PDF/HTML Page 1772 of 1906
single page version

ముముక్షుః- గురుదేవకో కోఈ బార ప్రవచన దేతే సమయ మానోంకీ నిర్వికల్ప దశా హో గయీ హో, తో హమ జో బాహర ప్రవచనమేం బైఠే హోం, ఉన్హేం ఖ్యాల ఆ సకతా హై?

సమాధానః- ఆ సకే ఔర న భీ ఆ సకే, దోనోం బాత హైం. దేఖనేవాలా చాహియే. అపనీ వైసీ దృష్టి హో తో మాలూమ పడే, నహీం తో నహీం.

ముముక్షుః- ఐసే దిఖావ పర-సే తో ఖ్యాల న ఆయే న?

సమాధానః- అపనీ ఐసీ దేఖనేకీ శక్తి చాహియే న.

ముముక్షుః- బాహరమేం కుఛ ఖ్యాల ఆ సకతా హై?

సమాధానః- జో దేఖ సకే వహ దేఖ సకతా హై, సబ నహీం దేఖ సకతే. ఉసకీ పరీక్షక శక్తి హోనీ చాహియే.

ముముక్షుః- బీచమేం థోడా సమయకా అంతర రహతా హోగా?

సమాధానః- పడే, లేకిన బాహర పకడనా ముశ్కిల పడే. ఏక ఆదమీ కుఛ కామ కరతా హో, తో కామ కరతే వక్త ఉసకే విచారోంకా పరిణమన కహాఁ చలా జాతా హై. హాథకీ క్రియా కహీం చలతీ హై, తో బాహరకా మనుష్య కహీం పకడ నహీం సకతా కి ఉసకే విచారకీ పరిణతి కహాఁ జాతీ హై. ఏక ఆదమీ కిసీకే సాథ బాతచీత కరతా హో, ధీరే-ధీరే శాన్తి- సే కరతా హో, ఉసకీ పరిణతి కహాఁ జాతీ హో వహ బాహరకా మనుష్య పకడ నహీం సకతా. వహ తో స్థూల విభావకీ పరిణతిమేం భీ ఐసా హోతా హై. కోఈ కామ కరతా హో, కుఛ కరతా హో ఔర ఉసకే విచార కహీం చలతే హైం ఔర కామ కుఛ హోతా హో.

ముముక్షుః- దృష్టాన్త తో బరాబర హై. ఉస ప్రకార వాంచన కరతే-కరతే ఉనకే పరిణామ హో జాయ తో ఖ్యాలమేం న ఆయే.

సమాధానః- ఐసీ పరిణతి పకడనీ ముశ్కిల హై. యోగకీ క్రియామేం కుఛ దిఖే తో మాలూమ పడే, నహీం తో పకడనా ముశ్కిల పడే.

ముముక్షుః- యోగకీ క్రియామేం కుఛ ఫర్క తో పడతా హోగా.

సమాధానః- దేఖనేవాలేకీ దృష్టి పర (నిర్భర కరతా) హై.

ముముక్షుః- మాతాజీ! వాణీమేం కుఛ ఫేరఫార హోతా హై?

సమాధానః- వాణీకీ సన్ధి చలతీ హై.

PDF/HTML Page 1773 of 1906
single page version

ముముక్షుః- అత్యంత ఆశ్చర్య హో ఐసీ బాత హై. హమనే తో ఆపసే సవికల్ప దశాకా వర్ణన సునా తో ఐసా హోతా హై కి అభీ తక తో బాహరకే రాగ-ద్వేషకే పరిణామ-సే హీ మాప నికాలనేకా ప్రయత్న కరతే థే. జబకి జ్ఞానీకా పరిణమన తో పూరా భిన్న హై.

సమాధానః- జగత-సే భిన్న పరిణమన హై. కోఈ వ్యక్తికే ప్రశ్న పూఛనేకే బజాయ సముచ్చయ ప్రశ్న పూఛనా. ఛఠవేం-సాతవేం గుణస్థానమేం మునిరాజ అంతర్ముహూర్త-అంతర్ముహూర్తమేం ఝులతే హైం. బాహర ఆయే తో మునిరాజకో సబ సన్ధి హోతీ హై. శాస్త్ర లిఖతే హోం తో భీ సన్ధి తో ఐసే హీ చలతీ హై. అంతర్ముహూర్త-అంతర్ముహూర్తమేం భీ బహుత ఫేరఫార హోతే హైం. కౌన-సా అంతర్ముహూర్త, కైసా అంతర్ముహూర్త... జ్ఞానీకీ దశా క్షణ-క్షణమేం భేదజ్ఞానకీ వర్తతీ హై. జ్ఞాయకదశాకీ పరిణతి పూరీ భిన్న హోతీ హై.

