PDF/HTML Page 820 of 1906
single page version
samādhānaḥ- ālasake kāraṇ hī, nij nayananī āḷase re, nirakhyā na nayaṇe hari. gurudev pravachanamen bolate the. apane netrakī ālasake kāraṇ, apane pās rahe hariko svayanne dekhā nahī̃n. svayanne dekhanekī ālas kī hai. svayam dikhāī de aisā honepar bhī par abhyās, vibhāvake abhyāsake kāraṇ apane dekhaneke netrase svayam apane chaitanyahariko dekhā nahīn, usake darshan nahīn kiye. svayam apane netrakī ālasase anādi kāl gam̐vāyā hai. kahīn- kahīn gayā to kahīn na kahīn aṭak gayā, koī kriyāmen, shubhabhāvamẽn. aur abhī is pañchamakālamen aise gurudev mile, jinhonne kahā ki shubhabhāvamen dharma nahīn hai. andar shuddhatāse bhare ātmā shuddhātmāko pahachān hai. to bhī jīv apane pramādake kāraṇ aṭak rahā hai.
mumukṣhuḥ- anubhavadr̥uṣhṭi dvārā, aisā shabdaprayog karate the. arthāt svayaṅko jo anubhavamen ā rahā hai, usī anubhav dvārā dekhanā aisā? usamen kyā kahanā thā?
samādhānaḥ- anubhavako, svayam apane svabhāvakā anubhav karake us dr̥uṣhṭi dvārā dekha. svayam apane svabhāvadr̥uṣhṭi dvārā dekhe, anubhavadr̥uṣhṭi. usakā vedan karake, yadi andar gaharāīmen jākar usakā ānshik vedan karake bhī dekhe. anubhavadr̥uṣhṭi karake usakī shāntikā vedan kara.
mumukṣhuḥ- kahīn to rukāvaṭ to hai, kis prakārakī rukāvaṭ hai vah sīdhā lakṣhyamen nahīn ātā hai. kuchh mārgadarshan milatā rahe, aisī bhāvanā hotī hai, parantu āpakā svāsthya anukūl (nahīn rahatī hai).
samādhānaḥ- svāsthya aisā rahatā hai. koī-koī bār koī prashna pūchhatā hai to javāb detī hū̃n. ... kuchh bākī nahīn rakhā, ekadam spaṣhṭa kar diyā hai.
mumukṣhuḥ- ṭep sunate hain to bhī kaī bār aisā lagatā hai ki gurudevako sunate the, us vakta is bhāv par dhyān nahīn diyā, is bhāv par dhyān nahīn diyā. jaise- jaise ṭep sunate hain to bahut bār aisā khyālamen ātā hai.
mumukṣhuḥ- yah sab jānatā hai vah kaun hai? ... yah sab jānatā hai isaliye main gnānī hū̃n. dūsarene kahā, yah sab nahīn, lekin vahī main hūn̐...
PDF/HTML Page 821 of 1906
single page version
samādhānaḥ- agni uṣhṇa hai isaliye...
mumukṣhuḥ- garma karatī hai isaliye uṣhṇa hai, aisā nahī̃n. svayam uṣhṇa hai.
samādhānaḥ- bahut pahalū nayavibhāgake (hain). samajhe sabakī yogyatā anusāra. ... jānatā hai, aisā nahīn kah sakate. donon bāt rahasyayukta hai, ...
ātmāko koī janma-maraṇ nahīn hai, vahī karanekā hai. kitane janma-maraṇ kiye, ananta kālamen ananta kiye. ātmā gnāyak jānanevālā hai. yah sharīr bhinna hai. vikalpa hotā hai vah bhī apanā svabhāv nahīn hai. ātmā gnān aur ānandase bharapūr hai.
mumukṣhuḥ- vikalpa ātmākā svabhāv nahīn hai, vikalpa ātmākā svabhāv nahīn hai. gnāyakakī mahimā rakhanī, gnāyakakī mahimā rakhanī aur bāharamen dev-shāstra-guruī mahimā rakhanī, bāharamẽn. andaramen gnāyaka. bāharamen dev-guru-shāstra.
mumukṣhuḥ- kabhī aisā lagatā hai, aisā nahīn kiyā hogā? yahān̐ tak nahīn pahun̐che hoṅge?
samādhānaḥ- jīvane kiyā, lekin apūrvatā nahīn lagī hai. apūrva lage ki yah kuchh alag hai. antaramen yathārtha deshanālabdhi jise huyī ho vah jātī nahī̃n. aisī apūrvatā pragaṭ huyī ho vah jātī nahī̃n. ananta kālamen kiyā lekin apūrvatā nahīn lagī ki yah kuchh apūrva hai. svayaṅko apane ātmāko antaramense vishvās āye ki kitanī gaharāī hai, kitanī apūrvatā lage, vah svayaṅko vishvās āye antarame.
mumukṣhuḥ- kabhī thoḍā kāl jāy to bhūl jāte haĩn. phir to...
