PDF/HTML Page 208 of 1906
single page version
mumukShuH- pUjya mAtAjI! bhedaj~nAn jo hotA hai vah sAmAnyataH rAg pariNatise hotA hai athavA jo vikalpa utpanna hote hai.n, usase hotA hai? rAg pariNatise hotA hai yA jo vikalpa uThate hai.n usase hotA hai?
samAdhAnaH- vibhAvabhAv pUrA le lenA. vibhAvase bhinna. pratyek vikalpa usame.n A gaye. jitane vibhAvik bhAv hai, un sabase bhedaj~nAn ho gayA. mai.n j~nAyak bhinna hU.N aur ye vibhAv bhinna hai. vibhAvase merA svabhAv bhinna hai. usase bhedaj~nAn hotA hai. mai.n j~nAyak hU.N. pUri dishA palaT gayI. dR^iShTikI dishA palaT gayI. dR^iShTikI dishA hI palaT gayI ki mai.n j~nAyak hU.N aur yah vibhAv hai. pUrA bhinna ho gayA. bhinna ho gayA isaliye jo- jo vikalpa Aye usame.n bhinna hI hai, vah sadA hI bhinna hai. use phir kShaN-kShaName.n j~nAyakakI dhArA chalatI hai. isaliye pratikShaN vah pratyek kAryame.n bhinna hI rahatA hai.
pratyek vikalpase bhinna hI hai, lekin pratyek vikalpake samay use vikalpa kar- karake bhinna nahI.n honA paDatA. pratyek vikalpa Aye usase bhinna hI hai, bhinna hI rahatA hai. lekin use vikalpa kar-karake, pratyek vikalpake samay vikalpa karake bhinna nahI.n rahanA paDatA. bhinna ho gayA. prashasta aur aprashasta pratyek bhAvo.nse bhinna hI hai. bhinna ho gayA, bhinnatAkI pariNati chAlU ho gayI isaliye bhinna hI rahatA hai. chAhe jo bhI prasa.ng ho, bhinna hI rahatA hai.
mumukShuH- sahaj bhinna rahatA hai.
samAdhAnaH- sahaj bhinna hI rahatA hai.
mumukShuH- vah bhI usakA sahaj puruShArtha hai?
samAdhAnaH- vah sahaj puruShArtha hai. pratyekame.n bhinna hI rahatA hai.
mumukShuH- ye jo vikalpa yA rAg hotA hai, usI vakta sahajarUpase bhinna rahatA hai?
samAdhAnaH- bhinna hI rahatA hai. pratyek samay bhinna hI rahatA hai. use har vakta bhinna-bhinna prayatna nahI.n karanA paDatA. laukikame.n kisIko vairAgya huA, sa.nsArase laukik vairAgya huA to pratyek kAryame.n use vikalpa kar-karake vairAgya nahI.n (lAnA paDatA),
PDF/HTML Page 209 of 1906
single page version
pratyek prasa.ngame.n use virakti hI vartatI hai.
usI prakAr yahA.N bhinna ho gayA, j~nAyakakI dhArA pragaT ho gayI to kisI bhI vibhAvake vikalpame.n yathArtharUpase bhinna ho gayA. phir bhinna hI rahatA hai. puruShArtha to usakA chAlU hI hai, parantu vah j~nAyakadhArAkA puruShArtha hai. udayadhArA aur j~nAnadhArA. pratyek udayake samay usakI j~nAnadhArA chAlU hai, usakI j~nAyakadhArA chAlU rahatI hai. astitvakI j~nAyakadhArA chAlU hai aur nAstime.n dUsaro.nse bhinna paDatA hai. bhedaj~nAnakI dhArA chAlU hai, vikalpa Ate hai.n usase bhinnatAkI usakI pariNati chAlU hai aur use is orase j~nAyakakI ugratA, j~nAnadhArA chAlU hai. use puruShArthame.n j~nAnakI dhArA hai.
mumukShuH- j~nAnadhArAkA puruShArtha mAne kyA?
samAdhAnaH- j~nAnadhArA-j~nAyak.. j~nAyak.. j~nAyak.. j~nAyakakI pariNati chAlU hai. j~nAyakakI pariNati chAlU hai.
mumukShuH- har vakta use j~nAyakakI pariNati hai?
