੨ ਮਰਣ ਕਰਤੇ-ਕਰਤੇ ਬਾਹਰ ਕ੍ਰਿਯਾਮੇਂ ਰੁਕ ਜਾਤਾ ਹੈ, ਕਹਾਁ-ਕਹਾਁ ਰੁਕ ਜਾਤਾ ਹੈ. ਮੁਕ੍ਤਿਕਾ ਮਾਰ੍ਗ ਤੋ ਭੀਤਰਮੇਂ ਹੈ ਔਰ ਸ੍ਵਾਨੁਭੂਤਿ ਆਨਨ੍ਦ ਆਤ੍ਮਾਮੇਂ-ਸੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਬਾਹਰ-ਸੇ ਤੋ ਆਤਾ ਨਹੀਂ. ਇਸਲਿਯੇ ਭੀਤਰਮੇਂ ਜਾਤਾ ਹੈ ਤੋ ਭੀਤਰਮੇਂ-ਸੇ ਚੈਤਨ੍ਯਦੇਵ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਹੋਤਾ ਹੈ, ਵਹ ਬਾਹਰ- ਸੇ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ ਹੈ.
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- ਮਾਤੇਸ਼੍ਵਰੀ! ਯੇ ਵਚਨਾਮ੍ਰੁਤਮੇਂ ਆਯਾ ਹੈ ਕਿ ਰੁਚਿ ਅਨੁਯਾਯੀ ਵੀਰ੍ਯ ਹੈ ਔਰ ਹਮ ਸਬ ਇਸੀਲਿਯੇ ਯਹਾਁ ਆਯੇ ਹੈਂ ਔਰ ਆਤੇ ਰਹਤੇ ਹੈਂ, ਫਿਰ ਭੀ ਹਮਾਰਾ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾਮੇਂ ... ਕ੍ਯੋਂ ਨਹੀਂ ਚਲਤੀ ਹੈ?
ਸਮਾਧਾਨਃ- ਯਹਾਁ ਰੁਚਿ ਹੋਤੀ ਹੈ, ਲੇਕਿਨ ਪੁਰੁਸ਼ਾਰ੍ਥ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਰੁਚਿ ਤੋ ਹੋਤੀ ਹੈ, ਲੇਕਿਨ ਉਸ ਜਾਤਕਾ ਪੁਰੁਸ਼ਾਰ੍ਥ ਹੋਨਾ ਚਾਹਿਯੇ. ਪੁਰੁਸ਼ਾਰ੍ਥ ਮਨ੍ਦ ਹੈ. ਰੁਚਿ, ਆਤ੍ਮਾਕੀ ਰੁਚਿ ਕਰਨਾ. ਜੋ ਆਤ੍ਮਾ ਹੈ ਉਸਕੋ ਪਹਚਾਨਨਾ. ਉਸਕੇ ਪੀਛੇ ਪ੍ਰਯਤ੍ਨ, ਬਾਰਂਬਾਰ ਪ੍ਰਯਤ੍ਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹਿਯੇ. ਰੁਚਿਕੀ ਤੀਵ੍ਰਤਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹਿਯੇ. ਕਹੀਂ ਚੈਨ ਨ ਪਡੇ, ਮੈਂ ਆਤ੍ਮਾ ਹੂਁ, ਮੈਂ ਆਤ੍ਮਾ ਹੂਁ, ਕਹੀਂ ਚੈਨ ਨ ਪਡੇ, ਵਿਭਾਵਮੇਂ ਚੈਨ ਨਹੀਂ ਪਡਨਾ ਚਾਹਿਯੇ ਔਰ ਭੀਤਰਮੇਂ ਚੈਤਨ੍ਯਮੇਂ ਬਾਰਂਬਾਰ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ, ਉਪਯੋਗ ਬਾਰਂਬਾਰ ਉਸ ਤਰਫ ਜਾਨਾ ਚਾਹਿਯੇ. ਤੋ ਪੁਰੁਸ਼ਾਰ੍ਥ ਕਰਨੇ-ਸੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਤਾ ਹੈ.
ਜੈਸੇ ਸ੍ਫਟਿਕ ਨਿਰ੍ਮਲ ਹੈ, ਜਲ ਨਿਰ੍ਮਲ ਹੈ, ਵੈਸੇ ਆਤ੍ਮਾ ਨਿਰ੍ਮਲ ਹੀ ਹੈ. ਪਰ ਤਰਫ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ, ਉਪਯੋਗ ਜਾਤਾ ਹੈ ਤੋ ਉਸਮੇਂ ਮਲਿਨਤਾ ਦਿਖਨੇਮੇਂ ਆਤੀ ਹੈ. ਭੀਤਰਮੇਂ ਤੋ ਮਲਿਨਤਾ ਹੈ ਨਹੀਂ, ਤੋ ਭੀਤਰਮੇਂ ਜੋ ਜਾਤਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਹੂਁ, ਤੋ ਸ਼ੁਦ੍ਧਾਤ੍ਮਾ ਤਰਫ ਜਾਨੇ-ਸੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਪਰ੍ਯਾਯ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਤੀ ਹੈ. ਬਾਹਰਮੇਂ ਉਪਯੋਗ ਦੇਨੇ-ਸੇ ਅਸ਼ੁਦ੍ਧ ਪਰ੍ਯਾਯ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਤੀ ਹੈ.
