PDF/HTML Page 813 of 1906
single page version
samAdhAnaH- ... samyagdarshan to AtmAkI svAnubhUti hai, puruShArtha kare to hotA hai. bhedaj~nAn karake AtmAko prApta kare to hotA hai, bhedaj~nAn prApta kare to hotA hai. AtmA chaitanya shAshvat dravya hai, us par dR^iShTi karake, usakA j~nAn karake, usame.n lInatA karake bAra.nbAr kare to hotA hai. bAhar jo upayog dauD jAtA hai, upayogako svasanmukh kare. pahale dR^iShTi kare. upayogako bAra.nbAr chaitanyakI or lAye to vikalpa ChUTakar svAnubhUti hotI hai. usakI jij~nAsA, usakI mahimA, bAra.nbAr usakI lagan lage to ho sakatA hai.
... yahI hai, mai.n AtmA hI hU.N. in sabase bhinna chaitanya hai. yah sharIrAdi paradravya (hai), vibhAvabhAv AtmAkA svabhAv nahI.n hai, mai.n usase bhinna hU.N. a.ntarame.nse nishchay-nakkI karake, us or pariNati (kare), bAra.nbAr bhedaj~nAnakA abhyAs kare to vikalpa TUTakar svAnubhUti hotI hai.
mumukShuH- yah nakkI karaneke liye bAhya padAthAke Ashcharyako banda kare aur andarame.n chaitanya hai usakI mahimA pahale to bAharase Upar-Uparase Aye, khyAlame.n Aye ki andar aisI ek chIj hai ki jo mere sukhake liye atya.nt upayogI hai aur vahI mujhe prApta karane yogya hai. aisA vichAr, bhAvanA honeke bAd, mai.n j~nAn hU.N, yah use a.ntar sa.nvedaname.n pakaDanekI paddhati kaisI hai?
samAdhAnaH- usakA svabhAv pahachAnakar pakaDe. bAhya dR^iShTi jAtI hai. mai.n chaitanya hU.N, usakA svabhAv pahachAn le ki mai.n yah jo j~nAn hai-j~nAyak mai.n hU.N. bAhar jAnatA hU.N isaliye nahI.n, parantu mai.n a.ntar svaya.n j~nAyak hU.N. j~nAyak svabhAv hI merA hai, aise svaya.n apaneApako apane svabhAvase pahachAne. usakA svabhAv asAdhAraN j~nAyak svabhAv hai, use svabhAvase grahaN kare. svabhAv aisA visheSh guN hai ki jo grahaN hotA hai. us guN dvArA pUrA j~nAyak grahaN kar le. jo apanA svabhAv ho, vah sukharUp hI hotA hai. use svaya.n apanI a.ntar dR^iShTise grahaN kare. a.ntarakI or jAya. vah svaya.n hI hai, koI gupta nahI.n hai, anya nahI.n hai ki jise khojane jAnA paDe, svaya.n hI hai, svaya.nko svabhAv dvArA pahachAn le.
PDF/HTML Page 814 of 1906
single page version
mumukShuH- isake pahale Apane kahA thA, jab pUChA thA ki par dikhatA hai parantu svaya.n nahI.n dikhAI nahI.n detA, tab Apane kahA thA ki vah svaya.n hI hai. arthAt jo dekhanA hotA hai, vah svaya.n hI honeke bAvajUd mAno.n anya dikhAI detA hai, aisA use abhyAs rahA karatA hai, isaliye svaya.n svaya.nko dekhatA nahI.n, aisI paristhiti vahA.N utpanna ho jAtI hai. vahA.N use avalokan kAlame.n usakI jAgR^iti honI chAhiye ki yah dekhanevAlA mai.n hU.N, is tarah svaya.nko apaneAp bhAsit honA chAhiye. to usame.n usakA sattva kaisA hai? usakI hayAtI kaisI hai? usakI sAtatyatA kaisI hai? vah sab use khyAlame.n Ane lage. to us parase svaya.nkA astitva grahaN ho.
