Benshreeni Amrut Vani Part 2 Transcripts-Hindi (iso15919 transliteration). Track: 277.

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 274 of 286

 

PDF/HTML Page 1823 of 1906
single page version

ṭrek-277 (audio) (View topics)

mumukṣuḥ- āpake vacanāmr̥tameṁ aisā ātā hai ki śuddha dravya svabhāvakī dr̥ṣṭi karake tathā aśuddhatāko khyālameṁ rakhakar tū puruṣārtha karanā. aśuddhatārūp paryāyakā ghūṭan to anādi- se jīvane kiyā hai, ab punaḥ usakā khyāl rakhanekā kyā prayojan hai?

samādhānaḥ- śuddha dravyakī dr̥ṣṭi karanī ki maiṁ anādianananta śuddhātmā hū̃n. parantu paryāyameṁ aśuddhatā hai, use tū jñānameṁ rakhanā. tere jñānameṁ aisā ho gayā ki maiṁ paryāyameṁ bhī merī śuddhatā hai, to tujhe puruṣārtha karanā hī nahīṁ rahegā. bhale anādi-se aśuddhatā par dr̥ṣṭi hai, parantu usane śuddhatākī dr̥ṣṭi kī hī nahīṁ hai. parantu śuddhatākī dr̥ṣṭi yadi kare to aśuddhatā jo hai usakā tū jñān rakhanā. kahīṁ kevalajñān nahīṁ ho jātā hai. tūne śuddhatā par-śuddhātmā par dr̥ṣṭi kī to dravya-se pūrṇa hai, paryāyameṁ adhūrā hai. isaliye jaisā hai vaisā vastukā svabhāv barābar cāroṁ taraph-se jānanā. to terī puruṣārthakī gati svabhāv taraph hogī. aśuddhatākā khyāl rakhanā ki abhī paryāyameṁ aśuddhatā hai. aur usake liye maiṁ svabhāvameṁ līnatā karun̐ to merī viśeṣ līnatā ho to vah aśuddhatā ṭalatī hai. aisā khyāl rakhanā. paryāyameṁ aśuddhatā nahīṁ hai, to phir tujhe kuch puruṣārtha karanā nahīṁ rahatā. tū sarvathā śuddha ho, dravya aur paryāy sarva prakār-se śuddhatā ho to tujhe pūrṇa śuddhatākā vedan honā cāhiye. tujhe kevalajñān honā cāhiye. vah to hai nahīṁ.

ataḥ dravyadr̥ṣṭi-se maiṁ śuddha hūn̐ parantu paryāyameṁ abhī merī aśuddhatā hai to śuddha paryāy pragaṭ karanekā tū jñān rakhanā, to terī pariṇati svabhāv taraph jāyegī. dr̥ṣṭi anādi- se aśuddhatākī karī hai, parantu maiṁ sarvathā aśuddha hī hūn̐ aisā mānā hai. śuddhatākī kuch khabar hī nahīṁ hai. paryāy par dr̥ṣṭi karake maiṁ māno aśuddha hī ho gayā hūn̐ aur merā svabhāv śuddha hai, yah mālūm nahīṁ hai. maiṁ sarvathā aśuddha hū̃n. vah to mahāpuruṣ ho ve kar sake, apanemeṁ kuch nahīṁ hai. merā svabhāv siddha bhagavān jaisā hai, aisā kuch māne nahīṁ aur maiṁ to sarvathā aśuddha ho gayā hūn̐, aisī mānyatā hai. vah mānyatā jūṭhī hai. parantu maiṁ dravyadr̥ṣṭi-se śuddha hūn̐, paryāyameṁ aśuddhatā hai. usakā vivek karake samajhanā cāhiye. anādi-se mānā hai vah sarvathā pūrā aśuddha mānā hai. usakī bāt hai. use palaṭaneke liye maiṁ dravya-se śuddha pūrṇa hūn̐, dravya pūrṇa śuddha hai, parantu paryāyameṁ aśuddhatā hai, aisā


PDF/HTML Page 1824 of 1906
single page version

vivek karanā.

