PDF/HTML Page 15 of 1906
single page version
mumukShuH- sAkShAt j~nAnIkI vANI ... ADiyo yAnI Tepame.n jo vANI hai athavA TI.vI.me.n-viDIyome.n vANI ho, vah samyagdarshaname.n nimitta ho, use sAkShAt kah sakate hai.n?
samAdhAnaH- nahI.n kah sakate. parantu pahale jo vANI svaya.nne sAkShAt sunI ho, sAkShAt satpuruShase-gurudevakI vANI svaya.nne sAkShAt pahale sunI ho vah svaya.nko asar kare, usake sAth milAn kare. lekin anAdise sarvapratham jise satpuruSh mile nahI.n, anAdi kAlame.n sarvapratham Tepame.n sune, vah asar (aur) sAkShAtakI asar alag hotI hai.
mumukShuH- use sAkShAt nahI.n kah sakate.
samAdhAnaH- sAkShAt nahI.n kah sakate. sAkShAt chaitanyamUrtikI vANI nahI.n kah sakate. svaya.n sAkShAt ek bAr sunA ho, usake bAd vah sab asar karatA hai.
mumukShuH- arthAt ekabAr satpuruShakA sAkShAt...
samAdhAnaH- sAkShAt jinendradev athavA satpuruSh, koI bhI use milane chAhiye. ekabAr sAkShAt mile aur andar sa.nskAr paD jAye, phir sab asar karatA hai.
mumukShuH- aisA kyo.n hai? mAtAjI! aise dekhe to viDIyome.n athavA Tepame.n to vahI vANI hai, vahI .. hai, phir bhI itanA a.ntar kyo.n hai?
samAdhAnaH- chaitanyamUrti usame.n nahI.n hai. chaitanyadev birAje aur usame.n jo vANI Aye, us vANIkI asar koI alag hotI hai. unakI mudrA, unake bhAv, ve kahA.N- se kahate hai.n, kisaprakAr bhedaj~nAnase AtmAkI koI apUrvatA darshAte hai.n, yah unakI mudrA eva.n bhAv Adi sabake use darshan ho, vah dikhAyI de aur usame.nse sunakar jo asar hotI hai, vah asar alag hotI hai. deshanAlabdhi hotI hai vah sAkShAt satpuruShase prApta hotI hai.
mumukShuH- sAmane pratyakSha chaitanya honA chAhiye.
samAdhAnaH- pratyakSha chaitanya honA chAhiye.
mumukShuH- nirvikalpa dashAme.n jo Ananda hotA hai aur savikalpa dashAme.n jo shAntikA vedan hotA hai, to AtmA to atIndriy hai, phir bhI usame.n Ap jo bhed karate ho usame.n kisaprakAr nirvikalpa dashAke kAlame.n nirbhel Ananda hai aur isame.n shAnti hai?
samAdhAnaH- vikalpa ChUTakar jo Ananda AtA hai, us Anandame.n akelA AtmA
PDF/HTML Page 16 of 1906
single page version
hai. kahI.n bhI (upayog nahI.n hai). akele AtmAme.n lInatA hai. ek AtmAke sivA (kahI.n upayog nahI.n haie). usame.n jo AnandakI pariNati pragaT hotI hai vah alag hai. savikalpa dashAme.n bhed to rahatA hI hai. j~nAyak svaya.n jo nirvikalpa (avasthAke) kAlame.n hai, vahI j~nAyak savikalpa dashAme.n vahI j~nAyak hai, sAth-sAth vikalpa hai. vikalpa hai isaliye bhinna rahatA hai. ekatvabuddhikI AkUlatA nahI.n hai, bhinna rahatA hai. bhinna rahatA hai, us apekShAse use shAntikA vedan rahatA hai, shAnti hai. manda kaShAyakI shAnti nahI.n, bhinna rahakar shAntikA vedan vedatA hai. AtmAkA jo adabhUt svarUp hai, AtmAkA adabhUt svarUp hai vah usame.n pragaT nahI.n hai. usakA ughAD hai. (nirvikalpatAke kAlame.n) upayogAtmak hai.
