૨૪૨
ઇસલિયે પરપદાર્થ તરફ દૃષ્ટિ, પર મૈં, પર મેરા, ઐસી પ્રતીત, ઐસા જ્ઞાન ઔર ઐસા આચરણ સબ ઐસા હો રહા હૈ. દૃષ્ટિ, જ્ઞાન ઔર સબ (વિપરીત હૈ). દૃષ્ટિ વિપરીત હૈ ઇસલિયે જ્ઞાન ભી ઐસા હો ગયા ઔર આચરણ ભી ઐસા હો ગયા. સબ ઐસા અનાદિ કાલ- સે વિભાવ હો રહા હૈ. સ્વભાવ તરફ દૃષ્ટિ કરે તો નિર્મલતા હી ભરી હૈ. નિર્મલતા તરફ દૃષ્ટિ નહીં દેતા.
જૈસે સ્ફટિકકે ભીતરમેં દેખો તો નિર્મલ હી હૈ. ઊપર-ઊપર સબ લાલ, કાલા દિખનેમેં આતા હૈ. તો સબ ઐસા દેખનેમેં આતા હૈ. ભીતરમેં નિર્મલતા ભરી હૈ. ભીતરમેં દૃષ્ટિ દે, મૈં નિર્મલ સ્વભાવી અનાદિઅનન્ત શાશ્વત ચૈતન્ય હૂઁ, દ્રવ્ય શાશ્વત હૈ, ઉસમેં કોઈ બિગાડ નહીં હોતા હૈ. વિભાવ પરિણતિમેં સબ હોતા હૈ, પર્યાયમેં હોતા હૈ, દ્રવ્યમેં તો હોતા હી નહીં હૈ. ઐસી દૃષ્ટિ કરે, ઉસકા જ્ઞાન કરે, ઉસમેં લીનતા કરે તો શુદ્ધ પર્યાય પ્રગટ હોતી હૈ. અનાદિ કાલમેં ઐસા કિયા હી નહીં.
મુમુક્ષુઃ- સુનનેમેં તો ઉપયોગ લગતા હૈ, પર અન્દરમેં ઉપયોગ લગતા નહીં. વિકલ્પ હી વિકલ્પ (ચલતે હૈં).
સમાધાનઃ- કિસમેં ઉપયોગ લગતા હૈ? બાહરમેં?
મુમુક્ષુઃ- સુનનેમેં.
સમાધાનઃ- સુનનેમેં ઉપયોગ (લગતા હૈ). ભીતરમેં અનાદિ કાલ-સે દૃષ્ટિ નહીં દી. બાહરમેં તો ઉપયોગ સ્થૂલ હૈ તો સ્થૂલ કર લેતા હૈ. પરન્તુ સૂક્ષ્મ કરનેમેં ઉસકો બહુત પ્રયત્ન લગતા હૈ. પ્રયત્ન કરતા નહીં, ઉસકી લગન નહીં હૈ, મહિમા નહીં હૈ. ઉપયોગ સૂક્ષ્મ કરે તો અપની ઓર દૃષ્ટિ જાતી હૈ. ઉપયોગ સૂક્ષ્મ કરતા નહીં હૈ. સ્થૂલ-સ્થૂલ ઉપયોગ બાહર ભટકતા હૈ. અશુભમેં-સે શુભમેં આતા હૈ. પરન્તુ શુદ્ધાત્મા તરફ દૃષ્ટિ કરની હૈ. વહ સૂક્ષ્મ દૃષ્ટિ કરે તો અપના ચૈતન્યસ્વરૂપ ગ્રહણ હોતા હૈ, તો પકડમેં આવે. દૃષ્ટિ બાહર હી બાહર રહતી હૈ. ઉપયોગ સૂક્ષ્મ, ધીરા કરકે અંતર દૃષ્ટિ તો પકડમેં આતા હૈ. સૂક્ષ્મ દૃષ્ટિ કરતા નહીં.
મુમુક્ષુઃ- સૂક્ષ્મ દૃષ્ટિ કરનેકે લિયે ...
સમાધાનઃ- સૂક્ષ્મ દૃષ્ટિ કરનેકે લિયે ઉસકી લગની, મહિમા, વહ સર્વ સુખરૂપ હૈ, બાકી સબ દુઃખરૂપ હૈ, દુઃખ લગે ઔર અપનેમેં સુખકી પ્રતીતિ હોવે કિ ભીતરમેં હી સુખ હૈ, સર્વસ્વ ભીતરમેં હૈ, બાહરમેં કુછ નહીં હૈ. ઐસી યદિ પ્રતીત કરે, ઐસા નિર્ણય કરે તો ભીતરમેં ઉપયોગ જાતા હૈ, તો દૃષ્ટિ સૂક્ષ્મ હોતી હૈ.
બાહરમેં અચ્છા નહીં લગે, ચૈન નહીં પડે, યે સબ મેરે સ્વભાવ-સે વિપરીત હૈ, યહ મેરા સ્વભાવ નહીં હૈ. સ્વભાવ નહીં હૈ ઇસલિયે આકુલતારૂપ (હૈ), આકુલતાકા વેદન હોતા હૈ. સુખ ન લગે, ધીરા હોકર દેખે તો સબ આકુલતારૂપ હૈ. નિરાકુલ સ્વરૂપ