PDF/HTML Page 1067 of 1906
single page version
samAdhAnaH- .. bhale vachano.nse, parantu puruShArtha to svaya.nko karanA paDatA hai. gurudevane jo batAyA ki terA astitva aisA hai. us astitvako grahaN karaneke liye puruShArtha svaya.nko karanA paDatA hai. vah kShaNik astitva jo hai, utanA kShaNik astitva nahI.n hai. merA trikAl astitva hai. use grahaN to svaya.n karatA hai. jAnatA hai bhale j~nAniyo.nke vachanase jAnatA hai, usakI mahimA use AtI hai ki merA astitva bhinna hI hai, mere chaitanyakI adabhutatA koI alag hai, merI anupamatA kuCh alag hai. vah sab j~nAniyo.nke vachanase jAnatA hai, usakA nirNay karatA hai, parantu phir grahaN karaneme.n svaya.n puruShArtha karatA hai. apane puruShArthase hotA hai.
anubhav kar sakatA hai, vah svaya.n jo j~nAyakatAko grahaN karake a.ntarame.n jAtA hai, vah paryAy grahaN karatI hai. aur usame.n svaya.n lInatA kare isaliye usakI anubhUti hotI hai. use grahaN kare aur usame.n lInatA kare to anubhUti hotI hai. grahaN karatA hai. grahaN karake usame.n lInatA kare. usame.n lInatA, aisI dR^iDh lInatA kare aur usakI ugratA kare to use svAnubhUti hotI hai.
bhale j~nAnIke vachan ho.n, usame.n nimitta hote hai.n j~nAnIke vachana. anAdi kAlase svaya.nne jAnA nahI.n hai. j~nAnIke vachan to usame.n nimitta hote hai.n. anAdi kAlase svaya.nne jAnA nahI.n hai, usame.n pahale to use dev yA guruke vachan sunane mile to svaya.nkI a.ntarame.n taiyArI hotI hai. chaitanyake koI apUrva sa.nskAr, aisI deshanA labdi pragaT hotI hai. lekin j~nAniyo.nke vachan bhale hI hai.n, lekin a.ntarase taiyArI svaya.nko karanI paDatI hai. puruShArtha svaya.nko karanA hai. j~nAniyo.n jo kahate hai.n, use svaya.n nakkI karatA hai. gurudev jo kahate hai.n, yah vastukA svarUp koI apUrva mArga hai. chaitanya koI apUrva hai, adbhut hai. ve jo kahate hai.n usakA svaya.n andarase vishvAs karatA hai. svaya.n a.ntarase nakkI karatA hai ki yah barAbar hai. ye jo mArga gurudev kahate hai.n, vaisA hI mArga hotA hai aur aisA hI hotA hai. is prakAr svaya.n apane j~nAnase pahale nakkI karatA hai. vah svaya.n nishchay karake a.ntarame.n jAtA hai.
mumukShuH- nakkI karatA hai arthAt pratIti A jAtI hai yA nirNay karanA paDatA
PDF/HTML Page 1068 of 1906
single page version
hai.
samAdhAnaH- aisI pratIti, vah svaya.n nirNay karatA hai, apane puruShArthase nirNay karatA hai. pahale aisA nirNay hotA hai, bAdame.n a.ntarame.n jAtA hai. pahale nirNay kare ki yah aise hI hai. shAstrame.n bhI aisA AtA hai, svaya.n apaneAp nakkI karatA hai ki vastu aise hI hai. aise nirNay karake phir matij~nAn, shrutaj~nAn Adi sab chaitanyakI or muDatA hai. phir usake vikalpa TUTate hai.n. j~nAnIpuruShake vachanase svaya.n nakkI karatA hai. vishvAs svaya.nko karanA hai. vachan j~nAniyo.nke, lekin vishvAs kaun karatA hai? vishvAs to svaya.n karatA hai. vishvAs svaya.nko karanA hai. apane buddhibalase svaya.n nakkI karatA hai. us prakArakI svaya.n ruchi karatA hai, vishvAs svaya.n karatA hai, nakkI karatA hai. pahale buddhise aise nakkI karatA hai.
shAstrame.n AtA hai na? vah vastra oDhakar so gayA. use kahate hai.n, ye terA vastra nahI.n hai. lekin vah svaya.n lakShaNase nakkI karatA hai ki vAstavame.n yah (merA) nahI.n hai. isaliye ChoD detA hai. guru to bAra.nbAr kahe ki yah terA nahI.n hai, ye tU nahI.n hai. tU bhinna hai. ye vikalpa tU nahI.n hai, sharIr tU nahI.n hai, kShaNik paryAyamAtra tU nahI.n hai. aisA bAra.nbAr kahe. lekin nakkI svaya.n karatA hai. vAstavame.n guru jo yah kahate hai.n vah barAbar hai. guruke vachan to bIchame.n hote hI hai.n, parantu taiyArI svaya.nko karanI paDatI hai.