mumukShuH- upayogAtmak hai isaliye spaShTa khyAlame.n AtA hai.
samAdhAnaH- andar vedan, ekAgratAkI lInatA ek AtmAme.n hI hai, AtmAkA hI vedan kar rahA hai, bAhar kahI.n bhI usakA lakShya hI nahI.n hai, kahI.n bhI upayog nahI.n hai. koI vikalpame.n upayog nahI.n hai, kahI.n bhI nahI.n hai. upayog ek svarUpame.n jam gayA hai. usakA jo svarUp hai us svarUpame.n hI upayog jamA hai, isaliye svarUpakA hI vedan karatA hai. jagatase, sab vikalpase bhinna hokar, vibhAvake lokase bhinna hokar ek svabhAvalokame.n chalA gayA hai. vibhAvakA lok hai yA nahI.n, usakA use bhAn bhI nahI.n hai. ek svabhAvame.n hI rahatA hai, svabhAvakA hI vedan hai. svabhAvako hI dekhatA hai, svabhAvakA hI vedan karatA hai, us samay svabhAvako hI jAnatA hai.
savikalpa dashAme.n svabhAvakI or pariNati hai. svabhAvakI or pariNati hai, svabhAvakI or shAnti hai, svabhAvakI or j~nAyakakI dhArA hai, parantu svabhAvame.n vaisA lIn nahI.n hai. vibhAv aur svabhAv, dono.n sAthame.n use j~nAname.n j~nAt ho rahe hai.n. vibhAv aur svabhAv dono.nkA j~nAn hotA hai. svaya.n bhinna rahakar jAnatA hai. lekin svarUpame.n upayog lIn nahI.n huA hai. upayog lIn nahI.n huA hai. lIn nahI.n hai arthAt usakA vedan bhI usaprakArakA nahI.n hai.
usame.n to ek hI hai-nirvikalpadashAkA Ananda aur savikalpadashAkI (shAnti) dono.n alag hI hai. shAnti-vah shAnti, ekatvabuddhime.n manda kaShAyakI shAnti hotI hai, usase j~nAyakadhArAkI shAnti alag hai. vah manda kaShAyakI shAnti nahI.n hai. use bhinnatAkI shAnti hai. lekin nirvikalpadashAkA Ananda aur vah shAnti dono.n alag hai. gR^ihasthAshramame.n ho to bhI aisA hai aur chAritradashA baDhe to munidashAme.n bhI bAhar Aye to nirvikalpadashA alag hai aur savikalpadashA, dono.n dashA hI alag hai. dono.nme.n antar hai. munidashAme.n kuCh alag ho jAtA hai, aisA bhI nahI.n hai.
PDF/HTML Page 17 of 1906
single page version
savikalpadashAme.n upayog bAhar vikalpakI or AyA, to j~nAyakakI pariNati, chAritrasahitakI pariNati hai. muniko visheSh chAritra hai. unhe.n savikalpatAke kAlame.n bhI amuk kaShAyakA nAsh ho gayA hai, lInatAkA ekadam jor vartatA hai, to bhI upayog bAhar hai. upayog svarUpame.n lIn ho (tab to) svaya.n svarUp chaitanyalokame.n chalA gayA. usakA vedan hI ek chaitanyakI or hai. bAhar vibhAvakI or...
kevalaj~nAnIkI bAt alag hai. svaya.n svarUpame.n lIn ho gaye, upayog jam gayA, j~nAnakI aisI nirmalatA (pragaT ho gayI). sab vikalpa ChUT gaye, abuddhipUrvakakA bhI sab ChUT gayA, isaliye sahajapane lokAlokakA j~nAn hotA hai. to bhI svaya.n nirmalapane svaya.nme.n lIn hai.n. usame.n unakA adabhUt Ananda to vaisA hI rahatA hai. lokAlok j~nAt ho to bhI rahatA hai. unhe.n lokAlok nukasAn nahI.n karatA.
