੪੪ ਭੀ ਨਹੀਂ ਹੋਗੀ. ਕਿਸੀ ਭੀ ਪ੍ਰਕਾਰਕਾ ਗੁਣਕਾ ਕਾਰ੍ਯ (ਨਹੀਂ ਹੋਗਾ). ਜੋ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਤਾ ਹੈ ਵਹ ਭੀ ਨਹੀਂ ਹੋਗਾ, ਚਾਰਿਤ੍ਰ ਨਹੀਂ ਹੋਗਾ, ਕੁਛ ਨਹੀਂ ਹੋਗਾ. ਯਦਿ ਅਕੇਲਾ ਕੂਟਸ੍ਥ ਹੋ ਤੋ ਕੋਈ ਕਾਰ੍ਯ ਹੀ ਦ੍ਰਵ੍ਯਮੇਂ ਨਹੀਂ ਹੋਗਾ. ਅਕੇਲਾ ਕੂਟਸ੍ਥ ਹੋ ਤੋ. ਕਥਂਚਿਤ ਪਰਿਣਾਮੀ, ਅਪਰਿਣਾਮੀ ਹੈ.
ਸਿਦ੍ਧ ਭਗਵਾਨ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਕਰਕੇ, ਸ੍ਵਰੂਪਮੇਂ ਉਨ੍ਹੇਂ ਪਰਿਣਾਮੀਪਨਾ, ਪਰਿਣਾਮ ਪਰਿਣਮਤੇ ਹੀ ਰਹਤੇ ਹੈਂ. ਉਨ੍ਹੇਂ ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕ ਗੁਣ ਪੂਰ੍ਣ ਹੋ ਗਯੇ. ਤੋ ਭੀ ਪ੍ਰਤ੍ਯੇਕ ਗੁਣਕਾ ਕਾਰ੍ਯ ਅਗੁਰੁਲਘੁ ਸ੍ਵਭਾਵਕੇ ਕਾਰਣ ਸਬ ਪਰਿਣਮਤੇ ਹੀ ਰਹਤੇ ਹੈਂ. ਅਨਨ੍ਤ ਕਾਲ ਪਰ੍ਯਂਤ ਪਰਿਣਮੇ ਤੋ ਭੀ ਉਸਮੇਂ-ਸੇ ਖਾਲੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ, ਉਤਨਾਕਾ ਉਤਨਾ ਰਹਤਾ ਹੈ. ਜ੍ਞਾਨ ਅਨਨ੍ਤ ਕਾਲ ਪਰ੍ਯਂਤ ਪਰਿਣਮੇ, ਆਨਨ੍ਦ ਅਨਨ੍ਤ ਕਾਲ ਪਰ੍ਯਂਤ ਆਨਨ੍ਦਕਾ ਸਾਗਰ ਪਰਿਣਮਤਾ ਹੈ, ਤੋ ਭੀ ਉਸਮੇਂ-ਸੇ ਕਮ ਹੋਤਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਉਤਨਾਕਾ ਉਤਨਾ ਰਹਤਾ ਹੈ. ਐਸੀ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕੀ ਅਚਿਂਤ੍ਯਤਾ ਹੈ. ਐਸਾ ਹੀ ਕੋਈ ਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਅਚਿਂਤ੍ਯ ਪਾਰਿਣਾਮਿਕ ਸ੍ਵਭਾਵ ਹੈ. ਔਰ ਸਾਥਮੇਂ ਅਪਰਿਣਾਮੀ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸਮੇਂ-ਸੇ ਕੁਛ ਕਮ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ, ਪਰਿਣਮੇ ਤੋ ਭੀ.
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- ਪ੍ਰਮਾਣਕੇ ਵਿਸ਼ਯਕਾ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਲੇਂ ਤੋ ਕਥਂਚਿਤ ਕੂਟਸ੍ਥ ਔਰ ਕਥਂਚਿਤ ਪਰਿਣਾਮੀ ਕਹ ਸਕਤੇ ਹੈਂ, ਪਰਨ੍ਤੁ ਜੋ ਧ੍ਰੁਵਤ੍ਵ ਭਾਵ ਹੈ ਉਸੇ ਭੀ ਕਥਂਚਿਤ ਕੂਟਸ੍ਥ ਔਰ ਕਥਂਚਿਤ ਪਰਿਣਾਮੀ ਕਹ ਸਕਤੇ ਹੈਂ?