mumukShuH- j~nAyak kahane par ananta guN to A gaye.
samAdhAnaH- ananta guN usame.n sAthame.n A jAte hai.n. j~nAyak koI aisI j~nAyakatA hai ki ananta guNo.nse bharI j~nAyakatA hai. apanA astitva ananta guNo.nse bharI j~nAyakatA hai. j~nAyakatAme.n astitva, vastutva Adi sab ananta-ananta shaktiyA.N usame.n A jAtI hai. j~nAyakatA Anandase bharI hai. j~nAyakatA shAntise (bharI hai). kitane hI guN vachaname.n nahI.n Ate, aisI ananta shaktiyo.nse bharI j~nAyakatA hai.
... lakShyame.n bhale na Ave, lekin usakI mahimA Ave. vichArase nakkI kar sakatA hai. j~nAnI par vishvAs rakhanA barAbar hai, j~nAnIne hI sab kar diyA. bhale svaya.n kahe ki prabhu! Apane kiyA aur ApakA upakAr hai. Apane hI sab kiyA, ham kuCh nahI.n jAnate the. Apane hI mArga darshAyA. lekin aisA kahakar ve kar dete hai.n, aisA nahI.n, karanA svaya.nko paDatA hai.
ananta shaktiyA.N bhale gurudev batAve ki terA AtmA koI agAdh mahimAse bharA hai. lekin usakI pratIt svaya.nko karanI paDatI hai. svaya.n pratIt karatA hai ki barAbar hai. ananta guN kahI.n dikhAI nahI.n dete, parantu vah svaya.n nakkI karatA hai, vishvAs karatA hai.
PDF/HTML Page 1069 of 1906
single page version
mumukShuH- kArya ubhayase huA aisA kahaneme.n Aye. j~nAnIpuruShake vachanase aur jIvake puruShArthase.
mumukShuH- kArya to svaya.nne hI kiyA na. j~nAnIne thoDe hI kiyA hai. upAdAnaH- nimitta kahaneme.n Aye. gurudevane kar diyA aisA kahaneme.n Aye. karanA paDatA hai svaya.nko. ananta kAlame.n svaya.n rakhaDA hai. guruko pahichAnA nahI.n hai, bhagavAnako pahichAnA nahI.n hai, svaya.n rakhaDA hai. mile to bhI pahichAnA nahI.n hai, apane doShake kAraNa. is pa.nchamakAlame.n guru mile aur vANI svaya.n grahaN kare, apUrvatA lage to apUrvatA jAgR^it hotI hai. unakI vANIme.n to prabal nimitta (thA), unakI vANIkA nimitta to prabal hI hai, sabake liye prabal hai. lekin taiyArI svaya.nko karanI paDatI hai.
unakA upakAr amAp hai, lekin puruShArtha svaya.nko karanA paDatA hai. gurudev hI aisA kahate the ki tU kar to hogA.
mumukShuH- shashIbhAIne bahut achChI..
samAdhAnaH- svAdhInatAse hotA hai.
mumukShuH- sabako gurudevane..
samAdhAnaH- sabako gurudevane dR^iShTi dI. terA dravya svata.ntra hai, pratyek dravya svata.ntra hai. tU terA puruShArtha kara. lekin karanevAlA gurukA upakAr mAne binA rahe nahI.n. karanevAleko upakArabuddhi Aye binA rahe nahI.n.
mumukShuH- kare svaya.n, phir bhI.
samAdhAnaH- phir bhI kahe, gurudev! Apane kiyA. AchAyA bhI aisA kahe.n. AchAyA bhI shAstro.nme.n aisA hI kahate hai.n.
mumukShuH- paramaguruke anugrahase.
samAdhAnaH- hA.N, hamAre guruke anugrahase vaibhav pragaT huA. kundakundAdi AchArya na hue hote to ham jaise pAmarakA kyA huA hotA? aisA gurudev kahate hai.n. aise guru aise pa.nchamakAlame.n padhAre to sabako upakAr huA, nahI.n to kyA hotA? gurudev padhAre to sabako mArga spaShTa karake batAyA.
