૨૭૧
આતા હૈ.
મુમુક્ષુઃ- વચનામૃતમેં આતા હૈ કિ રાગકા રસ ફિકા પડ જાતા હૈ. રાગ તો રહતા હૈ, લેકિન સમ્યગ્દૃષ્ટિકો રસ ફિકા પડ જાતા હૈ.
સમાધાનઃ- ઉસે, રાગકા સ્વામીત્વ (નહીં હૈ). રાગ મેરા સ્વરૂપ નહીં હૈ, અસ્થિરતાકા રાગ ખડા રહતા હૈ, પરન્તુ રાગ પર પ્રીતિ નહીં હૈ. યે રાગ આદરણીય નહીં હૈ, યહ મેરા સ્વરૂપ નહીં હૈ. મૈં તો વીતરાગસ્વરૂપ હૂઁ. ઇસલિયે રાગકા રસ ફિકા પડ જાતા હૈ. ઉસકી એકત્વબુદ્ધિ ટૂટ જાતી હૈ.
યે રાગ મેરા સ્વરૂપ હી નહીં હૈ. ઉસસે અત્યંત ભિન્ન પરિણતિ રહતી હૈ. ઉસમેં અનન્ત રસ નિકલ જાતા હૈ. ઉસકી સ્વામિત્વ બુદ્ધિ, ઉસકા રસ (ટૂટ ગયા હૈ). રાગ ખડા રહે તો ભી રાગકા રાગ નહીં હૈ. રાગ રખને યોગ્ય નહીં હૈ ઔર રાગ મેરા સ્વરૂપ નહીં હૈ, ઐસી જ્ઞાયક દશા ઉસે પ્રતિક્ષણ વર્તતી હી હૈ.
જબ વૈસી પરિણતિ અન્દર હો તો વિકલ્પ ટૂટકર સ્વાનુભૂતિકી દશા પરિણમિત હો જાતી હૈ. રાગકા રસ તો ઊતર ગયા હૈ, પરન્તુ અસ્થિરતાકે કારણ વહ રાગમેં રુખે ભાવ- સે જુડતા હૈ. ઉસે ભેદજ્ઞાનકી પરિણતિ (ચલતી હોને-સે) ભિન્ન ભાવ-સે જુડતા હૈ. ન્યારી પરિણતિ હૈ.
મુમુક્ષુઃ- આત્મામેં સુખ ભરા પડા હૈ, તો ઉસકા નિર્ણય કરનેકી રીત ક્યા હૈ?
સમાધાનઃ- આત્મામેં સુખ હૈ. આચાર્યદેવને, ગુરુદેવને અનેક પ્રકાર-સે ઉસકા સ્વભાવ બતાકર અનેક યુક્તિ-સે, દલીલ-સે આચાર્યદેવ કહતે હૈં, ગુરુદેવ કહતે હૈં કિ હમ સ્વાનુભૂતિ કરકે કહતે હૈં કિ આત્મામેં સુખ હૈ. ફિર ઉસકા નિર્ણય કરના વહ તો અપને હાથકી બાત હૈ, નિર્ણય કૈસે કરના વહ.
ઉસકી અનેક યુક્તિયોઁ-સે, દલીલોં-સે સર્વ પ્રકાર-સે. આગમ, યુક્તિ ઔર સ્વાનુભૂતિ, સર્વ પ્રકાર-સે ગુરુદેવ ઔર આચાર્ય કહતે હૈં. ગુરુદેવને તો ઉપદેશ દેકર બહુત સ્પષ્ટ (કિયા હૈ), સબ સૂક્ષ્મ પ્રકાર-સે અપૂર્વ રીતસે સમઝાયા હૈ. નિર્ણય તો સ્વયંકો હી કરના હૈ.
માર્ગ બતાયે, કોઈ માર્ગ પર જા રહા હો ઉસે માર્ગ બતાયે, ચલના તો સ્વયંકો હૈ. નિર્ણય તો સ્વયંકો હી કરના હૈ. જો સુખકી ઇચ્છા કરતા હૈ, જહાઁ-તહાઁ સુખકી કલ્પના કરનેવાલા હૈ. કિસી ભી ભાવોંમેં, કિસી ભી રાગમેં, કિસી ભી કાર્યમેં જો સુખકી કલ્પના કરનેવાલા, સુખકી કલ્પના કરકે જો સુખ માનતા હૈ, વહ સુખકી કલ્પના કરનેવાલા સ્વયં સુખસ્વભાવી હૈ. ઇસલિયે કલ્પના કરતા હૈ. જો સહજ સુખસ્વભાવી, જો સહજ આનન્દ સ્વભાવી હૈ. અપની ઓર દૃષ્ટિ નહીં હૈ, સહજરૂપ પરિણમતા નહીં હૈ. જો અન્યમેં સુખકી કલ્પના કરનેવાલા હૈ, જો ચૈતન્ય હૈ, જહાઁ-તહાઁ સુખકી કલ્પના (કરનેવાલા હૈ), જહાઁ સુખ નહીં હૈ, વહાઁ કલ્પના કરકે સુખકો સ્વયં વેદતા હૈ, સુખ માન રહા