PDF/HTML Page 1045 of 1906
single page version
mumukShuH- .. muktikA pAtra..
samAdhAnaH- bhaviShyame.n muktikA pAtra hotA hai. bhaviShya kitanA lenA vah apanI yogyatA par (AdhArit hai). ... puruShArtha pragaT ho. karanevAleko to aisA hI hotA hai ki mai.n puruShArtha karu.N. AdhAr nahI.n hai, svaya.nko bhAvanA hotI hai.
mumukShuH- ... j~nAyakako jaisA hai vaisA samajhakar Atma sanmukh jitanA abhyAs baDhe, utanA samIp Aye aisA kuCh?
samAdhAnaH- j~nAyakakA abhyAs kare to samIpatA hotI hai. visheSh-visheSh j~nAyakakA abhyAs kare to samIpatA hotI hai. parantu usame.n mandatA rahe to der lagatI hai, tIvratA ho to jaldI ho. lekin samIp hotA hai. j~nAyakakA abhyAs karanese samIp hotA hai. ... mai.n yah nahI.n hU.N, dravyadR^iShTi... chaitanya par dR^iShTi karanekA prayatna kare. mai.n j~nAyak hU.N, aisA prayatna bAra.nbAr kare to samIp hotA hai. parantu usame.n mandatA-mandatA rahA kare to dar lage, usame.n tIvratA ho to jaldI ho.
mumukShuH- j~nAyakakI ruchi baDhe vaise j~nAname.n sUkShmatA AtI jAtI hai?
samAdhAnaH- j~nAyakakI ruchi baDh to j~nAnakI sUkShmatA hotI hai. j~nAyakako grahaN karanekI sUkShmatA hotI hai, parantu usame.n dUsarA j~nAn jyAdA hotA hai, aisA usakA artha nahI.n hai.
mumukShuH- ... vah prakAr use barAbar sahaj hI yathArtha Aye. ruchi baDhane par ...kA prakAr bhI sahaj hI yathArtha Aye.
samAdhAnaH- kisakA prakAr? .. yathArtha Aye. j~nAyakakI ruchi yathArtha ho to usakA vivek bhI yathArtha hI hotA hai. sva-parakA vivek kare. yathArtha j~nAn, yathArtha mArga grahaN ho, sab yathArtha ho. jisakI ruchi yathArtha, usakA sab yathArtha hotA hai. svabhAvase pUrNa hai, yathArtha j~nAn.. yathArtha ruchi ho usame.n j~nAn bhI yathArtha hotA hai.
mumukShuH- nimittakA bhI vivek rahe?
samAdhAnaH- hA.N, usakA bhI vivek AtA hai. nimitta-orakA vivek, svabhAvakA grahaN Adi sab AtA hai. nishchay-vyavahArakI sa.ndhi jaisI hai vaisI Aye.
PDF/HTML Page 1046 of 1906
single page version
mumukShuH- vivekame.n bhI aisA koI prakAr hogA ki usame.n koI bAr viparItatA bhI Aye aur koI bAr yathArthatA ho, aisA hotA hai? ... sab bAbatame.n vivek yathArtha hI Aye ki koI bAr vivek...
samAdhAnaH- ruchivAleko nA?
mumukShuH- jI hA.N, ruchivAleko.
samAdhAnaH- ruchivAleko aisA niyam nahI.n hotA. samyak dhArA ho, j~nAn samyakaj~nAn ho use to yathArtha hotA hai. ruchivAleko usakI ruchime.n kuCh mandatA A jAy to alag ho jAya. ruchi yathArtha rahA kare to yathArtha AtA hai. usame.n ruchime.n pheraphAr ho to pheraphAr hotA hai.
mumukShuH- jIv abhavI hai yA bhavya hai, usakA apaneko khyAl Aye?
samAdhAnaH- khyAl Aye. apanI jij~nAsA a.ntarame.n...
mumukShuH- ...
samAdhAnaH- jise gaharAIse AtmAkI pariNati apanI or jAtI ho, svaya.nko AtmAkI hI ruchi lage to vah abhavi nahI.n hotA.