ముముక్షుః- ముని మహారాజకో ఐసా వికల్ప నహీం హోతా హై కి మైం శ్రేణి లగాఊఁ. ఉనకీ తీవ్రతా ఇతనీ బఢ గయీ హై కి సహజ హీ శ్రేణి లగాతే హైం.

సమాధానః- వికల్ప నహీం హోతా హై, మైం శ్రేణి లగాఊఁ ఐసా వికల్ప నహీం హోతా. ఉనకీ పరిణతికీ గతి హీ ఐసా హో జాతీ హై కి బార-బార స్వరూపమేం లీనతా (హో జాతీ హై). అంతరమేం లీనతాకే అలావా బాహర టిక నహీం సకతే హైం. ఐసీ తో దశా హై కి అంతర్ముహూర్తసే జ్యాదా తో బాహర నహీం సకతే హైం. అంతర్ముహూర్త బాహర జాయ ఉతనేమేం అంతరమేం పరిణతి పలట హీ జాతీ హై. ఉససే జ్యాదా దేర వే బాహర టిక నహీం పాతే. పరిణతి ఉతనీ అపనే స్వరూపకీ ఓర చలీ గయీ హై కి అపనేమేం ఇతనీ లీన పరిణతి హై కి బాహర టిక నహీం సకతే.

ఐసా కరతే-కరతే ఉనకీ పరిణతి ఇతనీ జోరదార స్వరూప ఓర జాతీ హై కి ఉసమేం- సే ఉనకో శ్రేణి లగతీ హై. ఐసా వికల్ప నహీం కరతే హైం కి మైం శ్రేణి లగాఊఁ. స్వరూపమేం ఇతనీ లీనతా బఢ జాతీ హై, నిర్వికల్ప దశామేం ఇతనీ లీనతా హో జాతీ హై కి ఉసమేం- సే ఉన్హేం శ్రేణి లగ జాతీ హై. వహ అంతర్ముహూర్తకీ దశా హై. ఐసీ దశా హో జాయ కి వికల్ప తో నిర్వికల్ప దశామేం బుద్ధిపూర్వక హో జాయ, పరన్తు ఉన్హేం స్వరూప లీనతాకీ ఐసీ జోరదార పరిణతి హో జాతీ హై కి ఉసమేంసే శ్రేణి లగాకర ఔర వహ లీనతా ఐసీ హోతీ హై కి ఫిర బాహర హీ నహీం ఆతే. ఐసీ క్షపక శ్రేణి లగా దే తో అన్దర లీనతా హుఈ సో హుఈ, సర్వ విభావకా క్షయ హో జాతా హై. విభావ పరిణతికా క్షయ హో జాతా హై ఇసలియే కర్మకా భీ క్షయ హో జాతా హై. ఔర అంతరమేం పరిణతి గఈ సో గఈ, ఫిర బాహర హీ నహీం ఆతే. ఐసీ లీనతా హో జాతీ హై కి అంతర్ముహూర్త భీ బాహర ఆ జాతే థే, వే ఉతనా భీ బాహర టిక నహీం సకతే. అన్దర ఐసీ లీనతా హో గయీ. సాదిఅనన్త (కాల) ఉసమేం-హీ టిక గయే. ఉసమేం టిక గయే, పరిణతి టిక గయీ తో సాదిఅనన్త ఆనన్ద దశా ప్రగట హుఈ. ఔర జ్ఞానకీ నిర్మలతా హో గయీ. జ్ఞానకీ పరిణతిమేం ఏక అంతర్ముహూర్తమేం జానా జాతా థా, వహ జ్ఞాన ఏక సమయమేం సబ జాన సకే ఐసీ పరిణతి, వీతరాగ దశా హుఈ ఇసలియే జ్ఞాన భీ వైసా నిర్మల హో గయా.

