૩૧૦ દિશા બદલી, અપના સ્વપદાર્થકા આશ્રય ગ્રહણ કિયા, વહાઁ દિશા બદલ ગયી તો ઉસે સબસે દિશા બદલ જાતી હૈ. એક તરફ-પર તરફ ઉસકી દિશા ખડી હૈ તો ઉસમેં સબ પર આ જાતે હૈં.
મુમુક્ષુઃ- વિભાવ પર જબતક દૃષ્ટિ હૈ, તબતક પર ઊપર ઉસે દૃષ્ટિ હૈ.
સમાધાનઃ- હાઁ, પર ઊપર દૃષ્ટિ હૈ.
મુમુક્ષુઃ- વહ જ્ઞાન સ્થૂલ હૈ, ઇસલિયે ઉસે ખ્યાલમેં નહીં આતા હૈ.
સમાધાનઃ- ખ્યાલ નહીં આતા હૈ. વૈરાગ્ય કરે કિ પરપદાર્થ મેરે નહીં હૈ. યે સબ ઘર, મકાન, કુટુમ્બ આદિ મેરા નહીં હૈ. ઐસા વૈરાગ્ય તો જીવ અનેક બાર કરતા હૈ. યે શરીરાદિ પરપદાર્થ શરીર ભી મેરા નહીં હૈ. વહ ભી પર હૈ. ઐસા વિચાર કરે, વિચાર- સે ભિન્ન પડે, પરન્તુ ઉસકી પરિણતિ હૈ વહ એકત્વ કર રહી હૈ. તબતક એકત્વ હૈ હી. વિભાવ-વિકલ્પકે સાથ એકત્વબુદ્ધિ હૈ તો સબકે સાથ હૈ હી.
ઉસે શરીરમેં કુછ હો તો ઉસે એકત્વબુદ્ધિ વિકલ્પકે સાથ હૈ. વિચાર કરે કિ મૈં શરીર-સે ભિન્ન હૂઁ, પરન્તુ જો સહજ ભેદજ્ઞાન રહના ચાહિયે વહ ઉસે નહીં રહતા હૈ. ઇસલિયે વહ વિચાર-સે ભિન્ન પડતા હૈ, ઇસલિયે સહજ પરિણતિ નહીં હૈ. ઇસલિયે ઉસે વાસ્તવિક ભેદજ્ઞાનકી પરિણતિ નહીં હૈ.
મુુમુક્ષુઃ- દૂસરી તરહ-સે કહેં તો ઠગાતા હૈ. સમાધાનઃ- દૂસરી ભાષામેં કહેં તો. પરન્તુ ભાવનામેં વહ નહીં કર સકતા હૈ ઇસલિયે સ્થૂલરૂપ-સે મૈં શરીર-સે ભિન્ન હૂઁ, ઐસે ઉસકી ભાવના કરતા રહે. વિકલ્પ-સે ભિન્ન હૂઁ, ઐસી ભાવના કરતા હૈ. પરન્તુ પરિણતિ ભિન્ન નહીં હુયી હૈ.
મુુમુક્ષુઃ- ઇસ ઓર-સે વિચાર કરે તો બાર-બાર સુનતે હૈં કિ અનન્ત શક્તિકા પિણ્ડ હૈ. ઔર એક ગુણ ભી જિસે કહે કિ એક જ્ઞાનગુણ હૈ, તો જ્ઞાનત્વ ક્યા હૈ, વહ ભી ખ્યાલમેં નહીં આતા હૈ. તો ઐસી પરિસ્થિતિમેં ઉસે કામ કૈસે કરના?
સમાધાનઃ- જ્ઞાનગુણ લક્ષ્યમેં નહીં આતા હૈ. વહ ઉસે યથાર્થરૂપ-સે દેખતા નહીં હૈ, ઇસલિયે નહીં આતા હૈ. ઉસકી શક્તિ અનન્ત હૈ. અપનેકો ગ્રહણ કર સકે ઐસા હૈ. પરન્તુ ઉસે નહીં ગ્રહણ કરનેકા કારણ, ઉસકી દૃષ્ટિ ઔર ઉપયોગ પર તરફ હૈ. ઇસલિયે વહ ગ્રહણ નહીં કર પાતા હૈ. નહીં તો ગ્રહણ કરનેકી અનન્ત શક્તિ ઉસમેં હૈ. સ્વયં અપનેકો ગ્રહણ કરે ઔર સ્વયં અપનેમેં પરિણમે તો વહ અપને રૂપ હો જાય, ઐસી ઉસમેં અનન્ત શક્તિ હૈ.
પહલે આંશિક રૂપસે હોતા હૈ, ફિર પૂર્ણ હોતા હૈ. ઐસી શક્તિ, ઉતના બલ ઉસમેં હૈૈ. સ્વયં અપની તરફ પલટ સકે ઐસા હૈ. અનન્ત બલ, અનન્ત શક્તિ આત્મામેં હૈ, આત્મામેં અનન્ત ગુણ હૈ. એક ચૈતન્યકો ગ્રહણ કિયા ઉસમેં ઉસે સ્વભાવરૂપ-સે સબ પરિણમન