PDF/HTML Page 1660 of 1906
single page version
samAdhAnaH- .. palaTanA to svaya.nko (paDatA hai), pariNati svaya.nko palaTanI hai. apanI or AnA, svasanmukh honA, apanI or dR^iShTi karanI, apanI or j~nAn aur apanI or lInatA karanI, vah svaya.nko hI karanA hai, svaya.nko ho palaTanA hai.
mumukShuH- usakA koI kram, vidhi?
samAdhAnaH- vidhi aur kram ek hI hai. usakI laganI, usakI mahimA. gurudevane jo mArga batAyA use a.ntar-se yathArtha samajhanA, yathArtha j~nAn karanA. gurudevakA kyA Ashay thA? svabhAv grahaN karanekA prayatna karanA.
mumukShuH- svarUpakI mahimA nahI.n AnekA kAraN upayog utanA a.ntar taraph muDatA nahI.n hogA aur par viShayame.n ruchi hai, isaliye nahI.n AtI hogI?
samAdhAnaH- ruchi par taraph jAtI hai, a.ntarame.n parakI mahimA hai. apanI svakI mahimA kam hai aur dUsarekI mahimA lagatI hai. sva taraph prayatna nahI.n jAtA hai. pramAd hai, mahimA kam hai, ruchi kam hai. use jarUrat lage to chAhe jaise bhI vah prayatna kiye binA nahI.n rahatA. mujhe yah karanA hI hai (aisA ho) to svaya.n a.ntarame.n-se palaTe binA rahatA hI nahI.n. parantu utanI svaya.nkI mandatA hai isaliye palaTatA nahI.n hai.
mumukShuH- mandatAme.n-se tIvratA honeke liye bhI svaya.n usakI ruchi baDhAye. ruchi baDhAneke liye kyA karanA?
samAdhAnaH- svaya.n hI ruchi (kare ki) svabhAvame.n hI sarvasva hai, bAhar kahI.n nahI.n hai. jo ananta bharA hai vah svabhAvame.n hai. bAhar-se kuCh nahI.n AtA. bAhar lene jAtA hai, lekin bAhar-se kuCh prApta nahI.n hotA. jisame.n bharA hai, jisame.n svabhAv bharA hai usame.n-se pragaT hotA hai. jisame.n hai usame.n-se pragaT hotA hai. jisame.n apanA astitva hai, usame.n sab hai. usame.n-se hI pragaT hogA. aisA svaya.n dR^iDh nirNay kare. aisI dR^iDh pratIt kare to apanI taraph apanA puruShArtha jhukatA hai.
ananta kAl-se bAhar-se prApta karaneke liye vyartha prayatna kiye, kriyAe.N kI, sab kiyA. shAstrame.n AtA hai na? vrat, niyam dhAre, tap, shIl Adare parantu paramArtha-se bAhya hai isaliye svaya.nko mokSha ... sab kiyA. munivrat dhAre, sab kiyA parantu a.ntarame.n palaTA
PDF/HTML Page 1661 of 1906
single page version
nahI.n. mereme.n-se hI sab AnevAlA hai. aisI pratIt aur aisA j~nAn svaya.nne nahI.n kiyA. us jAtakA apane svabhAvakI mahimA nahI.n AyI hai. shubhame.n karake sa.ntuShTa ho gayA hai. shubhabhAvame.n sa.ntuShTa ho jAtA hai. ashubhame.n-se shubhame.n palaTA kiyA, parantu jo tIsarI bhUmikA hai, usame.n nahI.n jAtA hai. jo shuddhAtmAkI bhUmikA hai, us taraph nahI.n jAtA hai. in dono.nkI or palaTatA rahatA hai, tIsareme.n nahI.n jAtA hai.
mumukShuH- tIsarI bhUmikA AtmA..
samAdhAnaH- andar bhUmikA hai usame.n nahI.n jAtA hai. bAra.nbAr usakA abhyAs, usIkI Adat, bAra.nbAr karatA rahe to usame.n-se ugra puruShArtha jAgR^it hotA hai, tab vah palaTatA hai. par taraph jAy, parantu bAra.nbAr apanI or prayatna karatA rahe, bAra.nbAr usakI Adat, raTan, prayatna karatA rahe to us or palaTanekA use avakAsh hai.
mumukShuH- apUrvatA lage to sahaj hai. parantu usake pahale jo apUrvatA laganI chAhiye ki jisase puruShArtha parasanmukh-se haTakar svasanmukh ho. vah kis prakArakI apUrvatA hai aur vah kaise lage?