mumukShuH- j~nAn mokShakA kAraN nahI.n hai, punaH samyagdarshan-j~nAn-chAritrANI mokShamArgaH. to mithyAdarshan-j~nAn-chAritrANI ba.ndhamArgaH, aisA?
samAdhAnaH- mithyAdarshan, j~nAn, chAritrako ba.ndhakA mArga kahate hI hai.n. lekin mukhya usame.n mithyAdarshan hai na. mithyAdarshanake kAraN j~nAname.n mithyApan kahaneme.n AtA hai. darshan mithyA yAnI j~nAn mithyA aur chAritra mithyA hai. usakI dR^iShTi UlaTI hai, isaliye AcharaN bhI mithyA aur j~nAn bhI mithyA. darshanake kAraN dono.nme.n usame.n mithyApanA lAgU paDatA
PDF/HTML Page 1070 of 1906
single page version
hai.
mumukShuH- darshanake kAraN dono.nme.n mithyApanA lAgU paDatA hai. parantu svata.ntra dono.nkA dekhA jAy to? j~nAn aur chAritra svata.ntra guNakI apekShAse le.n to...?
samAdhAnaH- lekin use viparItatA ho gayI hai na. jAnaneme.n viparItatA A gayI hai. doSh hai, j~nAname.n doSh hai. darshanake kAraN doSh, parantu doSh usame.n hai, chAritrame.n bhI doSh hai. usakA kAraN, usakA mukhya kAraN mithyAdarshan hai. lekin usame.n svaya.nme.n bhI doSh hai.
mumukShuH- hA.N, kyo.nki amuk bAr aisA AtA hai ki j~nAn bandha-mokShakA kAraN nahI.n hai. aur phir in dono.nkA..
samAdhAnaH- j~nAn yAnI jAnanA vah bandhakA kAraN nahI.n hai. lekin mithyA-viparIt jAne vah to nukasAn hai na. vah to doSh hai. jAne, bAhar upayog jAya. jAne usame.n vikalpa Aye, rAg hai vah doShakA kAraN hai. parantu usame.n mithyA-jUTh jAne vah to doSh hI hai, viparIt jAnatA hai vah to.
mumukShuH- to phir shreNime.n mAtAjI! ekatva, .. aise jo bhed shreNime.n paDate hai.n, us vakta upayogAtmak j~nAn bhI parako jAn rahA hai, phir bhI vah j~nAn Age baDhakar mokShako prApta karatA hai. to us vakta use us j~nAname.n...?
samAdhAnaH- vah abuddhipUrvak hai na, use buddhipUrvak nahI.n hai. abuddhipUrvak rAg hai. kShayopashamaj~nAn hai na. dravya-guN-paryAyame.n vikalpa jo phiratA hai, usame.n j~nAn phiratA hai usake sAth abuddhipUrvak vikalpa bhI hai. utanA abuddhipUrvakakA rAg bhI hai. isaliye vahA.N kevalaj~nAn hotA nahI.n.
mumukShuH- utanA doSh hai.
samAdhAnaH- vah doSh hai. j~nAn phire... vahA.N sAthame.n abuddhipUrvakakA vikalpa hai. j~nAn adhUrA hai. ek j~neyase dUsare j~neyame.n phiratA hai, vah j~nAname.n khaNDa-khaNDa hotA hai. utanA vikalpake kAraN hai. sAthame.n vikalpa AtA hai. kShayopasham-adhUrA j~nAn ho usame.n sAthame.n vikalpa AtA hai. samyagj~nAnIko j~nAname.n doSh nahI.n hai, parantu sAthame.n vikalpa AtA hai vah use doSh hotA hai. samyagj~nAnIkA j~nAn samyak hai. usakA j~nAn samyak hai, parantu sAthame.n vikalpa hai vah doSh hai. mithyAdR^iShTiko to darshanake kAraN j~nAn mithyA hai. isaliye use j~nAname.n bhI viparItatA A jAtI hai. jAnanA vah doSh nahI.n hai. lekin use viparIt jAnatA hai vah doSh hai.
mumukShuH- aj~nAn dashAme.n utanA aparAdh hai.
samAdhAnaH- shraddhAke kAraN jAnaneme.n viparItatA hai. chAritra bhI mithyA hai.
