PDF/HTML Page 515 of 1906
single page version
samAdhAnaH- ... a.ntarame.nse ruchi jAgR^it huyI ho, vah sa.nmat karatA hai. samyagdR^iShTi sa.nmat kare aur usake pahale jise ruchi jAgR^it huyI ho, vah sa.nmat karatA hai ki vAstavame.n AtmAkA sukh sarvase utkR^iShTa hai. parantu a.ntarame.nse jo ruchise nakkI kare to vah sa.nmat karatA hai. dUsare to koI sa.nmat nahI.n karate.
mumukShuH- savikalpa dashAme.n bhI usako, mai.n paripUrNa sukh aur j~nAnase bharA hU.N, aisA jise apaneAp par vishvAs AyA ho, vah arihantake sukhakA vishvAs, vah nakkI kar sakatA hai.
samAdhAnaH- nakkI kar sakatA hai. svaya.nne vichAr karake nakkI kiyA ho ki mereme.n hI sukh bharA hai. mai.n sukhasvabhAv, sukhasvarUp hI hU.N. use arihanta bhagavAn kaise, usakA sukh pragaT huA. vah arihanta bhagavAnake sukhako nakkI karatA hai. athavA arihanta bhagavAnakA sukh use sunaneme.n Aye to bhagavAn nimitta (hote hai.n). unase use hotA hai ki mai.n hI aisA hU.N. aisA nimitta-upAdAnakA sambandha hai. vah sa.nmat karatA hai.
jise apUrva ruchi huyI ho, vah sa.nmat karatA hai. vAstavik sa.nmat to use samyagdR^iShTime.n hotA hai, parantu usake pahale jise pAtratA (pragaT huyI hai), vah bhI sa.nmat karatA hai.
mumukShuH- vAstavame.n to samyagdR^iShTiko hI nakkI hotA hai, parantu samyagdarshan pUrvakI bhUmikA aisI ho ki jo sachchA pakSha aisA kare ki...
samAdhAnaH- jo aisA sachchA nirNay karatA hai, vah sa.nmat karatA hai.
mumukShuH- bhavyame.n aisA to nahI.n hotA ki sab samyagdR^iShTi hI bhavya hai.n, aisA to..
samAdhAnaH- usakI lAyakAt hai. bhavya yAnI usake svabhAvame.n aisI lAyakAt hai. phir jo puruShArtha kare use vah pragaT hotA hai. sab samyagdR^iShTi hI hote hai.n, aisA nahI.n hai. samyagdarshan hone pUrva apUrvatA lagatI hai. gurukI vANI sunakar, gurudevakI vANI sunakar (aisA lagatA hai ki) yah koI apUrva vANI hai aur AtmAkA sukh koI apUrva hai. sachamuchame.n apUrva hai. gurudev jo batAte hai.n, vah barAbar hai. aise samyagdarshan honese pahale bhI vah nakkI karatA hai.
... aisI hI usame.n lAyakAt hai aur kiyA. samyagdarshan ho to bhavakA nAsh kiyA
PDF/HTML Page 516 of 1906
single page version
aisA kahaneme.n Aye. koI shubhAshubh bhAvo.nme.n jise shAnti nahI.n hai, ek AtmAke Ashrayase pragaT hotA j~nAn aur sukh, vahI sachchA sukh hai. aisI a.ntarame.nse jise pratIt AtI hai.
.. ekAntame.n baiThe, lekin grahaN to svaya.nko karanA hai. bAra.nbAr prayatna karanA, bAra.nbAra. man bAhar jAve to bhI bAra.nbAr prayatna kare. anAdikA abhyAs hai isaliye man bAhar jAtA hai. parantu bAra.nbAr abhyAs kare, bAra.nbAra. usakI jij~nAsA, laganI, bAra.nbAr vichAr kare, tattva chi.ntavan kare, svAdhyAy kare, parantu dhyey ek (honA chAhiye ki) mai.n AtmAko kaise pahachAnu.N? bAra.nbAr bhedaj~nAn karanekA upAy kare. dravya par dR^iShTi kare. yah ek hI upAy hai. dravyako pahachAne. mai.n yah jAnanevAlA j~nAyak hU.N. vibhAvase virakta ho aur svabhAvako grahaN kare. bAra.nbAr abhyAs kare. bAra.nbAr kare.
