PDF/HTML Page 760 of 1906
single page version
mumukṣhuḥ- samyagdr̥uṣhṭi mahātmāoṅko khyālamen hī hotā hai ki mithyātvake kaunase sūkṣhma shalya sarva pratham nikāle the. aise sūkṣhma shalya jo sāmānyataḥ agnānīko khyālamen bhī na āve, vāñchan karane par bhī khyālamen na āve, shravaṇ karane par bhī khyālamen na āve, aise mithyātvake sūkṣhma shalya kaunase hain? baḍe shalyamen to bāhar paḍanekā bhāv ho yā mān kaṣhāy ho, vah to khyālamen ā jātā hai. parantu sakṣhma prakārake...
samādhānaḥ- shalya anek prakārake hote haĩn. kahīn na kahīn aṭakatā hai. aur kaṣhāyake, anantānubandhi kaṣhāyakā, krodhakā, mānakā, māyākā, lobhakā ityādi anek prakāramen aṭakatā hai. parantu ek ātmākā prayojan ho, pratyek kāryamen ātmākā prayojan rakhe to usamen shalyase chhūṭ jātā hai. pratyek kāryake andar mujhe ātmārthakā poṣhaṇ ho, mujhe ātmā kaise prāpta, aisā usakā dhyey ho to usamense sab shalya nikal jāte haĩn.
anek prakārake shalya hote haĩn. usakā kyā dr̥uṣhṭānta dẽn. anek jātamen aṭakatā hai. kuchh tattvakī bhūl hotī ho, anek jātamen rukatā hai. dev-guru-shāstra kyā kahaten hai usakī samajhamen bhūl hotī ho. anek jātakī bhūl karatā hai. laukik prayojan, laukik ras rah jātā ho, anek jātakā (hotā hai). shubhabhāvoṅke gaharāīmen ruchi rahatī ho, anek jātakā hotā hai. parantu prayojan ek ātmārthakā rakhe to use sab alag- alag shalya chhoḍane nahīn paḍate. bhinna-bhinna nahīn chhoḍane paḍate. ek ātmārthakā prayojan ho to usamen sab shalya nikal jāte haĩn. amuk kaṣhāy hote hain, parantu ātmārthīko manda kaṣhāy hote haĩn. lekin use prayojan ek ātmārthakā honā chāhiye.
mumukṣhuḥ- prayojan sachchā ho to yah sab..
samādhānaḥ- yah sab nikal jātā hai. prayojan (ātmārthakā honā chāhiye).
mumukṣhuḥ- use khojanā nahīn paḍatā.
samādhānaḥ- use khojanā nahīn paḍatā ki kahān̐-kahān̐ aṭakatā hū̃n. prayojan ek ātmākā. merā prayojan kyā hai? pratyek kāryamen ātmārthakā prayojan honā chāhiye.
mumukṣhuḥ- prayojan ṭhīk rakhe to sab..
samādhānaḥ- to sab nikal jātā hai, sab shalya nikal jāya. kaṣhāyanī upashāntatamā
PDF/HTML Page 761 of 1906
single page version
mātra mokṣha abhilāṣha. mātra mokṣhakī abhilāṣha. merā ātmā kaise pragaṭ ho? yah antaramen honā chāhiye.
mumukṣhuḥ- amr̥utachandrāchārya pashu kahakar sambodhan karate hain, gurudev to bhagavān kahate the. to donoṅke sambodhanamen itanā pharka kyon ātā hai?
samādhānaḥ- gurudev dravya apekṣhāse kahate the ki tū bhagavān hai, tū siddha hai. jaisā terā ātmā, vaisā bhagavānakā ātmā. bhagavān jaisā hī terā ātmā hai. tū use pahachāna. terā ātmā bhagavān jaisā hai. jaise bhagavān samavasaraṇamen virājamān hain, kevalagnān prāpta kiyā, unake dravya-guṇ-paryāy jaise hain, vaise hī tere haĩn. tū bhagavān hai. tū bhagavānako pahachāna. aisā gurudev kahate the. usakī dr̥uṣhṭi kar to tujhe us orakī pariṇati andarase pragaṭ hogī. aisā gurudev kahate the.