samAdhAnaH- jo gurukA upadesh Ave, guru koI apUrva bAt karate ho ki AtmAkA svarUp aisA hai, kuCh alag hai, aisA jo upadesh gurudevakI vANIme.n Ave, us vANIkI apUrvatAkA bhAs svaya.nko lage ki ye kuCh apUrva kahate hai.n aur AtmAkA svarUp koI apUrva hai. aisI apUrvatA (lage). use gurukI vANIme.n-se koI apUrvatA use grahaN ho, apanI ruchi-se, yah vibhAv hai vah to AkulatArUp hai, parantu AtmA koI apUrva hai. gurudevakI vANIme.n-se aisI apUrvatA use grahaN ho. apUrva pragaT nahI.n huA hai, parantu pratyakSha gurukI vANIme.n jo AtA hai, usakI apUrvatA a.ntarame.n (lage). svaya.nkI pAtratA ho use aisI pratIt ho jAtI hai apragaTapane ki AtmA koI apUrva hai. aisI use ruchi aur pratIt (ho jAtI hai).
samyagdarshanakI pratIti alag bAt hai. parantu pahale use aisI ruchi, apUrvatAkI ruchi ho jAtI hai ki ye AtmA vastu koI apUrva hai. yah bAt apUrva hai, parantu AtmA vastu hI apUrva hai. dev-gurukI vANIme.n-se use apUrvatA (lagatI hai), nimitta-upAdAnakA aisA sambandha hai. use apUrvatA aisI bhAsit ho jAtI hai ki ye koI apUrva vastu hai aur apUrva puruShArtha karane taraph use a.ntarame.n ruchi pragaT hotI hai. dekhA nahI.n hai, kiyA nahI.n hai, parantu jise pragaT huA aise pratyakSha guru batAte hai.n aur use apUrvatA bhAsit ho jAtI hai.
mumukShuH- dev-gurukA nimitta aisA hai ki jisame.n use apUrvatA bhAsit hotI hai.
samAdhAnaH- apUrvatA bhAsit hotI hai. deshanA labdhi pragaT hotI hai, is prakAra.
PDF/HTML Page 1662 of 1906
single page version
upAdAn-nimittakA aisA sambandha hai.
mumukShuH- koI bAr mAtAjI! (aisA lagatA hai ki) shuruAtame.n gurudevako sunate to tab atyanta Ananda aur ullAsapUrvak (sunate the). usake bAd itane nirlaj ho gaye hai.n. ek bAr nirlajja ho jAneke bAd vah shabda asar nahI.n karate. aisI sthiti ho gayI ho aisA lagatA hai. vahI shabda bAr-bAr sunate ho, isaliye pahale vahI shabda sunate vakta jo apUrvatA lagatI thI, (vah apUrvatA nahI.n lagatI hai).
samAdhAnaH- apUrvatA lagatI thI. apanA puruShArtha utanA chalatA nahI.n, isaliye aisA ho ki sunate rahate hai.n. puruShArtha Age gati kare nahI.n, isaliye aisA ho jAtA hai ki pahale sunate vakta ekadam Ashcharya laganeke bajAy madhyam jaisA ho jAtA hai.
mumukShuH- usakA matalab yah hai ki sunate hI usakA puruShArtha andar chAlU rahe to us jAtakI apUrvatA lage aur apUrvatA-se visheSh ullAs Aye.
samAdhAnaH- visheSh ullAs Aye. apanA puruShArtha Age nahI.n baDhatA hai, isaliye vah madhyam prakAr-se sunatA rahatA hai. aisA ho jAtA hai.
mumukShuH- pratyek samay sunate vakta Ashcharyachakit ho jAy, to aisA kahA jAy ki isame.n navIn-navIn (lagatA hai).
samAdhAnaH- to apanI visheSh taiyArI honekA kAraN bane. puruShArtha adhik jAgR^it hotA hai.
mumukShuH- Apane kahA na ki Ashay nahI.n grahaN kiyA. sunane par bhI usakA Ashay grahaN nahI.n karatA hai.
samAdhAnaH- unhe.n gaharAIme.n kyA kahanA hai? yA guruedav kyA kahate hai.n? vah Ashay grahaN karake phir prayatna nahI.n kiyA hai. pahale to vah Ashay grahaN nahI.n karatA hai. Ashay grahaN karake phir jo puruShArtha apanA chalanA chAhiye, vah puruShArtha uThatA nahI.n. gurudevane mArga batAyA ki mArga yah hai. use buddhime.n grahaN huA, parantu a.ntarame.n use UtArakar Age baDhanA chAhiye, vah Age nahI.n baDhatA. to aise hI madhyamame.n khaDA rahatA hai. jis jAtakI ruchi hai usame.n visheSh Age nahI.n baDhatA hai, isaliye aise hI khaDA rahatA hai.