PDF/HTML Page 1071 of 1906
single page version
mumukShuH- j~nAn honeke bAd vikalpa hai, usakA aparAdh hai.
samAdhAnaH- hA.N, vikalpakA. khaNDa-khaNDa j~nAn hai, j~nAn khaNDa-khaNDa ho usake sAth vikalpa hai. kShayopasham j~nAnIko vikalpa sAthame.n hotA hai.
mumukShuH- parako jAnanA..
samAdhAnaH- parako jAnanA ChoDanA aise nahI.n, lekin svasanmukh dR^iShTi kara. tU svaya.nko jAna. svaparaprakAshak sahaj j~nAt ho jAy vah (alag bAt hai). lekin tU tere AtmAko jAn, aisA kahanA hai. jAnanA ChoDanA aise nahI.n, usakI viparItatA ChoDa. yathArtha jAna. viparIt jAnanA ChoDa. yathArtha AtmAkA svarUp jAn isaliye sab yathArtha hI AyegA. AtmA to svaparaprakAshak usakA svarUp hai. tU sva-or upayog kar, aisA kahanA hai.
... bandhakI avasthA, vibhAv avasthA, j~nAyak jAne to bhI j~nAyak to j~nAyak hI hai. pramatta-apramattakI avasthAme.n j~nAyak to j~nAyak hI hai. j~nAyak par dR^iShTi karanI. dR^iShTikI pradhAnatAse kahate hai.n. kisI bhI avasthAme.n j~nAyak to j~nAyak hI hai. pramatta- apramatta vibhAvakI avasthA, sAdhakakI avasdhA, sAdhakakI adhUrI avasthAme.n j~nAyak to j~nAyak hI hai. j~nAyak sva-paraprakAshaka. j~nAyak parako jAne to bhI j~nAyakako kahI.n ashuddhatA nahI.n AtI, j~nAyak to j~nAyak hai. jAne isaliye ashuddhatA nahI.n AtI. j~nAyak to j~nAyak pratyek avasthAme.n rahatA hai. vastu sthiti j~nAyakakI.. pragaT huA to bhI j~nAyak j~nAyak hai. sAdhak avasthAme.n bhI j~nAyak to j~nAyak hI hai. j~nAyak par dR^iShTi karanI, aisA.
.. avasthA par hamArI dR^iShTi nahI.n hai, parantu dR^iShTi hamArI j~nAyak par hai. j~nAyak vah to j~nAyak hI hai. j~nAyak to shuddha, shuddha j~nAyak vah j~nAyak hai. koI bhI avasthAme.n j~nAyak to j~nAyak hI hai. pramatta-apramatta avasthAme.n bhI j~nAyak to j~nAyak hI hai. ... jitanA nahI.n hai. j~nAyak to pUrNa avasthA ho to bhI j~nAyak to j~nAyak hI hai. us j~nAyak par dR^iShTi karane jaisI hai. j~nAtAdhArAkI avasthAme.n j~nAyak j~nAyak hI hai. anAdiananta j~nAyak j~nAyak hI hai.
mumukShuH- pravachanasArame.n aisA kahA ki ... rAgarUp hai aur ashubh pariNAmake samay ashubharUp hai, us vakta AtmA tanmay hai.
samAdhAnaH- vah apekShA alag hai. yahA.N to dravya par dR^iShTi karanI, dravyakI pradhAnatAse bAt hai. dravyadR^iShTikI pradhAnatAse bAt hai. dravya anAdiananta shuddha hI hai. us dravya par dR^iShTi karanI. chAhe kisI bhI avasthAme.n j~nAyak j~nAyak hI hai. j~nAyakame.n,.. paryAyake kAraN j~nAyakame.n ashuddhatA nahI.n AtI, aisA kahate hai.n. aur yahA.N kahate hai.n ki jo paryAy hotI hai, vah paryAy kahI.n Upar-Upar alag nahI.n hai, dravya us rUp pariNamatA hai, aisA kahanekA Ashay hai. pravachanasArame.n. ashuddhatAkI avasthAme.n terA dravya usame.n pariNamatA hai,
PDF/HTML Page 1072 of 1906
single page version
aisA kahate hai.n. vah jaD nahI.n hai. vahA.N dUsarI apekShAse bAt hai. yahA.N dUsarI apekShAse bAt hai.
anAdiananta shAshvat dravya jaisA hai vaisA hai. aise dravyako pahichAna. phir sAdhak avasthAme.n vah j~nAyak to j~nAyak hI hai. pragaT huA vah j~nAyaka. j~nAyakakI pariNati pragaT huyI, j~nAyak j~nAyak hI hai. adhUrI avasthA jitanA j~nAyak nahI.n hai. isaliye dR^iShTi j~nAyak par karanI. lekin vahA.N aisA kahate hai.n ki jo paryAy... paryAyakA j~nAn kara. lekin vah ashuddhatA terA svabhAv nahI.n hai. parantu vah paryAy terI avasthA hai. paryAy jaDakI nahI.n hai, vahA.N aisA kahanekA Ashay hai.