jo aśuddhatā dikhatī hai vah hai to sahī. terī kuch malinatā hai. vah kyā hai? r dravya-se śuddha hūn̐, dravya terā śuddha hai, parantu abhī malinatā to dikhatī hai. vah paryāyakī hai. isaliye paryāyakā khyāl rakhakar śuddha paryāy pragaṭ kara. terī dravyadr̥ṣṭike jorameṁ līnatā (karake) śuddha paryāy pragaṭ kar to aśuddhatā ṭal jāyegī. aise vivek karanekā hai. to puruṣārtha uṭhegā.

mumukṣuḥ- bahinaśrī! śuddhatā to trikāl dravyameṁ trikāl rahatī hai aur aśuddhatā paryāyameṁ hotī hai. to kyā dravya aur paryāy aisī sīmāvāle do bhāg dravyameṁ hai?

samādhānaḥ- nahīṁ, vastu to anek svabhāvavān hai. dravya jo mūl vastu hai usameṁ aśuddhatākā praveś ho jāy to dravyasvabhāvakā nāś ho jāya. mūl vastumeṁ kahīṁ aśuddhatākā praveś nahīṁ hotā. parantu vah aśuddhatā ūpar-ūpar hai. jaise sphaṭik nirmal hai, lāl- pīlā (raṁg) usake andar praveś ho jāy to sphaṭik hī na rahe. parantu lāl-pīlā jaise ūparakā pratibimba hai, vaise pariṇamatā sphaṭik, parantu vah ūpar hai. andar tadagatarūpase praveś nahīṁ hotā, usake mūlameṁ-talameṁ.

vaise dravya svayaṁ śuddha rahatā hai, parantu usakī paryāyameṁ ūpar-se sab malinatā hotī hai. anādikā jo use karmakā saṁyog aur puruṣārthakī kamajorīke kāraṇ paryāyameṁ malinatā hotī hai. aisā dravya-paryāy vastukā svabhāv hai. dravya-guṇ-paryāya. mūl vastumeṁ śuddhatā rahatī hai aur paryāyameṁ aśuddhatā hotī hai. anādi-se aise hī hai. pānī svabhāv-se nirmal hai. phir bhī usameṁ kīcaḍake nimitta-se malinatā hotī hai. mūlameṁ usakī śuddhatā jātī nahīṁ. mūlameṁ-se śuddhatā nahīṁ jātī hai. ūpar-se sab malinatā hotī hai. mūl jo vastu hai usameṁ śuddhatākā praveś nahīṁ hotā. ūpar-ūpar rahatī hai. parantu vah mān letā hai ki meremeṁ praveś ho gayā hai. aisā banatā hai.

isaliye do bhāg is prakār-se hai. mūl tal aur ūpar-ūpar sab paryāy hai. usakī pariṇati bhale lāl-pīlī ho, parantu mūl vastumeṁ usakā praveś nahīṁ hotā. vaise jñāyak svabhāv aisā hai. usake mūlameṁ malinatā nahīṁ hotī. parantu usakī pariṇati aisī aśuddharūp hotī hai. usako palaṭ sakatā hai. bhāg nahīṁ hai. vah aṁś hai aur yah aṁśī hai. usake aṁśameṁ aisā hotā hai.

mumukṣuḥ- to phir sab saral ho jāya. lekin dravya hāthameṁ nahīṁ ātā.

samādhānaḥ- mūl usakā tal hāth lag jāy to sab saral hai. (vibhāvabhāv) sab ūpar tirate haiṁ, mūl adhik ātmāko jāne ki maiṁ adhik hūn̐, maiṁ jñāyak svabhāv hū̃n. vah sab bhinna hai. mūl usake hāth lag jāy to sab saral hai. usakā svabhāv


PDF/HTML Page 1825 of 1906
single page version

hāth lag jāy to.

svayaṁ hī hai, koī anya nahīṁ hai ki use duṣkar paḍe. svayaṁ hī hai. svayaṁ apane- se apaneāpako bhūlā hai. mūl yadi hāth lag jāy to sab saral hai. apanī taraph pariṇati muḍe to malinatā chūṭ jāy, usakā bhedajñān hotā haiai.

mumukṣuḥ- aisī vidyā āp dījiye.

