, પરન્તુ ભવકા અભાવ નહીં કિયા. ભવકા અભાવ હો, વહ માર્ગ ગુરુદેવને બતાયા. આત્માકો ભિન્ન પહચાન લેના. કરના વહ હૈ.
PDF/HTML Page 1829 of 1906
single page version
ભેદજ્ઞાન કરકે આત્માકી પહચાન કૈસે હો? ઔર ઉસકે લિયે વાંચન, વિચાર (આદિ). આપ લોગ સુનતે હો ન. યાદ નહીં રહે ઉસકા કુછ નહીં, અન્દર સચ્ચી ભાવના ઔર રુચિ જાગે કિ યે કુછ અપૂર્વ હૈ ઔર આત્માકા હી કરને જૈસા હૈ. યાદ ન રહે તો કોઈ દિક્કત નહીં હૈ. પરન્તુ સમઝમેં આયે, ગ્રહણ હો (વહ જરૂરી હૈ).
મુમુક્ષુઃ- પઢના નહીં હોતા હૈ ઇસલિયે યાદ ભી નહીં રહતા.
સમાધાનઃ- પઢના ન હો તો સુનના. કિસીકો કુછ નહીં આતા હૈ તો ભી અન્દર- સે (પ્રાપ્ત કર લેતે હૈં). શિવભૂતિ મુનિ થે, ઉનકો કુછ નહીં આતા થા. ગુરુદેવને કહા, રોષ કરના નહીં, દ્વેષ કરના નહીં. માતુષ, મારુષ ઐસા કહા તો વહ ભી યાદ નહીં રહા. ફિર બાઈ દાલ ધો રહી થી. (ઉન્હેં યાદ આ ગયા કિ) મેરે ગુરુને કહા થા કિ, છિલકા અલગ હૈ ઔર દાલ અલગ હૈ.
વૈસે આત્મા ભિન્ન હૈ ઔર વિભાવ ભિન્ન હૈ. ગુરુને કહા વહ આશય ગ્રહણ કર લિયા. માસતુષ હો ગયા. આત્મા ભિન્ન. દાલ અલગ, છિલકા અલગ. વૈસે આત્મા ભિન્ન ઔર વિભાવ ભિન્ન હૈ. ઐસા કરકે ભેદજ્ઞાન કરકે અંતરમેં ઊતર ગયે. મૂલ પ્રયોજનભૂત ગ્રહણ (હોના ચાહિયે), યાદ ન રહે, પરન્તુ પ્રયોજનભૂત ગ્રહણ હો ઔર અપૂર્વ ભાવના જાગે, પ્રયત્ન જાગે તો ભી લાભ હોતા હૈ. ઉસમેં જ્યાદા યાદ રહે, યા જ્યાદા પઢે, ઉસકી કોઈ જરૂરત નહીં હૈ. અપની અન્દર-સે તૈયારી હો તો થોડેમેં ભી લાભ હો જાતા હૈ.