anAdi kAl-se to kuCh sunane nahI.n milA. koI bAr milA to usane grahaN nahI.n kiyA. aur grahaN kare to puruShArtha nahI.n karatA hai. Ashay grahaN kare to bhI Age nahI.n baDhatA. use buddhime.n aisA nakkI hotA hai ki gurudevane yah mArga kahA hai. vikalpa-se AtmA bhinna hai, AtmA shAshvat hai, AtmAkA svabhAv is vibhAv-se bhinna hai. guNabhed, paryAyabhed vah bhed bhI vAstavikarUp-se AtmAme.n nahI.n hai. vah to akhaNDa svarUp hai. ye sab lakShaNabhed hai. aisA buddhime.n grahaN karatA hai, parantu a.ntarame.n jo pariNati
PDF/HTML Page 1663 of 1906
single page version
karanI chAhiye vah nahI.n karatA hai. mAtra buddhi-se nirNay karatA hai. Age nahI.n baDhatA. use utaneme.n sa.ntoSh ho jAtA hai ki kare.nge-kare.nge, aisA andar pramAdabhAv rahatA hai, isaliye Age nahI.n baDhatA.
mumukShuH- vah apUrvatA pUrI-pUrI bhAsit nahI.n huyI hai.
samAdhAnaH- vAstavame.n aisA le sakate hai.n. parantu use sthUl dR^iShTi-se apUrvatA lage to bhI puruShArtha nahI.n karatA hai. aur yadi sachchI apUrvatA lage to use chain paDe nahI.n ki ye sab apUrva nahI.n hai, parantu a.ntarame.n apUrva hai. isaprakAr vAstavik a.ntarame.n jyAdA dR^iDh ho to jyAdA Age baDhe. sthUlarUp-se aisA kah sakate hai.n ki use apUrvatA bhAsI hai, parantu puruShArtha nahI.n karatA hai. buddhi-se nirNay kiyA vah bhI satya nirNay kab kahA jAy? ki pariNati ho to. parantu pahale usane amuk prakAr-se nirNay kiyA hai, jij~nAsAkI bhUmikA anusAra.
mumukShuH- sachchA nirNay bhAvabhAsanarUp nahI.n hotA hai. sachchA nirNay yAnI ki mai.n j~nAyakamAtra hU.N, aisA ho jAnA chAhiye, usame.n bhAvabhAsanarUp jis prakAr honA chAhiye ki ye chaitanya so mai.n, aisA (nahI.n hotA hai).
samAdhAnaH- sachchA nirNay hove to andar pariNati hue binA nahI.n rahatI. vah buddhi-se nirNay (karatA hai). aur apUrvatA buddhi-se lagatI hai. andar sachamUchame.n apUrvatA lage to vah use pragaT hue binA nahI.n rahatA. a.ntarame.n bhAvabhAsan ho to usakI pariNati pragaT hue binA nahI.n rahatI.
mumukShuH- itane puruShArtha parya.nt bhI nahI.n pahu.NchatA hai.
samAdhAnaH- puruShArta parya.nt nahI.n pahu.NchatA hai.
mumukShuH- bahinashrI! Apane vachanAmR^itame.n 47 na.nbarake bolame.n ek dR^iShTAnta diyA hai ki "makaDI apanI lArame.n ba.NdhI hai vah ChUTanA chAhe to ChUT sakatI hai, jaise gharame.n rahanevAlA manuShya anek kAyAme.n, upAdhiyo.nme, ja.njAlame.n pha.NsA hai parantu manuShyarUpase ChUTA hai'. is dR^iShTAnta par-se siddhAnta jo Apane kahA ki trikAlI dhruv dravya kabhI ba.NdhA nahI.n hai. yah dR^iShTAnta hI samajhame.n nahI.n A rahA hai. manuShyarUp-se ChUTA hai aur upAdhime.n ba.NdhA hai, isame.n kaise UtAranA?