samAdhAnaH- pratyek samay j~nAyakakI pariNati bhUlatA nahI.n. j~nAyakakI pariNati, j~nAyakakA vedan, use j~nAyakakI hI pariNati chAlU hai. vikalpake sAth AkUlatAme.n ekamek hotA nahI.n. chAhe koI bhI bhAv ho, chAhe koI U.Nchese U.Nche bhAv ho, shubhabhAv ho, koI bhI (bhAv) ho, usame.n vah ekatva nahI.n hotA. bAharame.n use dikhAI de, bahut ullAs dikhAI de to bhI vah koI bhI bhAvame.n ekatva nahI.n hotA. usakI j~nAyakakI pariNati chAlU hI rahatI hai. pratyek samay bhinna (rahatI hai). usakI dishA hI badal gayI hai. vibhAvakI or jo dR^iShTi thI, vah palaTakar usakI dishA hI badalakar j~nAyakakI or gayI hai.
mumukShuH- arthAt vahA.N j~nAyakakA ekatva chAlU hai?
samAdhAnaH- hA.N, j~nAyakakA ekatva chAlU hai. j~nAyakame.n ekatva aur anyase vibhakta. ek puruShArthame.n dono.n A jAte hai.n. bhedaj~nAnakI dhArA chAlU hai aur yahA.N j~nAyakakA ekatva chAlU hai. kShaN-kShaName.n vikalpa karake judA nahI.n honA paDatA, parantu pratyek udayame.n vah judA hI rahatA hai.
mumukShuH- ek paryAyame.n do bhAg ho gaye?
samAdhAnaH- ek paryAyame.n do bhAg nahI.n hote, parantu astitvakI orase lo to j~nAyakakI dhArA hai aur is or dekho to use bhedaj~nAnakI dhArA hai. use do bhAv bhinna paDate hai.n. do paryAy nahI.n hotI, lekin do bhAv bhinna paDate hai.n.
mumukShuH- ek paryAyame.n do bhAv ho jAte hai.n?
samAdhAnaH- do bhAv hote hai.n. astitvake sAth nAstitva A hI jAtA hai. apanA
PDF/HTML Page 210 of 1906
single page version
astitva AyA usame.n nAstitva A jAtA hai. vibhAvase virakti aur svabhAvakI orakA astitva grahaN kar liyA hai.
mumukShuH- usake liye koI dR^iShTAnta? jisase j~nAnIkA svarUp khyAlame.n Aye ki yah virakti kis prakArase hai? j~nAnIkA sahaj puruShArtha jo chalatA hai, us sahaj puruShArthakA koI dR^iShTAnta?
samAdhAnaH- usakA puruShArtha chAlU hI hai. j~nAn-vairAgyakI shakti, achi.ntya shakti, j~nAn-vairAgyakI aisI shakti hai ki kahI.n ekatva nahI.n hotA, bhinna hI bhinna sadA rahatA hai. sadA bhedaj~nAnakI bhAvanA, avichChinnarUpase bhedaj~nAn bhAtA hai. arthAt andarame.n avichChinna dhArAse svarUpame.n sthir nahI.n ho jAye, vahA.N bhedaj~nAn yAnI is or bhedaj~nAn lenA aur a.ntarame.n j~nAyakadhArAkI ugratA karatA jAtA hai, lInatA baDhAtA jAtA hai. samyagdarshaname.nse pA.NchavA, ChaThThA munidashA parya.nt usakI j~nAyakadhArA (baDhatI jAtI hai), j~nAyakakI lInatA baDhatI jAtI hai. is orakA yah puruShArtha hai. j~nAyakame.n lInatA baDhatI jAtI hai. is or bhedaj~nAnakI dhArA (chalatI hai), vikalpase bhinna paDatA jAtA hai. dR^iShTi apekShAse sab prakArase bhinna ho gayA. aur AcharaName.n jo bAkI hai, vah svaya.n j~nAyakakI j~nAtAdhArAkI ugratA karatA jAtA hai, lInatA baDhAtA jAtA hai aur vibhAvase bhinna paDatA jAtA hai.
mumukShuH- isaliye vibhAv kaTatA jAtA hai.
samAdhAnaH- hA.N, vibhAvase bhinna (hotA jAtA hai). usakA ras thA vah nahI.n hai. pratyAkhyA, apratyAkhyAn AdikA jo kaShAy hai, vah ChUTakar ... hote jAte hai.n. andar lInatA baDhatI jAtI hai, isaliye sab vibhAvakA ras, sthiti, ras sab TUTate jAte hai.n.
mumukShuH- j~nAyakadhArAkI jo shuruAt hai vah to prayatnapUrvakake vikalpo.nse hI hotI hai na?