... aur rAgakA kartA anAdise mAnatA hai. kaun karavAtA hai? svaya.n karatA hai. svaya.nke puruShArthakI mandatAse svaya.n karatA hai. pudagal nimitta hai aur rAgakI paryAy, ashuddha paryAy svaya.n ekatvabuddhise anAdise kar rahA hai. par pudagal use nahI.n karavAtA. svaya.n karatA hai.
mumukShuH- hotA to hai jIvake pariNAmame.n?
samAdhAnaH- hA.N, jIvake pariNAmame.n hotA hai.
mumukShuH- pudagaladravya usakA nimitta hai?
samAdhAnaH- pudagaladravya nimitta hai. jIvake pariNAmame.n rAg hotA hai.
mumukShuH- dR^iShTAntame.n aisA le ki lAl ra.ng phUlakA svabhAv hai aur sphaTikamaNime.n vah jhalakatA hai.
samAdhAnaH- jhalakatA hai, parantu sphaTikakI yogyatAse jhalakatA hai. sphaTikakI yogyatAse (jhalakatA hai). lAl aur hare phUl hai, usakA jabarajastI pratibi.nb nahI.n jhalakatA. (yadi aisA ho to) dUsarI vastume.n bhI honA chAhiye, loheme.n athavA dUsarI vastume.n nahI.n hotA. jisakA svabhAv pratibi.nbarUp jhalakanekA hai, jisakI yogyatA hai usame.n vah hotA hai. isaliye jIvame.n vaisI puruShArthakI mandatA hai to svaya.n vaisI mandatAse rAgarUp pariNamatA hai.
jaD rAg aur chaitanya rAg, aise usake do bhed hai.n. jIvakrodh aur jaDakrodh, aisA kahaneme.n AtA hai. pudagal, krodharUp kadApi nahI.n hotA. lekin use jaDakrodh aur jIvakA krodh kahaneme.n AtA hai. chaitanyame.n bhI krodh hotA hai, jaDakrodh, aise usake do bhed hai. shAstrame.n AtA hai.
mumukShuH- samayAsarame.n AtA hai, rAgI to pudagal hai, vyavahArase jIvake pariNAm
PDF/HTML Page 18 of 1906
single page version
kahaneme.n AtA hai.
samAdhAnaH- rAgI pudagal hai arthAt jIvakA svabhAv rAg nahI.n hai. rAgI pudagal hai yAnI rAg ekAntase pudagal hai aisA nahI.n hai. ekAntase pudagal hI rAg hai aur jIvakA kuCh hai hI nahI.n, aisA nahI.n hai. vyavahAr yAnI jIv kuCh karatA hI nahI.n hai aur ekAntase shuddha hI hai, to phir use mokSha-kevalaj~nAn honA chAhiye, use shuddhatAkA vedan honA chAhiye. shuddhatAkA vedan to hai nahI.n. dravyadR^iShTise shuddha hai parantu paryAyame.n rAgakI pariNati svaya.n karatA hai. dravyadR^iShTise aisA kahaneme.n AtA hai ki rAg hai vah pudagal hai. rAgako jaD kahA, dravyadR^iShTikI apekShAse. parantu paryAy apekShAse jIvame.n-chaitanyame.n vah pariNati- rAgakI pariNati hotI hai. paryAy apekShAse paryAy hai hI nahI.n aisA nahI.n hai. ashuddha paryAy hotI hI nahI.n ho to shuddhatAkA vedan honA chAhiye. shuddhatAkA vedan to hai nahI.n. isaliye paryAyadR^iShTise jIv svaya.n rAgakA kartA hotA hai. aj~nAn avasthAse.