samAdhAnaH- dR^iShTAnta sarva prakAr-se lAgU nahI.n paDatA. usakA Ashay grahaN karanA. manuShya to ekadam ChUTA hai. upAdhime.n ba.NdhA hai, vah dR^iShTAnta to sthUl hai. bAhar-se ba.NdhA hai, anyathA nahI.n ba.NdhA hai. dR^iShTAnta yahA.N tak sImit hai ki chaitanyadravya vAstavikarUp- se paradravyake sAth ba.NdhA nahI.n hai. dravya apekShAse ChUTA hI hai. chaitanyadravya is pudagaladravyake sAth ba.Ndhaname.n nahI.n AyA hai. pudagal to jaD hai aur svaya.n chaitanya hai. chaitanya chaitanyarUp-
PDF/HTML Page 1664 of 1906
single page version
se ChUTA hai aur pudagal pudagalarUp-se ChUTA hai. dono.n bhinna dravya hai.n. phir bhI svaya.n bhramaNA-se vikalpakI pariNatime.n mAn liyA hai ki mai.n ba.Ndh gayA hU.N. mai.n sharIrarUp ho gayA, mai.n vikalparUp ho gayA, aisA svaya.nne mAn liyA hai. parantu vAstavik dravya kahI.n paradravyarUp nahI.n huA hai, bhinna hai.
bhinna hai, us bhinnako tU bhinna jAn le. aur jo kalpanA ho gayI hai ki mai.n isame.n ba.Ndh gayA hU.N, sharIrarUp ho gayA, vikalparUp ho gayA, aisA ho gayA, usame.n- se terI mAnyatA-bhramaNA ChoDakar, tU bhinna hI hai, us bhinnako grahaN kar le. bhinna hai vah ba.ndhaname.n A gayA ho to use ba.ndhan kaise toDu.N aisA ho, lekin tU vAstavikarUp- se ba.NdhA hI nahI.n hai. isaliye tU bhinna hI hai. aisA Ashay usame.n-se grahaN karanA.
tU vAstavikarUp-se bhinna hai. bhinnako bhinnarUp grahaN kara. pariNatime.n bandhaname.n aisI bhramaNA-se usakI mAnyatA aisI ho gayI hai. isaliye terI mAnyatAko badal de ki mai.n ChUTA hU.N. ye jo pariNati hotI hai vibhAvame.n, lekin us vibhAv taraph dR^iShTi nahI.n dekar mai.n bhinna hU.N, use grahaN karanA. paryAyame.n jo pariNati ho, us paryAyako gauN karake mai.n dravya apekShA-se bhinna hU.N, aise grahaN kar le.
makaDI makaDIrUp-se bhinna hai. terI paryAyakI jo pariNati ho... parantu dravya apekShA- se tU bhinna hI hai. isaliye dravyako grahaN kara. dravya nyArA hai, itanA usame.n sAbit karanA hai. tU svaya.n bhinna hai. ataH tU bhinnako grahaN kar le. tU ba.NdhA nahI.n hai. tU mukta hI hai to muktako grahaN kar le. aisA kahanA hai.
manuShyarUp-se ba.NdhA aur ChUTA, vah sthUl hai. parantu kahanA yah hai ki tU dravya rUp-se bhinna hai. AtmAne anAdi kAl-se chAhe jitane bhav kiye, chAhe so vibhAv hue, to bhI tU to dravyarUp-se shuddhAtmA bhinna hI hai, isaliye tU use grahaN kara. us or dekh to tU dravyadR^iShTi-se bhinna hai. mai.n ba.Ndh gayA, ba.Ndh gayA (mAnatA hai). kha.Nbheko gale lagAkar kahatA hai, mujhe ChoDa. tUne hI use grahaN kiyA hai, tU ChoD de. vaise svaya.nne pariNati-paryAyakI pariNatime.n bhramaNA-se, apanI pariNati puruShArthakI mandatA-se vibhAvakI pariNati svaya.nne kI hai. ab tU mujhe ChoDa. parantu tU ChUTA hI hai, tU ChoD de. terI ekatvabuddhiko tU hI toD de to tU ChUTA hI hai.
ek dR^iShTi badalaneme.n vah dR^iShTi nahI.n badal sakatA hai. usame.n bAhar-se kuCh karanA nahI.n hai. use dUsare kisI bhI prakArakI mahenat nahI.n hai. parantu andar sthUlatAme.n-se sUkShma upayog karake andar dR^iShTi badalaneme.n use itanI dikkat ho jAtI hai. sthUl upayog ho gayA hai. sthUl pariNatime.n use sab grahaN hotA hai. vikalpa, sharIr Adi. usame.n-se sUkShma dR^iShTi karake dishA badalaneme.n use mushkil ho jAtA hai. bAharakA sab karane jAtA
PDF/HTML Page 1665 of 1906
single page version
hai. sab sthUl-sthUla. upavAs karanA ho to kar de, bAhar-se mahenat karanI ho to vah karaneko taiyAr hai, parantu a.ntarame.n dUsarA kuCh nahI.n karanA hai, dR^iShTi badalakar nij chaitanyako grahaN karanA hai, vah mushkil paD jAtA hai. upayog sUkShma karake, sUkShma pariNati karake a.ntarame.n jAnA mushkil ho gayA hai. usame.n usakA ananta kAl chalA gayA. dishA nahI.n badalatA hai.