mumukShuH- ... ruchi jyAdA hotI hai isaliye aisI sha.nkA bhI nahI.n hotI na?
samAdhAnaH- nahI.n. ruchi apanI or jise AtmAkI ho, vah abhavi nahI.n hotA.
mumukShuH- puruShArtha jyAdA ho to aisA nahI.n hotA.
samAdhAnaH- jise AtmAkI or ruchi ho vah abhavi nahI.n hotA. gurudevane itanA samajhAyA ki shubhAshubh bhAv bhI usakA svabhAv nahI.n hai. vah jise a.ntarase baiThe aur AtmAkI ruchi jise lage vah abhavi nahI.n hotA.
mumukShuH- bahut bAr .. baiThA hotA hai, parantu kahate hai.n na? ananta bAr jAkar AyA, parantu ruchi nahI.n thI...
samAdhAnaH- lekin usane a.ntarase bhagavAnako nahI.n pahichAne hai.n. isaliye vApas AtA hai. bhagavAnako bAharase pahichAnA. bhagavAn samavasaraName.n baiThe hai.n, bhagavAnako aShTa prAtihArya hai.n, bhagavAn si.nhAsaname.n baiThe hai.n, bhagavAnako Chatra aur cha.Nvar (hote hai.n). bhagavAnakA sharIr shAnta hai, aisA sab dekhA. lekin a.ntarame.n bhagavAn kyA kahate hai.n, vah nahI.n pahichAnA. isaliye vApas AyA. bhagavAnakA svarUp nahI.n pahichAnA hai. unake AtmAkA kyA svarUp hai, use nahI.n pahichAnA hai, isaliye vApas AtA haiai.
mumukShuH- andarase AtmA jAgR^it huA ho aur ruchi ho to..?
samAdhAnaH- nahI.n, vah abhavi nahI.n hotA. abhavi jagatame.n bahut kam hai.n. ananta bhavi aur ek abhavi. ananta bhavi aur ek abhavi. aise abhavi ananta hai.n, phir
PDF/HTML Page 1047 of 1906
single page version
bhI bhavise abhavi kam hai.n. jaise mu.NgakA dAnA hotA hai, vah mu.Ng sIjhate hai.n, usame.n kuCh mu.Ngame.n namI nahI.n hotI, vaise abhavi kam hote hai.n. parantu jise AtmAkI ruchi lage vah abhavi nahI.n hote.
mumukShuH- astitvakA svIkAr ...?
samAdhAnaH- AtmAke astitvakA svIkAr... shubhAshubh bhAv parase jisakI ruchi uTh jAy, jise a.ntarame.n vibhAvabhAvakI ruchi nahI.n hotI. AtmA-orakI ruchi hotI hai. AtmAkI apUrvatA lage, AtmA hI sarvasva hai aisA lage to vah abhavi nahI.n hotA.
gurudevane kahA usakI apUrvatA a.ntarame.n lage aur AtmA koI alag gurudevane batAyA, vah AtmA alag hai aur us orakA puruShArtha, us orakI ruchi, koI shubhAshubh bhAvame.n jise ruchi nahI.n lagatI, vah abhavi nahI.n hotA.
mumukShuH- diname.n svAdhyAy kitane ghaNTe karanA chAhiye?
samAdhAnaH- apanI ruchi anusAr, svaya.nko samay mile us anusAra. jitanA samay mile utanA. nahI.n to a.ntarame.n svaya.nme.n vichAr karanA. kuCh samay svAdhyAyakA mile to achChI bAt hai.
mumukShuH- diname.n chAr-pA.Nch ghaNTe apane liye nikAl le to?
samAdhAnaH- to jyAdA achChI bAt hai. chAr-pA.Nch ghaNTe apane liye nikAl le, svAdhyAyake liye to achChI bAt hai. karanekA to vahI hai na jIvaname.n. sa.nsArame.n to sab chalatA rahatA hai. vichAr, vA.nchan saba. dev-guru-shAstrakI mahimA, a.ntar AtmAkI mahimA, ruchi...
mumukShuH- jIv kahI.n bhI baiThA ho, lekin apane AtmAkI or ... moD denA.