samādhānaḥ- aṁtarameṁ aisī lagan lage to yukti hāth lag jāya. use cain paḍe nahīṁ, yukti hāth lage binā. ye vibhāvasvabhāv, ye sab bhedabhāv, maiṁ akhaṇḍa dravya hūn̐, kaise hai? use aṁtarameṁ kahīṁ cain na paḍe. isaliye svayaṁ apaneāpako aṁtar-se khoj letā hai. guru to mārga darśāte haiṁ, karanā apane hāthameṁ hai. gurudevane to upadeśakā dhodh bahāyā hai. karanā svayaṁko bākī rah jātā hai.

mumukṣuḥ- jisakā aṁtaralakṣyī jīvan hai, ve jab bāharameṁ vikalpa hote ho, tab dev-guru-śāstrake vikalpa ho yā bārah bhāvanā ho yā dūsare koī śubhabhāv ho, usameṁ koī pradhānatā dene yogya vikalpa hai ki nahīṁ? jaise, dev-guru-śāstrakī pradhānatā denī, bārah bhāvanākī pradhānatā denī, dravya-guṇ-paryāyakī pradhānatā denī, vikalpātmak?

samādhānaḥ- use jis prakārakā ciṁtavan calatā ho, usakī jis prakārakī pariṇati ho, us jātake bhāv āte haiṁ. dev-guru-śāstrake āye, kabhī bārah bhāvanāke āye, śāstrameṁ to dravya-guṇ-paryāy sab ā jātā hai. use śubhabhāv to anek prakārake āte haiṁ. jise jahān̐ jis prakārakī ruci ho, us jātake bhāv āte haiṁ. us jātake bhāv amuk bhūmikāmeṁ hote haiṁ.

sab use amuk prakār-se śubhabhāvanāmeṁ sāthameṁ hotā hai. kabhī kuch mukhya ho jātā hai, kabhī kuch mukhya hotā hai. prasaṁg anusār kabhī bārah bhāvanā mukhya ho jāy, aur dev-guru-śāstra to usake hr̥dayameṁ hote haiṁ to ve mukhya ho jāte haiṁ. prasaṁg anusār kabhī bārah bhāvanā (hotī hai), kabhī śrutakā ciṁtavan (calatā hai). usameṁ use jis prakārakā ras ātā ho, vaisā use jyādā rahatā hai. aur prasaṁg anusār vah baḍh bhī jātā hai. aisā bhī banatā hai.

mumukṣuḥ- tīrthaṁkar dīkṣā lene-se pahale bārah bhāvanākā ciṁtavan karate haiṁ, vairāgya vr̥ddhike liye.

samādhānaḥ- use dīkṣāke sāth sambandha hai. ekadam vairāgya ā gayā hai, bārah bhāvanāke sāth sambandha hai. use dīkṣā lenekī jo bhāvanā huyī, usake sāth us prakārakī vairāgyakī bārah bhāvanā utpanna hotī hai. vairāgyakā ciṁtavan unheṁ ātā hai, munidaśā aṁgīkār karate haiṁ isaliye. usake sāth usakā sambandha hai.


PDF/HTML Page 1826 of 1906
single page version

ve gr̥hasthāśramameṁ hote haiṁ. unheṁ vairāgya bhī hotā hai. amuk kāryomeṁ juḍā hai. isaliye dev-guru-śāstrake praśasta bhāvoṁmeṁ hotā hai. muni ho to use dev-guru-śāstrakā śubh vikalpa hote haiṁ. parantu dīkṣā lete samay unheṁ bārah bhāvanā mukhya hotī hai. kyoṁki unheṁ us vakta dīkṣākī bhāvanā āyī hai. ekadam vairāgya daśā ho gayī hai. us vairāgyake sāth bārah bhāvanākā sambandha hai.

dev-guru-śāstrake vikalpa dev-guru-śāstrakī bhaktike sāth sambandha hai. śāstrakā śrutake sāth sambandha hai. jaisī usakī pariṇati ho us prakārake use bhāv āte haiṁ. koī jātake prasaṁgānusār mukhya ho jātā hai. karanekā ek hī hai, apane puruṣārthakī mandatā ho, isaliye āge nahīṁ baḍh sakatā. puruṣārthakī tīvratā ho, andar lagan, mahimā baḍh jāy to svayaṁ āge baḍhatā hai. jabatak laganī, mahimā baḍhate nahīṁ hai, puruṣārthakī mandatā ho to bāharameṁ koī bhī prasaṁgameṁ vah khaḍā rahatā hai. amukameṁ (vikalpameṁ) hī khaḍā ho aisā nahīṁ hai. koī bhī prasaṁgameṁ khaḍā rahatā hai. koī śubhabhāvanāmeṁ khaḍā rahatā hai.

