૨૪૧
રખે તો પ્રગટ હુએ બિના નહીં રહતા.
મુમુક્ષુઃ- ..
સમાધાનઃ- લગની આદિ કરને જૈસા હૈ. ઐસા પુરુષાર્થ હો તો પ્રાપ્ત હુએ બિના રહતા હી નહીં. ક્ષણ-ક્ષણમેં ચૈન પડે નહીં અન્દર આત્માકે બિના, આત્માકી પ્રાપ્તિ બિના ચૈન પડે નહીં. દિન ઔર રાત ઐસી લગન લગે અંતરમેં તો ઐસી ચૈતન્યકી ધારા હો તો અંતરમેં પ્રાપ્ત હોતા હૈ. ઔર તો ઉસે સ્વાનુભૂતિ હોતી હૈ. વહ તો સ્વયંકો હી માલૂમ પડતા હૈ. સ્વયં કહીં ટિક નહીં સકતા હો, બાહરકે કોઈ પ્રસંગોંમેં કોઈ વિકલ્પોંમેં ઉસે કહીં ચૈન પડે નહીં, આકુલતા લગે-દુઃખ લગે. વહ સ્વયં હી સ્વયંકો ગ્રહણ કર સકે કિ અંતરમેં હી જાને જૈસા હૈ, બાહર કહીં સુખ નહીં હૈ. મેરા ચૈતન્ય જ્ઞાયક સ્વભાવ, વહી ગ્રહણ કરને જૈસા હૈ. યે સબ આકુલતારૂપ હૈ.
મુમુક્ષુઃ- ..
સમાધાનઃ- જાનના-દેખના નહીં હોવે તો ભી વહ લક્ષણ-સે નિશ્ચય કરે કિ બાહરમેં તો કહીં સુખ હૈ નહીં, આકુલતા હૈ. સુખ તો ચૈતન્યતત્ત્વમેં હૈ, બાહરમેં તો નહીં હૈ. ઐસા વિચાર કરકે નક્કી કરના, પ્રતીત કરના ચાહિયે કિ આનન્દ સ્વભાવ તો મેરા હૈ. આનન્દ-આનન્દ, સુખ-સુખકી ઇચ્છા કરતા હૈ, લેકિન બાહરમેં સુખ તો મિલતા નહીં. વિકલ્પમેં સૂક્ષ્મ દૃષ્ટિ-સે દેખે તો આકુલતા હૈ. ઉસમેં કહીં સુખ નહીં હૈ.
શુભ યા અશુભ દોનોં (ભાવમેં) આકુલતા હી હૈ. સુખ તો અંતરમેં હૈ. ઐસી પ્રતીત કરની ચાહિયે. જ્ઞાયક સ્વભાવ આત્મામેં આનન્દ ઔર જ્ઞાન ભરા હૈ, ઐસા લક્ષણ-સે પહચાનના ચાહિયે. દિખનેમેં નહીં આતા હૈ તો ભી વિચાર-સે નક્કી કરના ચાહિયે. નક્કી કરકે પ્રયત્ન કરના ચાહિયે. દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્ર બતાતે હૈં કિ તેરે આત્મામેં સુખ હૈ, આનન્દ હૈ. ઐસા પ્રગટ કરકે અનન્ત જીવ મુક્તિકો પ્રાપ્ત હુએ હૈં. આત્મા સ્વાનુભૂતિ કરતા હૈ, ક્ષણ- ક્ષણમેં આત્મામેં લીન હોતા હૈ. ઐસા જો દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્ર બતાતે હૈં, ઉનકી વાણીકી પ્રતીત કરના. ઔર વિચાર કરકે અપને લક્ષણ-સે નક્કી કરકે પ્રતીત કરના ચાહિયે. પરીક્ષા કરકે નક્કી કરના ચાહિયે કિ જ્ઞાયક આત્મામેં હી સુખ હૈ, બાહરમેં નહીં હૈ. સુખ અપને સ્વભાવમેં હૈ, બાહરમેં-સે આતા નહીં. જ્ઞાયક જો જાનનેવાલા હૈ ઉસમેં નિરાકૂલતા હૈ. ઐસા કોઈ આત્મામેં આનન્દ ગુણ હૈ, સ્વતંત્રપને. ઐસા લક્ષણ-સે નક્કી કરના ચાહિયે. દિખનેમેં નહીં આતા, પહલે કહીં સ્વાનુભૂતિ નહીં હોતી, પહલે તો પ્રતીત હોતી હૈ.
જ્ઞાનલક્ષણ જાનનેમેં આતા હૈ, આનન્દ તો જાનનેમેં નહીં આતા હૈ, તો ભી વિચાર કરકે નક્કી કરના ચાહિયે. મહાપુરુષ જો કહતે હૈં, ઉનકે વચન પર વિશ્વાસ કરકે, પરીક્ષા કરકે નક્કી કરના ચાહિયે. બાદમેં ઉસકા પુરુષાર્થ કરના ચાહિયે. બાહરમેં તો સબ આકુલતા હૈ. વિકલ્પમેં ભી, વિચાર કરે તો સબ આકુલતા હૈ. થકાવટ હૈ. વિશ્રાંતિ