PDF/HTML Page 1523 of 1906
single page version
mumukShuH- ... j~neyarUp paradravya, aise jo upAdhirUp vibhAvabhAv..
samAdhAnaH- usako? muumukShuH- usame.n kyA lenA? isakA vAchya kyA hai?
samAdhAnaH- AtmAkA svabhAv shuddha hai. vah shuddhatA-se bharA hai. shuddhatA-se bharapUr hai. vibhAvabhAv to j~ney hai, vah j~nAyak hai. vah vibhAvabhAv hai. vibhAvabhAv upAdhirUp hai. upAdhi bhAv-se AtmA bhinna hai. usakA bhedaj~nAn karake aur svabhAv mai.n shuddhAtmA hU.N, aisI dR^iShTi karake shuddha paryAy pragaT karanA vah AtmAkA svabhAv hai. shuddha dR^iShTi kar, shuddha paryAy pragaT kara. aur vah to vibhAvabhAv hai, vibhAvase bhedaj~nAn karanA.
j~neyase ekatvabuddhi toDakar usakA bhedaj~nAn karanA. bhedaj~nAn karake, apane svarUpame.n dR^iShTi karake shuddha paryAy pragaT karanA. ekatvabuddhi j~neyake sAth hai use toD denA. ekatvabuddhi ho rahI hai. ekatvabuddhi vibhAvabhAvake sAth hai. ekatvabuddhi ho rahI hai, ekatvabuddhiko toDanA. vah j~ney hai, mai.n j~nAyak hU.N. j~nAyak taraph dR^iShTi karake usakA bhedaj~nAn karanA. to shuddhAtmAme.n dR^iShTi karane-se, pariNati pragaT karane-se shuddha paryAy pragaT hotI hai.
mumukShuH- j~neyake sAth ekatva ho gayA hai.
samAdhAnaH- ekatvabuddhi ho gayI hai. ek to hotA nahI.n, ekatvabuddhi ho rahI hai. j~ney mai.n hU.N aur mai.n vah hU.N, ekatvabuddhi toDanA. svabhAvako grahaN karanA. mai.n chaitanya hU.N, ye vibhAvabhAv mai.n nahI.n hU.N. mai.n anAdiananta shAshvat svarUp j~nAyak hU.N. j~nAyak jo jAnanevAlA hai vah mai.n hU.N. j~nAyak hai, j~nAyakame.n ananta guN-ananta shakti, ananta-ananta shaktio.n-se bharapUr mai.n AtmA hU.N aur yah vibhAv mai.n nahI.n hU.N. aisA bhedaj~nAn karake dR^iShTikI dishA palaT denA.
jo siddha hue ve bhedavij~nAn-se hue hai.n. jo siddha nahI.n hue hai.n ve bhedaj~nAnake abhAv- se. jo bandhe hai.n, ve bhedavij~nAnake abhAv-se bandhe hai.n. bhedavij~nAn parase, vibhAvase bhedaj~nAn aur svabhAvakA grahaN karanA. svabhAvako grahaN aur vibhAv-se bhed karanA. bhedaj~nAn kaise bhAnA? ki avichChinna dhArA-se bhAnA. usame.n Ched na paDe. avichChinna dhArA-se bhedavij~nAnako bhAnA vah muktikA upAy hai, vah muktikA mArga hai.
PDF/HTML Page 1524 of 1906
single page version
chaitanya akhaNDa shAshvat hai, usame.n ashuddhatA nahI.n huyI hai. shuddhAtmAko grahaN karanA aur vibhAvase vibhakta karanA. vah muktikA mArga hai. isako mai.n jAnatA hU.N, nahI.n jAnatA hU.N, vah to bIchame.n jAnanekI bAt huyI, pahale vibhAvase bhedaj~nAn karanekI vidhi hai. muktike mArgame.n bhedaj~nAn karanekI vidhi hai. ekatvabuddhi toDe denA. mai.n chaitanya j~nAyak hU.N. (is prakAr) dR^iShTikI dishA palaT denA. aur vibhAv, samasta vibhAvabhAv mai.n nahI.n hU.N. shubhabhAv bIchame.n Ate hai.n to bhI shubhabhAv bhI merA svarUp nahI.n hai. bIchame.n to Ate hai.n, parantu merA svarUp nahI.n hai. usako vibhakta karanA aur svabhAvame.n ekatva karanA. mai.n ananta guN-se bharapUr j~nAyakatattva hU.N. us j~nAyakako grahaN karanaA. sharIr-se, vibhAv, nokarma man-vachan-kAyA, sabase bhinna mai.n AtmA hU.N. aisI svabhAvame.n ekatvabuddhi karanA aur vibhAv-se vibhakta karanA. yah muktike mArgakI vidhi hai.
