Benshreeni Amrut Vani Part 2 Transcripts-Hindi (iso15919 transliteration). Track: 256.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 253 of 286

 

PDF/HTML Page 1678 of 1906
single page version

ṭrek-256 (audio) (View topics)

mumukṣuḥ- svarūpakā arthāt dhruvakā bhāvabhāsan jise kahate haiṁ, vah vartamān jo jñān pariṇati hai, usakā bhāv nirvikalpapanā aur svaparaprakāśakapanā .... usake khyālapūrvak jānapanāmātra jo pūrī vastu hai, vah maiṁ hūn̐, us prakār-se pahacān to huī, pahale us prakār-se pahacān nahīṁ hotī thī. ye koī jānanevālī sattā hai ki nahīṁ? parantu us jānanevālekī sattākā pragaṭ khyāl spaṣṭarūp-se nahīṁ ātā thā. is spaṣṭa khyālapūrvak pūrā dhruv svarūp, usakā lakṣaṇ-se khyāl kiyā ki aisā aṇūrtik, mūrtik śarīr- se bilakūl bhinna amūrtik jñānamay ātmā maiṁ hūn̐, aisā nirṇay karanā hai. vah nirṇay karanā hai vahān̐ tak to barābar hai. parantu vah nirṇay ho nahīṁ rahā hai, nirṇay ṭikatā nahīṁ hai, vicārameṁ maiṁ yah hūn̐, aisā kare, phir rāgakā pariṇām ho jāy, usameṁ ṭhīk- aṭhīkapanā turanta vedanameṁ ākar usakī adhikatā bhāsit ho jāy, phir nirṇay to jo thā vahī rahatā hai. yahān̐-se bhī āge baḍhanā ho to kis prakār-se karanā cāhiye? aur kyā karanā cāhiye?

samādhānaḥ- aṁtarameṁ bhāvabhāsan ho ki jñāyak hai vahī maiṁ hū̃n. jñāyakakā astitva grahaṇ karake aur bāraṁbār use yathārtha nirṇay ho to use ṭikāye rakhanā cāhiye. vah ṭikātā nahīṁ aur palaṭ jātā hai. buddhipūrvak nirṇay kiyā ki maiṁ bhinna hūn̐, aisā nirṇay kiyā ki merā astitva bhinna hai, ye sab vibhāvabhāv-se maiṁ bhinna hū̃n. akelā jñānamātra svabhāv-jñāyak (hūn̐). jñān māne akelā guṇ nahīṁ, parantu maiṁ pūrā jñāyak hū̃n. aise grahaṇ kiyā, buddhimeṁ nakkī kiyā parantu maiṁ bhinna hūn̐.. ekatva pariṇati jo svayaṁkī ho rahī hai, us vakta bhī maiṁ bhinna jñāyak hūn̐, us vakta bhī maiṁ bhinna jñāyak hūn̐, aisī usakī dr̥ḍhatā aur aisī usakī pariṇati bāraṁbār ṭikātā nahīṁ hai. palaṭakar vah mukhya ho jātā hai aur yah gauṇ ho jātā hai. apane astitvako svayaṁ bhūl jātā hai aur jo vibhāvakā astitva hai, use mukhya (ho jātā hai). merā astitva māno vibhāvameṁ hai. apanā astitva bhūl jātā hai. ek bār, do bār, tīn bār vah nakkī karatā hai, parantu jo vikalpakī dhārā vartatī hai, usameṁ ekatva ho jātā hai.

andar svayaṁ bhinna hai, aisā yathārtha nirṇay kiyā ki maiṁ bhinna hī hūn̐, aisā nakkī


PDF/HTML Page 1679 of 1906
single page version

kiyā to bhinnatā anusār svayaṁ bhinna kārya karatā nahīṁ hai. mātra buddhimeṁ nirṇay karatā hai. parantu bhinnatākā abhyās nahīṁ karatā hai. bāraṁbār use ṭikātā nahīṁ hai. aur vah buddhipūrvak vikalpa-se karane jāy to upādhi aur ākulatā ho jāy ki ise kaise ṭikānā? ek jātakā prayās vah nahīṁ kar sakatā hai. parantu vah sahajapane kaise ho, usakī bāraṁbār laganī, abhyās bāraṁbār ṭikāye rakhe.