samAdhAnaH- mai.n dekhanevAleko hI dekhatA hU.N, shAstrame.n AtA hai nA? dekhanevAlA hI mai.n hU.N, dekhanevAle dvArA hI dekhatA hU.N. mai.n svaya.n dekhanevAlA hI hU.N, mai.n svaya.n jAnanevAlA hI hU.N. anyako dekhanevAlA hU.N, aise nahI.n, mai.n svaya.n dekhanevAlA hU.N. mai.n darshan svabhAvase bharapUr hU.N, mai.n j~nAnasvabhAvase bharapUr hU.N. uShNatA, dUsareko uShNa karatI hai isaliye agni uShNa hai, aisA nahI.n, svaya.n uShNatAse bharI huyI agni hI hai. barpha dUsareko ThaNDA kare isaliye barpha ThaNDA hai aisA nahI.n, svaya.n barphakA svabhAv ThaNDA hai. aise mai.n svaya.n dUsareko dekhU.N aur jAnU.N isaliye mai.n jAnanevAlA hU.N, aisA nahI.n, parantu mai.n svaya.n jAnanevAlA hI hU.N. mai.n jAnanevAlA ananta shaktise bharapUr jAnanevAlA hU.N. usame.n koI a.nsh aisA nahI.n hai ki jo nahI.n jAnatA. svaya.n j~nAyak shaktise bharA huA, svaya.n dekhanekI shaktise bharA huA, svaya.n vastu svataHsiddha anAdiananta vastu hU.N. jise kisIne banAyI nahI.n hai, vah svaya.n hai.
jaise yah parapadArtha jaD Adi svaya.n padArtha hai, vaise mai.n ek chaitanya svaya.n jAnanevAlA svaya.nsiddha vastu jAnanatattva, jAnanaguNase, jAnanasvabhAvase bharA hU.N. jAnanevAleme.n shAnti, jAnanevAleme.n Ananda, jAnanevAleme.n ananta guN bhare hai.n. ek uShNatA dekho to jaD padArtha (hai), usame.n dUsare ananta guN hai.n. vaise ek svaya.n jAnanevAleme.n dUsare ananta guN hai.n. parantu vah jAnanasvabhAv aisA hai ki vah anantatAse bharA svaya.n jAnanevAlA hai. vah svaya.n jAnanevAleko jAn lenA. dUsareko jAne isaliye mai.n jAnanevAlA, dUsareko dekhatA hai isaliye mai.n dekhanevAlA, aisA nahI.n, mai.n svaya.n jAnanevAlA, svaya.n dekhanevAlA hU.N.
mumukShuH- arthAt usakA svaya.nkA a.ntara.ng hI aisI pukAr karatA hai ki mai.n jAnanevAlA hU.N, is tarah svaya.n apaneApase khyAlame.n AtA hai.
samAdhAnaH- svaya.n apaneApase andar svaya.n jAnanevAlA, svaya.n dekhanevAlA (hai). svaya.nsiddha astitva apanA us tarah grahaN kar letA hai.
mumukShuH- gurukA avalamban to chAhiye na? AtmAkI ... pahale gurukA avalamban
PDF/HTML Page 815 of 1906
single page version
to chAhiye na?
samAdhAnaH- dev-guru-shAstra mArga darshAte hai.n. gurudev mArga darshAye ki vastu yah hai, tU use pahachAna. phir karanA svaya.nko hai. upAdAn puruShArtha svaya.nko karanA hai. gurudev mArga batAye, parantu mArga (svaya.nko) grahaN karanA hai. dev-guru-shAstrakI mahimA use sAthame.n hotI hai. parantu puruShArtha svaya.nko karanA paDatA hai. gurune kyA batAyA hai? gurune kaisA mArga batAyA hai? ki AtmA sarvase bhinna tU nirvikalpa tattva anAdiananta hai, aisA jo gurudevane batAyA, use grahaN svaya.nko karanA paDatA hai.