ਸਮਾਧਾਨਃ- ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਏਕ ਦ੍ਰਵ੍ਯ ਪਰ ਜਾਤੀ ਹੈ, ਉਸਮੇਂ ਕੋਈ ਭੇਦ ਨਹੀਂ ਪਡਤਾ ਹੈ. ਇਸਲਿਯੇ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿਕੀ ਅਪੇਕ੍ਸ਼ਾ-ਸੇ ਤੋ... ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਜਹਾਁ ਜਾਯ ਵਹਾਁ ਜ੍ਞਾਨ ਸਮ੍ਯਕ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਔਰ ਜ੍ਞਾਨ ਦੋਨੋਂ ਸਾਥਮੇਂ ਹੀ ਹੋਤੇ ਹੈਂ. ਅਕੇਲੀ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਹੋ ਤੋ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਸਮ੍ਯਕ ਹੋਤੀ ਹੀ ਨਹੀਂ. ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਕਾ ਵਿਸ਼ਯ ਹੀ ਐਸਾ ਹੈ ਕਿ ਏਕ ਪਰ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਕਰੇ. ਜ੍ਞਾਨਕਾ ਵਿਸ਼ਯ ਐਸਾ ਹੈ ਕਿ ਵਹ ਦੋਨੋਂਕੋ ਜਾਨੇ. ਪਰਨ੍ਤੁ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਸਮ੍ਯਕ ਤਬ ਹੋਤੀ ਹੈ ਕਿ ਜਬ ਉਸਕੇ ਸਾਥ ਜ੍ਞਾਨ ਹੋ ਤੋ. ਜ੍ਞਾਨ ਦੂਸਰਾ ਕਾਮ ਕਰੇ ਔਰ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਦੂਸਰਾ ਕਾਮ ਕਰੇ, ਜ੍ਞਾਨ ਮਿਥ੍ਯਾ ਹੋ ਔਰ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਸਮ੍ਯਕ ਹੋ ਐਸਾ ਨਹੀਂ ਬਨਤਾ.
ਪ੍ਰਮਾਣਜ੍ਞਾਨਕਾ ਮਤਲਬ ਵਹ ਕੋਈ ਜੂਠਾ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਵਹ ਯਥਾਰ੍ਥ ਜ੍ਞਾਨ ਹੈ. ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿਕਾ ਵਿਸ਼ਯ ਐਸਾ ਹੈ. ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਏਕ ਪਰ ਹੀ ਹੋਤੀ ਹੈ. ਪਰਨ੍ਤੁ ਜ੍ਞਾਨ ਉਸਕੇ ਦੋਨੋਂ ਪਹਲੂਓਂਕਾ ਵਿਵੇਕ ਕਰਤਾ ਹੈ. ਦੋਨੋਂ ਪਹਲੂਓਂਕਾ ਵਿਵੇਕ ਸਾਧਕ ਦਸ਼ਾਮੇਂ ਸਾਥਮੇਂ ਹੀ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਸਾਧਕ ਦਸ਼ਾਮੇਂ ਦੋਨੋਂਕਾ ਵਿਵੇਕ ਨ ਹੋ ਤੋ ਉਸਕੀ ਸਾਧਕ ਦਸ਼ਾ ਹੀ ਜੂਠੀ ਹੋਗੀ. ਏਕ ਪਰ ਹੀ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਹੋ ਤੋ ਉਸਮੇਂ ਚਾਰਿਤ੍ਰਦਸ਼ਾ ਯਾ ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨ ਯਾ ਕੁਛ ਨਹੀਂ ਹੋਗਾ. ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ-ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨ ਜਹਾਁ ਹੁਆ ਵਹਾਁ ਸਬ ਪੂਰਾ ਹੋ ਜਾਯਗਾ. ਅਭੀ ਸਾਧਕ ਦਸ਼ਾ ਅਧੂਰੀ ਹੈ. ਜ੍ਞਾਨ ਸਬ ਵਿਵੇਕ ਕਰਤਾ ਹੈ. ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿਕੋ ਪੂਜਨਿਕ ਕਹਨੇਮੇਂ ਆਤਾ ਹੈ.
ਪ੍ਰਮਾਣਕੋ ਪੂਜਨਿਕ ਕਹੋਗੇ ਤੋ ਯੇ ਸਬ ਚਾਰਿਤ੍ਰਕੀ ਪਰ੍ਯਾਯ, ਕੇਵਲਜ੍ਞਾਨਕੀ ਪਰ੍ਯਾਯ ਕੋਈ ਪੂਜਨਿਕ ਨਹੀਂ ਹੋਗੀ. ਮੁਕ੍ਤਿਕੇ ਮਾਰ੍ਗਮੇਂ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਮੁਖ੍ਯ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਉਸੇ ਪੂਜਨਿਕ (ਕਹਤੇ ਹੈਂ). (ਕ੍ਯੋਂਕਿ) ਮੁਕ੍ਤਿਕਾ ਮਾਰ੍ਗ ਉਸਸੇ ਪ੍ਰਾਰਂਭ ਹੋਤਾ ਹੈ. ਅਤਃ ਉਸੇ ਪੂਜਨਿਕ (ਕਹਕਰ, ਜ੍ਞਾਨਕੋ