amr̥utachandrāchāryadev kahate hain, tū pashu jaisā hai. vah paryāy apekṣhāse (kahate the). unhen dayā, karuṇā ātī hai. anādi kālase tū paryāyamen paḍā hai. tū kahān̐ shuddhātmā aur kahān̐ yah sab kaluṣhitatā aur kaṣhāyakī kālimāmen tū anādise paḍā hai. tū pashu hai. kahān̐-kahān̐ bhaṭak rahā hai. isaliye pashu karuṇāse kahate haĩn.
mumukṣhuḥ- donon pahalū ā gaye.
samādhānaḥ- donon pahalū barābar hai.
mumukṣhuḥ- unhonne paryāyase bāt kī, gurudevane dravyase bāt kī.
samādhānaḥ- dravyase bāt kī, unhonne paryāyase kī. āchāryadev samajhāneke liye anek pahalūse bāt kare. dravya aur paryāy donon ātmākā svarūp hai. paryāyamen anādi kālase mūḍh huā, tū pashu jaisā kuchh samajhatā nahīn hai, aisā kahate haĩn. ātmākā kyā svarūp hai? aur ek-ek pakṣha grahaṇ karake tū kahān̐ aṭak gayā hai? tū pashu jaisā hai. kalashamen kahā hai, tū pashu jaisā hai.
(gurudev kahate hain), tū bhagavān hai. tū vichār kar, tū bhagavān hai. aisā kahate the. in sabamen tū kahān̐ aṭak gayā? yah terā svarūp nahīn hai, tū bhagavān jaisā hai. bakareke samūhamen ā gayā hai, tū bakarā jaisā hai, mānon main bakarā ho gayā. tū to sinh jaisā hai. tū use pahachān, aisā gurudev kahate the.
mumukṣhuḥ- .. āpane jaldī dikhā diyā. mumukṣhuko jāne denā sikhanā chāhiye. jīvanamen yah bahut kāmamen āye aisā siddhānta hai. āp to bachapanase hī aisā karate āye ho. mumukṣhuko..
samādhānaḥ- bāharake sab prasaṅgamen sab jāne denā. usake koī prasaṅgakā kyā dr̥uṣhṭānta denā? chāhe jaisā sanyog bane usamen jāne denā, apanā āgrah nahīn rakhanā. svayaṅko yadi
PDF/HTML Page 762 of 1906
single page version
ātmākā prayojan ho, ātmākā karanā ho to ātmārthīko sab jāne denā, yah sīkhanā. mujhe aisā kyon ho? mujhe aisā kyon hotā hai? vah sab āgrahakī bāt chhoḍ denī. svayam apanā karaneke liye sab jāne denā sīkhanā. koī kaṣhāyamen, koī mānamen, kahīn aṭakanā nahī̃n. sabamen jāne denā.
pūre vibhāvako jāne denā hai, sab vibhāvako ṭālaneke liye khaḍā huā hai, yadi ātmāko sādhanā hai to ātmā to vibhāv rahit shuddhātmā hai. to us shuddhātmāko grahaṇ karanā hai, aisā ātmārthīko prayojan hai. vibhāv ṭālanā hai, koī vibhāv rakhane jaisā nahīn hai. to bāhya sanyogake sāth, koī paradravyake sāth, usamen to pratham hī jāne denā aisā hotā hai. andarase vibhāv hī ṭālane jaisā hai. kisīne mujhe aisā kahā, kisīne mujhe aisā kahā, sab ṭālane jaisā hai.