PDF/HTML Page 1774 of 1906
single page version

ఉసకా స్వభావ జో హై ఏక సమయమేేం జానే, జ్ఞాన దూసరేకో జాననే నహీం జాతా, పరన్తు అపనేమేం జ్ఞానకీ పరిణతి స్వ తరఫ హీ ముడ గయీ. స్వయం అపనేకో జానతే హుఏ పర సహజ హీ జ్ఞాత హో జాతా హై. పూర్ణ లోకాలోక ఔర స్వయం ఆత్మా, ఆత్మాకే అనన్త గుణ-పర్యాయ ఔర దూసరేకే స్వయంకో జానతే హుఏ సబ జ్ఞాత హో జాతా హై. ఐసీ సహజ పరిణతి (హో జాతీ హై). వికల్ప నహీం హోతా కి మైం శ్రేణి లగాఊఁ, కేవలజ్ఞాన నహీం హో రహా హై. ముఝే వీతరాగ దశా హో, మేరే స్వరూపమేం లీనతా కరుఁ, ముఝే బాహర కహీం నహీం జానా హై. విభావ పరిణతి సుహాతీ నహీం. ఇసలియే స్వరూపమేం ఐసీ లీనతా హో గయీ. ఆత్మాకే అలావా ముఝే కహీం చైన నహీం హై. ఆత్మామేం ఉతనీ లీనతా హో గయీ కి ఫిర బాహర హీ నహీం ఆతే. అన్దర గయే సో గయే, స్వరూపమేం సమాయే సో సమాయే, బాహర హీ నహీం ఆయే. ఐసీ పరిణతి హోతీ హై ఇసలియే వీతరాగ దశా ఔర కేవలజ్ఞానకీ దశా ప్రగట హో జాతీ హై.

ముముక్షుః- కోఈ భీ దశాకీ ఇచ్ఛా నహీం కరీ, ఆత్మామేం హీ లీనతా కీ.

సమాధానః- కోఈ దశాకీ ఇచ్ఛా నహీం హై. ఏక ఆత్మాకీ లీనతా, ఆత్మ స్వరూపమేం స్థిర హో జాఊఁ, స్వరూపకే అలావా కహీం నహీం జానా హై. విభావమేం కహీం నహీం జానా హై. ఏక స్వరూపమేం హీ రహూఁ. పరిణతి ఐసీ జమ గయీ కి ఉసమేం కేవలజ్ఞాన హో గయా.

సమ్యగ్దర్శనమేం ఉసకీ ప్రతీతి ఇతనీ జోరదార హై కి ఇసీమేం లీనతా కరుఁ. పరన్తు వహ లీనతా అముక ప్రకార-సే టికతీ హై ఔర థోడా బాహర ఆతే హైం. వహ లీనతాకా జోర బఢతే-బఢతే ఉసకీ భూమికా బఢతీ హై. ఔర భూమికా బఢతే-బఢతే మునిదశా ఆకర ఫిర శ్రేణి లగాతే హైం.

జ్ఞాయకకీ ధారా, భేదజ్ఞానకీ ధారా సహజపనే వర్తతీ హై. ఉసమేం ఉన్హేం స్వరూపమేం లీనతా నిర్వికల్ప దశా హోతీ హై, ఐసా కరతే-కరతే ఉసకీ భూమికా బఢ జాతీ హై. స్వరూపకీ లీనతా బఢతే-బఢతే ఉసకీ భూమికా చౌథేమేం-సే పాఁచవీ హో జాతీ హై. లీనతా బఢతీ హై ఇసలియే. ఉసకే అనుకూల జో జాతకే శుభభావ హోతే హైం, వహ భావ ఆతే హైం. ఉసమేం అముక వ్రతాదికే ఆతే హైం. ఐసా కరతే-కరతే లీనతాకీ-స్వరూపమేం రహనేకీ భూమికా బఢతీ జాతీ హై ఇసలియే ఛఠవాం-సాతవాం గుణస్థాన ఔర మునిదశా హో జాతీ హై. ఫిర ఐసీ దశా హో జాతీ హై కి అంతముూర్హర్త-సే జ్యాదా బాహర టిక నహీం సకతే హైైం. ఇసలియే మునిదశా ఆతీ హై. ఔర మునిదశామేం రహతే-రహతే బాహర హీ నహీం జాయ ఐసీ లీనతా హో జాతీ హై ఇసలియే శ్రేణి లగాతే హైం.

ముముక్షుః- చతుర్థ గుణస్థాన-సే ఆఖిర తక లీనతాకా ఏక హీ పురుషార్థ హై.

సమాధానః- బస, వహ లీనతాకా పురుషార్థ హై. పహలే సమ్యగ్దర్శనకీ ప్రతీతి కా బల హోతా హై. ఉస ప్రతీతికే బలపూర్వక లీనతాకీ పరిణతి హోతీ హై. లీనతా అర్థాత చారిత్రకీ దశా ప్రగట హోతీ హై. సమ్యగ్దర్శనపూర్వక స్వరూపకా ఆలమ్బన హై, ప్రతీతమేం స్వరూపకా-ద్రవ్యకా

PDF/HTML Page 1775 of 1906
single page version

ఆలమ్బన హై. ఉస ఆలమ్బనపూర్వక లీనతాకా జోర బఢతా జాతా హై.