nirṇay kiyā usakā kārya lātā nahīṁ hai. maiṁ bhinna hūn̐, aisā nakkī kiyā lekin bhinnatārūp kārya nahīṁ lātā hai. jo-jo pariṇatikā uday ātā hai, usī vakta maiṁ bhinna hūn̐, bhinna rahanekā, us prakār-se apanī pratītiko ṭikānekā vah udyam nahīṁ karatā hai aur kārya lātā nahīṁ. isaliye āge nahīṁ baḍhatā hai. nirṇay karake choḍ detā hai, nirṇay karake choḍ detā hai.

mumukṣuḥ- chūṭ jātā hai, mātājī!

samādhānaḥ- bhale chūṭ jātā hai. utanā prayās usakā āge calatā nahīṁ hai, chūṭ jātā hai. chūṭ jātā hai, bāraṁbār use ṭikatā nahīṁ hai. parantu vikalparūp-se, abhyās- rūp-se bhī ṭikātā nahīṁ hai. vikalparūp-se yā abhyāsarūp-se ṭikāye to use āge jākar sahaj honekā avakāś hai. parantu vah use ṭikatā nahīṁ hai, chūṭ jātā hai. isaliye jo pariṇati hai us taraph dauḍā jātā hai. vikalpameṁ, bhāvameṁ use rucimeṁ lage ki maiṁ bhinna hū̃n. parantu bhinnakā bhinnarūp kārya to hotā nahīṁ. buddhimeṁ rahatā hai aur kārya hotā nahīṁ.

mumukṣuḥ- rāgameṁ ekatā to turanta dikhatī hai ki ekatā yahān̐ ho gayī.

samādhānaḥ- hān̐, ekatā ho jātī hai. bhinna bhinnarūp kāryarūp hotā nahīṁ. isaliye vah kārya nahīṁ hotā hai. vah dūr jāy to use bhinnatārūp kārya lānekā hai. bhinnatākī pariṇati karake kārya lānekā hai, vah kar nahīṁ sakatā hai. bāraṁbār aise hī khaḍā rahatā hai. usameṁ use mahenat paḍatī hai, isaliye vah karatā nahīṁ.

mumukṣuḥ- usameṁ mahenat kis prakārakī?

samādhānaḥ- use sahaj (nahīṁ hotā). vah sahaj hai isaliye vahān̐ dauḍā jātā hai, anādikā abhyās hai vah sahaj ho jātā hai. isameṁ use diśā palaṭanī hai vah chūṭ jātā hai. buddhipūrvak karake chūṭ jātā hai, bāraṁbār chūṭ jātā hai. isaliye utanī rucikī mandatā hai, puruṣārthakī mandatā hai. isaliye vah chūṭ jātā hai.

utanī lagan lagī ho ki bas, yah caitanya hī (cāhiye), caitanya binākī pariṇati mujhe cāhiye hī nahīṁ. mujhe caitanyakā hī astitva cāhiye. yah astitva mujhe nahīṁ cāhiye. utanī andar-se lagan, mahimā aur rucikī ugratā ho to usakā puruṣārtha ṭikā rahatā


PDF/HTML Page 1680 of 1906
single page version

hai. nahīṁ to usakā puruṣārtha bār-bār chūṭ jātā hai. vah mātra vikalpa-se nahīṁ ṭikatā. andar-se sacamūcameṁ lage to vah ṭike. vāstavameṁ lage to ṭike. to usakā kāryarūp āye. nirṇayakā kārya āye to pratīti pratītirūp kārya lāye.

mumukṣuḥ- pahale to kyā hotā thā ki korā vikalpa thā. bhāvabhāsan jise kaheṁ aisā nahīṁ thā. ab itanā khyālameṁ ātā hai ki is prakār-se yah jñāyak hai, usameṁ ahaṁpanā karanā. parantu usameṁ ādhā ghaṇṭā, ek ghaṇṭā, do ghaṇṭā abhyās kiyā ho, parantu dūsarā prasaṁg āye isaliye turanta aisā lage ki rāgameṁ ekatā ho jātī hai.

samādhānaḥ- abhī sahaj nahīṁ hai, isaliye usameṁ phir-se ekatā ho jātī hai. use bāraṁbār abhyās karanā cāhiye to hotā hai. aur rasapūrvak abhyās ho aur usīkī mahimā lage to vah abhyās bāraṁbār ho.

mumukṣuḥ- isīmeṁ ugra abhyās, ruci, puruṣārtha aur mahimā. itanā use baḍhanā cāhiye.

samādhānaḥ- hān̐, vah baḍhanā cāhiye. abhyās, puruṣārtha, ruci, mahimā sab baḍhanā cāhiye.