.. gnān aur vairāgyakī aisī shakti hotī hai. do-tīn kalash vahī āte haĩn. us din do to ā gaye hain, tīsarā rah gayā hai. vah kalash main bahut bār bolatī hū̃n. "samyagdr̥uṣhṭerbhavati niyatan gnānavairāgyashaktiḥ' bahut bār bolatī hū̃n. samyagdr̥uṣhṭignako gnān- vairāgyakī aisī koī achintya shakti hai ki jise lep nahīn lagatā aisī hai. samyagdr̥uṣhṭi antarase aise nirlep ho gaye haĩn. jinhen gnān pragaṭ huā aur vairāgya pragaṭ huā. donon aise alag jātake pragaṭ hue hain ki unhen lep nahīn lagatā. antarase nirlep rahate haĩn. andarase unakā ātmā bhinna ho gayā hai. jo anādikī ekatvabuddhi thī, usakā ras thā,.. ekatvarūp ananta ras anantānubandhi kahalātā hai, usase bhinna hokar akelā gnāyak bhinna ho gayā, usakā ras ṭūṭ gayā. usakā vairāgya bhī alag jātakā hai. vah svayaṅko grahaṇ karate hain aur parakā tyāg karate haĩn. grahaṇ aur tyāgakī aisī vidhi unhen pragaṭ huyī hai. usakā abhyās aisā karate hain ki, svayam apanemen ṭikate hain aur anya sarvase sarva prakārase virakta hote haĩn. arthāt dr̥uṣhṭi apekṣhāse virakta ho gaye haĩn. abhī asthiratā to unhen bākī hai. dr̥uṣhṭi apekṣhāse virakta ho gaye haĩn. dr̥uṣhṭi apekṣhāse sarva prakārase virakta ho gayā hai. gnāyakako grahaṇ kiyā so kiyā, vibhāvakī dishā (badalakar), usakī pūrī dr̥uṣhṭi svabhāvakī dishākī or (chal rahī hai), usakī pariṇati svabhāvakī or chalī gayī hai. alpa asthiratā hai use gauṇ kar dī hai, use nirjarā hai. sarva prakārase nirlep hai. alpa lep lagatā hai, vah gauṇ hai. vah unhen chhūṭ jāyagā.
jaise vr̥ukṣhakā mūl kaṭ jāneke bād vr̥ukṣha panapegā nahī̃n. vaise unhen mūlamense gnāyakakī dashā koī alag pragaṭ huyī hai. sarva prakārase, chakravartīke rājamen baiṭhe ho to bhī vah khāte, pīte, sote, svapnamen sarva prakārase nirlep hai. khāte vakta nirlep, chalate hue nirlep, laḍāīmen nirlep, sarva prakārase nirlep rahate haĩn. kṣhaṇ-kṣhaṇamen unhen nirlep dashā vartatī hai.
PDF/HTML Page 763 of 1906
single page version
andarase bhinna rahatā hai, ekatva nahīn hotā hai. nyārī dashā pragaṭ huyī, antaramense svānubhūtikī dashā pragaṭ huyī, usakī dashā pūrī alag ho gayī hai. isaliye use lep nahīn lagatā hai.
usake bādavāle kalashamen aisā hī kahate hain ki samyagdr̥uṣhṭiko lep nahīn lagatā hai, isaliye koī kalpanā kar le ki main samyagdr̥uṣhṭi hūn̐, mujhe lep nahīn lagatā hai, aisā mānakar yadi kare to use lep to lagatā hai. usake bādavāle kalashamen ātā hai. yahān̐ to aisā hī kahate hain ki samyagdr̥uṣhṭiko lep nahīn lagatā hai. usakī tyāg-vairāgyakī shakti sāmānyataḥ... pahale usakā tyāg ho, visheṣh yānī gin-ginakar tyāg nahīn karatā. sab vibhāvakā tyāg use ekasāth hī ho jātā hai. aisī usakī antarakī dashā (ho gayī hai).
vibhāvamen phir yah vibhāv rahā aur vah rahā, (aisā nahīn), sarvasva tyāg ho gayā. ek apekṣhāse gnāyakake mūl talamense sarvasva tyāgī ho gayā. parantu abhī asthiratā hai, usakī munikī dashā nahīn hai, ataḥ asthiratākā lep hai. phir vah antaramen līnatā baḍhātā-baḍhātā svānubhūtikī dashā baḍhate-baḍhate jab munidashā ātī hai tab use sab chhūṭakar, antarakī sādhanā karaneke liye jaṅgalamen jātā hai. phir usakī dashā koī adabhut ho jātī hai.
