૧૧૨
અપનેઆપ શાસ્ત્ર પઢે ઔર જો ગુરુદેવ સ્વયં કહે ઉસકી જો અસર હો, વહ અસર અલગ હી હોતી હૈ. ગ્રહણ કરકે સ્વયં પઢે તો ઉસે દૃષ્ટિમેં કુછ સમઝમેં આયે, પરન્તુ પહલે તો ગુરુદેવ સમક્ષ, જિન્હેં સાક્ષાત ચૈતન્ય પ્રગટ હુઆ હૈ, ઉનકી વાણી હી ચૈતન્યકો પ્રગટ હોનેમેં નિમિત્ત હોતી હૈ, ઐસા ઉપાદાન-નિમિત્તકા સમ્બન્ધ હૈ. જીવ સ્વતંત્ર હોને પર ભી સ્વતંત્ર પુરુષાર્થ કરતા હૈ તો ભી ઉપાદાન-નિમિત્તકા ઐસા સમ્બન્ધ હૈ. ગુરુકે સાથ ઔર દેવકે સાથ.
ઉનકા આત્મા કિસ પ્રકાર કહતા હૈ? વહ સ્વયં આત્મા હૈ ન, ઇસલિયે ઉસે એકદમ ગ્રહણ હોતા હૈ. ટેપમેં ભી .. સબકો ઉસ જાતકે સંસ્કાર હૈ ન. દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાલ, ભાવકા સમ્બન્ધ હો જાતા હૈ. ટેપ અલગ હોતી હૈ, સબ અલગ હોતા હૈ.
સ્વયંકો ચૈતન્યકો ગ્રહણ કરના હૈ, પરન્તુ ગુરુકી વાણી ચૈતન્ય બતાયે કિ તૂ આત્મા હૈ. બારંબાર કહે. વહ ધોબીકા વસ્ત્ર ગલતી-સે ઓઢકર સોયા હૈ. ઉસે બારંબાર ગુરુ કહતે હૈં, યે વસ્ત્ર તેરા નહીં હૈ, તેરા નહીં હૈ. તબ ઉસે માલૂમ પડતા હૈ કિ યે મેરા નહીં હૈ. વૈસે ગુરુદેવને બારંબાર ઉપદેશમેં કહા કિ તૂ આત્મા ભિન્ન હૈ. યે શરીર ભિન્ન હૈ, યે વિભાવ તેરા સ્વભાવ નહીં હૈ, સબ ભિન્ન હૈ. ભિન્ન હૈ-ભિન્ન હૈ. કિતને સાલ વાણી બરસાયી. અન્દર દૃઢ સંસ્કાર, ગુરુકી વાણી-સે દૃઢ સંસ્કાર પડતે હૈં.
બાકી અનાદિ-સે ક્ષયોપશમ જ્ઞાન ઐસા હૈ કિ બાહરકા સબ ગ્રહણ કરતા હૈ, પરન્તુ અપનેકો ગ્રહણ કરનેમેં ગુરુકી વાણી મિલે તો ઉપાદાન ઔર નિમિત્તકા ઐસા સમ્બન્ધ હૈ. ક્ષયોપશમ જ્ઞાન બાહરકા સબ ગ્રહણ કરે. એક જાતિકે લોગ હો તો ખુદને થોડા- સા દેખા હો તો ઉસ મનુષ્યકો પહચાનતા હૈ. ઉસે સ્થૂલ ઉપયોગ કહતે હૈં, ઉસમેં સૂક્ષ્મતા- સે ભેદ કર સકતા હૈ.
બહુત સાલકે બાદ આદમીકો દેખે તો ઐસા કહે, યહ વહી આદમી હૈ. ઉસમેં ક્યા ફર્ક પડા? ઉસ વહ કહ નહીં સકતા કિ ઉસકે આઁખેં અલગ હૈ, યા ઉસકા ચહેરા અલગ હૈ, યહ અલગ હૈ, ઐસા ભેદ તો કરતા હૈ, પરન્તુ વહ બોલ નહીં સકતા. થોડા- થોડા ફેરફાર હો તો ઉસકા જ્ઞાન ક્ષયોપશમ જ્ઞાન ચારોં ઓર પહુઁચ સકતા હૈ. યહ ફલાના આદમી, ફલાના આદમી. ઐસે દૂર-સે ભી પહચાન સકતા હૈ. ક્ષયોપશમ જ્ઞાન ઐસે ભેદ કરતા હૈ. ઐસે સ્થૂલ કહનેમેં આતા હૈ, પરન્તુ સૂક્ષ્મ ભેદ બાહરમેં કરતા હૈ.
અંતરમેં સ્વયંકો પહચાનના હો, વહ ભેદ જ્ઞાન હી કરતા હૈ. પરન્તુ વહ જ્ઞાન અપની ઓર મુડકર સ્વયંકો પકડનેમેં (સક્ષમ નહીં હોતા). અનાદિકા બાહરકા અભ્યાસ હો ગયા હૈ, સ્વયંકો પકડ નહીં સકતા. પુરુષાર્થ કરે તો પકડે. ગુરુકી વાણી આવે. ઉસ વાણીકે સાથ ઉપાદાનકા (સમ્બન્ધ હૈ). તૂ ભિન્ન હૈ.
જ્ઞાન જ્ઞાનકો ગ્રહણ કરે, જ્ઞાયકકો ગ્રહણ કરે ઐસા ઉસકા સ્વભાવ હૈ. પરન્તુ વહ