mumukShuH- svaparaprakAshakake sambandhame.n tarah-tarahakI bAte.n chalatI hai to hame.n kuCh samajhame.n nahI.n AtA.
samAdhAnaH- AtmAkA svabhAv to svaparaprakAshak hai. shAstrame.n bhI AtA hai. gurudev bhI kahate hai.n. svako jAne aur parako jAne, (aisA) AtmAkA svabhAv hai. j~nAn aur sukh kahaneme.n AtA hai. sabako jAne. j~nAn ekako jAne aur dUsareko na jAne, aisA j~nAnakA svabhAv nahI.n hai. j~nAnakI anantatA, j~nAn sa.npUrNarUpase sabako jAnatA hai. j~nAn apaneko jAnatA hai, apane dravya-guN-paryAyako aur parapadArthako bhI jAnatA hai, lokAlokako jAnatA hai.
apane svarUpame.n lIn hove, j~nAyakako pahachAne aur svaparaprakAshak j~nAn pragaT hotA hai. sabako jAnatA hai, AtmAkA svabhAv hai. jo nahI.n pahachAnatA, nahI.n jAnatA hai, usako AtmAkA j~nAnasvabhAv (pragaT) nahI.n hotA. j~nAn to pUrNa ananta-ananta svabhAvase bharA huA hai. lokAlok jAnanekA svabhAv hai. dravya par dR^iShTi kare. apanI or upayog hove to bhI svaparaprakAshak j~nAnakA nash nahI.n hotA. pUrNa jAnanekA usakA svabhAv hai.
mumukShuH- anAdi kAlase parako jAnA to kuCh hAth nahI.n AyA, isaliye ab parako jAnanA banda karake svako jAne.
samAdhAnaH- hAthame.n nahI.n AyA to dravya par dR^iShTi kare. mai.n j~nAyak hU.N, aisA pahachAne. parantu banda karanA aur nahI.n karanA, aisI bAt nahI.n hai. apanI or dR^iShTi kare, upayog apanI or lIn hove. kShayopashamaj~nAn hI aisA hai ki ek or upayog jAye to ekako jAnatA hai, dUsareko nahI.n jAnatA hai. kShayopashamaj~nAnakA aisA hI svabhAv hai.
jisako AtmAkI lagI hai, AtmAko pahachAne to parakA upayog apaneAp ChUT jAtA hai. isaliye jAnaneme.n nahI.n AtA. kevalaj~nAnIkA j~nAn to kShayopasham j~nAn nahI.n hai, kShAyik j~nAn hai. apaneme.n lIn hove to bhI sa.npUrNa jAnatA hai. apane svarUpame.n lIn
PDF/HTML Page 517 of 1906
single page version
hove, pUrNa vItarAg ho jAye to pUrNa jAnatA hai.
apaneko jAno. j~nAn jAnatA hai, nahI.n jAnatA hai... j~nAnakA to jAnanekA svabhAv hai. parake sAth ekatva mat karo aur parake sAth rAg mat karo. usase bhedaj~nAn karo. parantu jAnanekA banda karo, usakA koI matalab nahI.n hai. jAnaneme.n doSh nahI.n hai, rAgakA doSh hai. ekatvabuddhi hai. apane j~nAyakako pahachAno, j~nAnakI or dR^iShTi karo, j~nAyakakI pratIt karo, j~nAyakame.n lIn hoo. svAnubhUtike samayame.n upayog bAhar nahI.n hai to svako jAnatA hai. parantu jAnanekA ChUT nahI.n gayA hai. upayog palaT gayA hai. banda karanekA usame.n koI prayojan nahI.n AtA. rAg ChoDanA hai aur bhedaj~nAn karo. ekatvabuddhi toDo, svako grahaN karo.