samādhānaḥ- bhūl jāte hain, lekin karanekā yahī hai. jīvanamen kuchh alag hī karanekā hai. antarakā mārga antaramen hai. aur chaitanyakī antaramense mahimā āye ki chaitanyatattva bhinna hai aur yah sab bāharakā kuchh apūrva nahīn hai. aise antaramen ruchike bīj gahare jāy to vah nahīn jāte.
mumukṣhuḥ- .. tyāg vairāgyakī...
samādhānaḥ- ātmā kaise prāpta ho? tattva vichār, svādhyāy hotā hai. tyāg, vairāgya to usamen jitanā svayam ātmākī or muḍe utanī antarase virakti, antarase use ras ūtar jāy, aisā sab use antaramen amuk prakārase hotā hai. lekin pratham upāy to sachchī samajh karanī. sachchī samajhake liye tattva vichār, svādhyāy, shravaṇ, manan ādi hotā hai. tyāg vairāgya to jitanā use antaramense vibhāvakā ras chhūṭe, antaramen thoḍā virakta to honā hī chāhiye. vah to bīchamen hotā hī hai. usake sāth mārga to sachchī samajh karanī vah hai. usamen svādhyāy, vichār, manan ādi sab hotā hai. mukhya upāy vah hai, sachchī samajh karanī.
PDF/HTML Page 822 of 1906
single page version
... virakti to honī hī chāhiye. itanā tyāg karanā chāhiye, aisā usakā koī niyam nahīn hotā. parantu antaramense use vibhāv orakā ras ūtar jāye. ātmākā ras lage, itanā to use honā chāhiye.
mumukṣhuḥ- tattvagnānakī laharen, ān̐khamense ān̐sū girate hain, kahān̐ vah bāt, .. vāṇīkā yog nahīn, vedanā ho...
samādhānaḥ- yah to sādhanā bhūmi hai.
mumukṣhuḥ- .. vah bāt bolate the to dimāgamen asar kar jātī thī.
samādhānaḥ- sākṣhāt virājate ho vah to bāt hī alag hai.
mumukṣhuḥ- .. gnānakī spaṣhṭatā āpase huyī to hamen bahut ānanda huā ki bātakī spaṣhṭatā karanevāle koī hai. nahīn to kahān̐ spaṣhṭatā karane jānā? gnānakā jo mukhya lakṣhaṇ hai, gnānakā lakṣhaṇ chhūṭ jāy to takalīph ho jāy, to ātmā javāb nahīn detā. gnānamen sthir honā matalab kyā?
samādhānaḥ- gnān yānī chaitanyasvabhāv, gnānasvabhāv hai. pūrā gnāyaka. vah gnāyak svayam svayanmmen sthir ho jāya. gnānakā gnānamen sthir honā. gnānakā arthāt gnāyakakā apane svabhāvamen sthir honā, gnānakā gnānamen sthir honā. gnātā apane gnāyak svabhāvamen sthir ho jāya. gnān shabdakā matalab vahān̐ gnāyak le lenā. gnāyak svayam svayammen sthir ho jāya. gnāyakakī pariṇati gnānarūp hokar svayammen sthir ho. bhedagnān karake gnānakā gnānamen sthir honā. arthāt gnāyak svayam apanemen sthir ho. gnātārūp hokar svayammen sthir honā, yānī gnānakā gnānamen sthir honā.
mumukṣhuḥ- karma khaḍe hon, vah thoḍā bhī pareshān nahīn karate?
samādhānaḥ- apane puruṣhārthakī mandatā hai. vah pareshān nahīn karate haĩn. svayam bhedagnān kare usamen kahīn rokate nahīn, apane puruṣhārthakī mandatāke kāraṇ svayam rukatā hai. apane puruṣhārthakī mandatāke kāraṇ pareshān karate hain, aisā kahanemen ātā hai, bākī vah pareshān nahīn karate haĩn. svayam hī usamen aṭak gayā hai. svayam puruṣhārtha kare to bhedagnān ho. pragaṭ karanā apane hāthakī bāt hai. svānubhūti pragaṭ karanī ādi apane hāthakī bāt hai. koī rokatā nahīn hai. rukā hai apane pramādake kāraṇa. puruṣhārtha kare (vah) svayam svayanse karatā hai.
mumukṣhuḥ- sahaj hai, saral hai, sugam hai, aisā lagatā to nahīn hai. sarvagna usakī prāpti hai.
samādhānaḥ- ātmākā svabhāv hai, isaliye sahaj hai. vah kahīn bāhar nahīn khojane jānā paḍatā, kisīke pās mān̐gane nahīn jānā paḍatā yā par vastumense ātā nahī̃n. svayaṅkā
PDF/HTML Page 823 of 1906
single page version
svabhāv hai isaliye sahaj hai, sugam hai, saral hai. parantu anādike abhyāsake kāraṇ, vibhāvake abhyāsake kāraṇ durlabh hai. apanā svabhāv hai isaliye sahaj hai. svayam hī hai, koī anya nahīn hai, isaliye sahaj hai. pragaṭ kare to antarmuhūrtamen hotā hai, na kare to ananta kāl jātā hai. vah usakā anādikā vibhāvakā abhyās hai isaliye, bākī svabhāv apanā hai. svayammense pragaṭ hotā hai, bāharase nahīn ātā hai yā bāhar kahīn khojane nahīn jānā paḍatā, apanemen bharā hai vah pragaṭ karanekā hai.
