૮
સમાધાનઃ- ... આત્મા ભિન્ન હૈ ઔર શરીર ભિન્ન હૈ. વિભાવસ્વભાવ અપના નહીં હૈ. ઉનસે ભિન્ન આત્મા હૈ. ઉસસે ભેદજ્ઞાન કરના ઔર આત્માકો ગ્રહણ કરના. ... આત્માકા લક્ષણ પહચાનકર ઉસકી શ્રદ્ધા-પ્રતીત ઔર ઉસમેં લીનતા કરના વહી મુક્તિકા માર્ગ હૈ. બાહરમેં ક્રિયા ઔર શુભભાવ તો પુણ્યબન્ધકા કારણ હૈ. બીચમેં આતા હૈ તો પુણ્યબન્ધ હોતા હૈ, ભવકા અભાવ નહીં હોતા. દેવલોક હોતા હૈ. ભવકા અભાવ તો શુદ્ધાત્માકો પીછાનને-સે હોતા હૈ. શુદ્ધાત્માકી શ્રદ્ધા, ઉસકા જ્ઞાન, ઉસમેં લીનતા ઔર સ્વાનુભૂતિ કરને-સે મુક્તિકા માર્ગ પ્રગટ હોતા હૈ. જન્મ-મરણ ટાલનેકા વહી ઉપાય હૈ.
જન્મ-મરણ કરતે-કરતે અનેક દુઃખ સંસારમેં (ભોગે). ભીતરમેં આત્માકા સ્વભાવ ગ્રહણ કરના ચાહિયે. વહ કરને લાયક હૈ. ઔર સબ તો તુચ્છ હૈ. સર્વસ્વ સારરૂપ તો આત્મા હી હૈ. વહી કલ્યાણસ્વરૂપ હૈ, વહી મંગલસ્વરૂપ હૈ. ઔર જીવનમેં સર્વસ્વ સારરૂપ આત્મ પદાર્થ હૈ. ઉસકે લિયે વાંચન, વિચાર સબ આત્માકો પહચાનનેકે લિયે કરના ચાહિયે.
મુમુક્ષુઃ- સમ્યગ્દર્શન કૈસે કરના?
સમાધાનઃ- વહ ભી ભેદજ્ઞાન કરને-સે હોતા હૈ. જો દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રને જો માર્ગ બતાયા હૈ, વહ માર્ગ ગ્રહણ કરકે આત્માકો પહચાનના. જૈસા ભગવાનકા સ્વરૂપ હૈ, વૈસા અપના સ્વરૂપ હૈ. ભગવાનકે દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયકો પીછાનતા હૈ, વહ અપનેકો પીછાનતા હૈ. અપનેકો પીછાનતા હૈ, વહ ભગવાનકો પીછાનતા હૈ. અપને દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયકો પીછાનના. મૈં દ્રવ્ય અનાદિઅનન્ત શાશ્વત હૂઁ. ઉસમેં શુદ્ધતા ભરી હૈ. અનન્ત કાલ ગયા તો ભી ઉસમેં- મૂલ પદાર્થમેં અશુદ્ધતા હુયી નહીં, પર્યાયમેં અશુદ્ધતા હૈ. ઇસલિયે મેરા આત્મસ્વભાવ અનાદિઅનન્ત શુદ્ધ હૈ. ઇસમેં અનન્ત ગુણ હૈં. ઉસકી પર્યાયમેં અશુદ્ધતા હૈ તો ઉસકા ભેદજ્ઞાન કરકે ઔર મૈં શુદ્ધાત્મા હૂઁ, ઉસકી દૃષ્ટિ-પ્રતીત કરકે વિભાવ-સે અલગ હોના. ઉસકા ભેદજ્ઞાન કરકે શુદ્ધાત્માકી પર્યાય પ્રગટ કરના. બારંબાર ઉસકી લગન, મહિમા લગાના. વહી જીવનકા કર્તવ્ય હૈ.
આત્મા અનાદિઅનન્ત શુદ્ધ હૈ. ઉસમેં કોઈ અશુદ્ધતા ભીતરમેં નહીં આયી. પર્યાયમેં અશુદ્ધતા હુયી હૈ. જૈસે પાની સ્વભાવ-સે શીતલ હૈ. અગ્નિકે નિમિત્ત-સે ઉસકી ઉષ્ણતા