j~nAyak to ananta jAnanevAlA hai. ananta shaktio.n-se bharapUr hai. j~nAyak aisA hai ki ananta-ananta padArthako jAnatA hai. j~nAyakakI shakti ananta hai. lekin usakI dR^iShTi badal denA. par-or dR^iShTi hai, dR^iShTi svabhAvame.n kar denA. vah muktikA mArga hai. shuddhAtmAko grahaN karake shuddha paryAy pragaT hotI hai. usame.n dR^iShTi karake, bhedaj~nAn is tarah avichChinna dhArA-se bhAnA (ki) j~nAn j~nAname.n sthir na ho jAy, j~nAn j~nAname.n sthir ho jAAy, tabatak avichChinna dhArAse bhedavij~nAn bhAnA.
svabhAvame.n ekatva aur parase vibhakta. chaitanyakA astitva grahaN karake parase vibhakta karanA. yathArtha bhedaj~nAn tabhI hotA hai, svabhAvakA astitva grahaN kare tab par-se vibhakta hotA hai. mai.n AtmA hU.N aur bAkI sab upAdhi hai. bAharakI sab upAdhi hai, mai.n ek j~nAyak AtmA hU.N.
mumukShuH- mai.n AtmA hU.N, yah vikalpa upAdhi hai?
samAdhAnaH- AtmA hU.N, yah vikalpa bhI upAdhi hai. vah vikalpa bhI rAg hai. bIchame.n vikalpa Ate hai.n. j~nAn j~nAnako grahaN kare. bIchame.n vikalpa Aye binA rahate nahI.n. j~nAyakako grahaN karaneme.n vikalpako gauN kar denA. mai.n niravikalpa tattva hU.N. j~nAn j~nAname.n sthiro ho jAy, jab svAnubhUti nirvikalpa dashA hove, tab vikalpa ChUTatA hai. vikalpa pahale to nahI.n ChUTatA, usakA bhedavij~nAn hotA hai.
mumukShuH- upAdhi kyo.n kahA use?
samAdhAnaH- upAdhi hai, vibhAvabhAv hai vah upAdhi hai.
mumukShuH- mai.n j~nAyak hU.N, ye vibhAvabhAv hai?
samAdhAnaH- j~nAyak hU.N, j~nAyakakA rAgamishrit vikalpa hai vah upAdhi hai. j~nAyak upAdhi nahI.n hai. rAgamishrit vikalpa jo AyA vah upAdhi hai. j~nAyak hai vah to nirAkul
PDF/HTML Page 1525 of 1906
single page version
hai. j~nAyak shAntirUp hai, AnandarUp hai. rAgamishrit vikalpa upAdhirUp hai. vikalpase bhedavij~nAn karanA. mai.n j~nAyak hU.N, mai.n Ananda hU.N, ye sab vikalpa upAdhirUp hai. parantu vah bIchame.n AtA hai to usase bhedavij~nAn karanA ki ye mai.n nahI.n hU.N.