ముముక్షుః- అజ్ఞానీకో భీ ఐసా ద్రవ్యకా జోర ఆతా హై, అజ్ఞాన దశామేం?

సమాధానః- సమ్యగ్దృష్టికో జైసా జోర ఆతా హై, ఐసా జోర-ద్రవ్యకా ఆలమ్బన నహీం హోతా హై. పరన్తు ఉసకీ భావనాపూర్వక హోతా హై. వహ అభ్యాస కరతా హై.

జో సమ్యగ్దర్శనకా జోర హోతా హై వహ తో యథార్థ హై. ఉసే ద్రవ్యకా ఆలమ్బన బరాబర హోతా హై. అపనే అస్తిత్వకో గ్రహణ కరకే యథార్థపనే జో ఆలమ్బన లియా, భేదజ్ఞాన హోకర ఆలమ్బన లియా, విభావ-సే భిన్న పడకర మైం యహ జ్ఞాయక హూఁ, ఐసా ఆలమ్బన యథార్థపనే ఆ గయా, ఉస ఆలమ్బనకా బల ఉసే అలగ హోతా హై. వహ ఆలమ్బన ఐసా హోతా హై కి పూరా జగత డోల ఉఠే తో భీ ఉసకా ఆలమ్బన అన్దర-సే టూటతా నహీం. సదాకే లియే వహ ఆలమ్బన టికా రహతా హై, ఐసీ ఉసకీ భేదజ్ఞానకీ దశా హో జాతీ హై.

(ముముక్షుకో) తో అభ్యాసపూర్వక హై. ఇసలియే ఐసా ఆలమ్బన ఉసే నహీం హోతా. ఆలమ్బనకా అభ్యాస కరతా హై. ఆలమ్బన లే, ఫిర ఛూట జాయ, ఐసా సబ హోతా హై.

ముముక్షుః- యే తో ధారావాహీ ఔర ఉత్తరోత్తర వృద్ధిగత హోతా హై.

సమాధానః- వృద్ధి పామతా హై, ధారావాహీ ఆలమ్బన హై. జైసీ విభావకీ ఏకత్వబుద్ధి (హోతీ హై), ఐసా జోరదార ఉసే ఛూటతా హీ నహీం. సదాకే లియే ఐసా (రహతా హై). ఉసే ద్రవ్యకే ఆలమ్బనకా ఖణ్డ నహీం హై. జ్ఞాయకకీ పరిణతికా ఖణ్డ నహీం హై. సబ వికల్పమేం, క్షణ- క్షణమేం, సబ కాయామేం, జాగతే-సోతే ద్రవ్యకా ఆలమ్బన సదాకే లియే ఛూటతా నహీం. ఐసా ఉసే సహజ ఆలమ్బన హోతా హై. సహజ ప్రతీతి, సహజ ఆలమ్బన, సహజ జ్ఞాయకకీ ధారా, చైతన్యకీ మహిమా ఉసే ఐసీ సహజ హో గయీ కి ఉసే ఛూటతా హీ నహీం. చైతన్యకే అలావా కుఛ నహీం, బస, ఏక ఉసకా హీ ఆలమ్బన దృఢపనే హుఆ హై. ఔర ఉసమేం లీనతా బఢతా జాతా హై.

చైతన్య ఏక మహా పదార్థ ఆత్మా కోఈ అపూర్వ అనుపమ హై. వహ ఉసే గ్రహణ హో గయా. జ్ఞాయకకీ జ్ఞాయకరూప పరిణతి హో గయీ. వహ సదాకే లియే చాలూ హీ హై. జో చ్యూత హో గయే ఉసకీ కోఈ బాత నహీం హై. జిసకీ సహజ ధారా వర్తతీ హై, జో ఆగే జానేవాలా హై, ఉసే సదాకే లియే ఆలమ్బన హోతా హై. ఔర వహీ ఉసకీ దశా హై. తో హీ వహ సమ్యగ్దృష్టికీ దశా హై. భేదజ్ఞానకీ ధారా హో తో హీ వహ దశా హై. ఔర భేదజ్ఞానకీ ధారాకే కారణ, ఉసే స్వానుభూతి భీ ఉసీ కారణ-సే హోతీ హై. భేదజ్ఞాన జ్ఞాయకకీ ధారా హో తో స్వానుభూతి హోతీ హై. స్వానుభూతికీ దశా ఉసీమేం ప్రగట హోతీ హై.

