૨૩૭
જ્ઞાન, ઉસકા લક્ષણ પહચાનકર (કિ) વહ અંશ હૈ, મૈં અંશી હૂઁ. વહ અંશ ચૈતન્યકે અંશ હૈં. ઉસકા જ્ઞાન કરકે સ્વયં અપનેમેં દૃષ્ટિકો સ્થાપિત કરકે ઉસમેં લીનતા કરનેકા પ્રયોજન હૈ.
મુમુક્ષુઃ- ભેદજ્ઞાન અર્થાત વિભાવ-સે બારંબાર ભિન્ન કરના.
સમાધાનઃ- વિભાવ-સે ભિન્ન કરના વહ ભેદજ્ઞાન હૈ.
મુમુક્ષુઃ- પ્રજ્ઞાછૈન ઉસી પર પટકની હૈ ન? વિભાવ ઔર ચૈતન્યકે બીચ.
સમાધાનઃ- ચૈતન્ય ઔર વિભાવકે બીચ પ્રજ્ઞાછૈની (પટકની નહીં હૈ).
મુમુક્ષુઃ- ગુણ ઔર દ્રવ્યકે બીચ નહીં પટકની હૈ.
સમાધાનઃ- ગુણકે બીચ પ્રજ્ઞાછૈની નહીં પટકની હૈ.
મુમુક્ષુઃ- પર્યાય ઔર દ્રવ્યકે બીચ..
સમાધાનઃ- ઉસમેં પ્રજ્ઞાછૈની નહીં હૈ.
મુમુક્ષુઃ- જ્ઞાન કરના.
સમાધાનઃ- ઉસકા તો જ્ઞાન કરનેકા હૈ.
મુમુક્ષુઃ- પર્યાય ક્ષણિક હૈ, દ્રવ્ય ધ્રુવ ત્રિકાલ હૈ ઐસા જ્ઞાન કરના.
સમાધાનઃ- જ્ઞાન કરના. પર્યાય પ્રગટ હોતી હૈ, અંશ-અંશમેં પરિણમતિ હૈ. આત્મામેં અનન્ત ગુણ હૈં. સબકા જ્ઞાન કરના. ઉસસે ભેદજ્ઞાન નહીં કરના હૈ.
મુમુક્ષુઃ- સબ નયા લગતા હૈ.
મુમુક્ષુઃ- સત્ય હૈ. જૈસા કહના હો વૈસા કહો.
મુમુક્ષુઃ- પરમ સત્ય. પરન્તુ ઇસ તરહ ગુણ-પર્યાય... ભેદજ્ઞાન તો રાગ-સે કરના હૈ.
મુમુક્ષુઃ- વિભાવ યાની ઉસમેં રાગ ઔર ઇન્દ્રિય જ્ઞાન દોનોં લે સકતે હૈં?
સમાધાનઃ- ઇન્દ્રિય જ્ઞાન અર્થાત ઉસમેં રાગમિશ્રિત જ્ઞાન આ ગયા. રાગમિશ્રિત જ્ઞાન. જ્ઞાનગુણ અપના સ્વભાવ હૈ. અધૂરા જ્ઞાન હૈ વહ રાગમિશ્રિત હૈ. વહ ઉસમેં આ જાતા હૈ. ઉસમેં જ્ઞાનકા ભાગ ઇસ ઓર લો તો ઇસ ઓર આ જાતા હૈ, રાગકા ભાગ ઉસે ચલા જાતા હૈ. જ્ઞાનકા ભાગ ચૈતન્યકી ઓર આ જાતા હૈ, રાગકા ભાગ વિભાવ ઓર ચલા જાતા હૈ.
મુમુક્ષુઃ- ઇસ ઓર, ઉસ ઓરમેં કુછ...
સમાધાનઃ- જ્ઞાનકા ભાગ ચૈતન્ય તરફ આ જાતા હૈ. રાગકા ભાગ વિભાવ તરફ જાતા હૈ, પર તરફ જાતા હૈ. રાગકા ભાગ પર તરફ જાતા હૈ, જ્ઞાનકા ભાગ સ્વ તરફ આ જાતા હૈ. ઉસમેં અપૂર્ણ યા પૂર્ણકા લક્ષ્ય નહીં રખકર, મૈં જ્ઞાયક હી હૂઁ. વૈસે જ્ઞાન સો જ્ઞાન હી હૈ ઔર વિભાવ સો વિભાવ હી હૈ. પર તરફ વિભાવકા ભાગ જાતા હૈ.
મુમુક્ષુઃ- રાગમિશ્રિતમેં વાસ્તવમેં રાગપના હૈ ઉસસે ભિન્ન પડના હૈ. જ્ઞાન તો મૂલ