samAdhAnaH- hA.N. AtmA-orakI ruchi ho to vah abhavi nahI.n hotA.
mumukShuH- ..
samAdhAnaH- ruchi aur josh ho to vah svaya.n kar sakatA hai.
mumukShuH- yahI.nkA jhukAv aur yahI.nkA..
samAdhAnaH- bhAvanA rahe ki dev-guru-shAstrakA sAnnidhya mile, aisI bhAvanA rahe. parantu na mile to kShetrase dUr ho to vah a.ntarame.n apanA puruShArtha karaneme.n koI rok nahI.n sakatA, koI bAhya kShetra. bAhya sa.nyog achChe ho, satsa.ng Adi ho to jyAdA achChA hai. lekin vah nahI.n ho to svaya.n apanA kar sakatA hai. puruShArtha, apanA puruShArtha tIvra chAhiye.
mumukShuH- guN, paryAy svata.ntra hai, aisA bolate hai.n. guNo.nkA samUh dravya hai. to vah kaise svata.ntra hai.n?
PDF/HTML Page 1048 of 1906
single page version
samAdhAnaH- dravya, guN, paryAy svata.ntra hai.n. lekin do dravya svata.ntra hai, dono.n dravya svata.ntra hai vaise guN aur paryAy vaise svata.ntra nahI.n hai. svata.ntra to lakShaN, prayojan, sa.nkhyA Adise svata.ntra hai. guN ek-ek sabakA.. j~nAn, darshan, chAritra, Ananda aise guN svata.ntra hai.n. jo guN pariNamate hai.n usakI paryAy svata.ntra hai. vah sab svata.ntra hai. to bhI guN aur paryAyako dravyakA Ashray hai. dravyake Ashrayase hai. svata.ntra, apane svabhAvase svata.ntra hai. to bhI guNakA samUh to dravya hai. aisA kahaneme.n AtA hai. dono.n apekShAe.N bhinna- bhinna hai.n. apekShAse bAt hai.
mumukShuH- usako dhyAname.n rakhanA paDegA.
samAdhAnaH- hA.N, dhyAname.n rakhanA. svata.ntra (kahanese) aise svata.ntra nahI.n hai ki guN dravya ho jAy, aisA svata.ntra nahI.n hai. aisA svata.ntra hove to jitane guN hai.n, utane dravya ho jAya. aise svata.ntra nahI.n hai.n. guN dravyame.n rahate hai.n. paryAy dravyake Ashrayase hotI hai. apekShA lakShyame.n rakhanI chAhiye.
mumukShuH- dravyakI paryAy nahI.n hotI, aisA samajhame.n to honA chAhiye. guNakI paryAy hotI hai, dravyakI nahI.n hotI.
samAdhAnaH- nahI.n, aisA nahI.n hai. dravyakI bhI paryAy hotI hai, guNakI paryAy hotI hai. guNaparyAy, arthaparyAy, vya.njanaparyAy aisA kahaneme.n AtA hai. akhaNDarUpase dravyaparyAy kahaneme.n AtA hai. ek-ek guNakI bhinna-bhinna paryAy arthaparyAy kahaneme.n AtI hai. guNakI paryAya.
mumukShuH- sunate bhI hai, karate bhI hai, lekin phir bhI a.ntarame.n lakShya nahI.n hotA hai. aisI kachAs hai.
samAdhAnaH- lakShya karaneme.n apanA puruShArtha karanA chAhiye. puruShArthase hotA hai. bhAvanA aisI hove ki a.ntar lakShya ho. a.ntar dR^iShTise sab pragaT hotA hai. AtmA mai.n kaun hU.N? e merA kyA svabhAv hai? ye sab bhinna hai.n. sharIr apanA nahI.n hai, sharIr paradravya hai. vibhAv bhI apanA svabhAv nahI.n hai. aise chaitanyadravya j~nAyak svabhAv ananta guNase bharapUr aisA dravya mai.n hU.N, us par dR^iShTi karanI chAhiye. usakA prayatna karanA chAhiye. a.ntarmukh dR^iShTi karanese pragaT hotA hai. bAhar bahiradR^iShTise nahI.n hotA, vah to a.ntaradR^iShTise hotA hai. to a.ntaradR^iShTi karanese jo dravyame.n hai, guN Ananda sab pragaT hotA hai.
mumukShuH- vah anubhavame.n AyegA.
samAdhAnaH- vah anubhavame.n AyegA. a.ntarame.n jAnese anubhavame.n AtA hai.
mumukShuH- bAharakI bAt karanese, bAharake vichAr karanese to hotA nahI.n.
samAdhAnaH- nahI.n hotA hai.