samAdhAnaH- shurUAtame.n vikalpa hote hai.n, lekin jo sahaj dhArA ho gayI, phir use vikalpa sAthame.n nahI.n rahatA. sahaj ho gayA, usake bAd vikalpa sAthame.n nahI.n hai.
mumukShuH- shurUAt to prayatnapUrvakake vikalpase hI hotI hai?
samAdhAnaH- shurUAt, jab samyagdarshan nahI.n huA hai, tab to vah abhyAs karatA hai us vakta vikalpa sAthame.n Ate hai.n ki mai.n j~nAyak hU.N, j~nAyak hU.N. aise vikalpa Aye. lekin j~nAyak ho gayA, j~nAyakakI dhArA chAlU ho gayI, nirvikalpa dashA ho gayI, phir bAhar Aneke bAd use vikalpa karake bhinna nahI.n rahanA paDatA. usakI j~nAyakakI dhArAkI pariNati sahaj (chalatI hai). apanI Dor apane hAthame.n hI hai. vikalpa kiye binA, bhinna hI bhinna rahatA hai. vikalpa kiye binA puruShArthakI gati aisI chAlU rahatI hai. vikalpa kiye binA, hai puruShArthakI gati parantu chAlU rahatI hai. vikalpa binA puruShArthakI gati
PDF/HTML Page 211 of 1906
single page version
usakI chAlU rahatI hai. koI bhI prasa.ngame.n vah bhinna (rahatA hai). mai.n to yah hU.N, mai.n yah nahI.n, mai.n to yah hU.N, mai.n yah nahI.n hU.N. usase visheSh bhinna hotA jAtA hai. lInatA karatA jAye to j~nAyakadhArAkI ugratA karake visheSh bhinna hotA jAtA hai. aisI usakI sahaj puruShArthakI Dor vikalpa binA rahatI hai, aisI usakI puruShArthakI Dor chAlU rahatI hai.
mumukShuH- bahinashrI! upayog bAhar ho to bhI lInatA baDhatI jAtI hai?
samAdhAnaH- upayog bAhar ho tab lInatA baDhatI hai... upayog bAhar to bhI vah svaya.n rAgake sAth juDatA thA, vah rAgake sAth kam juDatA jAye to usame.n lInatA jyAdA hai. rAgake sAth kam juDe to. upayogako bAhar jAnaneke sAth sambandha nahI.n hai, lekin rAgake sAth sambandha hai. bAhar juDe usame.n use rAg kis prakArakA hai. bhedaj~nAnakI dhArA to use hotI hai. rAg aur j~nAyak, dono.n bhinna hai vah to bhinna hI hai. bAhar upayog ho to kuCh jAnatA ho to use rAgake sAth bhedaj~nAnakI dhArA to chAlU hI hai. lekin usame.n kitanA juDatA hai, usake AcharaN apekShAse kitanA juDatA hai, vah usake chAritraguNakI bAt hai. usakA AcharaN kitanA apanI or hai. utanA vah juDatA hai. usame.n jAnaneke sAth sambandha nahI.n hai.
AchAryadev upayogame.n shrutaj~nAnakA chi.ntavan karate hai.n, lekin unako bAhar upayogame.n rAg to mAtra sa.njvalanakA hI hotA hai. isaliye use jAnaneke sAth sambandha nahI.n hai. rAgake sAth sambandha hai. sa.njvalanakA hI (rAg hI). thoDI kShaN bAhar jAtA hai, phir turanta svAnubhUtime.n jAtA hai. abhI to vichAr chalate ho, turanta svAnubhUtime.n jAte hai.n, phirase bAhar Ate hai.n. utanA hI rAg hai ki usame.n thoDI der Tikate hai.n aur punaH andar jAte hai.n. andar jAkar phirase bAhar Aye to jo vichAr chalate the, vah chAlU hote hai.n, vApas andar jAte hai.n. isaliye unakA rAg kitanA hai, us par AdhAr hai.
mumukShuH- mAtAjI! ek shlokame.n aisA AtA hai, tabatak bhedavij~nAn bhAo ki jabatak j~nAn j~nAname.n sthir na ho jAye.