kahate hai.n na, bAhar dekhanekA banda karo, aisA karo. aisI koI haTh karatA hai. sunanekA banda karo, A.Nkhame.n koI aisA karatA hai, mu.Nh banda kar detA hai. aisA karanekA koI prayojan nahI.n hai. apaneko pahachAno. ekatvabuddhi toD do. j~nAn aur j~ney dono.n bhinna hI hai. j~nAyak aur j~ney dono.n bhinna hI hai, yah bhedaj~nAn karo. dravya jo chaitanyadravya hai, us par dR^iShTi karanA. usame.n bhed gauN ho jAtA hai. vibhAv aur bhed bhAv, guNabhed, paryAyabhed gauN ho jAte hai.n. dravyake viShayame.n ek dravya AtA hai. guNabhed, paryAyabhed gauN jAte hai.n. sab j~nAname.n AtA hai. AtmAme.n ananta guN hai.n, paryAy hai. dravyakI dR^iShTime.n ek dravya, abhed dravya AtA hai. dravyakI dR^iShTi ek AtmAkA astitva grahaN (karatI hai). j~nAnaguN hai, darshanaguN hai, chAritra hai, aise guNabhed par dR^iShTi nahI.n rahatI. usame.n rAg hotA hai. dravya par (dR^iShTi rahatI hai). j~nAyak dravya hai, usakA astitva grahaN kar lenA. ek dravya par dR^iShTi karanI.
mumukShuH- vAstavame.n dravyadR^iShTikA viShay shuddhAshuddha paryAyase rahit nahI.n hai, parantu prayojanavash gauN karake kahaneme.n AtA hai?
samAdhAnaH- guNabhed, paryAyabhed usame.n gauN ho jAte hai.n. svabhAv nikal nahI.n jAtA. dravyame.nse guN nikal nahI.n jAte, paryAy nikal nahI.n jAtI. parantu dR^iShTikA viShay ek dravya par hotA hai. isaliye AtmAme.n guN nahI.n hai, paryAy nahI.n hai, aisA usakA artha nahI.n hai. dR^iShTikA viShay ek dravya par jAtA hai. abhed dravya para. bhed par usakI dR^iShTi nahI.n jAtI. dR^iShTike sAth j~nAn rahatA hai, vah sab vivek karatA hai. dR^iShTike sAth-sAthame.n rahatA hai. samyagdarshan aur samyagj~nAn dono.n sAthame.n rahate hai.n. j~nAn abhedako jAne, bhedako jAne, sabako jAnatA hai. dR^iShTi ek dravyako grahaN (karatI hai). dR^iShTikA bal hai. dR^iShTikA bal mukhya rahatA hai. j~nAn sAthame.n rahatA hai.
mumukShuH- pariNAm binA to dravya kabhI hotA nahI.n hai, phir bhI usako apariNAmI
PDF/HTML Page 518 of 1906
single page version
kahanA?
samAdhAnaH- apekShAse apariNAmI kahaneme.n AtA hai. pariNAmI aur apariNAmI dono.n hai. pariNAm binA nahI.n rahatA. apariNAmI-ek apekShAse usame.n koI pariNAmakA bhed nahI.n paDatA hai. ek dravya, ek akhaNDa dravya... dravyakI dR^iShTise apariNAmI kahate hai.n. pariNAm nikal nahI.n jAtA. pariNAm hai AtmAme.n. pariNAm usame.n nahI.n hai, aisA nahI.n hai. pariNAm sahit dravya hai.
dravya anAdiananta ekarUp dravya hai. ekarUpa. isaliye use apariNAmI kahaneme.n AtA hai. dravyame.n koI palaTan nahI.n hai, dravya ekarUp rahatA hai. dravyadR^iShTise use apariNAmI kahaneme.n AtA hai. paryAyadR^iShTise pariNAmI kahaneme.n AtA hai. pariNAm, apariNAmI dono.n hai.n. pariNAm usame.n hai hI nahI.n, aisA nahI.n hai. kuCh hai hI nahI.n, kalpit hai, aisA nahI.n hai. usame.n hai, pariNAm hai.
... pariNAm hote hai.n. guNakA kArya hotA hai. ananta paryAy hotI hai.n. siddha bhagavAname.n bhI pariNAm hote hai.n. parantu dravya pariNAmI, apariNAmI (kahaneme.n AtA hai). dravyadR^iShTise apariNAmI (kahate hai.n).