PDF/HTML Page 1049 of 1906
single page version
mumukShuH- sa.nskAr kuCh aise hai.n ki bAharakA ekadam nahI.n ChUTatA hai. anAdi kAlakA sa.nskAr hai.
samAdhAnaH- anAdi kAlakA sa.nskAr hai. us pravAhame.n chalA jAtA hai.
mumukShuH- .. banA detA hai to phir udharame.n...
samAdhAnaH- to bhI bAra.nbAr-bAra.nbAr vichAr, tattva chintavan aisA karanA chAhiye. bAra.nbAr, merI a.ntarame.n dR^iShTi kaise Ave? kaise Ave? aisI bhAvanA, lagan rakhanI chAhiye aur bAra.nbAr-bAra.nbAr puruShArtha karanA chAhiye. nahI.n hotA hai to bAr-bAr puruShArtha karanA chAhiye.
mumukShuH- kis bAtakA puruShArtha kare.n, mAtA?
samAdhAnaH- mai.n chaitanya j~nAyak hU.N, mai.n chaitanyadravya hU.N. ye sab mai.n nahI.n hU.N. aise a.ntarakI dR^iShTi karanA chAhiye. chaitanyadravya hU.N, vah vichArase ThIk, parantu usakA svabhAv grahaN karake use grahaN karanA chAhiye. bAra.nbAr prayatna karanA chAhiye. sthUl upayog bAhar jAtA hai to upayogako sUkShma karake, mai.n chaitanya hU.N, aise grahaN karanA chAhiye. chaitanya jo jAnanevAlA j~nAyak hai vah mai.n hU.N. aisA bAra.nbAr puruShArtha karanA chAhiye.
mumukShuH- ek to j~nAnakA puruShArtha aur ruchikA puruShArtha. j~nAnakA puruShArtha svakI or upayog lagAnA. usame.n mukhyatA kisakI hai?
samAdhAnaH- sva-or j~nAyakako grahaN karanA. ruchi j~nAyakakI.. j~nAyak.. j~nAyak mai.n hU.N, vah j~nAnakA puruShArtha huA. j~nAyakako grahaN karanA. usame.n ruchi binA grahaN hotA nahI.n. svabhAvako pahichAne binA bhI grahaN hotA nahI.n. isaliye usame.n j~nAn sAthame.n.n A gayA. ye j~nAnalakShaN so mai.n hU.N. ye vibhAvalakShaN mai.n nahI.n hU.N. ye j~nAyakakA lakShaN jo hai vah mai.n hU.N. aisI sUkShma praj~nAChainI taiyAr karanI vah j~nAn hai. j~nAyakakI or j~nAn muDatA hai, ruchi muDatI hai, usakI pariNati us or moDanI.
mumukShuH- usame.n mukhya-gauN kuCh nahI.n hai? ruchikA puruShArtha yA j~nAnakA puruShArtha.
samAdhAnaH- jisakI ruchi tIvra ho use j~nAn sAthame.n A jAtA hai, usake sAth usakI ekAgratA bhI A jAtI hai. usakI ruchi joradAr ho to sAthame.n A jAtA hai. ruchi manda-manda kAm karatI ho to upayog bAhar chalatA rahatA hai.
mumukShuH- upayog bhI vikalpa hI hai?