j~nAyak upAdhi nahI.n hai. sahaj pariNati j~nAnakI-j~nAyakakI upAdhi nahI.n hai. vikalpa upAdhi hai. mai.n hU.N, to vibhakta (hotA hai). mai.n yah hU.N, yah nahI.n hU.N. to vibhakta yathArtha hotA hai. (anyathA) vibhakta nahI.n hotA hai. mai.n svaya.n j~nAyak hU.N. j~nAyak svabhAv anAdiananta hai. Anandase (bharA hai). j~nAyak chaitanya jo j~nAyak hai vah mai.n hU.N. bIchame.n vikalpa AtA hai-mai.n j~nAyak hU.N, vah vikalpa bhI merA svarUp nahI.n hai. bIchame.n AtA hai, vah upAdhi hai, AkulatA hai, viparIt hai, to bhI bIchame.n AtA hai. parantu mai.n to nirvikalpa tattva hU.N. aisI shraddhA pahale to buddhi-se hotI hai, parantu aisI pariNati ho jAye ki mai.n j~nAyak hI hU.N, aisI sahaj pariNati hove tab hI yathArtha bhedaj~nAn hotA hai. sahaj pariNati hove. kShaN-kShaName.n mai.n j~nAyak hU.N, aisI sahaj pariNati hove to yathArtha bhedaj~nAn hotA hai. aur upayog palaT jAy to nirvikalpa svAnubhUti bhI isame.n hotI hai. upayog bAhar hotA hai, bhItarame.n... svAnubhUtikI dashA to a.ntarmuhUrtakI hotI hai. bAhar Ave tab to bhedaj~nAnakI dhArA chalatI hai. j~nAyak hU.N. parantu j~nAyakakI pariNatime.n usame.n shAnti, nirvikalpatA Ananda vah dUsarI bAt hai. vah to apUrva hai. parantu A.nshik shAnti, j~nAyakakI pariNati aisI savikalpa dashAme.n bhedavij~nAnakI dhArAme.n bhI usako rahatI hai. chaitanyakA astitva grahaN kare usako yathArtha bhedavij~nAn hotA hai.
mumukShuH- bhedaj~nAna.
samAdhAnaH- hA.N, atIndriy j~nAn hotA hai. vah j~nAn, mai.n j~nAyak hU.N, usame.n atIndriy A jAtA hai. par taraph isase jAnatA hU.N yA bAharase jAnatA hU.N, j~neyase jAnatA hU.N, aisA nahI.n. mai.n svaya.n j~nAyak hU.N. mai.n svaya.n jAnanevAlA hU.N. atIndriyakA vedan tab hotA hai, (jab) vikalpa ChUTe tab svAnubhUti atIndriy Ananda AtA hai. usake pahale usakI shraddhAkI pariNati hotI hai. bhedaj~nAnakI pariNati hotI hai. j~nAyak hU.N, j~nAyak hU.N, aisI pariNati honI chAhiye. j~neyase bhedaj~nAn karanA. vah jAnanekA ChUTatA nahI.n hai, parantu usase bhedavij~nAn hotA hai, mai.n j~nAyak hU.N.
mumukShuH- aur sahaj pariNati honeke bAd bhI bhedaj~nAn hotA hai?
samAdhAnaH- sahaj pariNati to yathArtha hotI hai. usake pahale bhedaj~nAnakA abhyAs hotA hai. vAstavik bhedaj~nAn to nahI.n hai. sahaj dashA jab hove tab yathArtha bhedaj~nAn to tabhI hotA hai. jisako nirvikalpa svAnubhUti hotI hai, bAdame.n usakI bhedavij~nAnakI dhArA chalatI hai, usako sahaj pariNati bhedaj~nAnakI hotI hai. usake pahale bhedaj~nAnakA
PDF/HTML Page 1526 of 1906
single page version
abhyAs hotA hai, yathArtha bhedaj~nAn nahI.n hotA hai.
vikalpa aur buddhi dvArA, bhAvanA dvArA aisA abhyAs hotA hai. yathArtha nahI.n hotA. parantu pahale abhyAs hotA hai. buddhipUrvak vichAr karatA hai, mai.n bhinna hU.N. ye merA svarUp nahI.n hai, aisI bhAvanA karatA hai, aisI mahimA karatA hai, bIchame.n aisA abhyAs karatA hai.
mumukShuH- ... yathArtha bhedaj~nAn ho jAtA hai.
samAdhAnaH- astitvakA grahaN hove to yathArtha hotA hai. AtmAme.n apUrvatA lage ki mai.nne astitva grahaN kiyA.
mumukShuH- astitvarUp pariNamit ho, usake bAd vAstavik bhedavij~nAn hotA hai?
