૨૭૦
આલમ્બન હૈ. ઉસ આલમ્બનપૂર્વક લીનતાકા જોર બઢતા જાતા હૈ.
મુમુક્ષુઃ- અજ્ઞાનીકો ભી ઐસા દ્રવ્યકા જોર આતા હૈ, અજ્ઞાન દશામેં?
સમાધાનઃ- સમ્યગ્દૃષ્ટિકો જૈસા જોર આતા હૈ, ઐસા જોર-દ્રવ્યકા આલમ્બન નહીં હોતા હૈ. પરન્તુ ઉસકી ભાવનાપૂર્વક હોતા હૈ. વહ અભ્યાસ કરતા હૈ.
જો સમ્યગ્દર્શનકા જોર હોતા હૈ વહ તો યથાર્થ હૈ. ઉસે દ્રવ્યકા આલમ્બન બરાબર હોતા હૈ. અપને અસ્તિત્વકો ગ્રહણ કરકે યથાર્થપને જો આલમ્બન લિયા, ભેદજ્ઞાન હોકર આલમ્બન લિયા, વિભાવ-સે ભિન્ન પડકર મૈં યહ જ્ઞાયક હૂઁ, ઐસા આલમ્બન યથાર્થપને આ ગયા, ઉસ આલમ્બનકા બલ ઉસે અલગ હોતા હૈ. વહ આલમ્બન ઐસા હોતા હૈ કિ પૂરા જગત ડોલ ઉઠે તો ભી ઉસકા આલમ્બન અન્દર-સે ટૂટતા નહીં. સદાકે લિયે વહ આલમ્બન ટિકા રહતા હૈ, ઐસી ઉસકી ભેદજ્ઞાનકી દશા હો જાતી હૈ.
(મુમુક્ષુકો) તો અભ્યાસપૂર્વક હૈ. ઇસલિયે ઐસા આલમ્બન ઉસે નહીં હોતા. આલમ્બનકા અભ્યાસ કરતા હૈ. આલમ્બન લે, ફિર છૂટ જાય, ઐસા સબ હોતા હૈ.
મુમુક્ષુઃ- યે તો ધારાવાહી ઔર ઉત્તરોત્તર વૃદ્ધિગત હોતા હૈ.
સમાધાનઃ- વૃદ્ધિ પામતા હૈ, ધારાવાહી આલમ્બન હૈ. જૈસી વિભાવકી એકત્વબુદ્ધિ (હોતી હૈ), ઐસા જોરદાર ઉસે છૂટતા હી નહીં. સદાકે લિયે ઐસા (રહતા હૈ). ઉસે દ્રવ્યકે આલમ્બનકા ખણ્ડ નહીં હૈ. જ્ઞાયકકી પરિણતિકા ખણ્ડ નહીં હૈ. સબ વિકલ્પમેં, ક્ષણ- ક્ષણમેં, સબ કાયામેં, જાગતે-સોતે દ્રવ્યકા આલમ્બન સદાકે લિયે છૂટતા નહીં. ઐસા ઉસે સહજ આલમ્બન હોતા હૈ. સહજ પ્રતીતિ, સહજ આલમ્બન, સહજ જ્ઞાયકકી ધારા, ચૈતન્યકી મહિમા ઉસે ઐસી સહજ હો ગયી કિ ઉસે છૂટતા હી નહીં. ચૈતન્યકે અલાવા કુછ નહીં, બસ, એક ઉસકા હી આલમ્બન દૃઢપને હુઆ હૈ. ઔર ઉસમેં લીનતા બઢતા જાતા હૈ.
ચૈતન્ય એક મહા પદાર્થ આત્મા કોઈ અપૂર્વ અનુપમ હૈ. વહ ઉસે ગ્રહણ હો ગયા. જ્ઞાયકકી જ્ઞાયકરૂપ પરિણતિ હો ગયી. વહ સદાકે લિયે ચાલૂ હી હૈ. જો ચ્યૂત હો ગયે ઉસકી કોઈ બાત નહીં હૈ. જિસકી સહજ ધારા વર્તતી હૈ, જો આગે જાનેવાલા હૈ, ઉસે સદાકે લિયે આલમ્બન હોતા હૈ. ઔર વહી ઉસકી દશા હૈ. તો હી વહ સમ્યગ્દૃષ્ટિકી દશા હૈ. ભેદજ્ઞાનકી ધારા હો તો હી વહ દશા હૈ. ઔર ભેદજ્ઞાનકી ધારાકે કારણ, ઉસે સ્વાનુભૂતિ ભી ઉસી કારણ-સે હોતી હૈ. ભેદજ્ઞાન જ્ઞાયકકી ધારા હો તો સ્વાનુભૂતિ હોતી હૈ. સ્વાનુભૂતિકી દશા ઉસીમેં પ્રગટ હોતી હૈ.
મુમુક્ષુઃ- સમકિતીકો શરીર-સે ભિન્ન, ઐસા તો ધારાવાહી લગતા હી હોગા ન?
સમાધાનઃ- સહજ હૈ. વિકલ્પ-સે ભિન્ન વહ સહજ હૈ તો શરીર-સે ભિન્ન તો ઉસસે ભી જ્યાદા સહજ હૈ. શરીર તો સ્થૂલ હૈ. સ્થૂલ શરીર-સે ભિન્ન (લગતા હી હૈ). વિકલ્પ- સે ભિન્ન, જો ક્ષણ-ક્ષણમેં વિકલ્પ આતે હૈં, વિકલ્પ ઔર વિભાવ પરિણતિકી ધારા જો