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- ਵਚਨਾਮ੍ਰੁਤਮੇਂ ਆਯਾ ਹੈ ਕਿ ਜ੍ਞਾਯਕਕੇ ਲਕ੍ਸ਼੍ਯ-ਸੇ ਤਮਾਮ ਲੌਕਿਕ ਕਾਰ੍ਯ ਕਰਨਾ. ਖਾਤੇ-ਪੀਤੇ, ਉਠਤੇ-ਬੈਠਤੇ ਜ੍ਞਾਯਕਕਾ ਲਕ੍ਸ਼੍ਯ ਕਰਨਾ. ਥੋਡਾ-ਸਾ ਸ੍ਪਸ਼੍ਟ ਕੀਜਿਯੇ.
ਸਮਾਧਾਨਃ- ਖਾਤੇ-ਪੀਤੇ (ਹਰ ਵਕ੍ਤ) ਏਕ ਜ੍ਞਾਯਕਕਾ ਹੀ (ਲਕ੍ਸ਼੍ਯ ਰਖਨਾ). ਉਸਮੇਂ ਏਕਤ੍ਵ ਨਹੀਂ ਹੋਨਾ. ਮੈਂ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੂਁ, ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੂਁ, ਯਹ ਪਹਲੇ ਤੋ ਅਭਯਾਸਰੂਪ-ਸੇ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਯਥਾਰ੍ਥ ਪਰਿਣਤਿ ਜ੍ਞਾਨ ਹੋਨੇਕੇ ਬਾਦ ਜ੍ਞਾਨੀਕੋ ਯਥਾਰ੍ਥ ਪਰਿਣਤਿ ਹੋਤੀ ਹੈ. ਉਸਕੋ ਖਾਤੇ-ਪੀਤੇ ਉਸਕੀ ਭੇਦਜ੍ਞਾਨਕੀ ਧਾਰਾ ਰਹਤੀ ਹੈ, ਮੈਂ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੂਁ, ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੂਁ. ਪਹਲੇ ਤੋ ਅਭ੍ਯਾਸ ਰਹਤਾ ਹੈ ਖਾਤਾ- ਪੀਤੇ ਕਿ ਮੈਂ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੂਁ. ਯੇ ਖਾਨੇਕਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਮੇਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਯੇ ਸ਼ਰੀਰ ਭੀ ਮੇਰਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਮੇਰਾ ਤਤ੍ਤ੍ਵ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਮੈਂ ਤੋ ਭਿਨ੍ਨ ਤਤ੍ਤ੍ਵ ਹੂਁ. ਔਰ ਵਿਭਾਵ ਭੀ ਮੇਰਾ ਸ੍ਵਭਾਵ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਇਸਲਿਯੇ ਖਾਤੇ-ਪੀਤੇ, ਚਲਤੇ-ਫਿਰਤੇ, ਸੋਤੇ ਸਬਮੇਂ ਮੈਂ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੂਁ, ਐਸਾ ਅਭ੍ਯਾਸ ਕਰਨਾ ਚਾਹਿਯੇ.
ਜ੍ਞਾਨੀਕੀ ਤੋ ਐਸੀ ਸਹਜ ਦਸ਼ਾ ਰਹਤੀ ਹੈ. ਖਾਤੇ-ਪੀਤੇ, ਸੋਤੇ, ਸ੍ਵਪ੍ਨਮੇਂ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੂਁ, ਐਸੀ ਜ੍ਞਾਯਕਕੀ ਪਰਿਣਤਿ-ਭੇਦਜ੍ਞਾਨਕੀ ਧਾਰਾ ਉਸਕੋ ਨਿਰਂਤਰ ਚਲਤੀ ਰਹਤੀ ਹੈ. ਉਸਮੇਂ ਤ੍ਰੁਟ ਨਹੀਂ ਪਡਤੀ. ਪਹਲੇ ਤੋ ਉਸਕਾ ਅਭ੍ਯਾਸ ਹੋਤਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੂਁ, ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੂਁ. ਐਸੇ ਰਟਨ ਕਰਨੇ ਮਾਤ੍ਰ ਨਹੀਂ ਪਰਨ੍ਤੁ ਭੀਤਰਮੇਂ ਐਸੀ ਤੈਯਾਰੀ ਹੋਨੀ ਚਾਹਿਯੇ ਕਿ ਮੈਂ ਜ੍ਞਾਯਕ ਹੂਁ.