૨૪૨
મુમુક્ષુઃ- અનુભૂતિ પૂર્વ ઉમંગ, ઉલ્લાસ, રોમાંચિત હોના યહ ઘટતા હૈ? યા નહીં ઘટતા હૈ?
સમાધાનઃ- વહ તો શુભભાવકા રોમાંચ આતા હૈ. પૂર્વભૂમિકામેં ગુણકા ભેદ, મૈં જ્ઞાન હૂઁ, દર્શન હૂઁ, ચારિત્ર હૂઁ ઐસે ભેદ પર ઉસકા લક્ષ્ય નહીં હૈ. દૃષ્ટિ તો શાશ્વત ચૈતન્ય પર હૈ. પરન્તુ ભીતરમેં જો રોમાંચ હોતા હૈ, વહ શુદ્ધાત્માકા રોમાંચ નહીં હૈ. વહ તો શુભભાવકા હૈ. શુદ્ધાત્માકા રોમાંચ નહીં આતા, વહ તો અપને સ્વરૂપમેં લીન હો જાતા હૈ. સ્વાનુભૂતિમેં તો ભીતરમેં-સે અપૂર્વ આનન્દ હોતા હૈ. પહલે-સે ધીરે-ધીરે આનન્દ આતા જાય, બાદમેં વિશેષ આનન્દ આવે, ઐસા નહીં હૈ.
જિસ ક્ષણ વહ સ્વરૂપમેં લીન હોતા હૈ, જિસ ક્ષણ વિકલ્પ ટૂટતા હૈ, ઉસી ક્ષણ આનન્દ આતા હૈ. પહલે રોમાંચ હોતા હૈ વહ રોમાંચ આત્માકા નહીં હૈ. વહ રોમાંચ તો શુભભાવકા હૈ. વહ રોમાંચ આત્મા તરફકા નહીં હૈ. ઉલ્લાસ આતા હૈ કિ મૈં ભીતરમેં જાતા હૂઁ, વહ શુભભાવકા હૈ.
પહલે આનન્દકી શુરૂઆત હો જાતી હૈ વહ ભીતરકા નહીં હૈ. જબ વિકલ્પ ટૂટતા હૈ, ઉસી ક્ષણ આનન્દ આતા હૈ. જિસ ક્ષણ વિકલ્પ ટૂટ ગયા ઔર સ્વરૂપમેં લીન હુઆ, ઉપયોગ સ્વરૂપમેં જમ ગયા તો ઉસી ક્ષણ આનન્દ આતા હૈ. પહલે-સે આનન્દ શુરૂ હો જાતા હૈ, ઐસા નહીં હોતા. વહ તો શુભભાવકા આનન્દ હૈ. ઔર ઉલ્લાસ આતા હૈ વહ શુભભાવકા હૈ, વહ શુદ્ધાત્માકા નહીં હૈ. ઉસી ક્ષણ આનન્દ આતા હૈ.
મુમુક્ષુઃ- શાન્તિ ઔર આનન્દ... શીતલતા ઔર શાન્તિકા વેદન કુછ પ્રદેશોંમેં ...
સમાધાનઃ- નહીં, ઐસા નહીં. સર્વગુણાંશ સો સમ્યગ્દર્શન. ઐસા હોતા હૈ તો મનકે દ્વારા કહનેમેં આતા હૈ. ક્યોંકિ મનકા નિમિત્ત વહાઁ હોતા હૈ. પરન્તુ ઉસકો આનન્દ તો અસંખ્ય પ્રદેશમેં ખણ્ડ નહીં પડતા. પૂરે ચૈતન્યમેં આનન્દ હોતા હૈ. ઉસકો ઐસા ખ્યાલ નહીં રહતા કિ ઇધર-સે આનન્દ આયા, ઇધરસ-સે (આયા). વહ તો અપને સ્વરૂપમેં લીન હો જાતા હૈ. અખણ્ડ પ્રદેશમેં ઉસકો આનન્દ હોતા હૈ. મનકા નિમિત્ત તો જો વિકલ્પ ટૂટતા હૈ, મન ઇધર હૈ ઇસલિયે ઉસકો ઐસા લગતા હૈ કિ ઇધરસે આયા યા શુરૂઆત ઇધર-સે હુયી. પરન્તુ અખણ્ડ આત્મામેં આનન્દ (આતા) હૈ.
દ્રવ્યમન હૈ ન, વહ ઐસા નિમિત્ત બનતા હૈ. વિકલ્પ ઇધર-સે ઉઠતા હૈ તો વિકલ્પ ભી ટૂટતા હૈ, ઇસલિયે ઉસકો ઐસા લગતા હૈ કિ ઇધર-સે આયા. ઉસકા નિમિત્ત હૈ. બાકી અસંખ્ય પ્રદેશમેં આનન્દ આતા હૈ. જબ અન્ધકાર હોતા હૈ ઉસમેં પ્રકાશ હોતા હૈ તો યહ અન્ધકાર જબ ટૂટા તો ઉસી ક્ષણ પ્રકાશ હુઆ. જબ પ્રકાશ હુઆ, વિકલ્પ ટૂટા ઉસી ક્ષણ આનન્દ આતા હૈ.
જબતક શુભભાવના હૈ, વિકલ્પ મન્દ હૈ તબતક તો વહ અન્ધકાર હી હૈ. જબ