mumukShuH- mai.n pratisamay jANan.. jANan.. jANan.. svabhAvI hU.N, vahA.N tak pakaDame.n AtA hai, phir Age pakaDame.n nahI.n AtA. mai.n jAnanevAlA hU.N, j~nAnasvarUp hU.N, itanA buddhipUrvak vichAr ho sakatA hai ki jo jAnanevAlA hai, is vikalpake pIChe jo jAnanevAlA j~nAn hai, yahA.N tak vichAr hotA hai, phir Age nahI.n chalatA.
samAdhAnaH- jAnanahArame.n hI sab bharA hai. j~nAn lakShaN AtmAkA asAdhAraN hai. asAdhAraN lakShaN hai yAnI us j~nAn lakShaN dvArA AtmA pahachAname.n AtA hai. lekin us j~nAyak lakShaName.n, us lakShaNase j~nAyak pahachAname.n AtA hai. j~nAyak adabhut svarUp hai, j~nAyak ananta guNase bharA adabhut svarUpI j~nAyak hai. j~nAn lakShaN use vAstavik grahaN ho to use j~nAyakakI mahimA Aye binA nahI.n rahatI. j~nAnalakShaN yathArtharUpase grahaN honA chAhiye. svaya.n vichArase nakkI kare ki yah j~nAnalakShaN hai, yah sharIr mai.n nahI.n hU.N, yah vibhAv mai.n nahI.n hU.N, ye shubhAshubh vikalpa merA svarUp nahI.n hai. puruShArthakI mandatAse chaitanyame.n hotA hai, lekin vah merA svarUp nahI.n hai. merA svarUp to jo j~nAyak jAnanevAlA hai vahI mai.n hU.N.
use pahachAnakar andarase yathArtha pratIti hove, andarase pahachAnakar Aye to j~nAyakakI mahimA Aye binA nahI.n rahatI. j~nAyak adabhut mahimAse bharA hai. usakI pratIti karake mai.n j~nAnalakShaN hU.N, yah j~nAyak hai vahI mai.n hU.N, aisI niHsha.nkarUpase pratIti Aye to usakA bhedaj~nAn ho. to usakA bhedaj~nAn nira.ntar varte ki yah vikalpa mai.n nahI.n hU.N, lekin mai.n yah j~nAyak hU.N. j~nAyakakA jor baDhatA jAye to usame.n vikalpa TUTakar svAnubhUti ho to use chaitanyasvarUp anubhavame.n Aye. usakI yathArtha pratIti honI chAhiye.
j~nAnalakShaNase yathArtha lakShaNase lakShya pahachAname.n AnA chAhiye. vah lakShaN guNamAtra nahI.n,
PDF/HTML Page 19 of 1906
single page version
vah lakShaN bhedarUp nahI.n, parantu jo j~nAyak hai us lakShaN dvArA pUrA j~nAyak pahachAnaneme.n AnA chAhiye ki j~nAyak hai vah mai.n hU.N, pUrNa dravya hai vah mai.n hU.N.
mumukShuH- Apane to bahut diyA hai, parantu vahI.n ulajhan hotI hai.
samAdhAnaH- vahA.Nse Age baDhanA chAhiye. lakShaN hai vah guNamAtra nahI.n hai, parantu pUrA guNI hai vah mai.n hU.N, pUrNa astitva-j~nAyakakA astitva hai vahI mai.n hU.N, yah lakShaN hai utanA nahI.n, parantu mai.n pUrNa j~nAyak, ek j~nAyak astitva, pUrNa j~nAyakase bharA j~nAn.. j~nAn.. j~nAn.. j~nAyakase paripUrNa aisA dravya hai vahI mai.n hU.N. aisI vastu jo guN-paryAyayukta hai, vah vastu hI mai.n hU.N. aise vastuke astitva par usakA jor AnA chAhiye.
mumukShuH- vichArapUrvak?
samAdhAnaH- hA.N, vichArapUrvak nakkI karake phir pratItikA jor AnA chAhiye. use a.ntarase lakShya grahaN honA chAhiye.
mumukShuH- Age nahI.n baDhA jAtA usame.n svaya.nke puruShArthakI (kamI hai)?