mumukṣuḥ- .. nirṇay to nirṇay hai. nirṇay ho to phir kyoṁ haṭ jāy?

samādhānaḥ- nirṇayameṁ itanā ki yah maiṁ hūn̐, itanā. parantu yah maiṁ hūn̐, isase bhinna hū̃n. parantu bhinna bhinnatārūp kārya kare to pratītine kārya kiyā kahanemeṁ āye. bhinnatārūp kārya nahīṁ ātā hai, tabatak pratīti jyoṁkī tyoṁ buddhipūrvak rah jātī hai.

mumukṣuḥ- bhinnatārūp kārya āve to use atīndriy ānandakā āve, aisā kahanā hai?

samādhānaḥ- bhinnatārūp kārya lākar vah yadi sahaj ho to use atīndriy āve.

mumukṣuḥ- usake pahale bhinnatārūp kārya kis prakār-se?

samādhānaḥ- use bhedajñānakā kārya sahaj honā cāhiye. phir vah kitanī bār ho, vah usake puruṣārtha (ādhārit hai). kisīko turanta atīndriy nirvikalpa svānubhūti ho, kisīko thoḍī der lage. parantu use sahaj bhedajñānakī dhārā honī cāhiye, to use hotā hai. usakā kāraṇ yathārtha ho to kārya ātā hai.

mumukṣuḥ- anubhavake pahale bhī aisā koī judā kārya dikhatā hai?

samādhānaḥ- bhinna kārya use ānā cāhiye, bhedajñānakī dhārākā kārya ānā cāhiye. bhedajñānakā kārya... nirvikalpa daśākā jo yathārtha kāraṇ hai vah kāraṇ use yathārtha honā cāhiye.

mumukṣuḥ- us jātakā kārya...

samādhānaḥ- hān̐, us jātakā kārya. nirvikalpa daśākā kāraṇ hai us jātakā. usake pahale to abhyās karatā rahe. abhyās chūṭ jāy (to bār-bār kare).


PDF/HTML Page 1681 of 1906
single page version

mumukṣuḥ- koī bār to aisā lage ki māno sahaj khyāl ātā ho aisā lage. aur kaī bār ghaṇṭoṁ tak baiṭhe hoṁ to sāmānya spaṣṭatā bhī nahīṁ rahatī ho, aisā bhī banatā hai.

samādhānaḥ- bhinna-bhinna prakār-se pariṇati kārya kare. koī bār sūkṣmarūp-se kare, koī bār sthūlarūp-se kare. isaliye usameṁ usakā prayatna koī bār tīvra ho jāya. sūkṣma grahaṇ kare, koī bār sthūl (ho jāy), isaliye usameṁ use pheraphār hotā rahatā hai.

mumukṣuḥ- .. kāryameṁ āpane aisā kahā ki vikalpātmak bhedajñān andarameṁ aise kāryarūp ho ki jisakā phal anubhūtirūp āye. aisī ek sthiti bhī banatī hai.

samādhānaḥ- hān̐, aisī sthiti banatī hai. use sahaj dhārā ho ki jisakā kārya nirvikalpa daśā āve. abhī use, vāstavik nirvikalpatāke bād jo sahaj hotā hai, aisā nahīṁ kah sakate, parantu nirvikalpa daśā pūrva usakā kāraṇ aisā pragaṭ hotā hai.

mumukṣuḥ- us jātakā āp īśārā karanā cāhate haiṁ ki is prakārakā honā cāhiye?

samādhānaḥ- hā̃n. ... karate-karate yadi use ugra puruṣārtha ho to use yathārtha kāraṇ pragaṭ honekā ban jātā hai. andar-se lagā rahe to. choḍ to koī avakāś nahīṁ hai.

mumukṣuḥ- ... apaneko dekhane-se aisā to lagatā hai ki puruṣārthakī mandatā hai. jitanī ugratā cāhiye utanī nahīṁ hai.

samādhānaḥ- apaneko khyāl āye.

mumukṣuḥ- .. phir bhī aisā lage ki puruṣārtha manda hai. aisā khyāl āye to karatā rahe.

samādhānaḥ- bāharameṁ nivr̥tti ho to bhī aṁtarameṁ karanā to svayaṁko rahatā hai.

mumukṣuḥ- ab aisā lagatā hai ki thoḍā-thoḍā bhāvabhāsanameṁ ātā jātā hai. lekin abhī to bahut ruci ityādikā puruṣārtha bākī hai.