samAdhAnaH- upayogake sAth vikalpa rahatA hai. upayog vah vikalpa hai aisA nahI.n, upayogake sAth-sAth vikalpa Ate hai.n, isaliye vah vikalpAtmak upayog kahaneme.n AtA hai. upayog to nirvikalpa bhI hotA hai. vikalpa ChUTakar jo upayog svabhAv jAy, j~nAyak svabhAvako grahaN karake usame.n lInatA kare, bhedaj~nAn kare aur upayog svame.n sthir ho
PDF/HTML Page 1050 of 1906
single page version
jAy to nirvikalpa upayog ho jAya. svAnubhUti ho jAy, vikalpa ChUT jAy to. lekin vikalpa TUTanese svabhAvako grahaN karake ekadam joradAr j~nAyakakI j~nAtAdhArA ugra ho to vikalpa ChUT jAya.
mumukShuH- jaisA-jaisA nimitta milatA hai, vaisA-vaisA upayog andar ... us prakArakA pariNaman ho to..
samAdhAnaH- jaisA-jaisA nimitta mile aisA nahI.n, svaya.n svabhAvako grahaN kare to svabhAvakI or DhalatA hai. nimitta mile bAharase... bAharase nimitta mile... yathArtha koI satsa.ng mile, guru mile to apanA svabhAv grahaN kare. prayatna svaya.nko karanA paDatA hai.
mumukShuH- kArya ham kare, nimittakA Arop AtA hai.
samAdhAnaH- kArya ho. gurudevane upakAr kiyA, gurudevane sab samajhAyA. bahut jIvo.nko gurudevane taiyAr kiye, aisA kahaneme.n Aye. gurudevakA hI upakAr hai. sabakI ruchi bAhar kriyAko mAnate the. gurudevane AtmAkI or dR^iShTi karavAyI. sab gurudevane kiyA hai. parantu ruchi apanI.
mumukShuH- puruShArtha to apane karanA hai.
samAdhAnaH- puruShArtha apaneko karanA paDatA hai.
mumukShuH- gurudevane to pa.ncham kAlako chaturtha kAl banA diyA.
samAdhAnaH- hA.N, chaturtha kAl banA diyA.
mumukShuH- abhI to apaneko karanekA hai. lAyA, khAnA rakhA, hamako mu.Nhame.n bhI diyA, lekin khAnekA to hamako karanA hai.
samAdhAnaH- hA.N, khAnekA prayatna to karanA paDatA hai. taiyAr karake sab de diyA. spaShTa kar-karake batA diyA. kahI.n kamI, bhUl na rahe aisA spaShTa karake sUkShma (rUpase samajhAyA hai). dravya-guN-paryAy, sabako spaShTa karake batA diyA hai. sab jIv kahA.N kriyAme.n paDe the. sabako ... yathArtha j~nAn karake, yathArtha svarUp batA diyA. AtmAkA svarUp batA diyA.
mumukShuH- gurudevakA to virah ho gayA, abhI ApakA hI.. Apako dekhakar vah virah bhUl jAte hai.n. abhI to ApakA hI sahArA hai.
samAdhAnaH- gurudevane to bahut diyA sabako. apUrva mArga. gurudevake sab dAs hai.n.
mumukShuH- gurudevake dAs hai.n, lekin... abhI to janmadAtA to Ap hai.n. bachchA rokarake AtA hai to mA.Nke pAs ekadam chIpak jAtA hai. usako DA.NTate bhI hai to bhI mAtAke pAs jAtA hai. usI tarahase bhavase trasta hokar, duHkhI hokarake ...AtA hai. ek idharame.n shAnti milatI hai. bas, aur to koI... aisA hai nahI.n. mahArAj sAhabakA
PDF/HTML Page 1051 of 1906
single page version
sAdhanA sthAn hai, ek-ek kaN-kaName.nse hotA hai.
samAdhAnaH- sAdhanAkI sphuraNA hotI hai.
mumukShuH- koI samedashIkharase...
samAdhAnaH- gurudevane sAdhanA kI.
mumukShuH- sAdhanA kI aur Ap logane utanA usakA lAbh liyA ki abhI bhI baDhatA hai, abhI bhI baDhatA hai.
samAdhAnaH- sahaj puruShArtha uThe, aur usame.n puruShArthase karanA paDatA hai. sAdharmIkA sa.ng Adi sab gurudevakA pratAp hai. sAdharmI sab yahA.N base hai.n. bhagavAn AtmA hai. bhagavAn hai, dekh! terA bhagavAn!