૨૬૬
હોનેવાલા નહીં હૈ. ઐસી દૃઢતા નહીં રહતી હૈ. ઐસા લગે કિ દૃઢતા નહીં રહતી હૈ. તો ફિર જો અપને જ્ઞાયકકા અભ્યાસ કરતે હૈં, ઇતના તો વિકલ્પાત્મક જ્ઞાનમેં નિર્ણય હોના ચાહિયે કિ રાગ આતા હૈ, ફિર ભી પરિણમન તો જો હોનેવાલા હૈ વહી હોગા.
સમાધાનઃ- ઉસે ઐસા નિર્ણય રહના ચાહિયે, જો હોનેવાલા હૈ વહી હોગા. પરન્તુ રાગકે કારણ ઇસકા ઐસા હો તો ઠીક, ઐસા હો તો ઠીક, ઐસી ઉસે ભાવના રહે. ફિર ઉસકે રાગ અનુસાર ન હો તો ઉસકા ઉસે આગ્રહ નહીં રહતા હૈ. ફિર ઉસે સમાધાન હો જાય કિ જૈસે હોના હોગા વૈસા હોગા. રાગકે કારણ ઐસા હો તો ઠીક, ઐસા કરુઁ તો ઠીક, ઐસા હો, ઐસે સબ વિકલ્પ આયે. તો ભી યદિ ઉસકી ઇચ્છા અનુસાર બને તો વહ સમઝે કિ ઐસા બનનેવાલા થા ઔર ન બને તો ભી વહી બનનેવાલા થા. ઇસલિયે ઉસે સમાધાન હો જાતા હૈ કિ રાગકે કારણ કુછ હોતા નહીં હૈ. પરન્તુ રાગ આયે બિના નહીં રહતા. વહ રાગકો સમઝતા હૈ કિ યે રાગ હૈ. બાકી પ્રત્યેક દ્રવ્ય તો સ્વતંત્ર હૈ. જો બનનેવાલા હોતા હૈ વહી બનતા હૈ. રાગકે કારણ, ઉસે સબ વિચારણા રાગકે કારણ ચલતી હૈ. ઉસે જો દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્રકે પ્રતિ જો રાગ હૈ, ઉસ રાગકે કારણ હૈ.
મુમુક્ષુઃ- સંયોગાધીન દૃષ્ટિ હૈ ઇસલિયે સંયોગસે દેખતે હૈં કિ ઐસા કિયા તો ઐસા હુઆ. ઐસા નહીં હોતા હૈ તો ઐસા નહીં હુઆ. વિકલ્પાત્મકમેં ભી ઐસા ... હો જાતા હૈ.
સમાધાનઃ- ઉસે નિમિત્ત-નૈમિત્તિક સમ્બન્ધ હોતા હૈ. રાગકા ઔર બાહ્ય કાયાકા નિમિત્ત-નૈમિત્તિક સમ્બન્ધકા મેલ બૈઠ જાય તો ઐસા હોતા હૈ કિ મૈંને ઐસે ભાવ કિયે, ઐસા કિયા ઇસલયે ઐસા હુઆ. પરન્તુ નિમિત્ત-નૈમિત્તિક સમ્બન્ધકે કારણ ઐસા મેલ હો જાતા હૈ. પરન્તુ વહ મૈલ ઐસે નિશ્ચયરૂપ નહીં હોતા હૈ. ક્યોંકિ પ્રત્યેક દ્રવ્ય સ્વતંત્ર હૈં. કોઈ બાર ફેરફાર હોતા હૈ. પરન્તુ ઉસકે નિમિત્ત-નૈમિત્તિક સમ્બન્ધકે કારણ ઐસા હોતા હૈ કિ, મૈંને ઐસા કિયા તો ઐસા હુઆ, ઐસા ન કરુઁ તો ઐસા હોતા. ઉસકા નિમિત્ત-નૈમિત્તિક સમ્બન્ધકે કારણ ઐસા હો ઇસલિયે ઉસે ઐસા લગતા હૈ કિ ઐસા કરુઁ તો ઐસા હોગા, ઐસા કરુઁ તો ઐસા હોગા. ઉસકા સમ્બન્ધ ઐસા હૈ.
બાકી જિસે પ્રતીત હૈ ઉસે બરાબર ખ્યાલમેં હૈ કિ મૈં જ્ઞાયક ભિન્ન હૂઁ. પ્રત્યેક દ્રવ્ય સ્વતંત્ર સ્વતઃ પરિણમન કરતે હૈં. મૈં ઉસકા પરિણમન કરવા નહીં સકતા. સ્વતંત્ર દ્રવ્ય હૈ. તો ભી ઐસે નિમિત્ત-નૈમિત્તિક સમ્બન્ધકે કારણ ઐસા મેલ દિખતા હૈ. પરન્તુ વહ સ્વયં કર નહીં સકતા.
જિસે યથાર્થ પ્રતીતિ હો વહ બરાબર સમઝતા હૈ કિ ઉસકે મેલકે કારણ ઐસા હોતા હૈ, રાગકે કારણ નહીં હોતા હૈ. ઉસકા નિમિત્ત-નૈમિત્તિક સમ્બન્ધકે મેલકે કારણ ઐસા દિખે કિ ઐસા હો રહા હૈ. ઐસા અનુકૂલ ઉદય હો તો વૈસા હી હોતા હૈ. ઐસા સમ્બન્ધ