anAdi kAlakA anajAnA mArga gurudevane spaShTa karake batAyA hai. vah svaya.n grahaN karanA hai. isaliye usame.n gurukA avalamban A jAtA hai ki gurune jo mArga batAyA vah yathArtha hai. parantu mujhe kaise samajhame.n Aye, aise puruShArtha karake svaya.n svaya.nse jAnatA hai. anAdi kAlakA anajAnA mArga hai. anAdi kAlase yA to jinendra devakA vAkya yA koI gurukA vAkya sAkShAt use shravaN ho, tab use a.ntarame.n upAdAn jAgR^it ho aur deshanAlabdhi pragaT ho, aisA upAdAn-nimittakA sambandha hai, lekin vah grahaN svaya.nse hotA hai, koI use kar nahI.n detA, svaya.nse hotA hai. upAdAn-nimittakA aisA sambandha hai. parantu koI kar nahI.n detA, svaya.nke dvArA hotA hai, usame.n nimitta sAthame.n hotA hai. abhI yah mArga gurudevake pratApase, gurudevane mArga batAyA aur yah mArga bahut logo.nko a.ntarame.n jij~nAsAvR^itti, mahimA gurudevake pratApase huA hai.
mumukShuH- yah bAt hI kahA.N thI.
samAdhAnaH- bAt hI kahA.N thI. aisA prakAr hai, upAdAn-nimittakA aisA svabhAv hai. sAkShAt vANI shravaN hotI hai, anAdi kAl huA. shAstrame.n kahA hai, lekin chaitanya sAkShAt guru eva.n dev mile, tab a.ntar upAdAn-nimittakA sambandha hotA hai. koI shAstrame.nse svaya.n jAne ki shAstrame.n... isame.n AtA hai na? gurune usakA rahasya batAyA hai.
mumukShuH- .. isI prakriyAkA abhyAs jaise visheSh-visheSh gaharAIse ho, vaisA use sahajarUpase..
samAdhAnaH- a.ntarame.n abhyAs kare, mai.n svaya.n j~nAyak hU.N. yah sab bhAv dikhate hai.n, vah mai.n nahI.n hU.N. mai.n svaya.n j~nAyak sabase bhinna tattva, nirAlA tattva hU.N, is tarah bAra.nbAr usakA abhyAs kare, bAra.nbAr a.ntarase abhyAs kare. apane astitvako (grahaN kare). use shUnyatArUp mAtra nahI.n, parantu mahimAse (grahaN kare). mai.n anAdiananta sirpha nirmUlya tattva hU.N, aise nahI.n. ananta shaktise bharapUr aisI chaitanyashakti, chaitanya astitva so mai.n hU.N, aise use mahimA AtI hai. parapadArthakI mahimA ChUT jAtI hai. is prakAr vah mahimApUrvak abhyAs karatA hai to Age baDhatA hai. vikalpa ChUTakar mai.n shUnya ho jAtA hU.N, aise nahI.n.
PDF/HTML Page 816 of 1906
single page version
mai.n ananta shaktio.nse bharapUr hU.N. yah vikalpa merA svabhAv nahI.n hai. mai.n nirvikalpa tattva hU.N, parantu anantatAse bharapUr hU.N.
mumukShuH- kuCh hU.N, parantu yahI mai.n hU.N, aisA use bhAsit honA chAhiye.
samAdhAnaH- kuCh hU.N, aisA nahI.n, yahI hU.N. mai.n yah j~nAyak hU.N. ananta mahimAse bharapUr hU.N. aisI use andarase mahimA AtI hai.
mumukShuH- svaya.nkI sattA, jaise svata.ntrarUpase rah sake aisI (sattA) svaya.nko mAlUm paDe aur usake AdhArase us rUp kAyam jIvit rahanevAlA ho..
