ਸ੍ਵਭਾਵਕੀ ਪਰ੍ਯਾਯ ਹੋ. ਤੋ ਭੀ ਉਸਕਾ ਜੋ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ, ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਦ੍ਰਵ੍ਯਤ੍ਵ ਛੋਡਤਾ ਨਹੀਂ, ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਦ੍ਰਵ੍ਯਰੂਪ ਤੋ ਪਰਿਣਮਤਾ ਹੀ ਹੈ. ਅਕੇਲਾ ਕੂਟਸ੍ਥ ਹੋ ਤੋ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੀ ਪਹਚਾਨ ਹੀ ਨ ਹੋ. ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਕਾਰ੍ਯ ਕਰਤਾ ਹੀ ਰਹਤਾ ਹੈ. ਸ੍ਵਭਾਵ ਪਰ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਜਾਯ ਤੋ ਸ੍ਵਭਾਵਕਾ ਕਾਰ੍ਯ ਹੋਤਾ ਰਹੇ. ਸ੍ਵਯਂ ਸਹਜ ਹੋਤਾ ਰਹਤਾ ਹੈ. ਉਸੇ ਬੁਦ੍ਧਿਪੂਰ੍ਵਕ ਯਾ ਵਿਕਲ੍ਪਪੂਰ੍ਵਕ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ ਪਡਤਾ ਸਹਜ ਹੀ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਪਰਿਣਮਤਾ ਹੀ ਰਹਤਾ ਹੈ.
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- ਪਹਲੇ ਜੋ ਆਪਨੇ ਕਹਾ ਕਿ ਕਥਂਚਿਤ ਪਰਿਣਾਮੀ ਹੈ, ਉਸਕੇ ਆਧਾਰ-ਸੇ ਯਹ...
ਸਮਾਧਾਨਃ- ਕਥਂਚਿਤ ਪਰਿਣਾਮੀ ਔਰ ਕਥਂਚਿਤ ਅਪਰਿਣਾਮੀ. ਪਰਿਣਾਮੀ ਹੈ, ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਪਰਿਣਮਤਾ ਹੈ. ਸ੍ਵਭਾਵ ਪਰ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਜਾਯ ਤੋ ਵਹ ਸ੍ਵਤਃ ਸ੍ਵਯਂ ਸ੍ਵਭਾਵਰੂਪ ਪਰਿਣਮਤਾ ਹੈ.
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- ਪਦਾਰ੍ਥਕਾ ਜ੍ਞਾਨ, ਦਰ੍ਸ਼ਨ ਔਰ ਚਾਰਿਤ੍ਰਰੂਪ ਪ੍ਰਤਿ ਸਮਯ ਬਿਨਾ ਪ੍ਰਯਤ੍ਨ ਪਰਿਣਮਨ ਤੋ ਹੋਤਾ ਹੀ ਰਹਤਾ ਹੈ. ਕ੍ਯੋਂਕਿ ਪਰਿਣਮਨਾ ਵਹ ਤੋ ਸਿਦ੍ਧਾਂਤਿਕ ਬਾਤ ਹੈ. ਤੋ ਸ਼ੁਭਾਸ਼ੁਭ ਰੂਪ ਅਥਵਾ ਸ਼ੁਦ੍ਧਰੂਪ, ਕਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਪਰਿਣਮਨਾ ਉਸਮੇਂ ਜੀਵਕਾ ਕੋਈ ਅਮੁਕ ਗੁਣ ਨਿਮਿਤ੍ਤ ਪਡਤਾ ਹੈ, ਅਰ੍ਥਾਤ ਜ੍ਞਾਨ ਯਾ ਵੀਰ੍ਯ?