mumukṣhuḥ- ..
samādhānaḥ- jab tak usakī adhūrī paryāy hai, usamen amuk prakārakā kartr̥utva āye binā nahīn rahatā. parantu usakī kartābuddhi toḍanekī bāt hai. main parapadārthako kar sakatā hūn̐ aur vibhāvaparyāyakā main kartā hūn̐, aise svāmītva buddhi chhoḍanī. parapadārthakā to kar hī nahīn sakatā, vibhāvaparyāyamen apane puruṣhārthakī mandatāke kāraṇ .. us apekṣhāse svayam agnān avasthāmen kartā hotā hai. gnān avasthāmen vah pariṇati apanī asthiratāke kāraṇ apanī svayammen hotī hai, parantu usakī kartābuddhi chhūṭ jātī hai. aise puruṣhārtha jo hotā hai, vah svayam karatā hai, parantu main kar sakatā hūn̐, aisī kartābuddhi chhūṭ jātī hai. buddhi. vikalpa karake ki main yah karun̐, main yah karun̐, yah buddhi toḍanī hai. bākī aisā kartr̥utva to amuk jātakī adhūrī bhūmikāmen bīchamen ātā hai. palaṭatā hai, pariṇāmako palaṭatā hai.
.. vibhāvakā kartr̥utva aur parapadārthakā kartr̥utva aur puruṣhārtha karatā hai, us prakārakā kartr̥utva, un sabamen pharka hai. parako to kar nahīn sakatā. vibhāvaparyāyako, .. koī apekṣhāse svayam usamen juḍatā hai. agnān avasthāse kartā (hotā hai). gnān avasthāmen usake puruṣhārthakī mandatāse hotā hai. aur puruṣhārtha karatā hai, vah bhī svayam svabhāvakī or (jātā hai), un sabamen pharka hai. parantu usamen kartābuddhi chhūṭ jātī hai.
samādhānaḥ- .. dūsareko uṣhṇa karatī hai, isaliye uṣhṇa hai, aisā nahīn, svayam uṣhṇa hai. dūsareko ṭhaṇḍā karatā hai isaliye nahīn, barpha svayam ṭhaṇḍā hai. vaise svayam gnāyak hai. ab usakā artha kyā karanā, kisake sāth milān karanā, vah sabake dimāg par ādhārit hai. parako jāne, na jāne vah bāt hī nahīn thī. svayam gnāyak hai. svayaṅk gnāyakako pahachāna. parako jānatā hūn̐ isaliye jānatā hūn̐, aise nahīn, lekin main svayam gnāyak hū̃n. ab, usakā artha kyā karanā, vah sabake dimāg par ādhār rakhatā hai. agam agochar nay kathā. nay kathāmen aisā hī hai, aisā hī hai, aisā bol nahīn sakate. āpakī yogyatā anusār jaise samajhanā ho vaise. svayam koī apekṣhāse svayam apaneko jānatā hai aur parako jānatā hai vah bhī sāthamen hai, svaparaprakāshak hai. donon apekṣhāen̐ hain, jisako
PDF/HTML Page 824 of 1906
single page version
jo grahaṇ karanā ho vah kare, sabakī yogyatā par ādhārit hai.
... us orakī apekṣhā lenī ho to vaise le, aisī apekṣhā lenī ho to aise le. jīv anādi kālase aise hī samajhatā nahīn hai. nishchay-vyavahārakī sandhi ātī nahī̃n. .. athavā to sandhi ātī nahī̃n. usakā artha kaise karanā vah ānā chāhiye. parake sāth ekatva nahīn hotā hai, lekin parako nahīn jānatā hai isaliye parakā gnān hī nahīn hotā hai, aisā nahīn hai. gneyako jānatā nahīn hai to usakā gnān .. ho gayā. aisā ho gayā. gnānakī anantatā kahān̐ rahī? usamen pravesh karake nahīn jānatā hai. apekṣhā samajhanī. jaise chalatā hai chalane do, sabakī yogyatā.
... paḍate nahīn the. bahut log charchā-prashna karo, charchā-prashna karo. gurudev kahate the, vah merā kām nahīn hai. kisīke sāth charchā-prashna karate hī nahīn the. jayapuramen kī, sab paṇḍitonne kī. bahut pahalū haĩn. gurudev charchā-prashnamen nahīn paḍate the. vah kahe, vyavahārase aisā to hai. ekadūsarekā khīn̐chate the, usamen kahān̐se sandhi ho? donon bāt apekṣhāse hotī hai, usamen vah ek bātako khīn̐che, dūsarā dūsarī bātako khīn̐che. mel kahān̐se ho?