samAdhAnaH- astitvarUp pariNati ho jAy, mai.n yah chaitanya hU.N, to yathArtha hotA hai. nahI.n to bhedaj~nAnakA abhyAs hotA hai. vibhAvakI pariNati ho rahI hai, usase bhinna paDanA vah kArya karanA hai. vahI muktikA mArga hai. chaitanya anAdiananta shAshvat hai, usako grahaN karatA hai to praj~nA-se jaise bhinna kiyA, vaise praj~nA-se grahaN karanA. praj~nA-j~nAn dvArA praj~nAChainI dvArA usako grahaN karanA, to bhed ho jAtA hai. svAnubhUti usame.n hotI hai.
mumukShuH- shuddha svarUpame.n avichalit chaitanya pariNati, vah vAstavame.n dhyAn hai. vah dhyAn pragaT honekI vidhi ab kahaneme.n AtI hai. jab vAstavame.n yogI, darshanamohanIy aur chAritramohanIyakA vipAk pudagal karma hone-se, us vipAkako yAnI svaya.n-se bhinna aise achetan kamAme.n sameTakar, vipAkako karmame.n sameTakar, tadanusAr pariNati-se upayog- se vyAvR^itta karake yAnI us vipAkake anurUp pariNamaneme.n upayogako nivR^itta karake, mohI- rAgI aur dveShI nahI.n hokarake, aise us upayogako atya.nt shuddha AtmAme.n niShka.npapane lIn karatA hai tab, us yogIko ki jo apane niShkriy chaitanya svarUpame.n vishrA.nt hai. vachan, man aur kAyAko bhAtA nahI.n aur sva kamAme.n vyApAr nahI.n karatA hai, use sakal shubhAshubh karmarUp i.Ndhanako jalAneme.n samartha hone-se, agni samAn aisA, param puruShArtha siddhike upAyabhUt dhyAn pragaT hotA hai.
samAdhAnaH- chaitanya svarUpame.n ekadam sthir ho gayA, vikalpa ChUT jAya. shubhAshubh pariNati jo hotI hai, usase vyAvR^itta karake. chaitanyakI pariNati.. koI apekShAse use jaD (kahate hai.n), jaD arthAt hotI hai chaitanyame.n, karmakA nimitta (hai), isaliye vah merA svarUp nahI.n hai. usase bhinna hokar ekadam svarUpame.n lIn-apaneme.n vishrA.nt ho jAtA hai. vikalpa ChUTakar a.ntarame.n ekadam niShka.np ho jAtA hai. aisI nirvikalpa dashA ho, vah dhyAnakA svarUp hai. aisI ugratA, jisame.n vikalpa bhI utpanna nahI.n hotA, vyAvR^itta ho gayA, vikalpa-se bhI nyArA ho gayA, bhinna ho gayA, aisI niShka.np dhyAn dashA yogio.nko pragaT hotI hai. jo ChaThave.n-sAtave.n guNasthAname.n jhulanevAle munivar (hai.n, ve) a.ntarmuhUrtame.n nirvikalpa
PDF/HTML Page 1527 of 1906
single page version
dashAme.n (Ate hai.n) aur bAhar Aye tab ChaThave.n guNasthAname.n vikalpa AtA hai. sAtave.n guNasthAname.n nirvikalpa dashAme.n aise jam jAte hai.n aur usIme.n lIn ho jAy to usame.n kevalaj~nAn pragaT ho jAtA hai. usIme.n shreNi chaDhate hai.n.
aisA vyAvR^itta, usase nyArA, shraddhAse to nyArA ho gayA thA, pratItame.n j~nAtAkI dhArArUp samyagdarshaname.n nyArA to ho gayA thA, parantu ye to visheSh vyAvR^itta-nyArA ho gayA. chAritradashA- se lIn ho gayA, visheSh lIn ho gayA. aisA lIn ho gayA ki dhyAnakI ugratA ho gayI. pahale to samyagdarshaname.n svarUpAcharaN chAritra thA. ye to visheSh lIn ho gayA. aisA niShka.np ho gayA. apane svarUpame.n vishrA.nti letA hai. sab kamA-se bhinna paD gayA. jo vibhAv pariNati thI, usase dUr ho gayA aur svarUpame.n vibhAv pariNati bhI uThe nahI.n, aisA svarUpame.n lIn ho gayA. aisA dhyAn karate-karate aise yogIko kevalaj~nAn pragaT hotA hai. vah dhyAnakA svarUp hai. jis dhyAname.n vikalpa bhI utpanna nahI.n hote. vah dhyAn hai.