samAdhAnaH- bhedaj~nAn vahA.N tak bhAnA ki j~nAn j~nAname.n sthir na ho jAye. pUrA mokShamArga hI usapar hai. tereme.n ekatva aur vibhAvase virakta ho jA. vahA.Nse samyagdarshaname.n shurUAt huyI. svAnubhUtime.n to use bAharakA koI vikalpa hI nahI.n hai. kisI bhI prakArakA. andar sthir ho gayA. lekin bAhar Aye to bhedaj~nAnakI dhArA chAlU hai. bhedaj~nAnakI dhArA chAlU hai, vah bhedaj~nAnakI dhArA tuje kabatak bhAnI hai? jabatak vItarAg nahI.n ho jAye, svarUpame.n sthir nahI.n ho jAye aur vikalpa pUrA TUT jAye, andar aise sthir ho jAye ki phir bAhar hI nahI.n Aye. aisI bhedaj~nAnakI dhArA bhAnI. bhedaj~nAnakI dhArA bhAnI
PDF/HTML Page 212 of 1906
single page version
arthAt bhedaj~nAnake sAth tuje j~nAyakakI dhArA andarase aisI bhAnI ki tU svarUpame.n sthir ho jA. phir bAharakA vikalpa hI nahI.n Aye.
aise bhedaj~nAn-parase vibhakta aur svarUpame.n ekatva, aisA usakA artha hai. svarUpame.n tU ekatva huA, usame.n aise sthir ho jA, aisI terI j~nAyakakI j~nAtAdhArAkI ugratA kar, usake sAth bhedaj~nAnakI dhArA, aise lenA. bhedaj~nAnakI dhArA yAnI jo-jo uday Ate hai.n usase vah bhinna hotA jAtA hai aur j~nAyakakI dhArA ugra hotI jAtI hai. is or lo to bhedaj~nAnakI dhArA yAnI vikalpase bhinna huA. jo-jo vikalpa Aye usame.n TikatA nahI.n aur svarUpame.n lIn hotA hai. jo vikalpa Aye usame.n svarUpame.n lIn hotA hai, to usame.n TikatA nahI.n. bhinna to huA hai, visheSh bhinna hokar svarUpame.n lIn hotA hai. usame.n ugratA j~nAyakakI ugratA, svarUpakI lInatAkI ugratA tU aisI kar, aisI chAritradashA pragaT kar ki phir bAhar hI nahI.n AnA paDe. is or lenA bhedaj~nAnakI dhArAkI ugratA.
apane astitvame.n kyA pragaT huA? vikalpase bhinna huA to yahA.N kyA pragaT huA? yahA.N j~nAyakakI j~nAyakadhArA pragaT huyI. shA.ntikI dhArA, samAdhikI dhArA, lInatAkI dhArA is or pragaT huI. to tU aisI lInatA kar, aisI j~nAyakakI ugratA kar ki svarUpame.n sthir ho jA aur phir bAhar hI nahI.n Aye. aur is or bhedaj~nAnakI dhArA aisI kar ki vikalpa mai.n nahI.n hU.N, vibhAv merA svabhAv nahI.n hai. munio.nko aisI ugratA ho gayI ki vikalpa Aye vah Tikate hI nahI.n. pAnIke bahAvakI bhA.Nti pAnI Akar chalA jAye, vaise tura.nt svarUpame.n lIn hote hai.n. aisI unhe.n bhedaj~nAnakI dhArA kaho yA svarUpakI lInatA kaho, aisI unakI j~nAyakakI ugratA hai. Tikate hI nahI.n. jo bhI uday Aye khisak jAte hai, tura.nt khisak jAte hai.n. bhedaj~nAnakI dhArA itanI ugra ho gayI. is or vikalpame.n Tikate nahI.n, utanI bhedaj~nAnakI dhArA ugra (hai), is or j~nAyakakI ugra dhArA, lInatAkI ugra dhArA ho gayI. svAnubhUtikI dhArA ugra ho gayI hai. tura.nt svAnubhUtime.n jAte hai.n.
mumukShuH- pUjya bhagavatI mAtAjI! ruchikA poShaN aur tattvakA ghUTan hameshA honeke liye Apane vachanAmR^itame.n batAyA hai. vah tattvakA ghUTan to bahut karate hai.n, phir bhI hameshA nahI.n hotA hai, kahA.N kShati rah jAtI hai? pUjya bhagavatI mAtAjI!
samAdhAnaH- ghUTan karate hai.n, lekin tattvakI pahachAnakar tattvakA ghUTan yathArtha hove to hove. tattva jo hai usakA svabhAv barAbar pahachAne. usako jAne, tattvakA svabhAv pahachAne aur a.ntarame.n jAye. puruShArthakI kamI hai. svabhAvako pahachAnatA nahI.n. Upar-Uparase (chalatA hai). jyAdA to ekatvabuddhi (chalatI hai). abhyAs to vibhAvakA (hai).