parantu gr̥uhasthāshramamen usakī dashā gnāyakakī dhārā koī alag hī vartatī hai. sudr̥uṣhṭi e rīt gnāyak svabhāv jāṇato. vah svayam apaneāpako gnāyak jānatā hai. pudagalakarmarūp rāgano ja vipākarūp uday chhe ā. yah merā svabhāv nahīn hai, main ek gnāyakabhāv hū̃n. main ek gnāyak aur sadāke liye gnāyak hū̃n. shakti apekṣhāse gnāyak thā, parantu pragaṭ gnāyak ho gayā hai. vah gnāyakakī jīvanakī dashā jagatase alag ho jātī hai.
us kalashamen kahate hain, use nirjarā hotī hai, bandha nahīn hotā hai. is prakār dashā sādhakar chakravartī ādiko mokṣha-muktikā mārga pragaṭ huā, muktikī lāīn ho gayī. aisī antarakī dashā bharat chakravartīne arīsā bhuvanamen ek thoḍe bālakā nimitta mātra huā ki usamense unhen aisā vairāgya (āyā ki), antaramen shreṇi chaḍh gaye aur kevalagnānakī dashā pragaṭ ho gayī. antaramen aise nyāre ho to hotā hai na.
... sab kiyā lekin koī muktikī dashā (pragaṭ nahīn huyī). yam, niyam, sanyam āp kiyo. sanyam liyā, tyāg vairāgya liyā, puni tyāg vairāgya athāg lahyo, vanavās rahyo. vanavāsamen rahā. vanavās rahyo mukh maun rahyo. mukhase maun dhāraṇ kiyā. kisīse bāt nahīn kī. mukh maun rahyo, dr̥uḍh āsan padma lagāy diyo. padmāsan lāg diyā. dr̥uḍh āsan padma lagāy diyo, jap bhed jape tap tyonhi tapai. sab bhed japā, jāp chapā, tap tapā. jap bhed jape, tap tyonhi tapai, urasehī udāsī lahī sabase. sabase udās
PDF/HTML Page 764 of 1906
single page version
ho gayā. vah sādhan bār ananta kiyo, tadapi kachhu hāth haju paryo. aise sādhan ananta bār kiye, lekin ab tak kuchh hāth nahīn āyā. yah sab kar liyā, lekin hāthamen kuchh nahīn āyā.
ab kyon na vichārat hai manase, kachhu aur rahā un sādhanase. usake sādhanamen kuchh alag hī rahā hai. yah sab kiyā to kyā bākī rah gayā? bin sadaguru koī na bhed lahe, mukh āgal hai kah bāt kahai. sadaguruke binā vah bhed koī nahīn jān sakatā. tere pās hī hai. parantu bāhar dauḍatā rahatā hai. bāhar kahīn nahīn hai. doḍat doḍat doḍiyo, jethī mananī doḍ... jitanā bhāgā utanā tere manakī dauḍase tū bāhar bhāgā. jethī mananī re doḍ.. lekin kuchh hāthamen nahīn āyā.
antaramen ek gnāyakakī dashā pragaṭ ho, gnāyakako pahachāne, nyārā ho jāy to muktikī dashā pragaṭ ho. usake bajāy bāharase itanī kriyākāṇḍa kī, kitane kaṣhṭa sahan kiye, tap kiyā, upavās kiye, māsakhamaṇ kiye to bhī antaramense kuchh pragaṭ nahīn huā. vaisā hī rahā. naumvī graiveyak tak jākar vāpas āyā, vahī dashā khaḍī rahī. antaramense jo shānti ānī chāhiye, antaramense jo ānanda ānā chāhiye, vah kuchh nahīn huā. karanekā antaramen kuchh bākī rah jātā hai. tyāg-vairāgyakī shakti antaramen pragaṭ hotī hai. tyāg aur vairāgya bāharase bahut liyā, tyāg kiyā, vairāgya kiyā, parantu antaramen tyāg- vairāgyakī shakti koī gajab, achintya bākī rah jātī hai.
āshcharya lage ki bāharase yah sab karatā hai aur antaramen nyārā (rahatā hai), use lep nahīn lagatā hai, aisā āp kahate ho. aur vah muni ban jāy, sab chhoḍ diyā, bāharase nirlep bhī dike to bhī āp use bandhavālā kahate ho. vah lepamen baiṭhā hai aisā kahate ho. aisā kaisā?