૨૬૯
સમાધાનઃ- મૈંને ઇતના કિયા તો ભી કુછ હોતા નહીં હૈ. ઇતને વિચાર કિયે, ઇતના સ્વાધ્યાય કિયા, ઇતના વાંચન કિયા, ઇતની ભક્તિ કી. ઉસે આત્મા મુખ્ય રહતા હૈ. ઉસે ગિનતી નહીં હોતી, મુઝે આત્મા હી સર્વસ્વ હૈ. બાહર-સે જો ભી હો, ઉસકે બજાય અંતરમેં મુઝે ભેદજ્ઞાનકી ધારા પ્રગટ હો, મૈં જ્ઞાયકકો ગ્રહણ કરુઁ, જ્ઞાયકમેં લીનતા હો, ઉસ પર ઉસકી દૃષ્ટિ હોતી હૈ.
મુમુક્ષુઃ- વચનામૃતમેં આતા હૈ કિ શુદ્ધ દ્રવ્ય સ્વભાવકી દૃષ્ટિ કરકે તથા અશુદ્ધતાકો ખ્યાલમેં રખકર પુરુષાર્થ કરના. વહાઁ ખ્યાલ માને ઉપયોગાત્મક જ્ઞાનગુણકી પર્યાય લેની યા લબ્ધાત્મક જ્ઞાન લેના?
સમાધાનઃ- આત્મા શુદ્ધ હૈ. બાહર ઉપયોગ હૈ વહ ઉસે લબ્ધાત્મક, ખ્યાલમેં રહતા હૈ. જ્ઞાનમેં લબ્ધાત્મક ખ્યાલ નહીં ઉસે ઉપયોગાત્મક ખ્યાલ રહતા હૈ. લબ્ધાત્મક ખ્યાલ તો હૈ, પરન્તુ ઉપયોગમેં ઉસે ખ્યાલ રહતા હૈ કિ યહ અશુદ્ધ હૈ, યહ શુદ્ધ હૈ. ઉપયોગમેં ભી રહતા હૈ ઔર લબ્ધમેં ભી રહતા હૈ.
મુમુક્ષુઃ- ઇતની અશુદ્ધતા હૈ, યહ હૈ, વહ હૈ.
સમાધાનઃ- હાઁ, ઇતની અશુદ્ધતા હૈ, ઇતની શુદ્ધતા હૈ. લબ્ધમેં રહતા હૈ કિ ઇતના જ્ઞાયક હૈ, યહ વિભાવ હૈ. પરન્તુ ઉપયોગમેં ભી ઉસે ખ્યાલમેં રહતા હૈ કિ ઇતની અશુદ્ધતા હૈ, યહ શુદ્ધાત્મા હૈ, ઐસા ઉપયોગમેં રહતા હૈ. જબતક ઉસકા ઉપયોગ બાહર હૈ, તબતક સબ ખ્યાલમેં રહતા હૈ. યહ અશુદ્ધતા હૈ, યહ શુદ્ધ હૈ ઐસા.
મુમુક્ષુઃ- નિર્વિકલ્પતાકે સમય નહીં હોતા.
સમાધાનઃ- નિર્વિકલ્પતાકે સમય નહીં હોતા. વહ તો એક સ્વરૂપમેં જમ જાતા હૈ. આનન્દ દશામેં બાહરકા કુછ ધ્યાન નહીં હૈ. એક આનન્દ, અનન્ત ગુણ-સે ભરા આત્મા આનન્દસ્વરૂપ અનુપમ હૈ. વહીં ઉસકી લીનતા હૈ, ઇસલિયે દૂસરા કુછ ખ્યાલ નહીં હૈ. સબ અબુદ્ધિપૂર્વક હો જાતા હૈ. ઉસે ખ્યાલ હી નહીં હૈ, અપને સ્વરૂપકા હી વેદન હૈ.
મુમુક્ષુઃ- જ્ઞાયકકો પરિણામમેં પકડના, ઐસા વચનામૃતકે પ્રવચનમેં પૂજ્ય ગુરુદેવશ્રીને ફરમાયા કિ પરિણામમેં જ્ઞાયકપને અહંપના કરના. જૈસે શાસ્ત્રજ્ઞાન ધારણાજ્ઞાનમેં અહંપના હૈ, ઉસકે બદલે જ્ઞાયકમેં અહંપના કરના. ઔર બહુત બાર ઐસા ભી આતા હૈ કિ જ્ઞાયકકો રુચિગત કરના. તો પર્યાયમેંં જ્ઞાયકકી મહિમા આની, ઇન દોનોંમેં ક્યા અંતર હૈ? અહંપના કરના, મહિમા કરની, રુચિ કરની ઉસમેં ક્યા અંતર હૈ?
સમાધાનઃ- યહ જ્ઞાયક હૈ વહ મૈં હૂઁ. અહંપના અર્થાત યહ જ્ઞાયક હૈ વહ મૈં હૂઁ ઔર યહ મૈં નહીં હૂઁ. શાસ્ત્રકા અહંપના, યે શાસ્ત્ર પઢા વહ નહીં, યે જ્ઞાયક વહ મૈં હૂઁ. યહ મૈં હૂઁ, ઉસમેં ઉસકી રુચિ ભી આ જાતી હૈ ઔર ઉસકી ઉસ જાતકી પ્રતીતિ ભી આ જાતી હૈ. ઉસ જાતકા જ્ઞાયકમેં અહંપના, મૈં જ્ઞાયક હૂઁ. ઐસે.