mumukShuH- ek dR^iShTi badalaneme.n ananta parAvartan ho gaye.
samAdhAnaH- hA.N, ananta parAvartan kiye.
mumukShuH- itanA kiyA to bhI use dR^iShTi badalanA nahI.n AyA.
samAdhAnaH- hA.N, dR^iShTi badalanA nahI.n AyA. shubhabhAvakI ruchime.n kahI.n-kahI.n aTak jAtA hai. shubhabhAv-se kuCh lAbh ho, gaharI-gaharI ruchime.n, koI pravR^ittike rasame.n, koI kriyAke rasame.n, binA pravR^itti kaise rahanA? vikalpa binA kaise rahanA? aise kahI.n-kahI.n ruchime.n aTak jAtA hai. parantu a.ntarame.n dR^iShTi nahI.n badalatA hai.
mumukShuH- itanA saral mArga Ap batAte ho, itanA saral batAte ho ki aisA hotA hai ki itanA AsAn hai? itanA AsAn hai? aur itanA kAl aise hI (vyatIt kar diyA).
.. bolame.n Apane pharamAyA hai ki pUjya gurudevake vachanAmR^itakA vichArakA prayog karanA. vichArakA prayog, usakA artha kyA?
samAdhAnaH- gurudevake vachan...?
mumukShuH- vachanAmR^itake vichArakA prayog karanA.
samAdhAnaH- gurudev jo kahate hai.n, gurudevakI jo vANI hai, gurudevane jo vachan kahe, gurudevane jo upadesh diyA use tU andar UtAr, prayog karakA (artha yah hai). gurudev jo upadesh dekar mArga batAte hai.n, jo gurudevake vachan hai, gurudevane jo upadesh diyA aur gurudevane jo Aj~nA kI ho, usakA tU andar prayog kar arthAt tU tere puruShArthame.n UtAra. to tujhe pariNati pragaT hogI.
gurudev jo kahate hai.n use mAtra sun lenA, aise nahI.n. parantu usakA tU a.ntarame.n prayog kara. gurudevane aisA kahA ki tU bhinna shuddhAtmA hai. ye shubhAshubh bhAv-se bhinna andar chaitanya hai, ye jo gurudevane upadesh diyA, us anusAr tU prayog kar, usakA puruShArtha kara. andar terI pariNatime.n UtAra.
mumukShuH- ise shraddhAkA prayog kahe.n yA chAritrakA bhI?
samAdhAnaH- shraddhAkA prayog hai. abhI usane vikalpa-se shraddhA kI hai. a.ntarame.n yathArtha shraddhA kab kahe? ki jab nyArI pariNati ho to shraddhAkA prayog (kahe). chAritrakA
PDF/HTML Page 1666 of 1906
single page version
prayog kis kahate hai.n? jo pratIt ho usake sAth, jo yathArtha pratIt ho usake sAth amuk jAtakI pariNati to sAthame.n hotI hai. svarUpAcharaN chAritra sAthame.n hotA hai. use chAritrame.n ginA nahI.n jAtA. visheSh lInatA ho use chAritra kahate hai.n. isaliye yah shraddhAkA hI prayog hai. andar pariNati pragaT karanI vah shraddhAkI pariNati pragaT karanI hai.
shraddhA arthAt yathArtha jo AtmAkA svarUp hai, usakI andar yathArtha pariNati, j~nAyakakI j~nAyakarUp pariNati kaise pragaT ho, vah shraddhAkI hI pariNati hai-pratItakI pariNati hai. us pratItake sAth amuk jAtakI lInatA sAthame.n hotI hai. use chAritrakI koTime.n nahI.n kahate hai.n.
mumukShuH- shraddhAkA aisA prayog hai. samAdhAnaH- hA.N, aisA prayog hai. mumukShuH- dR^iDhatA baDhatI jAtI ho. samAdhAnaH- hA.N, dR^iDh kar ki mai.n chaitanya hI hU.N, yah mai.n nahI.n hU.N. is prakAr usakI dR^iDhatA karanI.