vah svayaṁko vicār lenā. yā to nirṇayameṁ yā jñānameṁ.. usakā svayaṁ vicār karake apanī dr̥ḍhatā kare. apanī laganī, mahimā baḍhāye, puruṣārthakī tīvratā kare, apanī pariṇatiko vah svayaṁ hī jān sakatā hai.

samādhānaḥ- .. jñāyak jānanevālā hai. usakī mukti kaise ho? anādi kāl- se mukti kyoṁ nahīṁ huyī hai? ananta kāl-se sab kiyā, jīvane bāharakī kriyāen̐ kī hai, sab śubhabhāv kiye to devameṁ gayā. devameṁ-se bhī vāpas āyā hai. paribhramaṇ to khaḍā hai. usakā kāraṇ kyā? abhī tak mukti kyoṁ nahīṁ huyī hai? mukti nahīṁ honekā kāraṇ kyā hai? isaliye muktikā mārga aṁtarameṁ rahā hai.

log abhī jo bāharameṁ paḍe haiṁ ki bāhar-se itanā kar le yā itanā tyāg kar le yā itane upavās kar le, ye kar le, vah sab bāhar-se (karate haiṁ), parantu aṁtar palaṭanā cāhiye (vah nahīṁ karate). dharma to aṁtarameṁ rahā hai. isaliye ātmāko pahacānanā. ātmā vastu kyā hai? jaise siddha bhagavān haiṁ, vaisā ātmākā svarūp hai. ye śarīr vastu alag hai aur ātmā alag hai. ye deh aur ātmā bhinna haiṁ. ātmā to śāśvat hai, dūsarī gatimeṁ jātā hai. jo bhāv kiye us anusār use gati milatī hai. parantu paribhramaṇ miṭatā nahīṁ hai, usakā kāraṇ kyā? svayaṁne ātmāko pīchānā nahīṁ hai.

andar jo vikalpa āye, vah vikalpa bhī ātmākā svarūp nahīṁ hai. usase ātmā bhinna hai. ātmākī pahicanā kaise ho? aur ātmākī bāt kisameṁ ātī hai? aur ātmākā svarūp kaun batātā hai? vah koī mahāpuruṣ hote haiṁ, ve ātmākā svarūp batāte haiṁ. aise koī adhyātma śāstra hote haiṁ, usameṁ ātmākī bāteṁ hotī haiṁ. ātmākī


PDF/HTML Page 1827 of 1906
single page version

bāt jisameṁ ātī ho aur aise ātmākā upadeś jahān̐ milatā ho, usakā vicār karanekī āvaśyakatā hai.

ātmā bhinna hai aur ye sab bhinna hai. ātmā bhinna jñāt ho to phir bāharakā saṁpradāy kaun-sā hotā hai, vah bādameṁ mālūm paḍatā hai. saṁpradāyameṁ-se mokṣa nahīṁ hotā. parantu aṁtarameṁ-se mokṣa hotā hai. parantu aṁtarameṁ-se jab mokṣa hotā hai, tab amuk jātakā hī mārga hotā hai. vah mārga kaun-sā hai, usakā bādameṁ vicār karanā. parantu pahale ātmā bhinna hai. ātmākā mokṣa abhī tak kyoṁ nahīṁ huā? isaliye aṁtarameṁ koī mārga hī alag hai. us mārgakā pahale vicār karane jaisā hai. kisī bhī saṁpradāyameṁ- se mokṣa nahīṁ hotā, parantu aṁtarameṁ-se mokṣa hotā hai. ataḥ aṁtarameṁ dekhanā hai. aṁtar dr̥ṣṭi karanī hai.

