પરમ પારિણામિકભાવમાં ‘પારિણામિક’ શબ્દ પરિણામસૂચક લાગે છે, તો નિષ્ક્રિય ધ્રુવ સ્વભાવનું જે જાણપણું છે તેમાં પરિણામ છે ? 0 Play પરમ પારિણામિકભાવમાં ‘પારિણામિક’ શબ્દ પરિણામસૂચક લાગે છે, તો નિષ્ક્રિય ધ્રુવ સ્વભાવનું જે જાણપણું છે તેમાં પરિણામ છે ? 0 Play
વસ્તુનું બંધારણ પહેલા જાણવું જોઈએ તો બંધારણ વસ્તુનું કેવા પ્રકારનું છે ? 3:05 Play વસ્તુનું બંધારણ પહેલા જાણવું જોઈએ તો બંધારણ વસ્તુનું કેવા પ્રકારનું છે ? 3:05 Play
કોઈપણ પર્યાય શુદ્ધ હોય કે અશુદ્ધ હોય તે ધ્રુવમાંથી નીકળતી નથી જો તેમાંથી નીકળતી હોય તો ધ્રુવ ખાલી થઈ જાય? તો પછી સ્વભાવ ઉપર દ્રષ્ટિ જાય તો શુદ્ધ પર્યાય પ્રગટે તેનું શું કારણ? 4:05 Play કોઈપણ પર્યાય શુદ્ધ હોય કે અશુદ્ધ હોય તે ધ્રુવમાંથી નીકળતી નથી જો તેમાંથી નીકળતી હોય તો ધ્રુવ ખાલી થઈ જાય? તો પછી સ્વભાવ ઉપર દ્રષ્ટિ જાય તો શુદ્ધ પર્યાય પ્રગટે તેનું શું કારણ? 4:05 Play
....પરિણમવું એ તો સિદ્ધાંતિક વાત છે શુભાશુભભાવરૂપે અથવા શુદ્ધરૂપે પરિણમવું તેમાં જીવનો અમુક ગુણ નિમિત્ત બને જેમ કે જ્ઞાન-દર્શન? 6:35 Play ....પરિણમવું એ તો સિદ્ધાંતિક વાત છે શુભાશુભભાવરૂપે અથવા શુદ્ધરૂપે પરિણમવું તેમાં જીવનો અમુક ગુણ નિમિત્ત બને જેમ કે જ્ઞાન-દર્શન? 6:35 Play
પ્રમાણના વિષયભૂત દ્રવ્ય લઈએ તો કથંચિત કુટસ્થ અને કથંચિત્ પરિણામી કહીએ પણ જે ધ્રુવત્વભાવ છે તેને કથંચિત કૂટસ્થ અને કથંચિત્ પરિણામી એમ કહેવાય? 9:40 Play પ્રમાણના વિષયભૂત દ્રવ્ય લઈએ તો કથંચિત કુટસ્થ અને કથંચિત્ પરિણામી કહીએ પણ જે ધ્રુવત્વભાવ છે તેને કથંચિત કૂટસ્થ અને કથંચિત્ પરિણામી એમ કહેવાય? 9:40 Play
રાગ-દ્વેષ આવે છે તે ન આવે તેનો ઉપાય બતાવશો? 13:15 Play રાગ-દ્વેષ આવે છે તે ન આવે તેનો ઉપાય બતાવશો? 13:15 Play
સ્વાઘ્યાય કરવા બેસીએ ત્યારે કંઈક મન પરોવાય પણ વચમાં બીજા વિકલ્પો આવે છે તે વિકલ્પો ન આવે તેનો ઉપાય શો? 14:20 Play સ્વાઘ્યાય કરવા બેસીએ ત્યારે કંઈક મન પરોવાય પણ વચમાં બીજા વિકલ્પો આવે છે તે વિકલ્પો ન આવે તેનો ઉપાય શો? 14:20 Play
મુંઝવણનો ઉકેલ શું આ એક જ છે? 15:30 Play મુંઝવણનો ઉકેલ શું આ એક જ છે? 15:30 Play
મુમુક્ષુઃ- પરમપારિણામિકભાવમેં પારિણામિક શબ્દ તો પરિણામ સૂચક લગતા હૈ.તો ધ્રુવ નિષ્ક્રિય સ્વભાવરૂપ જાનપના જો હૈ, ઉસમેં પરિણામ માને ક્યા? જાનપનામેં પરિણામ ક્યા?
