૨૩૮ પ્રાપ્ત હો, વહ હોતા હૈ. બાકી સબ રસ ઉસે ઊતર જાતા હૈ. એક આત્માર્થકા પ્રયોજન (હોતા હૈ). મુઝે કૈસે આત્માકી પ્રાપ્તિ હો? પ્રત્યેક કાર્યમેં ઉસે વહ પ્રયોજન હોતા હૈ. શુભભાવ આયે, દેવ-ગરુ-શાસ્ત્રકી ભક્તિ (આયે). બાકી સબ ઉસે મન્દ પડ જાતા હૈ. શુભભાવ તો શુદ્ધાત્મા પ્રાપ્ત હો તો ભી આતે હૈં, પરન્તુ ઉસકા ભેદજ્ઞાન વર્તતા હૈ. ભેદજ્ઞાન હો તો ભી શુભભાવ હોતે હૈં. પરન્તુ વહ અપના સ્વભાવ નહીં હૈ. શુદ્ધાત્માકી પહચાન કૈસે હો? શુદ્ધાત્માકી ભાવના, ઉસકી લગન, ઉસકી મહિમા, ઉસકે લિયે વિચાર, વાંચન સબ હોતા હૈ. દૂસરા સબ રસ કમ હો જાતા હૈ. એક દેવ-ગુરુ-શાસ્ત્ર તરફકી શુભભાવના રહતી હૈ ઔર આત્મા કૈસે પ્રાપ્ત હો, ઉસ તરફકી લગન રહતી હૈ.
મુમુક્ષુઃ- અનુભૂતિ દશાકા અંતરંગ સ્વરૂપ કૈસા હોતા હૈ?
સમાધાનઃ- અંતરંગ તો વાણીમેં આતા નહીં. વિકલ્પ છૂટકર અંતરમેં જો વેદન હો, વહ તો સ્વયં અનુભવ કર સકતા હૈ. જિસમેં અકેલા આત્મા હી હૈ. વિકલ્પ તરફકા ઉપયોગ છૂટ જાતા હૈ, વિકલ્પ છૂટ જાતા હૈ. વીતરાગ નહીં હુઆ હૈ ઇસલિયે અબુદ્ધિપૂર્વક હોતા હૈ. બાકી અંતર્મુહૂર્તમેં ઉપયોગ ફિર-સે બાહર આતા હૈ. ક્ષણભરકે લિયે ઉપયોગ અપનેમેં જમ જાતા હૈ. જો સ્વરૂપ અપના અસ્તિત્વ ચૈતન્યકા હૈ, જ્ઞાયકકા અસ્તિત્વ હૈ ઉસમેં ઉસકા ઉપયોગ જમ જાતા હૈ. ચૈતન્ય જિસ સ્વભાવ-સે હૈ, અનન્ત ગુણ-સે ભરપૂર ઔર આનન્દ-સે ભરા હુઆ આત્મા, આનન્દ ગુણ સ્વયંસિદ્ધ ઉસીકા હૈ. જ્ઞાનગુણ ઉસકા હૈ, ઐસે અનન્ત ગુણ-સે ભરા હુઆ આત્મા, ઉસમેં ઉસકા ઉપયોગ લીન હો જાતા હૈ, વિકલ્પ છૂટ જાતા હૈ. વિકલ્પકી આકુલતા છૂટકર ઉસકા ઉપયોગ સ્વરૂપમેં જમ જાતા હૈ.
સ્વાનુભૂતિ તો વચનમેં (આતી નહીં), વહ સ્વયં વેદન કરકે જાન સકતા હૈ. વચનમેં તો અમુક પ્રકારસે આતા હૈ. ઉસકી દિશા પૂરી બદલ જાતી હૈ. જો વિભાવકી બાહરકી દિશા થી, વહ પલટકર સ્વભાવકી દિશા કોઈ અલગ હી દુનિયામેં ચલા જાતા હૈ. વહ ઉસકી સ્વાનુભૂતિ હૈ. યે વિભાવકી દુનિયા નહીં, યે લૌકિક દુનિયા નહીં, પરન્તુ અલૌકિક દુનિયામેં વહ ચલા જાતા હૈ ઔર સ્વભાવમેં એકદમ લીનતા હો જાતી હૈ. ઉસમેં જો ઉસકા સ્વભાવ હૈ, ઉસ જાતકી પરિણતિ હો જાતી હૈ, વહ ઉસે અનુભૂતિમેં વેદનમેં આતી હૈ ઔર વહ ઉસે જાન સકતા હૈ, અનુભવ કર સકતા હૈ. આનન્દસે ભરા, જ્ઞાનસે ભરા, ચૈતન્ય ચમત્કાર દેવ, ચમત્કારી દેવ સ્વયં વિરાજતા હૈ. ઉસકી ઉસે સ્વાનુભૂતિ હોતી હૈ.
મુમુક્ષુઃ- જો કુછ કહ સકો વહ આપ કહ સકતે હો. બાકી ઉસકા અંતરંગ સ્વરૂપ તો...
સમાધાનઃ- અમુક પ્રકાર-સે આયે. વિકલ્પ છૂટકર નિર્વિકલ્પ દુનિયામેં ચલા જાતા હૈ. ઔર ઉસમેં અપના જો ચૈતન્યકા અસ્તિત્વ હૈ, વહ ઉસે સ્વાનુભુતિમેં આતા હૈ. અનન્ત ગુણકા ભણ્ડાર આત્મા હૈ, વહ ઉસે સ્વાનુભૂતિમેં આતા હૈ. જૈસે સિદ્ધ ભગવાન હૈં, વહ