jisameṁ ātmākī bāt ātī ho, jisameṁ ātmākā koī apūrva anupam svarūp ātā ho, jisameṁ ātmākī svānubhūtikī bāt ātī ho, jaise siddha bhagavān hai, vaisā ātmākā svarūp hai, usakī svānubhūti andarameṁ svayaṁ ātmāko pahacāne to usakī svānubhūti hotī hai, vah bāt kaun karatā hai? usake upadeśameṁ koī apūrvatā hotī hai. śrīmadakī vāṇī, gurudevakī vāṇī, vah koī apūrva vāṇī hai. us vāṇīmeṁ andar kuch alag hī hotā hai. usakā vicār karanekī āvaśyakatā hai.

bākī jīv bāharakā bahut bār karatā hai. vah śubhabhāv bhī karatā hai, bāhya kriyā (karatā hai), puṇya bān̐dhe, devameṁ jāye, phir devameṁ-se paribhramaṇ khaḍā hī rahatā hai. isaliye ātmā andar bhinna hai aur vah aṁtarameṁ-se bhinna paḍ jāy to aṁtarameṁ mukti hotī hai. pahale āṁśik hotī hai, bādameṁ pūrṇa hotī hai.

pahale samyagdarśan hotā hai. anādi kāl-se jīvane samyagdarśan prāpta nahīṁ kiyā hai. ye vāḍākā mānā huā samyagdarśan vah samyagdarśan nahīṁ hai. samyagdarśan aṁtarameṁ rahā hai. jīv, ajīv sab ūpar-se mān liyā, vah samyagdarśan nahīṁ hai. samyagdarśan aṁtarameṁ bhinna paḍakar ātmākī apūrva pratīti karake andar svānubhūti ho to vah samyagdarśan hai. aur vah samyagdarśan prāpta hotā hai aur aṁtarameṁ cāritra prāpta hotā hai. andarameṁ līnatā rūp cāritra ho to usameṁ usake kevalajñān aur usameṁ use munidaśā aṁtarameṁ-se ātī hai. aur phir bāharakā parivartan (hotā hai). aṁtar palaṭe to bāharakā parivartan hotā hai. bāharakā parivartan kaisā hotā hai, vah usako svayaṁko mālūm paḍatā hai. parantu pahale samyagdarśan ho aur aṁtar dr̥ṣṭi, adhyātmakī ātmākī bāt kisameṁ ātī hai, samajhanekī jarūrat hai. aur ātmākī bāteṁ jinhoṁne kī ho, jis mahāpuruṣane, vah samajhanekī jarūrat hai. saṁpradāyakī bātameṁ paḍaneke bajāy andar ātmākī bāt kaun karatā hai? aise śāstra


PDF/HTML Page 1828 of 1906
single page version

hote haiṁ, aise sadagurukī vāṇī hotī hai, koī alag hī svarūp batāte haiṁ. bāhar-se sab kar liyā, choḍ diyā, tyāg kar diyā, sab kiyā parantu andar samajh binā, yathārtha jñān binākī kriyāen̐ sab vyartha jātī hai.

śubhabhāv-se puṇya ban̐dhe aur puṇya-se svarga mile. vah samajhe binākī (kriyā hai). aṁtarameṁ yathārtha samajhapūrvak jo pariṇati pragaṭ ho vah alag hotī hai. isaliye samajh karanī. pahale ātmāko pahacānanekī jarūrat hai. yathārtha sat vastu ātmā kyā hai, use pīchānanekī jarūrat hai. bāhar saṁpradāyameṁ jīv ananta kāl janmā hai, bāharakā munipanā ananta bār liyā hai. sab kiyā hai, parantu mokṣa nahīṁ huā hai.

unakā upadeś jinhoṁne sunā hai, aise bahut mumukṣu haiṁ. unheṁ pūch lenā. barasoṁ tak unhoṁne vāṇī barasāyī hai. unhoṁne kyā svarūp kahā hai? unhoṁne kyā bāt kahī hai? unake muumukṣu har gām̐vameṁ hote haiṁ, unheṁ pūch lenā. sabako jāgr̥t kiyā hai. to bhī koī- koī becāre rah gaye. pīche-se jāge.