.. shubhAshubh bhAvame.n ruche nahI.n, andar rAstA mile nahI.n, aisA nahI.n banatA. andarame.n jise kharI lagan lagI ho, use mArga prApta hue binA nahI.n rahatA. use j~nAyak grahaN hue binA nahI.n rahatA. a.ntarame.n shubhAshubh bhAvase yadi use sachamuchame.n AkulatA lagatI ho aur kahI.n chain nahI.n paDatA ho, to AtmAko grahaN kiye binA nahI.n rahatA. vah mArga DhU.NDh hI letA hai. mArga gurudevane batAyA aur svaya.nko grahaN nahI.n ho to apane puruShArthakI kamI hai. mArga to spaShTa karake batAyA hai. parantu svaya.nko andar kharI lagI ho to grahaN kare. grahaN nahI.n karatA hai. sachchA duHkh lagA ho vah grahaN kiye binA nahI.n rahatA. sachchI bhUkh nahI.n lagI hai, isaliye vah grahaN nahI.n karatA hai.
mumukShuH- pratikUlatAkA hI duHkh lagA?
samAdhAnaH- pratikUlatAme.n duHkh lage, parantu andar sukh kahA.N hai? usako andarase sukh khojanekI, AtmAko grahaN karanekI andar utanI laganI nahI.n lagI hai. pratikUlatAkA duHkh Upar-Uparase lagatA hai.
mumukShuH- shubhabhAvakA puruShArtha hotA hai, vah kis prakArakA hotA hai? shubhabhAvakA puruShArtha j~nAnIko hotA hai..
samAdhAnaH- a.ntarame.n puruShArtha to usane shuddhAtmAko grahaN kiyA hai. shuddhAtmAme.n lInatAkA puruShArtha hai. a.ntarakA puruShArtha to (yah chalatA hai). parantu upayog bAhar jAtA hai, isaliye ashubhabhAvase bachaneke liye shubhakA puruShArtha use kahaneme.n AtA hai aur shubhakA puruShArtha
PDF/HTML Page 519 of 1906
single page version
hotA hai. parantu a.ntarame.n sachchA puruShArtha to use bhedaj~nAnakI dhArAkA aur AtmAme.n lInatAkA (hotA hai). jo shubhabhAv bhAv hote hai.n, usase bhinna hI rahatA hai. aur j~nAyakakI dhArA vah puruShArtha karake bhinna hI rakhatA hai aur usakI pariNati sahaj aisI hI rahatI hai. phir bhI abhI pUrNa nahI.n huA hai, pUrNatA nahI.n huyI hai, a.ntarame.n lIn nahI.n rah sakatA hai, svAnubhUti (hotI hai parantu) a.ntarmuhUrtame.n to bAhar AtA hai. utanI bhUmikA nahI.n hai. chauthe, pA.Nchave guNasthAname.n utanI bhUmikA nahI.n hai. ChaThThe-sAtave.n guNasthAname.n ho to bhI vah a.ntarmuhUrta-a.ntarmuhUrtame.n bAhar Ate hai.n. isaliye upayog bAhar AtA hai. vItarAg dashA nahI.n huyI hai. isaliye use ashubhabhAvase bachaneko shubhakA puruShArtha hotA hai. hotA hai, parantu vah heyabuddhise hotA hai. sarvasva mAnakar nahI.n hotA hai ki yah puruShArtha sarvasva hai aur isase mujhe lAbh honevAlA hai aur mere AtmAme.n kuCh pragaT honevAlA hai. aisI mAnyatA nahI.n hai.
ashubhabhAvase bachaneke liye shubhakA puruShArtha, shubhame.n khaDA rahatA hai. parantu puruShArtha andar vAstavame.n to a.ntarame.n shuddhi baDhAnekA hotA hai. merI a.ntarame.n lInatA kaise ho? yah sab kaShAy, jo vibhAvabhAv hai, usakI mandatA hokar mai.n a.ntarame.n lIn ho jAU.N athavA vItarAg ho jAU.N or yadi yah sab ChUT jAtA ho to ek kShaN bhI shubhAshubh bhAv Adi kuCh nahI.n chAhiye. andar mAnyatA to aisI hai ki is kShaN yadi ChUT jAtA ho to yah shubhAdi kuCh nahI.n chAhiye. parantu andar sthir nahI.n ho sakatA hai, isaliye bAhar shubhabhAvame.n khaDA rahatA hai. ashubhabhAvase bachaneke liye shubhame.n khaDA rahatA hai. a.ntarame.n puruShArtha ugra nahI.n hotA hai, isaliye bAhar shubhame.n khaDA rahatA hai.
