૫૬

મુમુક્ષુઃ- ... ઔર આપકે મુખ-સે સ્પષ્ટતા ભી બહુત હુયી. ફિર ભી બહુભાગકો ઐસા લગે કિ કરને જૈસા હૈ વહ સરલ ભાષામેં હમેં સમઝમેં ઐસી કોઈ બાત કહીએ, તો હમ હમારા કામ કર સકે.

સમાધાનઃ- ગુરુદેવને બહુત સ્પષ્ટ ઔર સરલ કરકે બતાયા હૈ. બહુત સૂક્ષ્મરૂપસે ભેદ કર-કરકે બહુત સ્પષ્ટ કિયા હૈ. કિસીકો કહીં કોઈ ભૂલ રહે ઐસા (નહીં હૈ). બરસોં તક વાણી બરસાયી હૈ. ગુરુદેવકા તો અપૂર્વ ઉપકાર હૈ. ઉનકા ઉપકાર તો... ઉસકી અવેજમેં કુછ દેના મહા અસંભવ હૈ. ઉનકા ઉપકાર તો પરમ ઉપકાર હૈ.

ગુરુદેવને કહા હૈ કિ એક આત્મતત્ત્વ ચૈતન્યતત્ત્વ ભિન્ન હૈ ઉસે પહચાનના. યહ ચૈતન્યતત્ત્વ અનાદિઅનન્ત શાશ્વત હૈ. અનન્ત જન્મ-મરણ કરતે-કરતે જન્મ-મરણ હુએ તો ભી આત્મા તો જ્યોંકા ત્યોં શાશ્વત હી હૈ. વહ આત્મા કૈસે પહચાનના, વહ માર્ગ ગુરુદેવને બતાયા. સર્વ-સે ભિન્ન આત્મા (હૈ). શરીર-સે ભિન્ન, વિભાવસ્વભાવ-વિભાવસે ભિન્ન, અન્દર જો ચૈતન્યતત્ત્વ હૈ ઉસકા સ્વભાવ ભિન્ન હૈ. વિભાવ-સે ચૈતન્યકા સ્વભાવ ભિન્ન હૈ. ઉસે પહચાનનેકા પ્રયત્ન કરના ઔર વહ કોઈ અપૂર્વ ઔર અનુપમ વસ્તુ હૈ. જગતમેં કોઈ અનુપમ નહીં હૈ, એક આત્મા હી અનુપમ હૈ. ઉસ અનુપમ તત્ત્વકી અંતરમેં અપૂર્વતા લગે ઔર ગુરુદેવને ઐસી અપૂર્વ વાણી બરસાયી હૈ કિ વહ અપૂર્વ તત્ત્વ એકદમ ગ્રહણ હો જાય.

ઉસ અપૂર્વ તત્ત્વકે લિયે રુચિ, લગન, મહિમા આદિ સબ કરને જૈસા હૈ. વહ કૈસે પહચાનમેં આયે ઉસકે લિયે. અંતર ચૈતન્ય પર દૃષ્ટિ કરકે, ગુણકે ભેદ, પર્યાયકે ભેદ પડે લેકિન ઉસમેં નહીં રુકકર, એક શાશ્વત ચૈતન્ય પર દૃષ્ટિ કરની. સબકા જ્ઞાન રખના. જ્ઞાન આત્મામેં-સે પ્રગટ હોતા હૈ, સમ્યગ્દર્શન આત્મામેં-સે પ્રગટ હોતા હૈ, ચારિત્ર આત્મામેં- સે પ્રગટ હોતા હૈ. આત્માકા જો સ્વભાવ હૈ ઉસહીમેં-સે પ્રગટ હોતા હૈ, બાહર-સે કુછ આતા નહીં.

બાહર-સે ઉસકા સાધન દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્ર ઉસકે સાધન હૈં. પરન્તુ ગુરુદેવને બતાયા, તેરે ચૈતન્ય પર દૃષ્ટિ કર તો ઉસમેં-સે સબ પ્રગટ હોતા હૈ. ઉસમેં અનન્ત ભરા હૈ. આત્માકા જ્ઞાન સ્વભાવ અનન્ત હૈ. વહ અનન્ત, જિસકા નાશ ન હો, ઐસા અનન્ત સ્વભાવ, અપાર સ્વભાવ આત્મામેં હૈ. આત્માકા જો સ્વભાવ-જ્ઞાયક સ્વભાવ હૈ, ઉસે પહચાન. આનન્દ ઉસમેં ભરા હૈ. સબ ઉસમેં હી ભરા હૈ ઔર ઉસમેં-સે હી પ્રગટ હો ઐસા હૈ. બારંબાર ઉસીકા અભ્યાસ કરને જૈસા હૈ. ઉસકા રટન, ઉસકા મનન, સબ વહી કરને જૈસા હૈ.

એક ચૈતન્ય કૈસે પહચાનમેં આયે? જાગતે-સોતે, સ્વપ્નમેં એક ચૈતન્ય-ચૈતન્યકી પહચાન કૈસે હો? ઐસી ભાવના ઔર બારંબાર વહી કરને જૈસા હૈ. બાકી જગતમેં કુછ ભી સર્વસ્વ નહીં હૈ. શુભભાવનામેં એક દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્ર ઔર અન્દર શુદ્ધાત્માકા ધ્યેય. વહી જીવનમેં હોના ચાહિયે, બાકી સબકુછ ગૌણ હૈ. ઉસકે સાથ કોઈ પ્રયોજન નહીં હૈ. પ્રયોજન એક