samādhānaḥ- bhāvabhāsan hokar usako ṭikānā, us prakārakā abhyās karanā vah bākī rahatā hai.

mumukṣuḥ- 17vīṁ gāthāmeṁ āyā ki pahale jānanā aur phir śraddhān karanā, vah kaise jānanā? ātmā to arūpī hai.

samādhānaḥ- arūpī jānanemeṁ ātā hai. arūpī hai parantu koī avastu nahīṁ hai. vastu hai isaliye jñāt hotī hai. jñānako jñān-se jānā jātā hai, jñāyakako jñān-se jānā jātā hai. jñāyak arūpī aur jñān bhī arūpī. isaliye jñāyak jñān-se jñāt hotā hai. use jānaneke liye rūpī vastukī jarūrat nahīṁ paḍatī. arūpī arūpī-se jñaāt hotā hai. jñān arūpī aur jñāyak arūpī hai. jñān-se jñāyak jñāt hotā hai. use


PDF/HTML Page 1682 of 1906
single page version

rūpī vastukī madadakī āvaśyakatā nahīṁ hai. bīcameṁ nimitta hotā hai utanā. bākī svayaṁ usake lakṣaṇ-se jān sakatā hai. dev-guru-śāstrakā nimitta hotā hai, parantu upādān svayaṁ taiyār karake jāne to svayaṁ apaneko jñān dvārā jñāyak jñāt hotā hai.

mumukṣuḥ- vikalpa dvārā nahīṁ?

samādhānaḥ- vikalpa-se jñāt nahīṁ hotā. vikalpa bīcameṁ ātā hai, parantu vikalpa- se jñāt nahīṁ hotā, jñāyak jñān-se jñāt hotā hai.

mumukṣuḥ- salāh denevālā mithyādr̥ṣṭi hai use rāgakā hī svabhāv vartatā hai, jñāyakakā jñān nahīṁ vartatā, to usakā kaise karanā?

samādhānaḥ- nahīṁ vartatā hai use prayatna karake jānanā cāhiye. rāgakā jñān usase bhinna hokar, puruṣārtha karake svayaṁ svasanmukh diśā badalanī cāhiye, to jñāt hotā hai. anādikā jo abhyās hai usameṁ calā jātā hai. aṁtarameṁ dekhatā nahīṁ, isaliye mātra rāgakā jñān vartatā hai. sva taraph upayog karake sva taraph muḍanā cāhiye, to jñāt ho. usakī diśā badalanī cāhiye, use palaṭanā cāhiye to jñāt ho.

diśā badalatā nahīṁ hai, ek hī diśāmeṁ calā jātā hai. use palaṭanā cāhiye. mārga par calatā huā manuṣya ūlaṭī diśāmeṁ calatā ho, vah palaṭe to dūsarī diśāmeṁ muḍ sakatā hai. gurudevane to bahut batāyā hai. kaun-sī diśā, kis or muḍanā vah batāyā, parantu muḍanā apane hāthakī bāt hai.

mumukṣuḥ- koī āsān tarīkā batāīye na.

samādhānaḥ- vah āsān hī hai. āsānameṁ āsān vah-jñān lakṣaṇ-se ātmāko pahacānanā. vah saral-se saral hai. usameṁ bāharakā kuch karanā nahīṁ hotā, yā usameṁ kuch bāhar-se kaṣṭa karanā yā dūsarā kuch nahīṁ ātā. tere svasanmukh upayog karake, sūkṣma dr̥ṣṭi karake aṁtarakī laganī aur mahimā lagākar tū aṁtarameṁ jā. aṁtarameṁ dekh, usakā bhedajñān kar ki yah bhinna hai, rāg bhinna aur jñān bhinna hai. aisā bhedajñān kar, aṁtar-se nyārā ho jā, vah saral-se saral upāy hai. usakī lagan lagā, mahimā lagā, vah sab kara. vah saral upāy hai.

bāharakā sab hai vah use saral lagā hai. vah to par padārtha hai. use apanā karaneke liye prayatna kiyā to bhī vah apane hote nahīṁ. us sarva upāy niṣphal hai. vah use saral lagatā hai vah durlabh hai, aur yah apanā saral hai vah use durlabh ho gayā hai.

mumukṣuḥ- ..