ashubh to sarva prakArase hey hai, shubh bhI svabhAvadR^iShTise hey hai. svabhAvadR^iShTise vah bhI hey hai. parantu koI apekShAse vah manda kaShAy hai, isaliye khaDA rahatA hai. dev- guru-shAstrake Alambanayukta hotA hai, isaliye vah shubhabhAvo.nme.n-manda kaShAyame.n khaDA rahatA hai.
mumukShuH- lAbh nahI.n mAnate hai.n phir bhI...
samAdhAnaH- lAbh nahI.n mAnate hai.n.
mumukShuH- usake prayatname.n hote hai.n.
samAdhAnaH- hA.N, prayatna hotA hai. khaDA rahatA hai. manda kaShAy hai, isaliye khaDA rahatA hai. a.ntarame.n jyAdA samay sthir nahI.n sakatA hai, isaliye bAhar AtA hai. chauthe guNasthAname.n bhI hotA hai. dev-guru-shAstrakI mahimA, dev-guru-shAstrake kAyAme.n hotA hai. ChaThThe-sAtave.n guNasthAname.n bhI hotA hai. munio.nko pa.nch mahAvratake pariNAm hote hai.n. aur shAstra likhate hai.n, upadesh dete hai.n. us prakArakI shubhabhAvakI pravR^itti hotI hai. to bhI
PDF/HTML Page 520 of 1906
single page version
a.ntarmuhUrta-a.ntarmuhUrtame.n lIn hotA hai. parantu bAhar Ate hai.n to aise sab kArya munio.nko bhI shubhabhAvame.n hote hai.n. heyabuddhise hai. use mAnate nahI.n hai ki yah mere AtmAme.n lAbhakartA hai. aisA nahI.n mAnate hai.n.
mere AtmAme.n shuddhi kaise baDhe? mere AtmAme.n lInatA kaise ho? isaliye ashubhase ChUTakar shubhabhAvame.n (AtA hai). puruShArtha a.ntarame.n sthir honekA hai, dhyey a.ntarame.n sthir honekA hai. parantu sthir nahI.n ho sakatA hai, isaliye bAhar khaDA rahatA hai. us kShaN shubhAshubh kArya karatA ho, shubhake kAryame.n ho, dev-guru-shAstrake koI bhI kAryame.n ho to bhI use usI kShaN bhinna j~nAyakakI pariNati hotI hai. usI kShaN j~nAyakakI pariNati hotI hai. use yAd nahI.n karanA paDatA. bhinna hI, nyArA hI rahatA hai.
mumukShuH- shubhabhAvame.n khaDA rahatA hai, usIkA nAm shubhabhAvakA prayatna hai?
samAdhAnaH- bas, usame.n khaDA rahatA hai. prayatna hai, ashubhase bachaneko shubhabhAvame.n khaDA rahatA hai, usakA prayatna hai. dUsarA prayatna nahI.n hai. bhinna-bhinna kArya hote hai.n, jinendradevakA, gurukA, shAstro.nke vichAr, shrutakA chi.ntavanakA, bas, us prakArakA usakA prayatna hai. usame.n khaDA rahatA hai. a.ntarame.n j~nAyakakI pariNati to sAthame.n hI hai. j~nAyakakI pariNati sAth- sAth rakhatA hai aur isame.n khaDA rahatA hai.
ashubhame.n nahI.n jAnA hai, isame.n khaDA rahanA hai, aisA. heyabuddhise bhI khaDA isame.n rahanA hai. yA to a.ntar AtmAme.n jAnA hai athavA shubhabhAvame.n khaDA rahanA hai. ashubhame.n to jAnA hI nahI.n hai. ... dR^iShTise use sarva prakArase hey mAnA hai. kisI bhI prakArase Adar nahI.n hai, svabhAvadR^iShTise. parantu prayatname.n a.ntarame.n sthir nahI.n ho sakatA hai, isaliye bAhar shubhabhAvame.n prayatna hotA hai.