samAdhAnaH- svaya.n apanI chaitanyasattAse jInevAlA hai. parasattAse mai.n jInevAlA nahI.n hU.N. chaitanyakI sattA, merI j~nAyakasattA, aisI chaitanyasattAme.n hI merA astitva, usame.n hI pariNati, us rUp hI TikanevAlA mai.n anAdiananta vastu hU.N. anAdiananta shAshvat vastu hU.N.
mumukShuH- j~nAn bhinna aur rAg bhinna, vah to pahale rAgakI prakR^iti pahachAname.n A jAtI hai, phir to j~nAnakI prakR^iti (-svabhAv)kI pahachAn honese us or hI usakA jhukAv rahatA hai. phir use j~nAn bhinna aur rAg bhinna, aisA karanekI jarUrat paDatI hai?
samAdhAnaH- j~nAn bhinna aur rAg bhinna, dono.n sAthame.n hI pahachAne jAte hai.n. jise yathArtha pahachAn hotI hai, use yah j~nAn bhinna aur rAg bhinna, phir to use sahaj hotA hai. jisakI sahaj dashA hotI hai, use j~nAn bhinna aur rAg bhinna sahaj use j~nAtAdhArA vartatI rahatI hai. udayadhArA aur j~nAnadhArA bhinna hai. jise svAnubhUti honeke bAd jo bhedaj~nAnakI dhArA vartatI hai, usame.n karanekI jarUrat nahI.n paDatI, sahaj bhedaj~nAn chalatA hI rahatA hai. jo-jo uday, abhI asthiratA hai tabatak jo vikalpa utpanna ho, usake sAth mai.n j~nAyak hU.N, aisI j~nAtAkI dhArA use sahaj rahatI hai. karanekI jarUrat nahI.n paDatI. lekin use sahaj rahatA hai ki yah bhinna hai aur mai.n bhinna hU.N. mai.n chaitanyatattva bhinna hU.N, j~nAyak bhinna hU.N aur yah bhinna hai. puruShArthakI mandatAse usame.n alpa juDatA hai, nahI.n juDatA ho to vItarAgatA ho jAya. alpa juDatA hai, parantu use ekadam j~nAyakakI dR^iDhatA rahatI hai ki mai.n bhinna hU.N. mai.n chaitanyatattva bhinna hU.N. yah tattva mai.n nahI.n hU.N. yah to vibhAvabhAv hai. aisI sahaj dhArA, bhedaj~nAnakI dhArA vartatI hI rahatI hai. karanekI jarUrat nahI.n paDatI. aise use sahaj bhinna (rahatI hai).
bhedaj~nAnakI tIvratA rahA karatI hai. jaise-jaise dashA baDhatI jAtI hai, munidashA AtI hai to adhik tIvrat hotI jAtI hai. j~nAyakakI dhArA, dravya par dR^iShTi Adi sab balavAn hote-hote munidashAme.n ugratA hotI jAtI hai. jab tak vItarAgatA pUrNa nahI.n ho jAtI,
PDF/HTML Page 817 of 1906
single page version
kevalaj~nAn (nahI.n ho jAtA), tab tak rahA karatI hai. use bhedaj~nAnakI dhArA samyagdarshaname.n amuk prakArase (hotI hai), bAdame.n Ashi.nk svarUp lInatA baDhatI jAy, vaise-vaise usakI ugratA baDhatI jAtI hai.
mumukShuH- arthAt svarUpakA aham bhAv baDhatA jAy aur rAgAdi athavA vikalpAdikI upekShA use sahajapane rahe, aisI usakI sthiti (hotI hai)?
samAdhAnaH- j~nAyak orakI pariNatikI dR^iDhatA, mai.n j~nAyak hU.N aur yah bhedaj~nAnakI ugratA baDhatI jAtI hai. svarUp lInatAkI visheShatA aur asthiratAkI alpatA hotI jAtI hai. mai.n yah chaitanya hU.N, aham bhAv yAnI mai.n yah chaitanya hU.N, chaitanyakI visheSh pariNati, chaitanya orakI (ugra hotI hai aur) vibhAv orakI pariNati alpa hotI jAtI hai. bhedaj~nAnakI dhArA (chalatI hai). use svAnubhUti bhI munidashAme.n a.ntarmuhUrta-a.ntarmuhUrtame.n baDhatI jAtI hai. aisA karate-karate jab vah shreNi lagAtA hai, tab kevalaj~nAn prApta hotA hai. tab to abuddhipUrvak ho jAtA hai.