samAdhAnaH- svaya.nke puruShArthakI mandatA hai. svaya.nko utanI jij~nAsA, taiyArI ho to Age baDh sakatA hai. vibhAv merA svabhAv nahI.n hai, mai.n chaitanya hU.N, koI adabhUt svarUpI hU.N, ananta guNase bharA chaitanya j~nAyak, chaitanyamUrti mai.n hU.N, aisI mahimA Aye, andar usakI jij~nAsA jAgR^it ho, pratikShaN usakI bhAvanA jAgR^it hotI rahe to Age baDhe, puruShArtha kare. pratikShaN use j~nAyakakA jor AnA chAhiye. pratikShaNa. ye jo vikalpa Ate hai.n, vah mai.n nahI.n hU.N, mai.n to j~nAyak hU.N. use pratikShaN pratyek kAryame.n j~nAyak hU.N, j~nAyakakI mahimApUrvak j~nAyak AnA chAhiye, mAtra bolanerUp nahI.n. pratham vichArase Aye lekin use mahimApUrvak mai.n to j~nAyakadev hU.N, mai.n yah nahI.n hU.N. j~nAyakakI mahimApUrvak andarase pratItikA jor AnA chAhiye. aisA puruShArtha kare to hotA hai.
mumukShuH- aisA puruShArtha karanepar nirvikalpadashA pragaT hotI hai?
samAdhAnaH- puruShArtha kare to hotI hai. andarase utanI lagan laganI chAhiye. din- rAt usake pIChe paD jAye, din-rAt mujhe j~nAyakadev kaise pahachAname.n Aye? mujhe chaitanyadev kaise pahachAname.n Aye? bAhar kahI.n chain nahI.n paDe, vibhAvame.n kahI.n bhI sukh nahI.n lage. sukh mere AtmAme.n hI hai. aisA bAra.nbAr puruShArtha karatA rahe. usakI laganI lage ki yah j~nAyak hai vahI mai.n hU.N, anya kuCh bhI mai.n nahI.n hU.N. j~nAyakakI pratItikA bAra.nbAr jor Aye to hotA hai.
mai.n j~nAyak shuddhAtmA hU.N. usake sAth jo vibhAvakI ashuddha paryAy hotI hai vah merA svarUp nahI.n hai. puruShArthakI mandatAse hotA hai. hotA hai mere puruShArthakI mandatAse, koI pudagal nahI.n karavAtA, lekin mai.n usase bhinna dravya-shuddhAtma dravya hU.N. bAra.nbAr usakA puruShArtha
PDF/HTML Page 20 of 1906
single page version
chale to bhedaj~nAnakI dhArA pragaT ho, svAnubhUti pragaT ho, j~nAtAdhArA pragaT ho to bhI use alpa asthiratA bAkI rahatI hai. vah puruShArthakI mandatAse (rahatI hai).
dravyadR^iShTikI apekShAse, jo samayasArame.n AtA hai ki (rAg) AtmAkA nahI.n hai, vah dravyadR^iShTike jorase (kahA hai). lekin amR^itacha.ndrAchArya kahate hai.n na ki mai.n is samayasArakI TIkA rachatA hU.N. mai.n dravyadR^iShTise to shuddha chaitanyamAtra mUrti hU.N, lekin anAdise merI pariNati kalmAShit mailI ho rahI hai, usakI shuddhi hoo, aisA kahate hai.n. vah pariNati svaya.nkI hai aur svaya.n puruShArtha dvArA siddhi ho, aisI bhAvanA bhAte hai.n. mai.n to dravyadR^iShTise shuddha chaitanyamAtra mUrti hU.N, parantu puruShArtha dvArA merI shuddhi prApta hoo, AchAryadev aisI bhAvanA bhAte hai.n.