ਸਮਾਧਾਨਃ- ਉਸਮੇਂ ਉਸਕਾ ਜ੍ਞਾਯਕ ਜੋ ਅਸਾਧਾਰਣ ਗੁਣ ਹੈ, ਉਸ ਜ੍ਞਾਨਕੋ ਪਹਚਾਨੇ, ਜ੍ਞਾਯਕਤਾਕੋ ਪਹਚਾਨੇ. ਔਰ ਉਸ ਰੂਪ ਪ੍ਰਤੀਤਕੋ ਦ੍ਰੁਢ ਕਰੇ. ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਅਰ੍ਥਾਤ ਪ੍ਰਤੀਤ. ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਪਰ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ-ਪ੍ਰਤੀਤ ਕਰੇ, ਉਸ ਪ੍ਰਕਾਰਕਾ ਜ੍ਞਾਨ ਕਰੇ ਔਰ ਉਸ ਜਾਤਕਾ ਉਸਕੀ ਆਂਸ਼ਿਕ ਪਰਿਣਤਿ ਹੋਤੀ ਹੈ. ਇਸਲਿਯੇ ਉਸਮੇਂ ਉਸੇ ਜ੍ਞਾਨ, ਦਰ੍ਸ਼ਨ ਔਰ ਚਾਰਿਤ੍ਰ ਤੋ (ਹੋਤੇ ਹੀ ਹੈਂ). ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਚਾਰਿਤ੍ਰ ਤੋ ਬਾਦਮੇਂ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਲੇਕਿਨ ਉਸਮੇਂ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ, ਜ੍ਞਾਨ ਔਰ ਉਸਕੀ ਆਂਸ਼ਿਕ ਪਰਿਣਤਿ ਹੋ ਤੋ ਉਸਕੀ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਪਰ੍ਯਾਯ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਤੀ ਹੈ.
ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਤੋ ਏਕ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਪਰ ਹੈ, ਉਸਕੇ ਸਾਥ ਉਸੇ ਜ੍ਞਾਨ ਭੀ ਸਮ੍ਯਕ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਔਰ ਪਰਿਣਤਿ ਭੀ ਉਸ ਤਰਫ ਝੁਕਤੀ ਹੈ. ਤੋ ਉਸਮੇਂ-ਸੇ ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਪਰ੍ਯਾਯ, ਦ੍ਰਵ੍ਯਮੇਂ-ਸੇ ਸਰ੍ਵਗੁਣਾਂਸ਼ ਸੋ ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਆਜ ਆਯਾ ਥਾ ਨ? ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਕਿਸੇ ਕਹਤੇ ਹੈਂ? ਜੋ ਦ੍ਰਵਿਤ ਹੋ ਸੋ ਦ੍ਰਵ੍ਯ. ਗੁਰੁਦੇਵਕੀ ਟੇਪਮੇਂ ਆਯਾ ਥਾ.
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- ਜੀ ਹਾਁ, ਆਜ ਸੁਬਹ ਪ੍ਰਵਚਨਮੇਂ ਆਯਾ ਥਾ.
ਸਮਾਧਾਨਃ- ਹਾਁ, ਆਜ ਸੁਬਹ (ਆਯਾ ਥਾ). ਜੋ ਦ੍ਰਵਿਤ ਹੋ ਉਸੇ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਕਹਤੇ ਹੈਂ. ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਪਰਿਣਮਤਾ ਹੈ. ਸ੍ਵਭਾਵ ਪਰ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਜਾਯ ਤੋ ਸ੍ਵਭਾਵਰੂਪ ਪਰਿਣਮਤਾ ਹੈ. ਵਿਭਾਵਮੇਂ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਹੈ ਤੋ ਵਿਭਾਵਕੀ ਪਰ੍ਯਾਯੇਂ ਹੋਤੀ ਹੈਂ. ਸ੍ਵਭਾਵ ਪਰ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਜਾਯ ਤੋ ਸ੍ਵਭਾਵਕੀ ਪਰ੍ਯਾਯੇਂ ਹੋਤੀ ਹੈਂ. ਬਾਕੀ ਵਸ੍ਤੁ ਤੋ ਪਾਰਿਣਾਮਿਕਭਾਵ-ਸੇ ਅਨਾਦਿਅਨਨ੍ਤ ਏਕਰੂਪ ਸਦ੍ਰੁਸ਼੍ਯ ਪਰਿਣਾਮ-ਸੇ ਪਰਿਣਮਤਾ ਹੈ. ਵਹ ਕੋਈ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ-ਸੇ ਕੂਟਸ੍ਥ ਔਰ ਕੋਈ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ-ਸੇ ਪਰਿਣਾਮੀ, ਕੋਈ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ-ਸੇ ਅਪਰਿਣਾਮੀ ਹੈ.
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- ਅਕੇਲਾ ਕੂਟਸ੍ਥ ਮਾਨੇਂ ਤੋ ਸਬ ਭੂਲ ਹੋਤੀ ਹੈ.
ਸਮਾਧਾਨਃ- ਅਕੇਲਾ ਕੂਟਸ੍ਥ ਹੋ ਤੋ ਉਸਮੇਂ ਕੋਈ ਵੇਦਨ ਭੀ ਨਹੀਂ ਹੋਗਾ, ਸ੍ਵਾਨੁਭੂਤਿ