ముముక్షుః- సమకితీకో శరీర-సే భిన్న, ఐసా తో ధారావాహీ లగతా హీ హోగా న?

సమాధానః- సహజ హై. వికల్ప-సే భిన్న వహ సహజ హై తో శరీర-సే భిన్న తో ఉససే భీ జ్యాదా సహజ హై. శరీర తో స్థూల హై. స్థూల శరీర-సే భిన్న (లగతా హీ హై). వికల్ప- సే భిన్న, జో క్షణ-క్షణమేం వికల్ప ఆతే హైం, వికల్ప ఔర విభావ పరిణతికీ ధారా జో

PDF/HTML Page 1776 of 1906
single page version

క్షణ-క్షణమేం హోతీ రహతీ హై, అన్దర జో ఏకకే బాద ఏక వికల్పకీ జాల చలతీ హై, ఉససే క్షణ-క్షణమేం భిన్న, ధారావాహీ రూప-సే భిన్న రహతా హై తో ఉసమేం శరీర-సే భిన్న తో ఆ హీ జాతా హై. శరీర-సే భిన్నతా వహ తో ఏక స్థూల హై. ఉససే భీ జ్యాదా సూక్ష్మ వికల్ప-సే భిన్నతా హై.

ముముక్షుః- మానోం కోఈ దూసరా వికల్ప కర రహా హో, ఉతనా భిన్న లగతా హై?

సమాధానః- వికల్ప-సే మేరా స్వభావ భిన్న హై. పురుషార్థకీ మన్దతా-సే హోతా హై, పరన్తు యహ మేరా స్వభావ నహీం హై. ఉససే భిన్న భేదజ్ఞాన, జ్ఞాతాకీ పరిణతి వర్తతీ హై.

ముముక్షుః- స్వభావమేం ఏకత్వ హై ఇసలియే..

సమాధానః- స్వభావమేం ఏకత్వ హై, విభావ-సే విభక్త హై. జో విభావ-సే విభక్త హుఆ, వహ శరీర-సే విభక్త హో హీ గయా హై. ద్రవ్యకర్మ, భావకర్మ, నోకర్మ. భావకర్మ- సే భిన్న వర్తతా హై, వహ ద్రవ్యకర్మ, నోకర్మ-సే భిన్న హీ వర్తతా హై. స్థూలతా-సే శరీర- సే భిన్న, భిన్న ఐసా కరే, ఔర అన్దర-సే భిన్న నహీం పడా తో వహ వాస్తవిక భిన్న హీ నహీం హుఆ. కోఈ స్థూలతా-సే ఐసా కహే కి మైం శరీర-సే భిన్న-భిన్న (హూఁ). పరన్తు యది వికల్ప-సే భిన్న నహీం పరిణమతా హై తో శరీర-సే భిన్న, వహ మాత్ర అభ్యాసరూప హై.

ముముక్షుః- తో చారిత్రకే దోషకో అన్దర థోడా భీ నహీం గిననా? సమకిత ప్రాప్త హోనేమేం శ్రద్ధానకా హీ దోష హై?

సమాధానః- సమ్యగ్దర్శన ప్రాప్త హోనేమేం శ్రద్ధాకా హీ దోష హై. చారిత్రకా దోష తో ఉసకే సాథ-శ్రద్ధాన సమ్బన్ధిత స్వరూపాచరణ చారిత్ర హై వహ ఆ జాతా హై. పరన్తు ఉసే చారిత్రమేం గిననేమేం నహీం ఆతా హై. వహ శ్రద్ధామేం హీ కహనేమేం ఆతా హై. చారిత్రకా దోష శ్రద్ధాకో నహీం రోకతా. శ్రద్ధాకో శ్రద్ధాకా దోష హీ రోకతా హై. అనన్తానుబన్ధీ జో కషాయ హై, ఉస కషాయకో శ్రద్ధాకే సాథ సమ్బన్ధ హై. వహ శ్రద్ధా జిసకీ బదలే, ఉసే అనన్తానుబన్ధీ కషాయ టల హీ జాతా హై. ఉసే శ్రద్ధాకే సాథ సమ్బన్ధ హై. ఇసలియే అనన్త కాల-సే శ్రద్ధాకా దోష హై.

ముముక్షుః- తో సంయమ ఔర నీతికో బిలకూల బీచమేం లానా హీ నహీం?