alpa asthiratA hai, munikI dashA hai to bhI aisA kahate hai.n ki abhI bhI alpa asthiratA hai. sa.njvalanakA itanA kaShAy hai vah bhI pusAtA nahI.n. usase ChUTakar keval vItarAgadashA kaisA prApta ho, usakI bhAvanA bhAte hai.n. punaH dravyadR^iShTikI bAt Aye aur AchAryadevako itanI alpa asthiratA hai use bhI toDanekI bAt prAra.nbhame.n karate hai.n. dono.n bAt samajhame.n Aye dravyadR^iShTikI mukhyatApUrvak, kahA.N ashuddhatA rahatI hai, un dono.nkI sa.ndhi samajhakar Age baDhe to usakI sAdhakadashA yathArtha pragaT hotI hai.
mumukShuH- sAdhanasa.npanna aur sAnukUlatAvAle log dharma kar sake aur prApta kar sake, parantu garIb ho, dalit ho, jise khAne-pInekA ThikAnA nahI.n hai, vah is dharmame.n kaise shurUAt kar sake?
samAdhAnaH- sab kar sakate hai.n. yahA.N paisevAle ho yA sAnukUlatAvAle ho vahI kar sake aisA kuCh nahI.n hai. garIb bhI kar sakate hai.n. dharma to a.ntarame.n hai. use bAhya sAmagrIke sAth koI sambandha nahI.n hai. a.ntarame.n chaitanyako pahachAne, merA chaitanyadravya kaisA adbhut hai, use pahachAnakar andarase bhedaj~nAn kare ki yah sharIr mai.n nahI.n hU.N, bAhya dhan to kahA.N apanA hai, us dhanake sAth kahA.N sambandha hai, bAhya sukh-sa.npattike sAth use koI sambandha nahI.n hai. usase AtmAkA nibhAv nahI.n hotA. AtmA svaya.n apanese, svaya.nkA astitva anAdise rakShit hI hai, vah bAharase rakShit ho aisA nahI.n hai.
AtmA anAdi-ananta hai. (Atmahit) to garIb bhI kar sakatA hai. pratyekakA AtmA ekasamAn hai. garIb bhI, yah sharIr mai.n nahI.n hU.N, yah vibhAv mai.n nahI.n hU.N, aisI ekatvabuddhi toDakar chaitanyadev-j~nAyakadevakI mahimA lAkar usakI pratIti lAye, svAnubhUti kare to garIb bhI kar sakatA hai. paisevAle bhI kar sakate hai.n, sab kar sakate hai.n.
shAstra jo kahate hai.n, unho.nne jo mArga darshAyA use svaya.n andar grahaN kare. shuddhAtmA bhinna hai, lekin usakA mArga darshAnevAle jinendradev, guru sAkShAt chaitanyamUrti darshAte hai.n,
PDF/HTML Page 21 of 1906
single page version
use svaya.n grahaN kare to mArga prApta hue binA rahatA nahI.n. grahaN svaya.nko karanA hai.
mumukShuH- garIbo.nko kyA karanA? yahA.N sabhI sAdhanasa.npanna sukhI log hI dharma pAlate hai.n.
samAdhAnaH- aisA kuCh nahI.n hai. yahA.N sAdhanasa.npanna log pAlate hai.n aisA nahI.n hai. yahA.N sab sAdhanasa.npanna log hI hai aisA nahI.n hai. sab pAlate hai.n. sonagaDhame.n to sabhI prakArake log rahate hai.n.
mumukShuH- samavasaraName.n to sabhI Ate hai.n. uttaraH- sab Ate hai.n. tirya.nt bhI Ate hai.n aur sab Ate hai.n. dev bhI Ate hai.n, manuShya bhI Ate hai.n, chakravartI bhI Ate hai.n, nirdhan bhI Ate hai.n aur sadhan bhI Ate hai.n. nirogI bhI kar sake aur rogI bhI kar sake, nirdhan bhI kar sake aur sab kar sakate hai.n.
mumukShuH- mere mitra krishchiyan hai.n, unake samAjame.n agraNI kAryakartA hai. samAdhAnaH- is kAlame.n janma huA, mahAbhAgyakI bAt hai, (gurudevane) bahut logo.nko jAgR^it kiye.