samādhānaḥ- jānanevālā hai. aisā pūrā jānanevālā maiṁ hū̃n. jo jāṇakatattva hai pūrā jānan svabhāv-se bharā hai. jisameṁ nahīṁ jānanā aisā kuch nahīṁ hai. aisā jānanevālā


PDF/HTML Page 1683 of 1906
single page version

tattva hai vahī maiṁ hū̃n. yah jaḍ tattva hai aur yah jānanevālā tattva hai. vah jānanatattva ananta-ananta śakti-se bharā huā, aisā jānanatattva maiṁ hū̃n. mātra vartamān jānā utanā nahīṁ, parantu akhaṇḍa jānanevālā hai vah maiṁ hū̃n. pūrṇa jānanevālā vah maiṁ hū̃n.

mumukṣuḥ- .. śraddhāmeṁ nakkī karanā nā?

samādhānaḥ- yah maiṁ hī hūn̐, aisā śraddhā-se, vicār-se nakkī karanā. lakṣaṇ pahicānakar, vicār karake usakī pratīt-śraddhā kare ki yahī maiṁ hūn̐, anya kuch maiṁ nahīṁ hū̃n. aise pratīt to sthūlatā-se kī, parantu aṁtar-se jab pratīt ho tab use andar-se satya grahaṇ hotā hai. pahale buddhipūrvak vicār kare, phir aṁtar-se vicār kare.

mumukṣuḥ- aisā hokar phir chūṭ jātā hai.

samādhānaḥ- vicārapūrvak nakkī kare, abhyās kare, parantu aṁtar-se jo honā cāhiye, vah svayaṁ palaṭe to hotā hai.

mumukṣuḥ- us din āpane .. bāt kahī to do-tīn din-se..

samādhānaḥ- svayaṁ to bhinna hī hai. abhyās karanā, chūṭ jāy to. anādikā abhyās hai isaliye bāraṁbār usameṁ calā jātā hai. chūṭ jāye to bāraṁbār abhyās karanā. bāraṁbār usakī laganī, mahimā, vicār, bāraṁbār pratīt karanekā abhyās bāraṁbār karanā, chūṭ jāy to. chūṭ jāy to bāraṁbār karanā. thakanā nahīṁ. bāraṁbār karanā.

... ācāryadev kahate haiṁ, avicchinna dhārā-se bhānī. kevalajñān ho tabatak bhedajñānakī dhārā jñānadaśāmeṁ sahajapane calatī hai. to pahale usakā abhyās karanā. vah abhyās chūṭ jāy to bāraṁbār karanā.

mumukṣuḥ- thoḍe samayameṁ kyā karanā?

samādhānaḥ- sabako ek hī karanekā hai. ācāryadev kahate haiṁ na, ābālagopāl sabako ek jñāyak ātmā pahacānanā hai.

mumukṣuḥ- hamārī to bahut umra ho gayī hai.

samādhānaḥ- bahut sāl sunā hai. bas, vah ek hī karanekā hai. ek jñāyak ātmāko pahicānanā vahī karanekā hai. jñāyak ātmāko pahicānanā. jñāyak judā hai aur śarīr judā hai. sab bhinna hai. vibhāv svabhāv apanā nahīṁ hai, usase svayaṁ bhinna hai. ātmā śāśvat (hai). ye umra ādi śarīrako lāgū paḍatā hai, ātmāko kuch lāgū nahīṁ paḍatā. ātmā to śāśvat hai. ātmāko pahicānanā, ātmā jñāyak hai.

dev-guru-śāstrakī mahimā aṁtarameṁ aur aṁtarameṁ śuddhātmāko pahicānanekā prayatna karanā. sabako ek hī karanā hai. ek jñāyak ātmāko pahicānanā. maiṁ jñāyakadev bhagavān ātmā hū̃n. mere ātmāmeṁ hī sarvasva hai. maiṁ adabhut ātmā, anupam ātmā ānanda-se bharā,


PDF/HTML Page 1684 of 1906
single page version

jñān-se bharā, ananta prabhutā-se bharā maiṁ caitanya hū̃n. aisā adabhut tattva maiṁ hū̃n. sabako ek hī karanā hai. maiṁ jñāyak ātmā jānanevālā, śāśvat ātmā hū̃n. śarīrakī koī bhī avasthā ho, vah maiṁ nahīṁ hū̃n. maiṁ usase bhinna hū̃n. maiṁ caitanya svarūp ātmā śāśvat hū̃n.

praśamamūrti bhagavatī mātano jay ho! mātājīnī amr̥t vāṇīno jay ho!