janma-maraṇ, janma-maraṇ calate rahate haiṁ. usameṁ manuṣya bhavameṁ apane ātmākā kuch ho to kāmakā hai. bākī to sab janma-maraṇ ananta-ananta kiye. usameṁ gurudev mile aur yah mārga batāyā. yah mārga to koī apūrva hai. aṁtar dr̥ṣṭi karake ātmāko andar- se grahaṇ kar lenā vahī mārga hai. saccā to vah hai. aṁtarameṁ śarīr bhinna, ātmā bhinna, sab bhinna hai. andar ātmā ananta jñān-se bharā, ananta ānanda-se bharā aisā ātmā hai. ananta guṇ-se bharā hai.

sab vikalpa hai, vikalpa-se bhī ātmā bhinna hai. ātmāko pahacānanekā prayatna karanekī jarūrat hai, is manuṣya jīvanameṁ. usake liye jinendra dev, guru, śāstra, un par bhakti evaṁ mahimā āye aur caitanyakī mahimā āye vah karanā hai. janma-maraṇ jīvane ananta kiye haiṁ. jīvane, ek samyagdarśan prāpta nahīṁ kiyā hai aur ek jinendra nahīṁ mile haiṁ. mile to svayaṁne pahicānā nahīṁ hai. lekin vah ek samyagdarśan apūrva hai. bākī sab padavī jagatameṁ prāpta ho cūkī hai, devalokakī aur saba. parantu ek ātmā prāpta nahīṁ kiyā hai aur gurudevane ātmākā svarūp batāyā aur karane jaisā vah hai.

is lokameṁ jitane paramāṇu jīvane grahaṇ karake choḍe, sab kṣetra par janma-maraṇ kiye, sab kālakā parivartan kiyā, vibhāvake sab bhāv kar cūkā, parantu ek ātmā prāpta nahīṁ kiyā hai. (ātmā) ek apūrva hai. manuṣya jīvanameṁ ho to vah nayā hai, bākī kuch nayā nahīṁ hai. bākī bāharameṁ jīvane kriyāen̐ bahut kī, śubhabhāv kiye, puṇya bān̐dhā, devalokameṁ gayā, parantu bhavakā abhāv nahīṁ kiyā. bhavakā abhāv ho, vah mārga gurudevane batāyā. ātmāko bhinna pahacān lenā. karanā vah hai.


PDF/HTML Page 1829 of 1906
single page version

bhedajñān karake ātmākī pahacān kaise ho? aur usake liye vāṁcan, vicār (ādi). āp log sunate ho na. yād nahīṁ rahe usakā kuch nahīṁ, andar saccī bhāvanā aur ruci jāge ki ye kuch apūrva hai aur ātmākā hī karane jaisā hai. yād na rahe to koī dikkat nahīṁ hai. parantu samajhameṁ āye, grahaṇ ho (vah jarūrī hai).

mumukṣuḥ- paḍhanā nahīṁ hotā hai isaliye yād bhī nahīṁ rahatā.

samādhānaḥ- paḍhanā na ho to sunanā. kisīko kuch nahīṁ ātā hai to bhī andar- se (prāpta kar lete haiṁ). śivabhūti muni the, unako kuch nahīṁ ātā thā. gurudevane kahā, roṣ karanā nahīṁ, dveṣ karanā nahīṁ. mātuṣ, māruṣ aisā kahā to vah bhī yād nahīṁ rahā. phir bāī dāl dho rahī thī. (unheṁ yād ā gayā ki) mere gurune kahā thā ki, chilakā alag hai aur dāl alag hai.

vaise ātmā bhinna hai aur vibhāv bhinna hai. gurune kahā vah āśay grahaṇ kar liyā. māsatuṣ ho gayā. ātmā bhinna. dāl alag, chilakā alaga. vaise ātmā bhinna aur vibhāv bhinna hai. aisā karake bhedajñān karake aṁtarameṁ ūtar gaye. mūl prayojanabhūt grahaṇ (honā cāhiye), yād na rahe, parantu prayojanabhūt grahaṇ ho aur apūrva bhāvanā jāge, prayatna jāge to bhī lābh hotā hai. usameṁ jyādā yād rahe, yā jyādā paḍhe, usakī koī jarūrat nahīṁ hai. apanī andar-se taiyārī ho to thoḍemeṁ bhī lābh ho jātā hai.

praśamamūrti bhagavatī mātano jay ho! mātājīnī amr̥t vāṇīno jay ho!