૯૪ જ્ઞાનમેં, દર્શનમેં. અભેદ હૈ ઇસલિયે એકદૂસરેકા એકદૂસરેમેં રૂપ હૈ. જ્ઞાનમેં આનન્દ હૈ, જ્ઞાન આનન્દરૂપ હૈ. આનન્દ ગુણ ભિન્ન ભી હૈ, પરન્તુ જ્ઞાનમેં આનન્દ હૈ. આનન્દમેં જ્ઞાન હૈ.
મુમુક્ષુઃ- અમુક સ્પષ્ટીકરણ ગુરુદેવ કરતે થે ઔર અમુક સ્પષ્ટીકરણ કરનેમેં ઐસા કહતે થે, ઐસા .. ઘટિત હોતા હૈ, પરન્તુ ઐસે નહીં ઘટતા હૈ. ઐસે દોનોં પ્રકાર-સે બાત કરતે થે.
સમાધાનઃ- હાઁ, ઐસા કહતે થે. ઉસમેં સાધનામેં તો દૃષ્ટિ એક આત્મા પર કરે, ઉસમેં સબ આ જાતા હૈ. આત્મા કૈસા શક્તિવાન? કૈસા અનન્ત મહિમાવંત, અનન્ત ધર્માત્મક કૈસા હૈ, વહ જાનનેકે લિયે (આતા હૈ). ઉસકી મહિમા, આત્મા કૈસા મહિમાવંત હૈ, વહ જાનનેકે લિયે હૈ. અનન્ત ગુણોં-સે ભરા હુઆ, અનન્તમેં અનન્તકા રૂપ હૈ. અનન્ત અનન્તરૂપ પરિણમતા હૈ. ઉસકી મહિમા કૈસી હૈ (વહ જાનનેકે લિયે હૈ).
વહ પુસ્તકમેં આતા હૈ. એકદૂસરેકા એકદૂસરેમેં રૂપ હૈ. એક પ્રદેશ ઇસ રૂપ, ઇસ રૂપ, ઐસે ઉસકી મહિમા, એક ચૈતન્યકી મહિમા (કરની હૈ).
મુમુક્ષુઃ- ચિદવિલાસમેં દીપચન્દજી (કહતે હૈં).
સમાધાનઃ- હાઁ, ચિદવિલાસમેં આતા હૈ.
મુમુક્ષુઃ- ગુરુદેવ બારંબાર આધાર દેતે થે.
સમાધાનઃ- અચિંત્ય શક્તિવાન આત્મા, કૈસા ચૈતન્ય દ્રવ્ય હૈ. ઉસમેં બુદ્ધિ-સે કામ કરને જાય તો અમુક યુક્તિ-સે બૈઠે, બાકી તો સ્વાનુભવ ગમ્ય હૈ. અમુક યુક્તિ-સે બૈઠે કિ અનન્ત ગુણમેં અનન્તકા રૂપ હૈ. અનન્તમેં એક આનન્દરસ વેદે, યહ વેદે, વહ વેદે, ઐસા કરકે કિતને પ્રકાર લિયે હૈં.
અચિંત્ય દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયકા સ્વરૂપ હૈ. ઔર ચેતનકા સ્વરૂપ કૈસા મહિમાવંત હૈ, વહ ઉસમેં જાનના હૈ. અપૂર્વતા ભાસે કિ આત્મા કૈસા મહિમાવંત હૈ. અગુરુલઘુકી બાતમેં ઐસા હૈ. વહ અગુરુલઘુ સ્વભાવ કૈસા હૈ! હાનિવૃદ્ધિ રૂપ પરિણમતા હોને પર ભી જ્યોંકા ત્યોં હૈ. વાસ્તવિક હાનિવૃદ્ધિ નહીં હોતી, ઉસમેં તારતમ્યતામેં જ્યોંકા ત્યોં રહતા હૈ, ઉસકી પરિણમન શક્તિ કૈસી હૈ! અનન્ત અનન્તરૂપ પરિણમે ફિર ભી જ્યોંકા ત્યોં. તો ભી ઉસમેં કુછ કમ નહીં હોતા, કુછ બઢતા નહીં. ફિર ભી પરિણમન ઉસ પ્રકાર હાનિ-વૃદ્ધિરૂપ હોતા હૈ.
મુમુક્ષુઃ- વહ ભી ગુરુદેવ બાદમેં કેવલીગમ્ય કહકર નિકાલ દેતે થે.
સમાધાનઃ- હાઁ, કેવલીગમ્ય કહતે થે. તત્ત્વકા સ્વરૂપ કૈસા સૂક્ષ્મ સ્વરૂપ હૈ! કેવલીકે કેવલજ્ઞાનમેં આયે. ચેતનાગુણમેં જ્ઞાન-દર્શન કોઈ અપેક્ષા-સે કહનેમેં આતા હૈ. ઔર જ્ઞાન-દર્શન ગુણકો અલગ ભી કહતે હૈં. ચેતનાગુણકે અન્દર સામાન્ય ઔર વિશેષ દોનોં સાથમેં (કહતે હૈં). કોઈ અપેક્ષા-સે જ્ઞાન, દર્શનકો અલગ કહનેમેં આતા હૈ.