సమాధానః- జిసే ఆత్మాకీ రుచి లగే, జిసే ఆత్మా హీ చాహియే దూసరా కుఛ నహీం చాహియే, ఉసే నీతి ఆది సబ హోతా హీ హై. అముక పాత్రతా తో ఉసే హోతీ హై. జిసే శ్రద్ధా పలట జాతీ హై ఉసే అముక జాతకా శ్రద్ధాకే సాథ జిసే సమ్బన్ధ హై, ఐసీ పాత్రతా తో హోతీ హై. పాత్రతాకే బినా నహీం హోతా.

ముముక్షుః- అవినాభావీ కహేం తో ఉసమేం క్యా దిక్కత హై?

సమాధానః- అవినాభావీ తో హై, పరన్తు వహ అనన్తానుబన్ధీ కషాయకే సాథ సమ్బన్ధ హై. ఉసే అప్రత్యాఖ్యానీ ఔర ప్రత్యాఖ్యానీకే సాథ సమ్బన్ధ నహీం హై. అనన్తానుబన్ధీ కషాయకే సాథ సమ్బన్ధ హై. ఇసలియే అముక జాతకీ ఉసే పాత్రతా హోతీ హై. ఉసకీ రుచి జహాఁ పలటతీ

PDF/HTML Page 1777 of 1906
single page version

హై, కి ఏక ఆత్మా హీ చాహియే, జహాఁ ఆత్మార్థీతా హోతీ హై, ఏక ఆత్మాకా హీ ప్రయోజన హై, ఉసకే కషాయ మన్ద హోతే హైం. ఉసే విషయ కషాయోంకీ లాలసా టూట జాతీ హై. ఏక ఆత్మా చాహియే, దూసరా కుఛ నహీం చాహియే. ఐసీ ఉసకీ అంతర-సే పరిణతి హో జాతీ హై. ఉసకా నీతి, న్యాయకే సాథ సమ్బన్ధ హోతా హై.

ముముక్షుః- సమ్యగ్దర్శన హోనేకే బాద నీతి జ్యాదా బఢతీ హై, ఐసా హై?

సమాధానః- నీతికా సమ్యగ్దర్శనకే సాథ జితనా సమ్బన్ధ హై ఉతనీ హోతీ హై. వ్యవహార- సే అయోగ్య హో ఐసీ అనీతి ఉసకో నహీం హోతీ. సమ్యగ్దర్శనకే సాథ భీ నీతికా సమ్బన్ధ హై. సమ్యగ్దర్శన హోనే పూర్వ భీ నీతికా సమ్బన్ధ హోతా హై. సమ్యగ్దర్శన హోనేకా బాద కహీం అనీతికే కార్య కరే ఐసా నహీం హోతా. సమ్యగ్దర్శన హోనేకే బాద చాహే జైసా ఆచరణ కరే తో కోఈ దోష నహీం హై, ఐసా నహీం హై. ఉసే చాహే జైసా ఆచరణ హోతా హీ నహీం.

జిసే స్వరూప మర్యాదా హో గయీ హై, స్వరూప-సే జో బాహర నహీం జాతా హై, స్వరూపకో ఛోడకర విభావకే సాథ ఏకత్వబుద్ధి నహీం కరతా హై, జో స్వరూపకీ మర్యాదామేం హీ రహతా హై, అంతరమేం ఉతనీ మర్యాదా ఆ గయీ హై, ఉసే స్వరూపాచరణ చారిత్ర ఔర భేదజ్ఞానకీ ధారా వర్తతీ హై, జ్ఞాయకకీ ధారా (వర్తతీ హై), జో కర్తా నహీం హోతా, స్వరూపమేం ఇతనీ మర్యాదా ఆ గయీ, ఉసే బాహరకీ మర్యాదా, ఉసే విభావమేం మర్యాదా ఆ హీ జాతీ హై. జో స్వరూపమేం- సే బాహర నహీం జాతా హై, ఉసే అముక మర్యాదా హోతీ హై. తో ఉసే విభావకీ, రాగకీ సబకీ మర్యాదా హై. ఉసే నీతికే అముక కార్య హోతే హీ హైం. ఉసే సబమేం మర్యాదా ఆ జాతీ హై.

జిసే అన్దరమేం మర్యాదా హో గయీ, జ్ఞాయకకో ఛోడకర కహీం జాతా నహీం, జ్ఞాయకకీ ధారాకే అలావా ఉసకీ పరిణతి కహీం ఏకత్వ నహీం హోతీ, తో ఉసకే ప్రత్యేక కార్యమేం మర్యాదా హోతీ హై. మర్యాదా రహిత నహీం హోతా. ఉసకీ భూమికాకే యోగ్య ఉసే సబ హోతా హీ హై.