vah samyagdarshanakI bAt (thI), ye to munidashAkI bAt (hai). ugra dhyAn ho gayA. munidashAme.n ChaThave.n-sAtave.n guNasthAname.n munio.nko dhyAn (hotA hai usame.n) upayog jyAdA bAhar nahI.n sakatA. a.ntarmuhUrta hote hI svarUpame.n lIn ho jAte hai.n. upayog bAhar jAy to bhI bhedaj~nAnakI dhArA to vartatI hai, parantu bAhar jAy to Tik nahI.n sakate. a.ntarmuhUrtame.n svarUpame.n lIn (hokar) nirvikalpa dashA prApta hotI hai. a.ntarmuhUrta-a.ntarmuhUrtame.n. aisA karate- karate visheSh dhyAn ho to aise jam jAte hai.n ki phir bAhar hI nahI.n Ate. aisA dhyAn lagAte hai.n, shreNi chaDhakar kevalaj~nAn prApta karate hai.n. aisA dhyAn pragaT huA hai. aise ugra dhyAnakI bAt karate hai.n.
mumukShuH- aisA dhyAn sAdhakako nahI.n hotA hai? shrAvaka.
samAdhAnaH- aisA dhyAn muniko hotA hai.
mumukShuH- muniko hotA hai?
samAdhAnaH- samyagdarshanakA dhyAn vah alag bAt hai. ye yogIkA dhyAn liyA hai. samyagdarshaname.n dhyAn hotA hai. mai.n j~nAyak hU.N, j~nAyak hU.N, j~nAyakakI ugratA karake j~nAyakame.n lIn ho jAy, vikalpa TUT jAy, nirvikalpa dashA ho jAy, parantu bAhar Aye to usako gR^ihasthAshramake vikalpa uThate hai.n. vah to gR^ihasthAshramame.n rahatA hai na, usakA vikpa uThatA hai. usakI bhUmikA gR^ihasthAshramakI hai. to usako aisA ugra dhyAn muni jaisA nahI.n hotA hai.
usame.n liyA hai na? tara.ng ChoD detA hai. sab tara.ng ChUT jAte hai.n. muni to abuddhipUrvak... nirvikalpa dashAme.n samyagdarshan (hone par) buddhipUrvak (vikalpa) ChUT gayA. abuddhime.n to hai. bAhar Ave to gR^ihasthAshramakA vikalpa uThatA hai. isaliye usakA dhyAn ugra nahI.n
PDF/HTML Page 1528 of 1906
single page version
hotA hai, munikA dhyAn ugra hotA hai.
mumukShuH- dhyAnakI prakriyA to dono.nkI ek hI hai na?
samAdhAnaH- prakriyA usame.n ugra hai. vidhi ek hai, parantu munikI dhyAnakI dashA ugra dhyAn dashA hai. usame.n ek sa.njvalanakA kaShAy alpa hai. aur isako (-samyagdR^iShTiko) to pratyAkhyAnI, apratyAkhyAnI sab hai. isaliye ugra lInatA, inako ugra lInatA hai. gR^ihasthAshramame.n utanI ugratA nahI.n hai. a.ntarmuhUrtame.n bAhar AtA hai. aur munikI dashA bahut ugra hai. ugra hai. dhyAnakI dashA... vidhi ek hai. bhedaj~nAnakI dhArA dono.nko hai. usakI lInatA visheSh hai. svarUpame.n sthir hote hai.n vah lInatA visheSh hai. samyagdR^iShTiko aisI lInatA nahI.n hai. munikI lInatA visheSh hai. muni to bAhar Ave to ek a.ntarmuhUrtase jyAdA Tik nahI.n sakate. bhItarame.n chale jAte hai.n. a.ntarmuhUrta-a.ntarmuhUrtame.n aisI bhUmikA koI alag hai. (samyagdR^iShTi) to bAhar Aye to Tik sakatA hai. (munirAj) bAhar Ave to Tik nahI.n sakate. bhItarame.n chale jAte hai.n. unakI nira.ntar dhyAnakI dashA aisI chalatI hai, chalate- phirate bAhar Ave to upayog TikatA nahI.n hai, bhItarame.n chalA jAtA hai. aisI dhyAnakI dashA nira.ntar chalatI hai. aur bAdame.n koI ugratA ho jAy to kevalaj~nAn pragaT kare aisI ugratA ho jAtI hai. dhyAnakI dashA unako nira.ntar chalatI hai. ChaThave.n-sAtave.n guNasthAname.n ... samyagdR^iShTiko aisI ugratA nahI.n hai. j~nAyakakI dhArA aur bhedaj~nAn usako rahatA hai. usakI dhyAnakI dashA muni jaisI ugra nahI.n hotI. munikI ugratA alag hai.