સમાધાનઃ- અનાદિઅનન્ત હૈ. પારિણામિકભાવ ... સ્વયં સ્વભાવરૂપ પરિણમતા હૈ.ઉસમેં જો વિભાવકી ક્રિયા, નિમિત્તકી ક્રિયાઓંકા પરિણમન નહીં હૈ. પરન્તુ સ્વયં નિષ્ક્રિય (હૈ), પરિણામકો સૂચિત કરતા હૈ. નિષ્ક્રિય અપને સ્વભાવકો સદૃશ્ય પરિણામ-સે જો ટિકાયે રખતા હૈ. પરિણામ હૈ, પરન્તુ વહ પરિણામ ઐસા પરિણામ નહીં હૈ કિ જો પરિણામ દૂસરેકે આધાર-સે યા દૂસરે-સે પરિણમે ઐસા પરિણામ નહીં હૈ, નિષ્ક્રિય પરિણામ હૈ. વહ પરિણામ શબ્દ હૈ, પરન્તુ મૂલ સ્વભાવ-સે ઉસે કોઈ અપેક્ષા-સે નિષ્ક્રિય કહનેમેં આતા હૈ. નિષ્ક્રિય પરિણામ કહનેમેં આતા હૈ.
મુમુક્ષુઃ- કૂટસ્થ શબ્દ ઇસમેં ઇસકે સાથ કૈસે બિઠાના?
સમાધાનઃ- કોઈ અપેક્ષા-સે ઉસે કૂટસ્થ કહનેમેં આતા હૈ. પારિણામી સ્વભાવ હૈ વહ કાર્યકો સૂચિત કરતા હૈ. ઇસલિયે .. ટિકાયે રખતા હૈ. ઇસલિયે વહ ધ્રુવ હૈ. ઔર ધ્રુવ હોને પર ભી જો ઉત્પાદ-વ્યયરૂપ પરિણમતા હૈ. ઐસે ઉત્પાદ-વ્યય ઔર ધ્રુવ, તીનોંકા સમ્બન્ધ હૈ. તીનોં અપેક્ષાયુક્ત હૈં. અકેલા ધ્રુવ નહીં હોતા, અકેલે ઉત્પાદ- વ્યય નહીં હોતે. ઉત્પાદ કિસકા હોતા હૈ? જો ધ્રુવ, જો હૈ ઉસકા ઉત્પાદ હૈ. વ્યય ભી જો નહીં હૈ, ઉસકા વ્યય ક્યા? ઇસલિયે ઉસકી પર્યાયકા વ્યય હોતા હૈ. ઉત્પાદ ભી જો હૈ ઉસકા ઉત્પાદ હોતા હૈ. ઇસલિયે હૈ, ઉસમેં તો બીચમેં સત તો સાથમેં આ જાતા હૈ. ધ્રુવ તો સત હૈ.
જો નહીં હૈ ઉસકા ઉત્પાદ નહીં હોતા. જો નહીં હૈ ઉસકા વ્યય હોતા નહીં. જોહૈ ઉસમેં કોઈ પરિણામકા ઉત્પાદ ઔર કોઈ પરિણામકા વ્યય હોતા હૈ. હૈ ઉસકા હોતા હૈ. ઇસલિયે ધ્રુવતા ટિકાકર, ઉત્પાદ ઔર ધ્રુવતા ટિકાકર વ્યય હોતા હૈ. જો અસત- જો જગતમેં નહીં હૈ, ઉસકા ઉત્પાદ નહીં હોતા. જો નહીં હૈ, ઉસકા કહીં નાશ નહીં હૈ. જો સત હૈ, ઉસ સતકા ઉત્પાદ ઔર જો હૈ ઉસમેં વ્યય હોતા હૈ. ઇસલિયે ઉસમેં ધ્રુવમેં ઉત્પાદ-વ્યયકી અપેક્ષા સાથમેં હૈ.