ముముక్షుః- సింహకే భవమేం మహావీర భగవానకో జో సమకిత ప్రాప్త హుఆ, తో ముఁహమేం తో అభీ మాంస థా.

సమాధానః- వహ ఛూట జాతా హై. ఫిర తో ఉసనే ఛోడ దియా. ముఁహకే సాథ కోఈ సమ్బన్ధ నహీం హై. అంతర-సే పరిణతి పలట గయీ ఔర ఛూట గయా, ఆహార-పానీకా త్యాగ కర దియా హై. జహాఁ సమ్యగ్దర్శన హుఆ, వహాఁ సింహనే ఆహారకా త్యాగ కర దియా హై. త్యాగ కరకే సంథారా కియా హై ఔర దేవలోకమేం గయా హై. ఉసనే ఛోడ దియా, ఆహార హీ ఛోడ దియా హై. జహాఁ సమ్యగ్దర్శన, స్వానుభూతి హుయీ, పరిణతి పలట గయీ వహాఁ ఆహార ఛోడ దియా.

ముముక్షుః- మేరా కహనా ఐసా హై కి జో సమ్యగ్దర్శన ప్రాప్త హోతా హై, ఉసకే పహలే హేయ ఔర ఉపాదేయకా వివేక కరనే జాయ కి ఉసకే పహలే ఆత్మాకా స్వసంవేదన కరనేకా ప్రయత్న కరే?

సమాధానః- జో స్వసంవేదన ఓర ముడా ఉసమేం హేయ-ఉపాదేయ సాథమేం హీ హోతా హై. సబ

PDF/HTML Page 1778 of 1906
single page version

సాథమేం హో జాతా హై. సింహకే భవమేం సబ సాథమేం ఆ గయా. పరిణతి ఏకదమ నర్మ హో గయీ, అన్దర పాత్రతా ప్రగట హో గయీ, అరే..! యే మైం క్యా కర రహా హూఁ? ఐసా హో జాతా హై. అంతర స్వరూప ఓర ముడ జాతా హై. సబ సాథమేం హో జాతా హై. అరే..! యే విభావదశామేం మైం కహాఁ ఆ గయా? స్వభావ ఓర పరిణతి పలట జాతీ హై. సబ సాథమేం (హో జాతా హై).

యథార్థ పలటనా కబ కహా జాయ? కి అన్దర భేదజ్ఞాన హుఆ తబ. ఔర ఉస యథార్థ పలటనేకే సాథ సబకా అవినాభావీ సమ్బన్ధ హై. ఉసకే పహలే ఉసే పాత్రతాకే అముక భావ ఆతే హైం, అరే..! యే మైం క్యా కర రహా హూఁ? ఐసా వికల్ప ఆయే. పరన్తు యథార్థ ప్రకార- సే జబ ఛూటతా హై తబ ఏకసాథ ఛూట జాతా హై.

ముముక్షుః- ఆపనే కహా కి తీఖా ఔర ఉగ్ర పురుషార్థ కరనా పడేగా. ఉసమేం జ్యాదా వాంచన కరనా? జ్యాదా సత్సంగ కరనా? జ్యాదా ధ్యాన కరనా?

సమాధానః- అంతర పరిణతికా జ్యాదా పురుషార్థ కరనా. ఉసమేం జహాఁ ఉసకీ రుచి లగే, ఉసే వాంచనమేం పరిణతికో జ్యాదా లాభదాయీ దిఖే తో వాంచనమేం జుడే, విచారమేం జ్యాదా లాభ లగే తో ఉసమేం జుడే, ఉసే సత్సంగమేం లాభ హోతా హో తో ఉసమేం జుడే. ఉసే జహాఁ లాభ హోతా హో వహ కరే. పరన్తు అన్దర పురుషార్థ, అన్దర జ్ఞాయకకీ ఉగ్రతా కైసే హో, జ్ఞాయకధారాకీ ఔర మైం కైసే మేరే చైతన్యకీ ఓర మేరీ పరిణతి దృఢ హో, మేరీ ప్రతీతి దృఢ హో, మైం చైతన్య హీ హూఁ, యహ మైం నహీం హూఁ, ఉసకే పురుషార్థకా ధ్యేయ ఏక హీ హై. ఉస ధ్యేయకే సాథ జహాఁ-జహాఁ ఉసకే పరిణామకో ఠీక పడే, జహాఁ ఉసకే పరిణామ టిక సకే ఔర వృద్ధి హో, ఐసే కాయామేం జుడే.

