મુમુક્ષુઃ- ... એક-એક શક્તિ અનન્ત શક્તિયોંમેં વ્યાપક ... એક-એક શક્તિ અનન્ત શક્તિયોંમેં નિમિત્ત હૈ. તો .. સ્પષ્ટ સમઝાઈયે.
સમાધાનઃ- આત્મા અખણ્ડ હૈ તો ઉસમેં અનન્ત શક્તિ એકદૂસરેમેં વ્યાપક હૈ. આત્માકી શક્તિ હૈ. આત્મા અખણ્ડ એક દ્રવ્ય, એક દ્રવ્ય આત્મા હૈ એક દ્રવ્ય હૈ, ઉસમેં અનન્ત શક્તિ હૈ. તો પ્રત્યેક શક્તિકા સ્વભાવ ભિન્ન-ભિન્ન હૈ. ઇસલિયે ભિન્ન-ભિન્ન કહનેમેં આતા હૈ. પરન્તુ પ્રત્યેક આત્મામેં હૈ. ભિન્ન-ભિન્ન, જુદા-જુદા દ્રવ્ય નહીં હૈ. પ્રત્યેક શક્તિ, અનન્ત શક્તિ એક આત્મામેં હૈ. ઇસલિયે અભિન્ન હૈ. પ્રત્યેક શક્તિ પ્રત્યેકમેં વ્યાપક હૈ. એક દ્રવ્યમેં સબ હૈ. એકમેં અનન્ત શક્તિ હૈ. ઇસલિયે અનન્ત ધર્માત્મક વસ્તુ, અનન્ત શક્તિયોં-સે ભરપૂર આત્મા અખણ્ડ અભિન્ન હૈ.
પ્રત્યેક શક્તિકા સ્વભાવ ભિન્ન-ભિન્ન હૈ. ઇસલિયે ભિન્ન-ભિન્ન કહનેમેં આતા હૈ. અપેક્ષા- સે ભિન્ન ઔર અપેક્ષા-સે અભિન્ન હૈ. જ્ઞાન જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર આદિ સબ. જ્ઞપ્તિ, દર્શિ શક્તિ આદિ આતી હૈ ન? સબ એકદૂસરેમેં વ્યાપક હૈ. તો ભી સબકા સ્વભાવ ભિન્ન- ભિન્ન હૈ. ઇસલિયે સ્વભાવ અપેક્ષા-સે ભિન્ન-ભિન્ન હૈં. એક દ્રવ્યકી અપેક્ષા-સે અભિન્ન હૈ.
દૃષ્ટિ અખણ્ડ પર જાય તો એક અખણ્ડ આત્માકો ગ્રહણ કરતી હૈ. ઉસમેં અનન્ત શક્તિ આ જાતી હૈ. અનન્ત ધર્માત્મક વસ્તુ એક ચૈતન્ય જ્ઞાયકકો ગ્રહણ કરે તો ઉસમેં અનન્ત શક્તિ આ જાતી હૈ. ભિન્ન-ભિન્ન દૃષ્ટિ નહીં કરની પડતી હૈ. આત્મા અનન્ત સ્વભાવ- સે ભરપૂર હૈ. ઐસી મહિમા જ્ઞાન સબ જાન લેતા હૈ.
મુમુક્ષુઃ- ગુરુદેવ ઐસા ભી લેતે થે કિ એક ગુણમેં અનન્ત ગુણકા રૂપ હૈ.
સમાધાનઃ- વહ તો ચૈતન્ય અખણ્ડ હૈ, ઇસલિયે એકદૂસરેકા એકદૂસરેમેં રૂપ હૈ. બાકી વહ ચર્ચા તો બહુત બાર ગુરુદેવ સમક્ષ ચલતી થી.
મુમુક્ષુઃ- જ્ઞાનમેં સત-અસ્તિત્વપના, જ્ઞાનમેં અસ્તિપના ઐસા કહકર અસ્તિત્વગુણકા રૂપ ઉસમેં હૈ.
સમાધાનઃ- હાઁ, ઉસમેં હૈ. એક અસ્તિત્વ ગુણ હૈ તો જ્ઞાન અસ્તિત્વ, ચારિત્ર અસ્તિત્વ ઇસ પ્રકાર પરસ્પર એકદૂસરેમેં રૂપ હૈ. જ્ઞાન ભી અસ્તિત્વરૂપ હૈ, ચારિત્ર અસ્તિત્વરૂપ હૈ, બલ ભી અસ્તિત્વરૂપ હૈ. જ્ઞાન ભી બલવાન હૈ, જ્ઞાન ભી સામાન્ય, વિશેષ હૈ. ઇસ પ્રકાર