mumukShuH- mAtAjI! aisA kah sakate hai.n ki shuddhatAke manda puruShArthame.n use shubh pariNAm ho jAte hai.n. isaliye vyavahArase aisA kahA ki ashubhase bachaneko shubhame.n khaDA hai. vAstavame.n to shuddhatAkA..
samAdhAnaH- manda puruShArtha hai, usake sAth shubhabhAv Aye binA nahI.n rahate. shuddhatAkA tIvra puruShArtha ho to usame.n vah gauN hotA hai. parantu shuddhatAkA manda puruShArtha hai, isaliye usake sAth shubhabhAv juDe rahate hai.n. prayatna shuddhikA hai, parantu shuddhi Age nahI.n baDhatI hai aur manda rahatI hai, isaliye shubhabhAvame.n khaDA rahatA hai. ek or ashubhase bachaneko, ek or use shuddhatAkI orakA tIvra puruShArtha nahI.n chalatA hai, manda hai, isaliye shubhame.n khaDA rahatA hai. manda yAnI j~nAyakakI pariNati to chAlU hI hai, parantu andar jo visheSh lIn honA chAhiye, vah nahI.n ho sakatA hai. j~nAyakakI pariNati use dR^iShTikI apekShAse joradAr hai. parantu AcharaName.n manda hai, isaliye shubhabhAvame.n khaDA hai.
PDF/HTML Page 521 of 1906
single page version
mumukShuH- mumukShukI bhUmikAme.n kaisA shubhabhAv hotA hai?
samAdhAnaH- mumukShuko ekatvabuddhi hai, bhinna nahI.n huA hai. parantu vah mAnatA hai, vah mumukShu aisA mAnatA hai ki yah shubhAshubh bhAv merA svarUp nahI.n hai. AtmA bhinna hai, AtmA nirvikalpa svabhAv j~nAyak jAnanevAlA hai. parantu usakI pariNati pragaT nahI.n huyI hai, isaliye vah shubhabhAvame.n khaDA hai. use to ekatvabuddhi hotI hai. parantu usane vichAr karake jo nirNay kiyA hai ki, yah bhAv merA svarUp nahI.n hai. vah nirNay sAthame.n rahakar usase mujhe dharma hotA hai yA use sarvasva mAnatA hai, aisA mumukShu mAnatA nahI.n. parantu a.ntarakI shraddhA, vah alag bAt hai. lekin use vah sarvasva nahI.n mAnatA. vah bhI ashubhase bachaneko shubhabhAvame.n khaDA rahatA hai. parantu use AtmA bhinna nahI.n rahatA hai. ekatva ho jAtA hai. usakI mAnyatA aisI rakhe ki, yah sarvasva nahI.n hai, yah to hey hai. merA svabhAv nahI.n hai. aisA vichArame.n bhI vah rah sakatA hai.
AtmA grahaN nahI.n huA hai, ashubhabhAvame.n jAtA hai, kahA.N khaDA rahegA? shubhabhAvame.n khaDA hai. ruchi AtmAkI rakhe ki AtmAkA hI karane jaisA hai. yah merA svabhAv nahI.n hai. sukh to AtmAme.n hai, nirvikalpa svarUpame.n hI sukh hai. vikalpAtmak pariNatime.n sukh nahI.n hai. nirvikalpa svarUp jo AtmA, usame.n hI sukh hai. aisI ruchi rakhe. aisI ruchi rakhe aur ... ekatvabuddhi hotI hai. vichArame.n ho, nirNayame.n ho to bhI usakI pariNati bhinna nahI.n huyI hai.
lekin jo kuCh nahI.n samajhate hai.n, ekatvabuddhime.n sarvasva mAnate hai.n, usakI to mAnyatA hI alag hai. vichArapUrvak bhI usakI mAnyatA barAbar nahI.n hai. isane vichArase itanA nirNay kiyA hai to use Age baDhanekA avakAsh hai. laganI lagAye to Age baDhanekA avakAsh hai.