ధ్యానమేం ఉసే ఠీక లగే తో ధ్యానమేం జుడే. పరన్తు ధ్యానకే సాథ యథార్థ జ్ఞానకే విచార, యథార్థ జ్ఞానపూర్వక ధ్యాన హోతా హై. అపనే స్వభావకో పహచానే విచార కరకే కి యహ జ్ఞాయక హై వహీ మైం హూఁ. ఫిర ఉసమేం ఏకాగ్ర హోనేకా ప్రయత్న కరే. వహ ఏకాగ్రతా ఉసకా ధ్యాన హై. ఉసమేం ధ్యాన-సే ఉగ్రతా హోతీ హో తో ధ్యాన కరే. పరన్తు వహ ధ్యాన జ్ఞానపూర్వకకా ధ్యాన హోనా చాహియే. బినా సమఝే ధ్యాన కరే యా వికల్ప ఛోడే, కహాఁ ఖడే రహనా? అపనా అస్తిత్వ గ్రహణ కియే బినా, సమఝ బినా హీ ధ్యాన కరే తో కోఈ లాభ నహీం హై. సమఝకర ధ్యాన కరే కి మైం యహ చైతన్య హూఁ ఔర యహ మైం నహీం హూఁ. ఫిర ఉసమేం ఏకాగ్ర హోనేకా తీఖా పురుషార్థ కరే తో లాభ హో. లేకిన వహ యథార్థ సమఝపూర్వక హోనా చాహియే.

ఏకాగ్రతాకీ ఉగ్రతా కరకే విభావ-సే భిన్న పడనేకా ప్రయత్న కరే. పరన్తు ఉసకో యథార్థ జ్ఞాన కరనేకే లియే విచారకే సాథ వాంచన, సత్సంగ, యథార్థ జ్ఞాన కరనేకే లియే వహ హోతా హై. ఫిర ఏకాగ్రతా కరనేకే లియే వహ ధ్యాన కరే, పరన్తు సమఝపూర్వకకా ధ్యాన హోనా చాహియే. జ్ఞానపూర్వకకా ధ్యాన హోనా చాహియే.

ముముక్షుః- జో వాంచన కరనే-సే, జో విచార కరనే-సే ఆత్మా విభావసే, విభావకే

PDF/HTML Page 1779 of 1906
single page version

కాయాసే భిన్న నహీం హుఆ వహ వాంచనా, పఢనా మిథ్యా హై. తో హమారీ సమఝకే సాథ-సాథ హేయ ఔర ఉపాదేయకా వివేక క్యోం ప్రగట నహీం హోతా హై? యా హమ సిర్ఫ దిఖావ కరనేకే లియే యహాఁ ఆతే హైం యా ఫిర ఆత్మప్రాప్తికీ కుఛ ఇచ్ఛా నహీం హో రహీ హై? భవభ్రమణకా త్రాస నహీం లగతా హై?

సమాధానః- పురుషార్థకీ మన్దతా హై. ముముక్షుః- ఆప జ్ఞానీ హోం ఇసలియే ఆపకే పాస బైఠతే హైం. సమాధానః- దిఖానేకే లియే నహీం పరన్తు అపనీ రుచికీ మన్దతా హై, పురుషార్థకీ మన్దతా హై. అన్దర ఉతనీ లగీ నహీం హై కి యహ ఛూటకర అన్దర జానా హై. ఉతనీ ఉగ్రతా నహీం హై. ఉతనీ ఉగ్రతా నహీం హోతీ హై తబతక విచార, వాంచన, సత్సంగ కరతా రహే, పరన్తు అంతరమేం కరనా వహీ హై. భేదజ్ఞానకీ పరిణతి కరనా వహ హై, ఉసకీ ఏకాగ్రతా కరనీ. చారిత్రపూర్వకకా ధ్యాన బాదమేం మునిదశామేం హో, పరన్తు యే సమ్యగ్దర్శన సమ్బన్ధిత ధ్యాన, యా భేదజ్ఞాన హో ఐసా ధ్యాన పహలే హోతా హై. పరన్తు వహ ధ్యాన జ్ఞానపూర్వకకా ధ్యాన హోనా చాహియే. యథార్థ జ్ఞాన హో తో వహ ధ్యాన యథార్థ హోతా హై. పరన్తు ఉతనీ స్వయంకీ మన్దతా హై. విచార, వాంచన, సత్సంగ కరకే బారంబార నక్కీ కరే, ఉసే దృఢ కరే. జబతక న హో తబతక సత్సంగ, విచార, వాంచన కరతా రహే. నహీం హో రహా హై ఉసకా కారణ అపనీ మన్దతా హై. దిఖానేకే లియే కరతా హై ఐసా నహీం, పరన్తు మన్దతా హై.