mumukShuH- bhedaj~nAname.n itanI tAkat hai, samyagdR^iShTike bhedaj~nAname.n itanI tAkat hai ki usakI shraddhA avichalit banI rahatI hai.
samAdhAnaH- hA.N, shraddhA avichalit banI rahe. j~nAyakakI dhArA nyArA-nyArA, vah sahaj nyArA rahatA hai. usako vichAr nahI.n karanA paDatA. mai.n nyArA chaitanya hU.N, vah chaitanyakI koI shAnti vedatA hai. aisI tAkat hai, usakI pariNatime.n. parantu muni jaisI lInatA nahI.n hai. nirvikalpa dashA, munikI bhA.Nti a.ntarmuhUrta-a.ntarmuhUrtame.n nahI.n hotI hai.
mumukShuH- darshanamohanIy aur chAritramohanIyakA vipAka. to munike darshanamohanIy to nahI.n hai, chAritramohanIy hai. to dono.n vipAk kyo.n liye?
samAdhAnaH- koIko darshanamohakA vipAk... kisIko kShAyik hove, kisIko kShayopasham hove, aisA hai na. isaliye darshanamoh, chAritramoh dono.n liye. koI sattAme.n hove to usake vipAkake ChoD detA hai. darshanamoh, chAritramoha. pUrNa vItarAgatA .. kisIko sattAme.n hove, kisIko kShAyik hove, kisIko kShayopasham hove, isaliye liyA hai.
samAdhAnaH- .. dUsaro.nko kahaneke bajAy apanA kar lenA.
mumukShuH- barAbar, sahI bAt hai, bilakUl barAbar hai. usake liye to hai yah
PDF/HTML Page 1529 of 1906
single page version
jIvana.
samAdhAnaH- apanA manuShya jIvan sArthak kar lenA.
mumukShuH- bahut mushkil-se milatA hai. Apake charaNo.nme.n, bas usame.n sArthakatA hai. ApakA hAth Upar ho, bas! aur kuCh nahI.n (chAhiye).
samAdhAnaH- merI tabiyat aisI rahatI hai. sab Ate hai.n, jAte hai.n. mumukShuH- itanA milatA hai vahI bahut hai. samAdhAnaH- jIvaname.n AtmAkA kalyAN karanA, bas! vahI hai. ek hetu AtmAkA lakShya. kaise a.ntar AtmAko pahachAnU.N. dev-guru-shAstrakI mahimA aur AtmAkA dhyey rakhanA. bhItarame.n nyArA AtmA kaise pIChAnU.N? aur shrutakA svAdhyAya. sAthame.n vah karanA. ek Atma prayojan, dUsarA koI prayojan nahI.n. vahI mahimAva.nt hai, usIme.n sab bharA hai. bAharame.n sab niHsAr tuchCha-tuchCha hai. AtmAme.n sabakuCh bharA hai. AtmAko nahI.n pIChAnA. ana.nt kAlame.n sab kriyA karI, sabakuCh kiyA, parantu AtmAko pIChAnA nahI.n. vah AtmA, gurudevane mArga batAyA. pa.nchamakAlame.n koI jAnatA nahI.n thA. koI kriyA kare, aisA kare usame.n dharma mAn lete hai.n.