mumukShuH- dravya tanmay nahI.n hai.
samAdhAnaH- tanmay kahe.n, vyavahArase tanmay kahalAtA hai. vAstavik dravyakA svabhAv usame.n palaTakar kahI.n dravya us rUp nahI.n ho jAtA. to-to shuddha hove hI nahI.n. vastu svabhAvase dravya shuddha hai, parantu paryAyame.n use ashuddhatA kahaneme.n Aye. vyavahArase ashuddhatA kahaneme.n Aye. bilakUl nahI.n huA ho to jaDame.n hI hotA hai aisA nahI.n hai. to svaya.nko puruShArtha karake TAlanA nahI.n rahatA. tanmay hotA hai, vah vyavahArase tanmay kahaneme.n AtA hai. pravachanasArame.n us apekShAse bAt hai.
aisA tanmay nahI.n hai ki usame.nse bilakUl bhinna hI na paDe. jaise barpha aur shItalatA, usakA svabhAv hI (tanmay hai). vaise usakA j~nAnasvabhAv alag nahI.n paDatA aisA tanmay hai. us prakArase vibhAv tanmay nahI.n hai. parantu vah tanmay hai, vyavahArase tanmay kahaneme.n Aye. kyo.nki us rUp vah pariNamA hai, vartamAname.n us rUp pariNamA hai isaliye. isaliye use vyavahArase tanmay kahaneme.n AtA hai. pravachanasArame.n vah kahate haiai.n. dono.n apekShAe.N bhinna- bhinna hai.n. vahA.N paryAy tereme.n hotI hai, aisA kahate hai.n. yahA.N kahate hai.n, us paryAyake svarUp par dR^iShTi nahI.n karake, tU j~nAyak hai, us par dR^iShTi kara. paryAyake pheraphAr ho, us par dR^iShTi nahI.n karake, tU j~nAyak so j~nAyak hai, aisI shuddhatAse bharA shuddha j~nAyak hai. vahA.N aisA kahate hai.n. paryAyakI ashuddhatA tereme.n AtI nahI.n.
isaliye tU dravyadR^iShTi pragaT kar, bhedaj~nAn pragaT kar, to hI muktikA mArga prAra.nbh hotA hai. isaliye aisA nahI.n kahanA hai ki vah paryAy jaDame.n hotI hai. paryAy jaDame.n hotI hai aise nahI.n, terI paryAy, terI chaitanyakI paryAyame.n tere puruShArthakI mandatAse hotA hai. usakA j~nAn kara. lekin dR^iShTi to j~nAyakakI shuddhatA kaisI hai, yah batAte hai.n vahA.N. aisI pariNati ho to hI svAnubhUti ho, to hI muktikA mArga prAra.nbh ho. lekin paryAy jaDame.n hotI ho to puruShArtha karanA kahA.N rahatA hai? paryAyame.n vah ashuddhatA hai aur use TAlakar shuddha paryAy pragaT hotI hai. vah palaTakar shuddha paryAy pragaT hotI hai. shuddhatA
PDF/HTML Page 1073 of 1906
single page version
tere dravyame.n bharI hai, usame.nse shuddhaparyAy pragaT hotI hai.
.. pramatta-apramatta dashAme.n j~nAyak so j~nAyak hai. ChaThave.n-sAtave.n guNasthAname.n jhulate hai.n. a.ntarame.n svAnubhUti Anandame.n lIn hote hai.n, bAhar Ate hai.n. us dashAme.n jhulate-jhulate kahate hai.n, j~nAyak to j~nAyak hai. dono.n avasthAme.n j~nAyak vah j~nAyak hI hai.
mumukShuH- j~nAyak bhinna rah gayA? samAdhAnaH- avasthA bhinna, avasthAkA svarUp alag aur j~nAyak dravyakA svarUp alag hai, aisA batAte hai.n. paryAy-or lakShya.... paryAy apaneme.n hotI hai. parantu dravyadR^iShTise paryAy apanI nahI.n hai, aisA dravyadR^iShTise kahate hai.n. apanI nahI.n hai isakA matalab jaDame.n hotI hai, aisA nahI.n hai. vah anAdiananta shAshvat dravya hai. paryAy to kShaNik hai. aisA kahate hai.n. hotI to hai chaitanyakI paryAy, jaDakI nahI.n hotI.