mumukShuH- astitvakI khumarI bahut A jAtI hogI ki ab mai.n kisI bhI vastuke binA rah sakU.N aisA padArtha hU.N. aise bhAvakA vedan to use hotA hogA?
samAdhAnaH- jahA.N tattvakI dR^iShTi huyI, vahA.N kisI bhAvake binA Tik sake, svataHsiddha vastu koI padArthake binA mai.n TikanevAlA hU.N, jahA.N use dravyakI pratIt hotI hai, us pratItame.n to pUrA bal sAthame.n AtA hai. pratIt to use dR^iDh hI hai. koI padArthake Ashrayase mai.n TikU.N aisA tattva nahI.n hU.N, mai.n svaya.n TikanevAlA, svaya.n vastu hI hU.N. aisI pratIt to use pratham samyagdarshaname.n A jAtI hai. bAdame.n to use lInatA baDhatI jAtI hai, svarUpakA vedan baDhatA jAtA hai. svAnubhUti baDhatI jAtI hai aur bIchame.n savikalpa dashAme.n use A.nshik j~nAyakakI dhArA, lInatA, shAntikA vedan vah sab baDhatA jAtA hai.
apanA astitva, mai.n svaya.n TikanevAlA hU.N, yah to use pratItame.n A gayA hai. parantu svarUpame.n hI rahU.N, bAhar nahI.n jAU.N. svarUpame.n hI Ananda, svarUpame.n hI shAnti, svarUpase bAhar jAnA use mushkil lage, aisI usakI dashA baDhatI jAtI hai. alpa asthiratAke kAraN jAtA hai, parantu usakI ugratA hotI jAtI hai. bhedaj~nAnakI dhArA, dravyakI pratItikA bal baDhatA jAtA hai. lInatA visheSh baDhatI jAtI hai.
mumukShuH- nij svabhAvakI or muDatA ho us prakArakI khaTak kahanekA vahA.N Ashay hai?
samAdhAnaH- svAdhyAy, manan, chi.ntavan Adi sabakA hetu kyA hai? mujhe AtmAkA svarUp pragaT karanA hai, mujhe AtmAko pahachAnanA hai. svAdhyAyake khAtir svAdhyAy yA manan, chi.ntavan nahI.n, parantu isakA hetu kyA hai? dhyey ek chaitanya orakA hai. mujhe chaitanya svabhAv pragaT karanA hai. sirpha ek shubhabhAvake liye svAdhyAy, manan nahI.n, parantu
PDF/HTML Page 818 of 1906
single page version
isakA hetu mujhe chaitanya kaise prApta ho, aisI khaTak honI chAhiye. merA svabhAv kaise pahachAnU.N, mujhe bhedaj~nAn kaise pragaT ho? mere chaitanyadravyakA astitva, mai.n chaitanya hU.N, yah mujhe kaise grahaN ho? aisI khaTak honI chAhiye.
mumukShuH- .. vah bhAv pratyek jIvo.nko, prati samay usakI dashAme.n hotA hai?
samAdhAnaH- vah anubhUti arthAt svAnubhUtikI apekShA nahI.n hai. vah to AbAlagopAlako svaya.nkA vedan ho rahA hai arthAt vah j~nAnasvabhAv svaya.n use anubhavame.n A rahA hai. vah jAne to chaitanyadravya svaya.n apane j~nAnasvabhAvase pahachAname.n Aye us prakArase anubhavame.n A rahA hai. kyo.nki vah jAnanevAlA dravya hai. vah jAnanevAlA dravya j~nAt ho rahA hai, svaya.n dekhe to. yathArtharUpase j~nAt ho rahA hai, aise nahI.n, parantu usakA jAnanasvabhAv sabako anubhavame.n A sake aisA hai, anubhavame.n A rahA hai. jaDatA anubhavame.n nahI.n AtI. jaDatArUp AtmA nahI.n hai, parantu chaitanyarUp jAnanevAlA sabako j~nAt ho rahA hai ki yah vikalpa hai, yah par hai, yah yah hai, yah hai, aisA vichAr kare to jAnanevAlA anubhUtime.n sabako A rahA hai, parantu svaya.n lakShya dekar yathArthatayA jAnatA nahI.n hai.
svaya.n apane svabhAvame.n j~nAnarUpase anubhavame.n A rahA hai. visheSh svabhAv hai j~nAyak jAnanasvarUpa. ... sabako usakI chaitanyatA anubhavame.n A rahI hai. jAnanatattva hai vah anubhavame.n Aye aisA hai. AbAlagopAl sabako anubhavame.n A rahA hai. yathArthapane nahI.n, parantu usake svabhAvarUpase anubhavame.n A rahA hai. jaise yah jaD varNa, gandha, ras, sparsha Adi jisame.n jaDatA dikhatI hai, vaise usame.n chaitanyatA dikhatI hai.
mumukShuH- chaitanyatA itanI spaShTa hai ki use pahachAnanI ho to pahachAnI jAy itanI spaShTa hai.
samAdhAnaH- pahachAnI jAy aisI chaitanyatA spaShTarUpase hai. svaya.n pahachAnatA nahI.n hai. aisI chaitanyatA spaShTa hai.
mumukShuH- .. usake liye puruShArtha kyA karanA? pahachAnaneke liye puruShArtha kaise karanA? kyA karanA?
samAdhAnaH- bAra.nbAr vichAr karanA, us prakArakA svAdhyAy, manan karanA. a.ntarame.n jij~nAsA karanI, mahimA karanI ki AtmA kaisA apUrva hogA? mujhe kaise pragaT ho? vibhAvakI mahimA gauN karake svabhAvakI mahimA pragaT karanI. mai.n chaitanya hU.N, aisA abhyAs bAra.nbAr karanA. chaitanyasvabhAvakA AtA hai na? samatA, ramatA, UrdhvatA, j~nAyakatA, sukhabhAs, vedakatA, chaitanyatA ye sab jIvavilAsa. aise chaitanya sabako khyAlame.n A sake aisA hai. j~nAyakatA, sukhabhAsa. j~nAyakatA hai, samatA, ramatA-ramya svabhAv hai, vedakatA-vedaname.n AtA
PDF/HTML Page 819 of 1906
single page version
hU.N, chaitanyatA ye sab jIvavilAsa. vah chaitanyatA aisI hai ki sabako grahaN ho aisI hai. parantu svaya.n grahaN nahI.n karatA hai. puruShArtha kare to grahaN hotA hai. parantu anAdise parake abhyAsame.n paDA hai isaliye grahaN nahI.n hotA. svaya.nkI orakA abhyAs kare to apane samIp hI hai, dUr nahI.n hai.
mumukShuH- shuddha buddha chaitanyaghan svaya.n jyoti sukhadhAm, bIju.n kahIe keTalu.n kar vichAr to pAma. vichAr karanekA abhI bhAn nahI.n hai, bol diyA.
samAdhAnaH- shuddha buddha chaitanyaghan svaya.n jyoti sukhadhAma. shuddhatAse, buddhatAse chaitanyaghan hai. shuddha buddha chaitanyaghan svaya.n jyoti sukhadhAm-sukhakA dhAm hai. svaya.n jyoti sukhadhAm, bIju.n kahIe keTalu.n, kar vichAr to pAma. vichAr kar to prApti hogI. svaya.n vichAr nahI.n karatA hai.